Marcin Radwański Zespół Rzecznika Praw Pasażera Kolei Odpowiedzialność cywilna (kontraktowa i deliktowa) przewoźników kolejowych w świetle doświadczeń Rzecznika Praw Pasażera Kolei 12 maja 2018
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA Odpowiedzialność kontraktowa szkoda powstaje na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu Odpowiedzialność deliktowa szkoda jest wynikiem czynu niedozwolonego (na przykład powstaje na skutek wypadku pociągu) Str. 2
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA REŻIM DELIKTOWY Art. 435 1 kodeksu cywilnego Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Str. 3
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA REŻIM DELIKTOWY Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka Odpowiedzialność niezależna od tego czy działalność prowadzona jest zgodnie z wymaganiami wynikającymi z przepisów prawa czy przyjętymi zasadami ostrożności Przesłanki uwalniające od odpowiedzialności: - siła wyższa - powstanie szkody wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności Str. 4
REŻIM DELIKTOWY POSTĘPOWANIA POLUBOWNE Wypadki podczas wysiadania z pociągu na stacji Urazy podczas podróży Odpowiedzialność przewoźników za pasażerów wynika także z art. 11 w powiązaniu z Załącznikiem I do Rozporządzenia (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym Str. 5
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA REŻIM KONTRAKTOWY Art. 471 kodeksu cywilnego Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Str. 6
REŻIM KONTRAKTOWY PRZESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI SZKODA Szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego NARUSZENIE Powstanie szkody z powodu niewykonania lub niewłaściwego wykonania zobowiązania przez dłużnika ZWIĄZEK PRZYCZYNOWY Związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem lub niewłaściwym wykonaniem zobowiązania a poniesioną szkodą Str. 7
REŻIM KONTRAKTOWY ODPOWIEDZIALNOŚĆ DŁUŻNIKA Przewoźnik nie może uwolnić się od odpowiedzialności, gdy opóźnienie lub odwołanie pociągu powstało z winy np. zarządcy infrastruktury kolejowej Art. 474 kodeksu cywilnego Dłużnik odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza. Przepis powyższy stosuje się także w wypadku, gdy zobowiązanie wykonywa przedstawiciel ustawowy dłużnika. Str. 8
REŻIM KONTRAKTOWY ZWOLNIENIE OD ODPOWIEDZIALNOŚCI Przewoźnik nie jest zobowiązany do naprawiania szkody, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, np. warunków atmosferycznych lub wypadku na przejeździe kolejowym powstałego z winy kierowcy samochodu. Przesłanka zwalniająca a inne zaniedbania sytuacje sporne: Czy komunikacja zastępcza była zorganizowana prawidłowo? Czy pasażerów niezwłocznie powiadomiono o utrudnieniach? Str. 9
REŻIM KONTRAKTOWY UDOKUMENTOWANIE SZKODY Pasażer powinien udowodnić szkodę i jej wysokość, załączając np.: Niewykorzystane bilety na inny środek transportu, np. lotnicze, potwierdzenie od przewoźnika lotniczego, że opłata nie została zwrócona Dokumentację potwierdzającą niezrealizowane plany biznesowe Rachunki lub faktury za nocleg, bilety na wydarzenia kulturalne Str. 10
PRZYPADKI NIEWŁAŚCIWEGO WYKONANIA UMOWY Podstawienie niewłaściwego typu taboru Brak klimatyzacji lub ogrzewania Brak wagonu restauracyjnego Str. 11
Dziękuję za uwagę! 12 maja 2018