Wydział Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego, KOWEZiU STANDARD WYPOSAENIA DYDAKTYCZNEGO PRACOWNI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Zawód: operator maszyn i urzdze do obróbki plastycznej Symbol cyfrowy: 812 [01] 1. Wyposaenie ogólnodydaktyczne pracowni: meble szkolne: stoliki i krzesła umoliwiajce indywidualn i zespołow prac koncepcyjn uczniów, tablica szkolna, rzutnik foliogramów i ekran, zestawy próbek: metali nieelaznych, stali, półwyrobów stanowicych materiał wyjciowy do procesów obróbki plastycznej, wyrobów z typowymi wadami powstajcymi w czasie obróbki plastycznej; zestawy modeli lub filmów ilustrujcych zastosowanie i działanie: pieców grzewczych stosowanych przy rónych operacjach obróbki plastycznej, np.: pieców wgłbnych, przepychowych, karuzelowych, pokrocznych, kołpakowych, pieców do obróbki cieplnej, np.: pieców kołpakowych, komorowych, urzdze walcowniczych, np.: walcarek do rur ze szwem i bez szwu, walcarek do wyrobów specjalnych (np. kół wagonowych, gwintów, kół zbatych), układów walcowniczych do walcowania wyrobów płaskich, urzdze kuniczych, np.: młotów matrycowych, pras kuniczych, walcarek kuniczych, kuniarek, urzdze stosowanych przy tłoczeniu wyrobów, np.: pras mechanicznych i hydraulicznych, gitarek, urzdze stosowanych w procesach cignienia, np.: cigarek bbnowych, agregatów cigarniczych; zestawy tablic pogldowych lub foliogramów z zakresu podstaw obróbki plastycznej: wykres układu Fe-Fe 3 C, tablice pogldowe ilustrujce budow podstawowych urzdze stosowanych w obróbce plastycznej metali, tablice pogldowe ilustrujce rozplanowanie i wyposaenie rónego typu walcowni, kuni, cigarni, tłoczni; komputer z zainstalowanym systemem operacyjnym oraz programami uytkowymi: edytorem tekstu, edytorem rysunku technicznego (np.: AutoCAD, MEGA CAD itp.), programy do symulacji procesów obróbki plastycznej, filmy dydaktyczne, projektor multimedialny, magnetowid, biblioteczka podrczna z literatur przedmiotow (podrczniki zawodowe, poradniki i normy techniczne, katalogi i instrukcje obsługi urzdze, maszyn i narzdzi, przykładowa dokumentacja technologiczna). 2. Wykaz niezbdnych stanowisk dydaktycznych właciwych dla danego stanowisko nagrzewania wsadu i kucia, stanowisko cignienia, stanowisko tłoczenia, stanowisko walcowania blach i tam w krgach, stanowisko rcznej obróbki metali, stanowisko mechanicznej obróbki metali: cicia, wiercenia, toczenia, strugania, frezowania i szlifowania, stanowisko spawania, zgrzewania i lutowania, 1
stanowisko kontroli jakoci materiałów wyjciowych do obróbki plastycznej, oceny jakoci gotowych wyrobów, podstawowych pomiarów eksploatacyjnych maszyn do obróbki plastycznej metali. 3. Opisy infrastruktury i wyposaenia stanowisk dydaktycznych: Pracownia kształcenia zawodowego operatorów maszyn i urzdze do obróbki plastycznej metali powinna posiada sal do zaj dydaktycznych (pełnic funkcj pomieszczenia do instruktau wstpnego) oraz pomieszczenia warsztatowe z wyodrbnionymi stanowiskami dydaktycznymi do praktycznej nauki zawodu okrelonymi w p.2., z zapleczem sanitarnym (szatnia, WC, łazienka). Stanowiska dydaktyczne do praktycznej nauki zawodu mog by zlokalizowane w jednym lub w kilku pomieszczeniach warsztatów szkolnych lub jako stanowiska szkoleniowe w hali walcowni, kuni, tłoczni lub cigarni przedsibiorstw produkcyjnych. 3.1. Stanowisko nagrzewania wsadu i kucia 3.1.1. Opis infrastruktury stanowiska wszystkie urzdzenia niezbdne jako wyposaenie tego stanowiska musz si znajdowa w jednym pomieszczeniu, w niewielkiej od siebie odległoci; podłoga betonowa, owietlenie naturalne (okna) i sztuczne ogólne; powierzchnia jednego stanowiska zgodna z dokumentacj techniczno-ruchow dla zainstalowanych urzdze; instalacja wodno-kanalizacyjna, instalacja gazowa zasilana gazem ziemnym, wentylacja naturalna nawiewno-wywiewna, wycigi spalin nad piecem, ogniskiem kowalskim. 3.1.2. Opis wyposaenia stanowiska piec do nagrzewania wsadu: komorowy, opalany gazem ziemnym, wyposaony w rekuperator i urzdzenia kontrolno-pomiarowe, piec komorowy elektryczny, ognisko kowalskie, piec oczkowy, narzdzia, przyrzdy i materiały do oceny temperatury, np.: termopary, pirometry, tabele barw do oceny temperatury, zestaw termokredek, narzdzia do przemieszczania nagrzanego materiału przeznaczonego do obróbki plastycznej: kleszcze kowalskie, kleszcze kowalskie podwieszone transportowe, młoty do kucia swobodnego podwójnego działania napdzane spronym powietrzem z niezbdnym oprzyrzdowaniem, narzdzia do kucia rcznego, np.: płyta kowalska, kowadła płaskie, kowadła kształtowe, narzdzia do kucia swobodnego: młoty jedno- i dwurczne, odsadzki, przebijaki, stanowisko do cicia metalu na gorco za pomoc narzdzi kowalskich, młot do kucia matrycowego z niezbdnym oprzyrzdowaniem; przymiar kreskowy, macki, suwmiarka, ktownik, ktomierz uniwersalny; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: filmy dydaktyczne lub modele urzdze do kucia swobodnego i matrycowego, 2
filmy dydaktyczne wyjaniajce przebieg operacji kucia swobodnego i matrycowego, operacji wykaczania odkuwek po kuciu (np. okrawania wypływki, prostowania, dogniatania odkuwek, obróbki cieplnej), filmy dydaktyczne wyjaniajce prac urzdze transportowych w kuniach, np.: manipulatorów, przenoników rolkowych; d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych materiały wyjciowe do procesów obróbki plastycznej (ksy, prty kwadratowe lub okrgłe, kształtowniki, ze stali i metali nieelaznych), materiały i narzdzia niezbdne do konserwacji maszyn i narzdzi oraz porzdkowania stanowiska pracy; regulaminy, przepisy prawne właciwe dla danego rysunki odkuwek do kucia swobodnego, stanowiskowe instrukcje bhp; instrukcje obsługi pieca grzewczego, młotów, normy dotyczce oznacze stali, warunków nagrzewania przed procesem obróbki plastycznej; rodki ochrony indywidualnej: odzie ochronna, okulary ochronne ze szkłami kobaltowymi, rkawice ochronne, osłona siatkowa na twarz, ochronniki słuchu, kask roboczy, 3.2. Stanowisko do tłoczenia 3.2.1. Opis infrastruktury stanowiska w jednym pomieszczeniu warsztatów szkolnych lub jako stanowisko szkoleniowe w zakładzie produkcyjnym; podłoga betonowa, owietlenie naturalne (okna) oraz sztuczne ogólne i miejscowe; powierzchnia jednego stanowiska okrelona w dokumentacji techniczno ruchowej zastosowanej prasy/pras do tłoczenia; wentylacja naturalna nawiewno-wywiewna. 3.2.2. Opis wyposaenia stanowiska prasa do tłoczenia mimorodowa, korbowa lub hydrauliczna, tłoczniki, wykrojniki, noyce rczne i mechaniczne do cicia blach przeznaczonych do tłoczenia; przymiar kreskowy, suwmiarka, mikrometr do pomiarów zewntrznych, przyrzd czujnikowy lub mikrometr do pomiaru gruboci blach; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: 3
filmy dydaktyczne ilustrujce prac urzdze do tłoczenia, monta tłoczników na prasach, podstawowe zasady obsługi pras do tłoczenia; d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych blachy tłoczne stalowe i z metali nieelaznych, materiały i narzdzia niezbdne do konserwacji maszyn i narzdzi oraz porzdkowania stanowiska pracy; stanowiskowa instrukcja bhp; poradniki, normy, tabele do obliczania wymiarów wytłoczek; rodki ochrony indywidualnej: odzie ochronna, okulary ochronne, napulniki, rkawice ochronne, nakrycie głowy, 3.3. Stanowisko cignienia 3.3.1. Opis infrastruktury stanowiska w jednym pomieszczeniu warsztatów szkolnych lub jako stanowisko szkoleniowe w hali cigarni przemysłowej; podłoga betonowa z wykładzin PCV, owietlenie naturalne (okna) oraz sztuczne ogólne i miejscowe; powierzchnia jednego stanowiska zgodna z dokumentacj techniczno-ruchow zainstalowanych urzdze; wentylacja naturalna, nawiewno-wywiewna. 3.3.2. Opis wyposaenia stanowiska cigarka ławowa lub agregat cigarniczy z niezbdnym oprzyrzdowaniem, np.: cigadła, komplet kluczy montaowych i wkrtaków; suwmiarka, mikrometr, przymiar kreskowy; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: róne rodzaje cigadeł, elementy wymienne do cigadełskładanych, filmy dydaktyczne dotyczce cignienia drutu na cigarkach bbnowych, wyjaniajce zasad działania urzdze do cigłej rekrystalizacji cignionego materiału i cignienia wielostopniowego; d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych 4
prty stalowe i ze stopów metali nieelaznych, walcówka, materiały i narzdzia niezbdne do konserwacji maszyn i narzdzi oraz porzdkowania stanowiska pracy; dokumentacja rysunkowa, stanowiskowa instrukcja bhp; rodki ochrony indywidualnej: odzie ochronna, 3.4. Stanowisko walcowania blach i tam w krgach 3.4.1. Opis infrastruktury stanowiska w zakładzie produkcyjnym; zgodna z dokumentacj techniczno-ruchow; zgodna z DTR; zgodne z DTR. 3.4.2. Opis wyposaenia stanowiska walcarka kwarto jedno- lub dwuklatkowa albo inna walcarka przeznaczona do walcowania blach i tam w krgach, wyposaona w rozwijark i zwijark, noyce, noyce rczne do cicia blach; suwmiarka, mikrometr, przymiar kreskowy; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: programy symulujce proces walcowania blach i tam, filmy dydaktyczne ilustrujce działanie urzdze transportowych w walcowniach, np.: stołów podajcych, obrotnic; d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych blacha lub tama w krgu, bednarka, materiały i narzdzia niezbdne do konserwacji maszyn i narzdzi oraz porzdkowania stanowiska pracy; stanowiskowa instrukcja bhp; 5
rodki ochrony indywidualnej: odzie ochronna, kask ochronny, napulniki, 3.5. Stanowisko rcznej obróbki metali 3.5.1. Opis infrastruktury stanowiska w jednym lub kilku pomieszczeniach warsztatów szkolnych; podłoga betonowa z wykładzin PCV, owietlenie naturalne (okna) oraz sztuczne, ogólne i miejscowe; powierzchnia jednego stanowiska około 2 m 2 ; instalacja elektryczna 24/230 V, wentylacja naturalna nawiewno-wywiewna. 3.5.2. Opis wyposaenia stanowiska stółlusarski z imadłem, narzdzia traserskie, np.: płyta traserska, podstawki traserskie: rubowe, pryzmowe, krzyowe i ktowe, cyrkle, rysiki i znaczniki traserskie, narzdzia do rcznej obróbki metali, np.: przecinaki, wycinaki, pilniki, wiertła, pogłbiacze i rozwiertaki, narzdzia do gwintowania rcznego, skrobaki, młotki lusarskie, elektronarzdzia, np.: wiertarki elektryczne, szlifierka dwutarczowa, szlifierka ostrzarka; narzdzia do pomiarów długoci i kta, np.: suwmiarka, wysokociomierz suwmiarkowy, mikrometr, przymiar kreskowy, ktownik; ktomierz uniwersalny; c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych odkuwki swobodnie kute, odkuwki matrycowe, wyroby cignione, tłoczone i walcowane wymagajce usunicia wad powierzchniowych, wykonania zabiegów wykaczajcych (usunicia zadziorów, nierównoci powierzchni); d. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, stanowiskowe instrukcje bhp; instrukcje obsługi elektronarzdzi; e. wykaz rodków do udzielania pierwszej pomocy: f. wykaz rodków zapewniajcych przestrzeganie zasad ergonomii oraz odzie ochronna i rodki ochrony indywidualnej, np.: okulary ochronne, nakrycie głowy, sprzt przeciwpoarowy: ganica proszkowa. 6
3.6. Stanowisko mechanicznej obróbki metali: cicia, wiercenia, toczenia, strugania, frezowania i szlifowania 3.6.1. Opis infrastruktury stanowiska a. usytuowanie stanowisk: stanowiska powinny by usytuowane w jednym pomieszczeniu; podłoga betonowa, owietlenie naturalne (okna) oraz sztuczne, ogólne i miejscowe; łczna powierzchnia stanowisk powinna by zgodna z zaleceniami DTR obrabiarek i przepisami bhp; wentylacja nawiewno-wywiewna, naturalna. 3.6.2. Opis wyposaenia stanowiska noyce lub piła mechaniczna do cicia metali, obrabiarki ogólnego przeznaczenia: wiertarka, tokarka, strugarka, frezarka uniwersalna, szlifierka, z niezbdnym oprzyrzdowaniem do mocowania i obróbki; b. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych; narzdzia do pomiarów długoci i kta, np.: suwmiarki, mikrometry wzorniki, sprawdziany; c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów, i innych rodków niezbdnych w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego; materiały wyjciowe do procesów obróbki plastycznej (ksy, prty kwadratowe lub okrgłe, kształtowniki, ze stali i metali nieelaznych), odkuwki swobodnie kute; odkuwki matrycowe, wyroby tłoczone, cignione; d. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: filmy dydaktyczne lub modele urzdze do cicia materiału w czasie przygotowania do obróbki plastycznej i w trakcie obróbki plastycznej; stanowiskowe instrukcje bhp, stanowiskowe instrukcje obsługi obrabiarek skrawajcych do metalu: noyc, piły; rodki ochrony indywidualnej: odzie ochronna, okulary ochronne nakrycie głowy, rkawice ochronne, 3.7. Stanowisko spawania, zgrzewania i lutowania 3.7.1. Opis infrastruktury stanowiska a. usytuowanie stanowisk: stanowiska powinny by usytuowane w jednym pomieszczeniu; podłoga betonowa, 7
owietlenie naturalne (okna) oraz sztuczne, ogólne i miejscowe; kade stanowisko powinno mie powierzchni nie mniejsz ni 6m 2 ; wentylacja nawiewno-wywiewna, naturalna. 3.7.2. Opis wyposaenia stanowiska spawarka elektryczna, np. MIG, MAG, butle z gazami technicznymi (tlen, acetylen), palniki do spawania gazowego; b. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych; narzdzia do pomiarów długoci i kta, np.: suwmiarki, mikrometry wzorniki, sprawdziany; c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów, i innych rodków niezbdnych w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego; materiały do łczenia, np.: blachy cienkie i grube, kształtowniki ze stopów elaza i metali nieelaznych, elektrody, druty spawalnicze; d. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, stanowiskowe instrukcje bhp, stanowiskowe instrukcje obsługi spawarek, zgrzewarek, palników acetylenowotlenowych; e. wykaz rodków do udzielania pierwszej pomocy: f. wykaz rodków zapewniajcych przestrzeganie zasad ergonomii oraz rodki ochrony indywidualnej: odzie ochronna, okulary ochronne, nakrycie głowy, rkawice ochronne, 3.8. Stanowisko kontroli jakoci materiałów wyjciowych do obróbki plastycznej, oceny jakoci gotowych wyrobów, podstawowych pomiarów eksploatacyjnych maszyn do obróbki plastycznej metali 3.8.1. Opis infrastruktury stanowiska stanowiska powinny by usytuowane w kilku pomieszczeniach, w pracowni technicznej lub w zakładzie produkcyjnym, gdzie uczniowie odbywaj zajcia praktyczne; podłoga łatwo zmywalna antypolizgowa, owietlenie naturalne (okna) oraz sztuczne, ogólne i miejscowe; kade stanowisko powinno mie powierzchni nie mniejsz ni 2m 2 ; wentylacja naturalna. 3.8.2. Opis wyposaenia stanowiska 8
urzdzenia do bada własnoci mechanicznych materiałów, prób technologicznych i wykrywania wad wewntrznych w materiałach, np.: zrywarka do drutu, maszyna wytrzymałociowa, urzdzenie do próby przeginania, skrcania i nawijania drutu, defektoskop ultradwikowy, twardociomierz, przyrzd Erichsena do próby tłocznoci blach, młot Charpy ego; b. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych; stółz płyt pomiarowo-kontroln, narzdzia do pomiarów długoci i kta, np.: suwmiarki uniwersalne o rónej dokładnoci, wysokociomierze i głbokociomierze suwmiarkowe, ktomierze, mikrometry do pomiarów zewntrznych, rednicówki mikrometryczne, mikrometry do pomiarów gwintów, kółzbatych, rur, przyrzdy czujnikowe, sprawdziany, wzorniki, przyrzdy pomiarowe do pomiaru wielkoci elektrycznych, np.: mierniki uniwersalne, watomierze, amperomierze woltomierze o rónej dokładnoci i zakresach pomiarowych, przyrzdy do pomiarów cinienia i natenia przepływu cieczy i gazów, np.: manometry, rotametry o rónej dokładnoci i zakresie pomiarowym, przyrzdy do pomiaru temperatury, np.: pirometry, termoelementy; c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów, i innych rodków niezbdnych przygotowane elementy do pomiarów długoci i kta, instalacja gazowa zasilana sprark lub butle ze spronymi gazami z reduktorami i rotametrami, pompy do tłoczenia cieczy z zainstalowanymi w układzie pomiarowym manometrami; d. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, instrukcje obsługi, np.: urzdze do okrelania własnoci mechanicznych, mierników, normy dotyczce prowadzonych pomiarów i bada; e. wykaz rodków do udzielania pierwszej pomocy: f. wykaz rodków zapewniajcych przestrzeganie zasad ergonomii oraz sprzt przeciwpoarowy: ganica proszkowa. 4. Inne, wymagania dotyczce wyposaenia pracowni/stanowiska, niezbdne dla potrzeb procesu kształcenia i egzaminowania: stanowisko do obróbki cieplnej wyposaone w piec komorowy do wyarzania odkuwek, piec hartowniczy, zbiorniki z wod i olejem, stanowiskowe instrukcje bhp, dokumentacj technologiczn dotyczc obróbki cieplnej wyrobów, stanowisko do obróbki wykaczajcej odkuwek wyposaone w urzdzenie do bbnowania odkuwek, pras usuwania wypływki i do prostowania odkuwek. 9