UBEZPIECZENIA W ZARZĄDZANIU RYZYKIEM
UBEZPIECZENIA W ZARZĄDZANIU RYZYKIEM pod redakcją Damiana Walczaka Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Toruniu Toruń 2010
Recenzent: dr hab. Bożena Kołosowska, prof. UMK Redaktor prowadzący: Adam P. Balcerzak Korekta: Damian Walczak Projekt okładki: Jarosław Cholewiński Copyright by Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Toruniu Tytuł dofinansowany przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu ISBN 978-83-62049-03-5 Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Toruniu ul. Kopernika 21 87-100 Toruń e-mail: pte@umk.pl www.pte.umk.pl Drukarnia Cyfrowa EIKON PLUS ul. Wybickiego 46 31-302 Kraków
SPIS TREŚCI WSTĘP... 7 Część I UBEZPIECZENIA W WARUNKACH KRYZYSU... 9 Jakub Młodzikowski MI PRODUKT NA KRYZYS?... 11 Zbigniew Drewniak, Karolina Przenajkowska UBEZPIECZENIA DIRECTORS & OFFICERS W DOBIE KRYZYSU GOSPODARCZEGO... 23 Michał Kamiński UBEZPIECZENIE D&O A KRYZYS FINANSOWY W POLSCE... 35 Karina Głowacka WYPŁACALNOŚĆ ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ W KRYZYSIE GOSPODARCZYM... 49 Kaja Drews, Kamila Zalewska WPŁYW KRYZYSU FINANSOWEGO NA SYTUACJĘ SWISS RE JEDNEGO Z GŁÓWNYCH REASEKURATORÓW POLSKICH ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ... 59 Aleksandra Hęćka, Monika Moździoch PROBLEM PRZESTĘPCZOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ W DOBIE KRYZYSU... 67 Michał Kaczmarek TECHNICZNO UBEZPIECZENIOWE INSTRUMENTY OGRANICZANIA RYZYKA UBEZPIECZENIA KREDYTU.. 77
6 Spis treści Maciej Ryczkowski ZAGROŻENIA DLA OBECNEGO SYSTEMU EMERYTALNEGO ORAZ ALTERNATYWNY MODEL ICH PRZEZWYCIĘŻENIA... 89 Część II UBEZPIECZENIA A ŚRODOWISKO NATURALNE... 103 Arkadiusz Wiśniewski UBEZPIECZENIA SZKÓD EKOLOGICZNYCH... 105 Tomasz Kaniewski MOŻLIWOŚCI ZABEZPIECZENIA RYZYK POGODOWYCH... 119 Część III UBEZPIECZENIA ROLNE... 133 Paweł Jankowski, Katarzyna Wojciechowska SPECYFIKA RYZYKA KATASTROFICZNEGO W DZIAŁALNOŚCI ROLNICZEJ... 135 Anna Belka PRODUKTY BANCASSURANCE DLA ROLNIKÓW WSPÓŁPRACA GRUPY CONCORDIA I BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH... 149 Agnieszka Muszytowska, Justyna Rycharska RYZYKO ZAGROŻENIA ŻYWIOŁAMI A RYZYKO DLA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ I ROLNIKÓW... 163 Iwona Ługiewicz, Marcin Szymański MINIMALIZACJA RYZYKA W GOSPODARSTWACH ROLNYCH... 179 NOTY O AUTORACH... 189
WSTĘP Przedstawione w niniejszej publikacji artykuły stanowią dorobek członków studenckiego Koła Naukowego Ubezpieczeń i Doradztwa Finansowego na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Studenckiego Koła Naukowego Ubezpieczeń Premium na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Zakres merytoryczny testów jest skoncentrowany wokół ubezpieczeń w warunkach kryzysu oraz ubezpieczeń rolnych. W pracy zostały przedstawione zagadnienia związane z wpływem kryzysu na rynek ubezpieczeniowy, zarówno na sytuację zakładów ubezpieczeniowych, jak i na ofertę produktową. Oczywiście kryzys z jednej strony stanowił (stanowi) zagrożenie dla funkcjonowania zakładów ubezpieczeniowych, jednak z drugiej strony umożliwia rozwój nowych produktów. Mogą one stworzyć nie tylko szansę rozwoju dla całego rynku ubezpieczeniowego, ale również doskonałe narzędzie do zarządzania ryzykiem przez przedsiębiorstwa. W publikacji znalazł się artykuł odnoszący się do, jakże istotnego dla każdego kredytobiorcy, zabezpieczenia kredytu, szczególnie ważnego w okresie kryzysu finansowego. Z kolei artykuł poświęcony obecnemu systemowi emerytalnego koncentruje się za zagrożeniach przed nim stojącymi. Zagrożenia te wynikają głownie ze zmian demograficznych, którą nadal nie spowodowały wprowadzenia odpowiednich dostosowań w systemie emerytalnym. Zaprezentowane zostały również ubezpieczenia związane ze środowiskiem naturalnym. W tym aspekcie jeden z autorów przedstawił derywaty pogodowe, instrument pochodny oparty na indeksach pogodowych. Pozwala on na zmniejszenie uzależnienia wyniku finansowego przedsiębiorstwa od pogody. Wraz ze wzrostem szacunku dla wartości środowiska naturalnego wzrasta również konieczność ubezpieczenia szkód ekologicznych. Ubezpieczenia tych szkód wynikają nie tylko z dobrej woli i zabezpieczania się przedsiębiorstw przed potencjalnymi stratami, ale głównie z konieczności podyktowanej przepisami wspólnotowymi.
8 Wstęp W rozdziale związanym z ubezpieczeniami rolnymi autorzy skoncentrowali się na ryzyku, głównie pogodowym, związanym z prowadzeniem działalności rolniczej. Jak zostało wykazane ostatnie, coraz częstsze anomalie pogodowe nie są niczym nadzwyczajnym. W artykule związanym z bancassurance autorka przedstawia współpracę ubezpieczyciela i banków spółdzielczych, mogącą przyczynić się do wzrostu popularności ubezpieczeń na terenach wiejskich (ubezpieczeń, których część jest obowiązkowa, a nawet, jak w przypadku ubezpieczeń upraw rolnych, dotowana przez Skarb Państwa). Praca stanowi również wkład w dyskusję akademicką na temat możliwości zarządzania ryzykiem. Autor chciałby podziękować osobom, które wsparły niniejszy projekt. Dziękuję serdecznie Panu Dziekanowi Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu prof. dr hab. Józefowi Stawickiemu oraz Panu Prodziekanowi ds. Studentów dr. Zdzisławowi Markuszewskiemu. Wsparcie organizacyjne i finansowe ze strony Wydziału miało nieoceniony wpływ na powstanie niniejszej publikacji. Dziękuję Pani dr hab. Bożenie Kołosowskiej, prof. UMK, która nie tylko zrecenzowała niniejszą książkę, ale również przekazała mi ogromną wiedzę merytoryczną i praktyczną. Na końcu przekazuję szczególne podziękowania osobom, bez których ciężkiej pracy nie tylko nie powstałyby prezentowane teksty, ale zapewne nie działałyby wspomniane studenckie koła ubezpieczeń. Serdecznie dziękuję opiekunom obu kół Pani prof. Bożenie Kołosowskiej oraz Panu dr. Krzysztofowi Łyskawie. Damian Walczak