INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE FARMACEUTA SPEJALISTA FARMACJI APTECZNEJ KOD ZAWODU 228203 ANALIZA REJESTROWANEJ SYTUACJI W ZAWODZIE NA RYNKU PRACY Farmaceuta specjalista farmacji aptecznej to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 227). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tę samą nazwę i kod. Do zawodu farmaceuta specjalista farmacji aptecznej przygotowuje kierunek studiów - farmacja. Standardy kształcenia dla kierunku studiów farmacja reguluje Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków studiów: lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielęgniarstwa i położnictwa (Dz. U. z dnia 5 czerwca 2012 r. poz. 631 z póź. zm.) Absolwent kierunku farmacja uzyskuje tytuł magistra farmacji. Studia magisterskie na tym kierunku trwają nie krócej niż 11 semestrów. Dopiero po ukończeniu obowiązkowego sześciomiesięcznego stażu już po obronie pracy magisterskiej można planować trwającą ok. 3 lat specjalizację: analityka farmaceutyczna; farmacja apteczna; farmacja kliniczna; farmacja przemysłowa; farmacja szpitalna; farmakologia; lek roślinny; mikrobiologia i biotechnologia farmaceutyczna; toksykologia; zdrowie publiczne; zdrowie środowiskowe. Absolwent studiów jest przygotowany do pracy w: aptekach ogólnodostępnych i szpitalnych oraz hurtowniach farmaceutycznych; przemyśle farmaceutycznym i innych podmiotach odpowiedzialnych za wprowadzenie produktu leczniczego na rynek oraz uprawnionych do wytwarzania, importu i eksportu produktów leczniczych i materiałów medycznych; zakładach opieki zdrowotnej prowadzących badania kliniczne, terapii monitorowaną stężeniem leku oraz monitorowanie niepożądanych działań produktów leczniczych; inspekcji farmaceutycznej oraz w innych urzędach i instytucjach państwowych i samorządowych działających w dziedzinie farmacji i ochrony zdrowia; jednostkach kontrolno-pomiarowych i laboratoriach z dziedziny higieny ogólnej, kontroli i badania żywności, diagnostyki laboratoryjnej oraz ochrony środowiska; zakładach, wytwórniach i laboratoriach branży kosmetycznej i chemicznej; instytutach naukowo-badawczych i w ośrodkach badawczo- 1
rozwojowych oraz instytucjach zajmujących się poradnictwem i upowszechnianiem wiedzy z zakresu nauk farmaceutycznych. Absolwent posiada umiejętności współpracy z ludźmi, kierowania zespołami oraz zarządzania placówkami: ochrony zdrowia publicznego szczególnie aptekami ogólnodostępnymi i szpitalnymi; prowadzącymi działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, importu, eksportu i obrotu hurtowego produktów leczniczych i materiałów medycznych oraz badawczo-rozwojowymi, inspekcyjnymi oraz administracyjnymi z obszaru farmacji i ochrony zdrowia. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU FARMACEUTA 1 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód farmaceuty, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze mieć co najmniej cztery kompetencje: 1. Sprawność motoryczna Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności: utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2. Sumienność w dążeniu do rezultatów Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 3.Otwartość na innych Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 4. Gotowość do podnoszenie kwalifikacji Otwartość na wiedzę i zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE FARMACEUTA SPECJALISTA FARMACJI APTECZNEJ ( 228203) W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2013 2017 2 1 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 2 Informacje te opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia 2
Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie sprawozdawczym ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu sprawozdawczego Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu sprawozdawczego Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu sprawozdawczego 2017 2 0 0 0 2 0 2016 2 0 0 0 2 0 2015 3 2 1 0 11 1 2014 10 4 0 0 11 0 2013 25 6 6 0 14 3 Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach 2013-2014 zawód ten został sklasyfikowany jako zawód nieznacznie nadwyżkowy 3, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (obecnie MRPiPS) zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 4. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. Farmaceuta - specjalista farmacji aptecznej w 2015 r. mimo przewagi ofert pracy nad zarejestrowanymi osobami bezrobotnymi, został zakwalifikowany do grupy zawodów nadwyżkowych. W latach 2016-2017 zawód został zakwalifikowany do grupy zawodów nieokreślonych. Znaczna liczba ofert pracy dostępnych z danymi za II półrocze roku poprzedniego. 3 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. Informacja przygotowana na podstawie opracowania: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim. Publikacja przygotowywana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty znajdują się na stronie internetowej WUP. 4 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 3
dla tego zawodu w powiatowych urzędach pracy to oferty pracy subsydiowanej. Stosunkowo niski poziom bezrobocia dotyczy również osób z zawodem z farmacją, ale niewymagającym wykształcenia wyższego. Jest to zawód: technik farmaceutyczny (kod 321301). związanym W 2017 r. zarejestrowało się w województwie kujawsko-pomorskim 133 techników farmaceutycznych. W końcu okresu sprawozdawczego było ich 49. Zgłoszono dla nich 82 oferty pracy. WYNIKI BADANIA PRACODAWCÓW W badaniu przeprowadzonym w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego pn. Barometr zawodów 5, które jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych zawodach w 2018 r., farmaceuci na poziomie województwa zostali zakwalifikowani do grupy zawodów zrównoważonych, w których liczba ofert pracy będzie zbliżona do liczby osób zdolnych do podjęcia zatrudnienia w danym zawodzie (podaż i popyt zrównoważą się). Na koniec 2016 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego funkcjonowało 630 aptek ogólnodostępnych i 84 punkty apteczne. W aptekach ogólnodostępnych i punktach aptecznych na koniec 2016 r. pracowało 1 280 farmaceutów. W latach 2007-2016 wzrosła liczba zatrudnionych magistrów farmacji w naszym województwie. W 2007 zatrudniano 1022 farmaceutów, w 2008-1048, w 2009-962, w 2010-999, w 2011-1158, w 2012-1159, w 2013 1164, w 2014 1 173, w 2015 1248. 6 ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE W województwie kujawsko-pomorskim kształcenie na kierunku farmacja prowadzi jedna uczelnia. Jest to Uniwersytet Mikołaja Kopernika Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy. Studia trwają 5,5 roku. Są to studia jednolite magisterskie. Absolwenci mogą znaleźć pracę w aptece ogólnodostępnej i szpitalnej lub hurtowni farmaceutycznej. Wielu absolwentów decyduje się na pracę w instytutach naukowo-badawczych oraz zakładach opieki zdrowotnej prowadzących badania kliniczne. W ramach istniejących specjalizacji podyplomowych jak np.: analityka farmaceutyczna, farmacja apteczna, farmacja kliniczna, farmacja szpitalna, farmakologia, lek roślinny i innych, farmaceuta możecie poszerzać wiedzę i umiejętności zgodnie z zainteresowaniami i charakterem wykonywanej pracy. Wiele osób podejmuje też studia doktoranckie. Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat liczby studentów i absolwentów przekazanych na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w roku akademickim 2016/2017 kierunek ten ukończyły 79 absolwentów. 5 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2018 r. Badanie zostało przeprowadzone we wrześniu i październiku 2017 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. W badaniu tym dane statystyczne pełnią jedynie funkcję pomocniczą, nie są podstawą analizy. Barometr uwzględnia kwalifikacje pracowników i rzeczywiste przygotowanie do wykonywania zawodu. Raport z badania dostępny jest pod adresem: http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/ 6 źródło: Biuletyn Statystyczny Wydziału Zdrowia K-PUW w Bydgoszczy : Ochrona zdrowia w województwie kujawskopomorskim w 2016 roku, data publikacji: wrzesień 2017. 4
Opracowała: Lilla Załęska doradca zawodowy Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Wydział Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Akceptował: Janusz Bokser Data ostatniej aktualizacji: wrzesień 2018 r. INFORMACJA DLA OSÓB ZAINTERESOWANYCH PRACĄ W ZAWODZIE FARMACEUTA W KRAJACH EOG 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie farmaceuta w krajach EOG: Zawód farmaceuta należy do tzw. zawodów sektorowych, w których uznanie kwalifikacji odbywa się w sposób automatyczny, pod warunkiem posiadania przez wnioskodawcę dokumentów poświadczających kwalifikacje (dyplomów, zaświadczeń) wymienionych w załączniku V lub VI do dyrektywy 2005/36/WE albo na zasadzie praw nabytych. Szczegółowych informacji odnośnie procedury automatycznego uznania kwalifikacji udzielają krajowe i okręgowe organy samorządów zawodowych. Informacja nt. sektorowych zawodów medycznych: http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2013_05/69085b602bd16dde0fd582957be1b965.pdf 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem farmaceuta wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodem farmaceuta zgłoszonych zostało 705 ofert pracy w 19 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodzie znajduje się w: Niemczech (359 ofert), Wielkiej Brytanii (100 ofert) i Szwecji (52 oferty) - dane wg stanu na dzień 17.10.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie farmaceuta w krajach EOG najczęściej powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym. Należy pamiętać, że pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie farmaceuta w wybranych krajach: Austria: od 2290 euro miesięcznie brutto, Francja: 2500 3200 euro miesięcznie brutto, Wielka Brytania: 35000-37000 funtów rocznie brutto. Opracował: 5
Wojciech Janisiewicz Doradca EURES, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy Zespół EURES 6