numer 2/2010 Od konkurencji do współpracy EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

numer 2/2010 Od konkurencji do współpracy EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO FUNDUSZE EUROPEJSKIE DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013

Spis treści 4 Polityka spójności receptą na kryzys 7 Relacje z seminariów BiznesKlastra 12 Klaster nasza szansa w naszych rękach 15 Klaster potencjał na przyszłość 19 Nowości BiznesKlastra 23 Potencjał ponadregionalny rozmowy z wojewodami 30 BiznesKlaster w trasie 36 Oferta BiznesKlastra 46 Szczęściu można pomóc 49 Policzone rozliczone 50 Wywiad z Prezes UOKiK 52 Klastry współzawodnictwo przez współdziałanie 54 Zaufania nie da się zadekretować 56 Systemy Informacji Geograficznej w sektorze przedsiębiorstw 61 Dobrze się sprzedać 64 Elementarz e-marketingu 68 Sukces ma imię marka 73 Rola systemów jakości w rozwoju MSP 76 Europa nasza wspólna sprawa 78 Bilans 6-latka 81 Leksykon dotacji 2

Między współpracą a konkurencją Od słów do czynów to najlepsze podsumowanie tego, co wydarzyło się na przestrzeni ostatnich dwóch miesięcy w życiu Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu. Ze sfery deklaracji przechodzimy do sfery realnych działań. Najlepszym tego wyrazem są seminaria, konferencje, warsztaty i szkolenia, których byliśmy inicjatorami, organizatorami lub uczestnikami. Logo BiznesKlastra pojawiło się już na kilku targach i imprezach biznesowych, wszędzie wzbudzając wielkie zainteresowanie. Relacje z tych wydarzeń znajdziecie Państwo w tym numerze naszego pisma. W polskiej rzeczywistości gospodarczej ciągle pokutuje przekonanie, że tam gdzie w grę wchodzi konkurencja, nie ma miejsca na współpracę. Zaufanie to towar deficytowy, zresztą nie tylko w biznesie, ale także życiu społecznym. Socjolodzy twierdzą, że żyjemy w kulturze nieufności. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu to jednak dowód na to, że nieufność można przełamać, a konkurenci mogą stać się partnerami. Zamiast szukać wrogów, znajdujemy przyjaciół. Uczymy się od siebie nawzajem, razem zdobywamy nowe umiejętności, wspólnie promujemy dobre praktyki w zarządzaniu, przedsiębiorczość, jakość. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu pokazuje, że między konkurencją a współpracą jest całe pole możliwości jedno nie wyklucza drugiego. W tym numerze pisma BiznesKlaster znajdziecie Państwo wiele tekstów poświęconych zasadom zdrowej konkurencji. Zdrowej, czyli takiej, która nie wyklucza kooperacji. Zachęcam zwłaszcza do lektury wywiadu z Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, panią Małgorzatą Krasnodębską-Tomkiel. UOKiK jest jak piłkarski sędzia czuwa, by gra wolnorynkowa toczyła się według zasad fair play, co jednak wcale nie wyklucza pomocy publicznej kierowanej do przedsiębiorców w szczególnych sytuacjach. Kto może z niej skorzystać, na jakich zasadach i pod jakimi warunkami? Odpowiedzi na te pytania dostarcza wspomniany wywiad. Wiele miejsca i uwagi poświęcamy również sprawom unijnym. Wspólnotę Europejską w ostatnim czasie dotknęły poważne polityczne i ekonomiczne burze kryzys w Grecji, manifestacje we Francji i Włoszech przeciwko drastycznym planom oszczędnościowym, dyskusja o stabilności i przyszłości strefy euro. Pytanie, czy Unia Europejska z tych wstrząsów wyjdzie osłabiona, czy może wprost przeciwnie wzmocniona zadaliśmy Sekretarzowi Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Mikołajowi Dowgielewiczowi. O kwestiach europejskich rozmawiamy również z szefową przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, Marie-Therese Duffy-Haeusler oraz Posłem do Parlamentu Europejskiego, Janem Olbrychtem. Przedsiębiorców z pewnością zainteresują także informacje na temat możliwości pozyskania dotacji unijnych, dokonania montażu finansowego koniecznego do realizacji unijnych projektów czy sposobów wykorzystania nowoczesnych narzędzi teleinformatycznych w zarządzaniu i marketingu. Wierzę, że bieżący numer BiznesKlastra jest na tyle interesujący, iż mimo wakacji znajdziecie Państwo czas na jego lekturę. Z poważaniem Waldemar Wierżyński redaktor naczelny 3

Polityka spójności receptą na kryzys Rozmowa z Mikołajem Dowgielewiczem, Sekretarzem Stanu ds. europejskich i polityki ekonomicznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych > > w y w i a d Głęboki kryzys, jaki dotknął ostatnio Grecję, zachwiał całą Unią Europejską. Czy z tych gospodarczych wstrząsów Wspólnota wyjdzie osłabiona, czy może paradoksalnie wzmocni to integrację? Jaka jest Pańska ocena? Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że proces integracji europejskiej następuje skokowo. Różnego rodzaju kryzysy mobilizowały państwa członkowskie do refleksji oraz działań, które zacieśniały współpracę i prowadziły do wejścia na nowy poziom integracji. Jestem przekonany, że grecki przypadek wpisuje się w ten model. Kryzys pokazał skalę powiązań gospodarczych w Unii Europejskiej oraz udowodnił prawdziwość hipotezy, że bez gospodarczego ramienia Unii Gospodarczej i Walutowej trudno zachować stabilność wspólnej waluty. Po tej konstatacji przyszedł czas na reakcję i odpowiednią reformę systemową, by uniknąć podobnych problemów w przyszłości. Naturalną odpowiedzią jest lepsza koordynacja polityk gospodarczych, ze szczególnym naciskiem na wzmocnienie nadzoru nad politykami fiskalnymi. Tutaj pojawia się pewne ryzyko, związane z dążeniem niektórych państw do stworzenia twardego rdzenia Unii Europejskiej w postaci rządu gospodarczego skupiającego państwa strefy euro. Wzmocnienie koordynacji tylko w strefie euro podzieliłoby Wspólnotę i doprowadziło do jej osłabienia. Jeśli unikniemy tego niebezpieczeństwa, wówczas osiągniemy pożądany skutek. Dlatego Polska konsekwentnie wspiera Komisję Europejską w działaniach zmierzających do wzmocnienia koordynacji w całej UE. 4

Postrzeganie polityki spójności jako działalności charytatywnej jest wygodnym sloganem nie mającym wiele wspólnego z prawdą. Będziemy przekonywać naszych partnerów do tego, że właśnie poprzez politykę spójności możemy osiągnąć szybszy wzrost gospodarczy, czego Polska jest najlepszym przykładem. Unia Europejska stoi nie tylko przed bieżącymi wyzwaniami, musi także wypracować strategię rozwoju na najbliższe lata. Trudność polega na pogodzeniu często sprzecznych interesów państw członkowskich. Dysproporcje gospodarcze, ekonomiczne i społeczne pomiędzy krajami unijnymi ciągle są olbrzymie. Jeśli Unia zdecyduje na przykład o przekazaniu większych środków na ochronę klimatu, wiadomo że skorzystają na tym ci, którzy dysponują nowoczesnymi technologiami prowadzącymi do zmniejszenia gazów cieplarnianych. Wielka Brytania, Niemcy czy Francja będą mogli rozwijać swoje technologie i je dystrybuować. Kraje o mniejszym poziomie zaawansowania technologicznego Polska, Bułgaria czy Rumunia na takiej strategii nie zyskają. Czy te różnorodne potrzeby krajów unijnych da się w ogóle pogodzić? Podstawowym problemem poprzedniej strategii gospodarczej dla UE (Strategia Lizbońska) był brak odpowiedniego stopnia identyfikacji państw członkowskich z celami strategii. Stąd wzięły się problemy z jej implementacją. Aby nie powtarzać tego błędu, poczyniono wiele starań przy uzgadnianiu nowej Strategii, pozwalających na lepsze dopasowanie strategii do potrzeb rozwojowych poszczególnych państw. Po pierwsze, państwa uzyskały większą swobodę w definiowaniu własnych celów narodowych w poszczególnych obszarach strategii. Po drugie, jej zakres jest na tyle szeroki, że każde państwo odnajdzie w niej coś dla siebie. Mnie cieszy, że zdołaliśmy tak ukształtować strategię, że wśród jej najistotniejszych elementów znalazła się dbałość o spójność ekonomiczną i terytorialną UE oraz konieczność likwidacji wąskich gardeł blokujących wzrost gospodarczy, takich jak braki infrastrukturalne oraz niedokończona budowa wspólnego rynku. Jednym z fundamentów Unii Europejskiej jest idea solidaryzmu. Jednak wsłuchując się uważnie w głosy docierające z najbogatszych państw członkowskich, można mieć obawy, że polityka spójności powoli się wyczerpuje. Jest ona niezwykle kosztowana dla krajów, które są płatnikami netto do unijnego budżetu. Czy nie powiedzą one w końcu, że mają dość tej charytatywnej działalności? Istotnie, konieczność konsolidacji fiskalnej w następstwie kryzysu nie sprzyja popularyzacji idei dużego budżetu wspólnotowego i utrzymywania hojnej polityki spójności. Niemniej jednak będziemy przekonywać naszych partnerów, żeby nie oszczędzać na polityce spójności. Bowiem polityka ta może odegrać dynamizującą rolę dla całej europejskiej gospodarki. Pamiętajmy, że w obliczu powszechnej konsolidacji fiskalnej istnieje ryzyko wejścia UE na spowolnioną ścieżkę rozwoju. Chciałbym podkreślić z całą mocą, że środki przekazywane w ramach polityki spójności uwalniają olbrzymi potencjał wzrostu, przyczyniają się do likwidacji barier zidentyfikowanych w ramach strategii 2020 i przyczyniają się do tworzenia nowego bogactwa. Postrzeganie polityki spójności jako działalności charytatywnej jest wygodnym sloganem nie mającym wiele wspólnego z prawdą. Będziemy przekonywać naszych partnerów do tego, że właśnie poprzez politykę spójności możemy osiągnąć szybszy wzrost gospodarczy, czego Polska jest najlepszym przykładem. Czy Unia Europejska ma do zaoferowania światu jakieś nowe, interesujące pomysły gospodarcze? Może powinna skoncentrować się na wspieraniu tzw. potencjałów rozwojowych i inicjatyw klastrowych. Unia Europejska ma do zaoferowania cały szereg rozwiązań społeczno-gospodarczych, które są atrakcyjne na świecie. Najlepszym dowodem jest wprowadzenie ostatnio w Stanach Zjednoczonych powszechnego systemu opieki zdrowotnej, który w Europie jest obecny od lat. Należy jednak przyznać, iż europejski model społeczny jest bardzo atrakcyjny, ale wymaga gruntownych reform strukturalnych, bez których grozi nam zmniejszanie się potencjału. Stąd podejmowane teraz w czasie kryzysu działania naprawcze i reformatorskie, podwyższanie wieku emerytalnego, ograniczenia wydatków, zmniejszanie obciążeń biurokratycznych. Jeśli zdamy test kryzysu i dokonamy stosownych reform to wejdziemy na ścieżkę wzrostu, która pozwoli utrzymać nasz model społeczny. Musimy uwolnić bariery wzrostu w UE. Dziękuję za rozmowę Rozmawiał Waldemar Wierżyński 5

Szanowni Państwo, za nami pierwsze seminaria, warsztaty i spotkania robocze. Zajęcia były pracowite i mam nadzieję pouczające dla wszystkich uczestników. Otrzymaliśmy garść cennych informacji na temat idei klasteringu, instytucji otoczenia biznesu, prawnych uwarunkowań współpracy. Poznaliśmy historie innych polskich i zagranicznych inicjatyw klastrowych. Dowiedzieliśmy się, że konkurowanie wcale nie wyklucza kooperacji. Rozpoczęliśmy także ważne, pełne interesujących pomysłów, dyskusje na temat naszej wspólnej klastrowej przyszłości. To szczególnie istotne, ponieważ jedynie w ten sposób rozmawiając, wymieniając uwagi i spostrzeżenia możemy rozwijać Projekt. Do poprowadzenia seminariów zaprosiliśmy znanych, dysponujących olbrzymią wiedzą i doświadczeniem, ekspertów. Dzięki nim poznaliśmy nie tylko teoretyczne, ale także praktyczne aspekty funkcjonowania klastrów. Nawiązane kontakty z pewnością okażą się pomocne w późniejszych fazach realizacji Projektu. Cieszy mnie fakt, że seminaria spotkały się z tak dużym zainteresowaniem. Świadczy o tym aktywny udział w spotkaniach przedstawicieli firm i organizacji należących do naszego grona. To obiecująca prognoza co do dalszej współpracy oraz sygnał, że Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu stanie się a jak sądzę już się staje ważną i cenioną organizacją. Tomasz Kozłowski Prezes Polskiego Stowarzyszenie Doradczego i Konsultingowego Koordynator Projektu Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu 6

Relacja z seminarium Podstawy prawne klasteringu, zasady funkcjonowania i możliwości współpracy 18.05.2010 r. Spotkanie poprowadziło dwóch wybitnych ekspertów w dziedzinie klasteringu: prof. nadzw. dr hab. Bogusław Plawgo oraz Radosław Harasim. Pierwszy z prelegentów, prof. Bogusław Plawgo, przedstawił koncepcje rozwoju gospodarczego, społecznego i regionalnego w oparciu o nowoczesne powiązania i sieci współpracy między sektorami biznesu i nauki. Profesor podkreślił istotną rolę klastrów jako źródła budowania przewagi konkurencyjnej. prof. nadzw. dr hab. Bogusław Plawgo, ekspert w dziedzinie klasteringu Radosław Harasim, ekspert w dziedzinie zamówień publicznych 18 maja br. odbyło się pierws ze, inaugur ac yjne semi - narium w ramach Projektu Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu. Podstawowym celem spotkania było przedstawienie jego uczestnikom najważniejszych zagadnień związanych z ideą klasteringu, w tym zwłaszcza aspektów prawnych, organizacyjnych i finansowych. Omówione zostały także kwestie związane z otoczeniem instytucjonalnym klastrów oraz zasady ich funkcjonowania i rozwoju, zarówno wewnętrznego (wzrost potencjału firm w ramach klastra), jak i zewnętrznego (rozwój klastra jako uczestnika gry rynkowej). W seminarium wzięli udział przedstawiciele firm i instytucji, należących do BiznesKlastra. Dzięki synergii i interakcji podmiotów tworzących nowoczesne powiązanie gospodarcze, jakim jest klaster, możliwie staje się wykreowanie dodatkowego potencjału konkurencyjności. Synergia pozwala taniej pozyskiwać różne wartości potrzebne do podniesienia konkurencyjności, np. efektywność i innowacyjność. Interakcje natomiast przyśpieszają i ułatwiają dyfuzję wiedzy, zwłaszcza wiedzy ukrytej (tacit knowledge), która jest podstawą innowacyjnych pomysłów i rozwiązań. Dla jej rozprzestrzeniania się konieczny jest kontakt osobisty, bezpośrednie spotkania, dyskusje, a klastry dają największe możliwości w tym zakresie. Klastary w polskiej rzeczywistości gospodarczej są stosunkowo nowym elementem biznesowego krajobrazu. Według prof. Plawgo w ów krajobraz mogą się wpisać trwale i co najważniejsze z korzyścią nie tylko dla samych uczestników takich powiązań gospodarczych, ale także dalszego otoczenia społeczno-ekonomicznego. 7

Klastry bowiem, jak zauważył Bogusław Plawgo, pobudzają przedsiębiorczość, aktywizują mieszkańców, kreują nowe obszary działalności rynkowej, a w konsekwencji pełnią istotną rolę w ogólnej polityce rozwoju regionalnego, choćby poprzez: dostarczanie wyspecjalizowanych usług i zasobów pracy, alokację inwestycji, kształtowanie partnerstwa między instytucjami publicznymi a sektorem biznesu i nauki, rozwój oferty edukacyjnej regionu czy wreszcie jego marketingową promocję. Bogusław Plawgo wskazał również potencjalne bariery rozwoju inicjatyw klastrowych. Do najważniejszych z nich zaliczył: niską jakość i niedostateczne kwalifikacje zasobów ludzkich, niską jakość infrastruktury (zwłaszcza transportowej i informatycznej), brak dostępu do kapitału, niską jakość otoczenia innowacyjnego, niedostateczną otwartość firm na zewnątrz, deficyt zaufania w życiu społeczno-gospodarczym. W ocenie prof. Plawgo w Polsce Wschodniej istnieje stosunkowo duży potencjał rozwoju struktur klastrowych, m.in. w branży spożywczej, włókienniczo-bieliźniarskiej, turystycznej czy przemyśle drzewnym. Istotny potencjał widoczny jest także w sektorze doradztwa biznesowego, szkoleń, nauki i edukacji, czego wyrazem jest powstanie Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu. Drugi z prelegentów, Radosław Harasim, skupił się na prawnych uwarunkowaniach funkcjonowania klastrów, podkreślając fakt, że tworzone struktury grup kooperacyjnych nie mogą abstrahować od istniejących przepisów i regulacji legislacyjnych. Z prawnego punktu widzenia w Polsce dla rozwoju idei klasteringu fundamentalne znaczenia mają następujące akty prawne: Kodeks Cywilny, Kodeks Spółek Handlowych, Ustawa o prawie spółdzielczym, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Prelegent przedstawił kilka dominujących na świecie modeli zawiązywania i rozwijania struktur klastrowych: model włoski, duński i holenderski. Pierwszy z nich charakteryzuje się niesformalizowaną strukturą, bez powiązań kapitałowych i organizacyjnie wyodrębnionego organu zarządzającego. Włoski model klastra opiera się na silnych zależnościach lokalnych, związkach o charakterze rodzinnym i wywodzi się z bogatej tradycji Cechów Rzemieślniczych. Z kolei w modelu duńskim tworzenia więzów kooperacyjnych kluczowe znaczenie ma tzw. broker sieciowy, który inicjuje i ułatwia kontakty między partnerami, pomaga identyfikować możliwe obszary współdziałania, problemy i ich ewentualne rozwiązania. Natomiast model holenderski klastra to w istocie rzeczy twórcze rozwinięcie modelu duńskiego. Jego cechą wyróżniającą jest ścisła, bardzo bliska współpraca sektora biznesu z sektorem nauki, który zapewnia wsparcie w zakresie dostępu do nowych technik i technologii. Struktura taka pozwala na znaczące obniżenie kosztów opracowania i wdrożenia nowatorskich, prototypowych projektów, procesów biznesowych, urządzeń czy całych linii technologicznych. Radosław Harasim omówił również najczęściej spotykane w rzeczywistości gospodarczej rozwiązania prawne w zakresie organizacji struktur klastrowych. Są to: konsorcja, spółdzielnie i holdingi. Uczestnicy seminarium wysoko ocenili jego poziom, a pozyskane informacje uznali za interesujące i przydatne. 8

Między współpracą a konkurencją klaster sposobnością przyswojenia standardów europejskiego doradztwa biznesowego Relacja z seminarium 09-10.06.2010 r. 9 i 10 czerwca br. odbyło się drugie, tym razem dwudniowe, seminarium realizowane w ramach Projektu Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu. Uczestniczyli w nim przedstawiciele firm i instytucji, należących do BiznesKlastra. Spotkanie składało się z dwóch części: wykładów i prezentacji multimedialnych przygotowanych przez ekspertów w dziedzinie klasteringu, konkurencji i instytucji otoczenia biznesu; zajęć warsztatowych, których celem było ustalenie ogólnych założeń strategii BiznesKlastra i koniecznych dokumentów operacyjnych. Marcin Szczebiot - ekspert ds. funduszy europejskich Mariusz Gorustowicz - ekspert w dziedzinie klasteringu Otoczenie biznesu Seminarium rozpoczął Marcin Szczebiot ekspert w dziedzinie zarządzania projektami unijnymi, członek Komisji Oceny Projektów, lokalny Country Menager międzynarodowego programu finansowego INTERREG IIIB CADSES-INCLUD który omówił uwarunkowania oraz kierunki rozwoju instytucji otoczenia biznesu w regionie Polski Wschodniej. Wskazał na istotną rolę, jaką odgrywają w życiu gospodarczym tego rodzaju organizacje: aktywizują środowiska lokalne, pobudzają przedsiębiorczość, pomagają w dyfuzji wiedzy, budują dobre relacje i więzy współpracy na linii biznes nauka. W ocenia Marcina Szczebiota polskie przedsiębiorstwa, szczególnie w sektorze MSP, nie potrafią jeszcze w sposób przemyślany korzystać z pomocy instytucji otoczenia biznesu. Problemem zwykle jest brak umiejętności zdefiniowania przez firmę własnych potrzeb rozwojowych i bagatelizowanie roli strategicznych dokumentów operacyjnych, takich jak choćby długookresowa strategia. W tym zakresie konieczna jest edukacja przedsiębiorców, informowanie ich o możliwych formach wsparcia, wzbudzenie rzeczywistego zainteresowania ofertą instytucji otoczenia biznesu. Taką rolę może odegrać BiznesKlaster. W dalszej części swojego wystąpienia Marcin Szczebiot omówił możliwości finansowania projektów z funduszy europejskich. Podkreślił, że w większości Regionalnych Programów Operacyjnych znajdują się odpowiednie instrumenty i środki finansowe skierowane na budowanie współpracy sektora nauki i biznesu, rozwój i promocję instytucji otoczenia biznesu. Jego zdaniem, biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenie i priorytety UE, największe szanse na dofinansowanie mają projekty ukierunkowane na rozwijanie i transferowanie wiedzy oraz szeroko rozumianą informatyzację (nowoczesne narzędzia teleinformatyczne służące do zarządzania projektami, firmą, personelem, księgowością, itp.). 9

Kooperacja a konkurencja D r u gim w y k ł a d owcą by ł M arius z Gorustowicz z Politechniki Białostockiej ekspert Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, asesor Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego. Tematem jego wystąpienia było określenie granicy między konkurencją koszty działalności, przy jednocześnie wyższej sprawność i skuteczności działania poszczególnych firm klastrowych; ułatwiony branding. Niezwykle istotnym aspektem funkcjonowania klastrów jest fakt, że korzyści nie ograniczają się jedynie do jego uczestników tego rodzaju gospodarcze sieci współpracy generują pozytywne zjawiska także w swoim bliższym i dalszym otoczeniu, przekładając rozwoju naszej inicjatywy. Pretekstem do niej było wystąpienie Adama Walickiego, eksperta w dziedzinie projektowania rozwoju firm z Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Jego zdaniem BiznesKlaster musi odpowiedzieć sobie na pięć rudymentarnych pytań: Jaki jest Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu teraz? W jakim kierunku zamierza się zmieniać? Jaki powinien być jego wizerunek? Co może tworzyć jego przewagę konkurencyjną? Co jest potrzebne, aby proces rozwoju przebiegał planowo? Adam Walicki do atutów BiznesKlastra zaliczył jego innowacyjność (to pierwszy polski klaster o charakterze stricte biznesowym), obecność w strukturze firm z bogatym doświadczeniem, widoczne zaufanie otoczenia, w tym administracji publicznej a współpracą w ramach struktury klastrowej oraz wskazanie możliwych wspólnych obszarów działania podmiotów tworzących Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu. Mariusz Gorustowicz wskazał kilka istotnych korzyści, jakie może przynieść bliska i długotrwała kooperacja wielu firm i instytucji otoczenia biznesu. To m.in.: dostęp do wyspecjalizowanych czynników kapitału, produkcji, źródeł finansowania; efekt skali i synergii; przenikanie dobrych praktyk (zarządzania, produkcji, relacji interpersonalnych); niższe ogólne się na poprawę polityki rozwoju regionu. Prelegent wyróżnił 5 podstawowych etapów tworzenia i rozwijania struktury klastrowej: analiza, mobilizacja, strategia, wdrożenie, ewaluacja. Quo vadis BiznesKlastrze? Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu znajduje się w fazie przejściowej między etapem mobilizacji a strategii. Na seminarium odbyła się interesująca merytoryczna dyskusja na temat strategicznych kierunków i instytucji samorządowych (czego wyrazem są choćby wypowiedzi Marszałków i Wojewodów, chwalące naszą inicjatywę, opublikowane w piśmie BiznesKlaster), bezpieczeństwo finansowe w postaci dofinansowania Projektu z budżetu Unii Europejskiej. To nasz kapitał początkowy, który jednak należy odpowiednio wykorzystać i zbudować na jego bazie wartość dodaną, np. w postaci lepszej oferty i ofertowania, wzorów prowadzenia biznesu, promowania przedsiębiorczości i dobrych praktyk. 10

Według Adama Walickiego strategia powinna uwzględniać docelowy wizerunek BiznesKlastra, który należy uzgodnić w drodze dialogu i dyskusji między podmiotami tworzącymi powiązanie gospodarcze. Kluczowym elementem w budowaniu strategii, określeniu dalekosiężnych celów i wizerunku Klastra jest właściwe sformułowanie jego misji. Jedną z propozycji, która padła w czasie dyskusji, było określenie BiznesKlastra jako struktury, która tworzy wysoką jakość, wyznacza standardy i wzorce w prowadzeniu biznesu, jest lojalnym i sprawdzonym partnerem zarówno dla przedsiębiorców, jak i administracji publicznej. Dyskutanci zwrócili uwagę na różnorodność podmiotów tworzących Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu, co decyduje o jego specyfice. Powiązanie tworzą firmy z wielu branż (doradczej, szkoleniowej, finansowej, IT, reklamowej, poligraficznej), a także jednostki naukowe (Uniwersytet w Białymstoku i Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku). Tym samym BiznesKlaster dysponuje różnorodną ofertą, różnorodną bazą klientów, różnorodnym potencjałem. To stanowi o naszej sile, ale jak zauważył Adam Walicki jest również dużym wyzwaniem, ponieważ konieczne staje się znalezienie elementów wspólnych zgodnie z zasadą piękno to różnorodność uporządkowana. W strategii należy uwzględnić ową różnorodność, nie zapominając jednocześnie o wyznaczeniu wspólnych obszarów działania. Adam Walicki zaproponował dwie perspektywy analizy strategicznej BiznesKlastra. Standardową, w której ujęte zostaną takie elementy, jak: organizacja, zarządzanie, oferta, promocja i otoczenie. Według niego lepszym rozwiązaniem jest jednak przyjęcie perspektywy nieszablonowej, pozwalającej na analizę szans i celów BiznesKlastra w kategoriach możliwości (co możemy wytworzyć, zaoferować, zaproponować?). Taka strategia pozwoliłaby zdefiniować Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu jako wspólną firmę, a jej kluczowymi obszarami byłyby: nowe produkty, nowa jakość, nowa marka. Uczestnicy spotkania zgodzili się, że warto kooperować w celu stworzenia rozpoznawalnej, cieszącej się renomą i prestiżem marki, która stałaby się synonimem jakości, wysokich standardów i dobrych praktyk. Kolejnym punktem spotkania była dyskusja nad badaniami realizowanymi w ramach Projektu. Prorektor Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania, Anatoliusz Kopczuk, stwierdził, że konieczne są badania wewnętrzne (określające cele i potrzeby firm klastrowych) oraz zewnętrzne (określające cele i potrzeby rynku wobec firm klastrowych). Według profesora kluczowe kwestie badawcze to ustalenie: czym dysponujemy, czego w naszej ofercie brakuje, jak jest odbierana nasza działalność i na jakich obszarach aktywności biznesowej powinniśmy zaznaczyć swoją obecność. Anatoliusz Kopczuk zasugerował, że pomocne w dalszym funkcjonowaniu BiznesKlastra byłoby stworzenie banku (bazy) danych firm należących do organizacji. Dyskutanci uznali, że wyniki pierwszych badań, wnioski z nich płynące i ekspertyzy powinniśmy zaprezentować na Forum Gospodarczym, którego organizacja jest planowana w pierwszej połowie września br. Drugiego dnia seminarium, 10 czerwca, odbyły się indywidualne konsultacje w gronie firm należących do BiznesKlastra. Ich przedmiotem były m.in. ustalenia dotyczące celów strategicznych Klastra, planowanej misji zagranicznej i Forum Gospodarczego. Telegraf Telegraf Telegraf Telegraf Telegraf Telegraf Telegraf Telegraf Od 1 września ruszy Powszechny Spis Rolny. Zebrane dane mają pomóc w analizie zmian polskiego rolnictwa przed i po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, zostaną wykorzystanie do opracowania nowej Wspólnej Polityki Rolnej, dostarczą szczegółowych Kto był inicjatorem informacji powstania o jednostkach Klastra Instytucji funkcjonujących Otoczenia Biznesu w i rolnictwie, co przemawiało sytuacji za jego społeczno-demograficznej utworzeniem? i ekonomicznej rolników oraz o prowadzonej produkcji Polskie rolnej. Stowarzyszenie Rachmistrzowie Doradcze liczą na i Konsultingowe udane zbiory dostrzegło informacji. wielki, a zarazem nie w pełni wykorzystany potencjał sektora naukowego i biznesowego, które Źródło: do tej pory www.spis.gov.pl w regionie Polski Wschodniej nie miały wielu możliwości współpracy. Stąd inicjatywa powołania do życia zorganizowanej struktury zdolnej do stworzenia efek- stop tywnych mechanizmów kooperacji podmiotów Złoto gospodarczych najdroższe w i naukowych, historii. Cena zdolnej za uncję do stworzenia czerwcu spójnej przekroczyła oferty rynkowej ponad i jej komercjaliza- 1265 w dolarów. cji, zdolnej Gorączka wreszcie złota do zbudowania rodem z czasów silnej marki Dzikiego i jej promocji. Zachodu Warto powraca podkreślić, zawsze że tak naprawdę w czasach Klaster kryzysu. Instytucji Otoczenia Biznesu jak każdy sukces ma wielu ojców. Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe Źródło: www.nbp.gov.pl rzuciło idę, która padła na podatny grunt i szybko została podchwycona przez inne podmioty. To bardzo ważne, ponieważ warunkiem powodzenia jest możliwie szero- stop ka i różnorodna grupa partnerów, która zapewni wieloaspektowe lista dłużników spojrzenie może być na jeszcze problemy Czarna dłuższa. i wszechstronną Trafią na nią promocję ci, którzy samego mają co projektu najmniej rynku dwumiesięczny regionalnym i krajowym. dług w wysokości na 200 zł. Od czerwca obowiązują nowe, bardziej rygorystyczne przepisy. Nierzetelnego płatnika Proszę do zatem Biura Informacji powiedzieć, Gospodarczej ile aktualnie może podmiotów zgłosić każdy należy wierzyciel: do Klastra osoba Instytucji prywatna, Otoczenia przedsiębiorca, Biznesu i jaki gmina, obszar szpital, działania stowarzyszenie, obejmuje? itd. W przypadku przedsię- on biorców limit dopuszczalnego długu jest W nieco tej chwili wyższy nasz i wynosi Klaster 500 tworzy zł. Ci, osiemnaście znajdą podmiotów się na czarnej 2 uczelnie, liście dłużników 2 stowarzysze- o którzy kredycie nie i 14 czy firm. zakupach Biorąc pod na raty uwagę mogą fakt, zapomniećjekt jest Tak dopiero tylko przypominamy. w początkowej fazie reali- że prozacji, ten wynik uznaję za bardzo dobry i co najważniejsze obiecujący. Źródło: www.bankier.pl Już widać olbrzymie zainteresowanie zarówno świata nauki, jak i biznesu naszą inicjatywą. Szczególnie cieszy mnie zaangażowanie uczelni. Uniwersytet stop w Białymstoku i Wyższa Szkoła Finansów Bez i Zarządzania pracy nie w ma Białymstoku kołaczy. to Niestety, olbrzymi potencjał intelektualny. kołacze Obie w Polsce uczelnie są prezentują dużo przysłowiowe mniejsze najwyższy niż poziom w większości nauczania, krajów mają Unii bogatą Europejskiej bazę dydaktyczną u nas średnia i doświadczenie płaca to 3650 w realizowaniu we Francji poważnych 3021 euro, projektów czyli ok. unijnych. 12 tys. zł. zł, Nic dziwnego, że niejednemu z nas kołacze w głowie myśl o emigracji zarobkowej. stop Źródło: www.stat.gov.pl 11

Mariusz Gorustowicz Klaster nasza szansa w naszych rękach Wraz z postępującą integracją gospodarki światowej coraz większego znaczenia nabiera zdolność konkurowania przedsiębiorstw w wymiarze globalnym. Zewnętrzne uwarunkowania ekonomicznogospodarcze wymuszają na firmach z sektora MSP konieczność poszukiwania sposobów przeciwstawienia się wzmożonej konkurencji. Jednym z takich sposobów jest poszukiwanie efektów synergii, wynikających ze współpracy z innymi firmami oraz instytucjami wsparcia biznesu. Paletą szeregu możliwości w tym zakresie stają się klastry. Klastering na świecie i w Polsce Twórcą i klasykiem teorii klastrów jest M. Porter, który stwierdził, iż klastrem jest geograficzna koncentracja wzajemnie powiązanych przedsiębiorstw, firm służących sobie wzajemnie w poszczególnych łańcuchach i strumieniach dostaw oraz realizacji różnych usług, z różnych ale powiązanych ze sobą sektorów. Poczynając od instytucji otoczenia biznesu, w tym sektora nauki (uczelnie), stowarzyszenie, izby gospodarcze poprzez wzajemnie współpracującye i jednocześnie konkurujące firmy. Strategicznym aspektem definicji jest jej ostatnia część, według której podmioty współpracują ze sobą, ale i jednocześnie konkurują. 12

Choć wydaje się to dziwne, a nawet niezrozumiałe, jednak jest to możliwe i działa, a wręcz stymuluje do jeszcze szerszego i efektywniejszego rozwoju. Przedsiębiorstwa w klastrze współpracują ze sobą w szeregu działań, na wielu płaszczyznach i kierunkach, zwiększając swoje możliwości i potencjał, wspólnie ponoszą sporą część nakładów, wspólnie działają dla szeroko pojętego rozwoju metod, produktów, racjonalizacji kosztów. W tym samym momencie w świecie zewnętrznym, konkurują i ostro rywalizując szukają swego własnego miejsca w rynku. Klastry, aby mogły zaistnieć i mieć szansę powodzenia rynkowego, powinny osiągać masę krytyczną (oznacza to m.in. że jest określona liczba firm i innych instytucji tworząca efekt aglomeracji) i odnosić niezwykłe sukcesy konkurencyjne w określonych dziedzinach działalności. Są one cechą charakterystyczną gospodarek w różnych skalach i zróżnicowaniach przestrzennych (narodowej, regionalnej, lokalnej), zwłaszcza w krajach rozwiniętych gospodarczo. Na podobnej zasadzie i konstrukcji rozwinęły się i funkcjonują klastry na świecie, gdzie prym wiedzie w tym zakresie najbardziej znany klaster świata Dolina Krzemowa (Sillicon Valley) w USA, w którym na przestrzeni ok. 300 mil kwadratowych zlokalizowanych jest ponad 6000 firm wysokotechnologicznych. Europa też nie pozostaje w tyle. Świetnie prosperujące klasty europejskie to np. Telecom City w Szwecji, który ukierunkowany jest na sieć firm teleinformatycznych w regionie Blekinge, współpracujących ze sobą oraz wykorzystujących zasoby nauki. W Niemczech dobrze funkcjonujący Klaster to Klaster Medialny w Lipsku ukierunkowany rozwojowo pod kątem sieci firm i instytucji działających w branży medialnej. W Polsce, pomimo ciągle raczkującego klasteringu, mamy dobre przykłady już świetnie prosperujących klastrów. Najbardziej chyba znanym jest tutaj Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza oraz Tarnowski Klaster Przemysłowy Plastikowa Dolina S.A., gdzie w okolicach Tarnowa skupia się głównie branża chemiczna, w szczególności tworzywa sztuczne. Województwo podlaskie również nie pozostaje w tyle za Polską. Inicjatywy już powstałe, które intensywnie idą w kierunku rozwojowym, to m.in.: Klaster Spożywczy Naturalnie z Podlasia! oraz Podlaski Klaster Bielizny, które pomimo różnych doświadczeń na stracie, prosperują i systematycznie rozwijają się, inicjując świetne pomysły. W tym też kierunku zmierza nowopowstały Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu (BiznesKlaster). Ważnym jest, aby w początkowym okresie rozwoju klastra intensywnie pozyskiwać doświadczenie i uczyć się od innych klastrowiczów, którzy już prosperują w klastrach i pytać, bazując na własnym doświadczeniu, jak oni stawiali pierwsze kroki, jakie popełnili błędy, abyśmy my w klastrze już bazując na dobrym wykorzystaniu doświadczenia innych ( best practice ) unikali pułapek. Za najważniejsze czynniki, dzięki którym inicjatywa klastrowa nabiera rozpędu i rozwija się, uznać należy to, że inicjatywa ma lidera, który koordynuje działania wszystkich uczestników. Koordynacja działań w przypadku współistnienia wielu instytucji jest niewątpliwie ważnym zadaniem, ale świadomość, iż inicjatywa posiada akceptowalnego kapitana jest w każdym stadium rozwojowym niezwykle ważna. To on nadaje ton, tempo działania i koordynuje bieżące prace w klastrze. Funkcję lidera mogą pełnić różne instytucje, może ona być, co ważne, rotacyjna. Klaster o takim kierunku rozwoju będzie generował trwałą przewagę konkurencyjną poprzez wzrost produktywności, dzięki: adaptowaniu najlepszych praktyk, dostępowi do kapitału i źródeł finansowania, optymalnemu wykorzystaniu łańcucha powiązań, efektowi skali. Klaster to także wiele pozytywnych, aczkolwiek trudno mierzalnych zjawisk głównie w aspekcie akumulacji kapitału społecznego: wzrost wzajemnego zaufania, wzrost kultury przedsiębiorczości, wzrost kultury współpracy, wzrost zainteresowania naszą firmą na zewnątrz. Plusy przynależności do klastra Klaster to głównie korzyści dla poszczególnych firm/uczestników powiązania gospodarczego: dzięki szerokiej rzeszy uczestników ułatwione są: wymiana doświadczeń, kontakty, badania i rozwój oraz dostęp do komplementarnych zasobów (m.in. kapitału, wiedzy, technologii, patentów); ograniczenie ryzyka działalności poszczególnych uczestników nie jesteśmy zdani sami na siebie, mamy współpartnerów, łatwiej nam działać choćby w warunkach kryzysu (co szczególnie obecnie jest ważne); unikamy dublowania wysiłków (nie tracimy czasu i pieniędzy); łatwiejszy dostęp do źródeł finansowania (źródła finansowania przeznaczone dla klastrów i pozyskane środki nie wykluczają źródeł, które wspierają pojedynczych przedsiębiorców); łatwiej i sprawniej pokonujemy bariery administracyjne, handlowe. Jest nas więcej znamy więcej ludzi, zaś klaster, jako forma współpracy, jest podmiotem bardziej wiarygodnym i o większych szansach na przetrwanie w ramach rynku niż pojedyncze przedsiębiorstwo; jesteśmy też bardziej wiarygodni dla instytucji finansujących; mamy większy wpływ na zarządzanie konkurencją, a więc na swoją pozycję konkurencyjną w regionie, kraju, ale i na świecie; 13

łatwiej nam bronić pozycji już osiągniętej, łatwiej też poprawić swój status; uzyskujemy szeroki i łatwy dostęp do sieci powiązań i kontaktów partnera, jego wiedza to nasza wiedza, jego partnerzy to nasi partnerzy, a jego klienci to nasi klienci; zwiększamy skalę produkcji, usprawniamy ją razem z naszymi partnerami (w konsekwencji redukujemy koszty); działanie w klastrze pozwala na wprowadzenie na rynek bardziej zaawansowanych, lepszych jakościowo i tańszych w produkcji, a przez to bardziej konkurencyjnych produktów; Mariusz Gorustowicz absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku na kierunku Administracja; ekspert Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, a także Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Wojewódzkich Urzędów Pracy; asesor RPOWP. Autor wielu ekspertyz i ocen związanych z przygotowaniem i realizacją projektów, zarówno miękkich (szkoleniowych) oraz twardych (infrastrukturalnych). zyskujemy zwiększenie potencjału innowacyjnego więcej partnerów oznacza więcej doświadczeń, które można potem wykorzystać dla dobra ogółu. Klaster, to też, o czy wspominałem wyżej, możliwość pozyskania środków zewnętrznych na jego rozwój. Możliwości są szerokie i wszystko jest w rękach klastra, aby owe środki pozyskać i wykorzystać w dalszej drodze rozwojowej klastrowiczów. Możliwości są następujące: 7 Program Ramowy: komponent CAPACITIES: rozwój strategii badań, tworzenie klastrów badawczych CLOE (Clusters Linked Over Europe) jest projektem współpracy pomiędzy piętnastoma regionami Europy, który ma na celu podzielenie się doświadczeniami, stworzenie ścisłej współpracy i wzajemne uczenie się w zakresie zarządzania klastrami. Założeniem projektu jest umożliwienie zainteresowanym regionom zapoznania się z technikami powstawania klastrów oraz wsparcie dla relacji w klastrze. W ramach projektu został opracowany m.in. podręcznik Europejska sieć doskonałości na rzecz zarządzania, współpracy i promocji klastrów, przeznaczony dla władz regionalnych i koordynatorów klastrów. Przewodnik zawiera dobre przykłady, metody, narzędzia oraz działania niezbędne do powstania i zarządzania klastrami w regionach. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka: - Działanie 5.1 Wspieranie rozwoju powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym. Celem działania jest wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw poprzez wsparcie rozwoju powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami oraz pomiędzy przedsiębiorstwami a instytucjami otoczenia biznesu, w tym jednostkami naukowymi. Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego: - Działanie 1.1 Tworzenie warunków dla rozwoju innowacyjności: projekty inwestycyjne. Celem działania jest wzrost konkurencyjności gospodarki regionu poprzez rozwój potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw i innych podmiotów oraz wsparcie sektora B+R, jak również podniesienie standardu infrastruktury innowacyjnej. - Działanie 1.2 Region atrakcyjny inwestycjom, Poddziałanie 1.2.2. Promocja gospodarcza regionu. Celem działania jest stworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości, powstawania nowych innowacyjnych firm oraz podniesienie konkurencyjności podlaskich przedsiębiorstw działających na rynku krajowym i międzynarodowym. Podsumowując, należ y st wierdzić, że struktury klastrowe są obecnie najlepiej zdiagnozowanym i jednym z najskuteczniejszych narzędzi z zakresu polityki gospodarczej, których celem jest stymulowanie współpracy horyzontalnej, a w efekcie konkurencyjności i innowacyjności firm i regionów. Warto nadmienić, że skuteczne narzędzia z obszarów polityki gospodarczej (na poziomie centralnym i co ważne regionalnym), których celem jest wspieranie powstawania i rozwoju gron, są szczególnie istotne w przypadku regionów o relatywnie niższym poziomie rozwoju i konkurencyjności, czyli np. podlaskim czy, patrząc szerzej, regionu Polski Wschodniej. Za pomocą tych narzędzi można niwelować zagrożenia oraz wykorzystywać szanse, jakie niesie ze sobą postępujący proces globalizacji, jak również tworzyć skuteczne mechanizmy wsparcia funkcjonowania firm i poprawy otoczenia prowadzenia działalności gospodarczej poprzez tworzenie kompleksowych, komplementarnych i wewnętrznych struktur wsparcia. Autor niniejszego tekstu korzystał z następujących pozycji: Tworzenie związków kooperacyjnych między MSP oraz MSP i instytucjami otoczenia biznesu, PARP Warszawa, 2006 Raport z III etapu badania ABC jak założyć klaster? Przewodnik dla przedsiębiorcy, Ecorys UMWD, 2009 14

31 maja br. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu razem z Fundacją Prawo i Partnerstwo zainaugurował cykl trzech seminariów pod wspólnym tytułem Relacja z seminarium Klaster potencjał na przyszłość Seminaria są skierowane do studentów białostockich uczelni wyższych. Ich celem jest promocja idei klasteringu w środowisku akademickim, zidentyfikowanie potrzeb i oczekiwań studentów w zakresie edukacji biznesowej, pozyskanie informacji na temat możliwych obszarów współpracy między sektorem nauki a biznesem. Inicjatywa spotkała się z dużym zainteresowaniem na pierwsze zajęcia zgłosiło się blisko 40 studentów z Uniwersytetu w Białymstoku oraz Wyższej Szkoły Administracji Publicznej w Białymstoku. Uczestnicy reprezentują rożne kierunki studiów, m.in.: prawo, europeistykę, administrację, stosunki międzynarodowe, ekonomię, marketing i zarządzanie. dr hab. Maciej Perkowski, Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, Prezes Fundacji Prawo i Partnerstwo Waldemar Wierżyński, Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu Pierwsze seminarium podzielone było na dwie części: część teoretyczną, na którą złożyły się wykłady i prezentacje multimedialne; część praktyczną, czyli warsztaty. W tematykę seminarium wprowadziła słuchaczy dr Magdalena Klimczuk, omawiając najważniejsze kwestie związane z tworzeniem i funkcjonowaniem klastrów. Odwołując się do klasycznej porterowskiej definicji, określiła klastry jako geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (na przykład uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych i stowarzyszeń branżowych) w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale także współpracujących. Uczestnicy poznali różne typy klastrów oraz ich ekonomiczno-gospodarcze uwarunkowania. Drugim prelegentem był Waldemar Wierżyński, reprezentant Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu. Dzięki tej prezentacji uczestnicy poznali najważniejsze cele BiznesKlastra oraz podmioty tworzące to powiązanie gospodarcze. Szczególnym zainteresowanie wzbudziły potencjalne korzyści wynikające ze współpracy świata nauki i biznesu. Zdaniem studentów bliższe relacje przedsiębiorców ze środowiskiem naukowym są jednym z najważniejszych warunków rozwoju gospodarczego, społecznego i regionalnego. Studenci wzięli udział w badaniu ankietowym, którego celem było zidentyfikowanie ich oczekiwań wobec Klastra Instytucji 15

Otoczenia Biznesu w zakresie staży i praktyk. Zdecydowana większość uczestników seminarium 80 proc. ma już za sobą pierwsze kontakty zawodowe, co świadczy o ich dużej aktywności na rynku pracy. Studenci traktują staże jako szansę na zdobycie praktycznych umiejętności, możliwość poszerzenia swojej wiedzy i zaprezentowania się potencjalnemu pracodawcy. Wszyscy respondenci wyrazili zainteresowanie i gotowość podjęcia współpracy z Klasterm Instytucji Otoczenia Biznesu oraz firmami tworzącymi to powiązanie gospodarcze. dr Magdalena Klimczuk, Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Białymstoku Seminarium zakończyły warsztaty, na których studenci mieli okazję pogłębić swoją wiedzę w zakresie klasteringu, poznać akty prawne regulujące tworzenie i rozwijanie inicjatyw klastrowych oraz podzielić się swoimi uwagami na temat tego rodzaju powiązań gospodarczych. Kolejne seminaria w ramach tego cyklu odbędą się po wakacjach, w nowym roku akademickim. 16

> > w y w i a d O cyklu seminariów Klaster potencjał na przyszłość rozmawiamy z dr. hab. Maciejem Perkowskim, Kierownikiem Ośrodka Prawa Zarządzania Funduszami Europejskimi Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, Prezesem Fundacji Prawo i Partnerstwo Za nami pierwsze z cyklu trzech seminariów na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, których celem jest promocja idei klasteringu, a w szczególności Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu. Jak udało się inauguracyjne spotkanie? Czy studenci zainteresowali się tym tematem? Klaster potencjał na przyszłość Nowości zwykle skłaniają do skrajnych postaw albo się je akceptuje, albo odrzuca na wstępie... Postawa zależy od wielu czynników, między innymi od wieku. Promując klastering wśród studentów, mieliśmy ułatwione zadanie, chociaż... nie całkiem łatwe. Z jednej bowiem strony studenci są aktualnie zachęcani do tak wielu przedsięwzięć jednocześnie, że wyzwala to swoistą asertywność w tym względzie, z drugiej strony zaś przełom maja i czerwca to czas przedsesyjny, bardzo absorbujący społeczność akademicką. Na szczęście udało się to wszystko jakoś zrównoważyć i seminarium inaugurujące cykl udało się znakomicie. 17 17

Kiedy odbędą się kolejne seminaria i czego mogą spodziewać się ich uczestnicy? Sesja letnia, wakacje, sesja poprawkowa itd. wymuszają lokalizację pozostałych seminariów w semestrze zimowym. Biorąc pod uwagę, że rok akademicki rozpoczyna się w październiku bezpiecznie możemy planować seminaria na listopad i grudzień. Dotyczyć będą odpowiednio funduszy europejskich i zarządzania projektami (przezeń finansowanymi), a następnie BR-u, czyli optymalizacji współpracy nauki z praktyką. Oba zagadnienia wpisują się w przewodnią problematykę Klastra. Jak Pan ocenia umiejętności i kompetencje młodych ludzi czy firmy doradczo-konsultingowe mogą być spokojne o jakość przyszłych kadr? Odpowiedź prostą być nie może... Z jednej bowiem strony młodzi umieją coraz więcej, znają języki obce, świetnie obsługują nowoczesne urządzenia... Z drugiej strony z niepokojem obserwuję kryzys twórczego myślenia. System edukacyjny od przedszkola, poprzez szkołę podstawową, średnią, na szkolnictwie wyższym kończąc osobowość raczej formatuje niż optymalizuje. Z pozoru wszystko się unowocześnia, zewsząd słychać o innowacyjności, pojawia się skomplikowana terminologia... Pod tym wszystkim kryje się często brak rozumienia celu i sensu. Zdarza się prozaiczna bezmyślność (np. nie zaznaczanie odpowiedzi w teście jednokrotnego wyboru itp.). W szczególności rozpowszechnia się obawa przed stresem i to tak dalece, że kompetencję decyzyjną posiada dziś jedynie niewielki odsetek młodych. Rośnie nam pokolenie wykonawców lub decydentów podkładkowych (jeśli mają podkładkę decyzji to ją podejmują, jeśli nie sprawę odwlekają). Paradoksalnie temu stanowi rzeczy towarzyszy na ogół znaczna ambicja. To niebezpieczne zestawienie. W skrajnych przypadkach może prowadzić do patologii kompetencyjnych. Na szczęście zwykle udaje się temu zapobiec. Receptą jest pozytywistyczna praca nad młodzieżą wykraczająca poza standard akademicki. Koła naukowe to przedsmak staży, praktyk, wolontariatu, działalności pozarządowej, zaangażowania w otwartą dydaktykę (dostępną jak nigdy dotąd głównie dzięki POKL). Nie wszyscy młodzi ludzie chcą z tego korzystać. Właśnie o tych, którzy chcą i korzystają powinny zabiegać firmy doradcze i konsultingowe. Tak właśnie zabiegać! Swoista inwestycja w kapitał ludzki z pewnością się opłaci. Tu jednak sytuacja przypomina skrytykowaną uprzednio. Część firm woli tanio, łatwo i... niestety marnie... Kiedy strony przestaną się wzajemnie oszukiwać, zwodzić, serwować pozory, a w miejsce tego postawią na to, co dobre, uczciwe i trwałe będę spokojny o jakość kadr konsultingowych. Aktualna sytuacja jest w tym względzie dynamiczna, ale do ideału jej daleko. Co Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu może zrobić, by jeszcze bardziej podnieść poziom wiedzy na temat doradztwa, szkoleń i funduszy europejskich wśród studentów? Już sam cykl seminariów wydaje się interesującą i atrakcyjną ofertą dla studentów. Puentą powinno być tu zakwalifikowanie części z nich na staże, praktyki, wolontariat itp. w ramach Klastra. Uczelnia jest tym zainteresowana na pewno. Wydział Prawa kształci studentów na kierunkach: prawo, administracja, europeistyka. Wielu z nich studiuje lub studiowało równocześnie na renomowanych uczelniach zagranicznych. Często są dobrymi organizatorami. Wykorzystując Ośrodek Prawa Zarządzania Funduszami Europejskimi lub wydziałowe organizacje pozarządowe staramy się angażować część z nich do pracy w projektach, badaniach i przedsięwzięciach ad hoc. To jednak niewielka możliwość w stosunku do potrzeb. W tym względzie Klaster ma szansę na innowacyjne wykorzystanie niszy. Oczywiście, pożądana wydaje się kontynuacja seminariów. Wzbogaca to faktyczną ofertę edukacyjną, a student otrzymuje wiedzę dostosowującą go do realiów. W dobie formatowania dydaktyki akademickiej (sylabusy, akredytacja, schematy mimo pozornego unowocześnienia) pomaga to zachować różnorodność jako podejście optymalne. Seminaria odbywają się pod wspólnym tytułem Klaster potencjał na przyszłość. Co kryje się za tym hasłem? Dokładnie to! Klaster jako metoda, ale i ten konkretny Klaster zawierają w sobie potencjał. Jego wykorzystanie da owoce w przyszłości (nieodległej). Przyszłość zaś wymusi innowacje rozmaite, w tym klastering praktyczny. Warto się do tego przygotować. Zwracam uwagę Czytelników, że działania odpowiednich władz przyspieszające wdrażanie unijnych dotacji choć pozornie słuszne mają drugie dno. Po pierwsze wykorzystywane są dziś te dotacje, które cieszyły się zainteresowaniem zawsze i cieszyłyby się nadal. Z kolei tam, gdzie wydatkowanie kulało nadal jest zbyt wolno... W krótkim czasie doprowadzi to do sytuacji, że przez kilka lat dotacje przystępne nie będą dostępne. Pozostaną te dotąd niezbyt popularne. Tak się składa, że do ich eksploatacji klaster nadaje się akuratnie, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Powodów jest zresztą więcej. Zachęcam do zainteresowania się klasteringiem. Przyszłości nieznanej bać się bowiem nie należy! Dziękuję za rozmowę Rozmawiał Waldemar Wierżyński 18

Nowości BiznesKlastra Rekrutacyjna gorączka Trwa rekrutacja na UwB. Zgłoszenia przyjmowane są za pośrednictwem systemu Internetowej Rejestracji Kandydatów (IRK). Uczelnia oferuje łącznie 23 kierunki i ponad 40 specjalności na studiach I i II stopnia oraz jednolitych studiach magisterskich. Termin rejestracji kandydatów na studia stacjonarne licencjackie (I stopnia) oraz jednolite magisterskie upływa 5 lipca. Rejestracja kandydatów na uzupełniające studia magisterskie (II stopnia) na większości wydziałów zakończy się 15 lipca. Jedynie na Wydziale Ekonomii i Zarządzania oraz Wydziale Prawa potrwa do 29 lipca. Znacznie więcej czasu mają kandydaci na studia niestacjonarne. Oni mogą rejestrować się w IRK do 24 września. W przypadku niewyczerpania limitu miejsc na poszczególnych kierunkach zostanie ogłoszona rekrutacja dodatkowa. Informacje na ten temat można będzie znaleźć na stronie www.uwb.edu.pl. Nowatorskie rozwiązania finansowe dla firm Capitales wprowadził w czerwcu 2010 do swojej oferty dwa nowe produkty rozwiązania finansowe dla projektów współfinansowanych z dotacji unijnych oraz finansowanie przedsiębiorstw z wykorzystaniem pożyczkowego serwisu aukcyjnego. W ramach oferty finansowania projektów unijnych Capitales proponuje swoim klientom całościowe, profesjonalne wsparcie w pozyskaniu finansowania projektu od promesy kredytowej aż do finansowania pomostowego oraz finansowania wkładu własnego. Produkt ten dostępny jest nawet dla firm bez historii działalności. Cechuje go atrakcyjne oprocentowanie, szybki proces decyzyjny oraz zabezpieczenie wekslowe bez wymaganych dodatkowych zabezpieczeń. Atutem tego rozwiązania jest także dostosowanie harmonogramu do indywidualnych potrzeb klientów, np. wypłat do harmonogramu rzeczowo-finansowgo, a spłat do wypłat kolejnych transz dotacji. Finansowanie z pożyczkowego serwisu aukcyjnego stanowi doskonałą alternatywę dla kredytów bankowych. W modelu tym firma sama określa kwotę, którą chce pozyskać oraz poziom oprocentowania, które chce zaproponować. Rolę pożyczkodawców pełni natomiast szereg różnych podmiotów od instytucji stricte finansowych, poprzez firmy, a na osobach prywatnych skończywszy. UwB bada losy swoich absolwentów na rynku pracy Biuro Karier Uniwersytetu w Białymstoku wraz z Pracownią Badań i Analiz i Strategii Rozwoju Edukacji przy Centrum Kształcenia Ustawicznego w Białymstoku rozpoczęły pilotażowe badania Losy absolwentów Uniwersytetu w Białymstoku. Efektem ma być odpowiedź na pytanie w jaki sposób kształtuje się kariera zawodowa absolwentów UwB, co pozwoli uczelni na bieżąco dostosowywać ofertę edukacyjną do potrzeb zmieniającego się rynku pracy. Badania pilotażowe potrwają 5 lat. 19

Przy Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Białymstoku powstał nowy inkubator przedsiębiorczości Kilkuletnia działalność Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości (AIP) w Białymstoku zaowocowała dotychczas udzieleniem wsparcia ponad 100 firmom. Rosnące zainteresowanie taką formą wsparcia przedsiębiorczości było impulsem do otwarcia pod skrzydłami AIP przy WSFiZ w Białymstoku nowego inkubatora przedsiębiorczości. Urządzenie i wyposażenie inkubatora było możliwe dzięki projektowi Droga do Polski Przedsiębiorczej realizowanemu przez AIP i współfinansowanemu z EFRR. Młodzi przedsiębiorcy uzyskują w inkubatorze najlepsze warunki pracy i rozwoju. Jego powierzchnia wynosi około 80 m² i obejmuje trzy sale: open space ze stanowiskami pracy dla beneficjentów, konferencyjną oraz pomieszczenie dla pracowników AIP. Przyjemna kolorystka, wygodne miejsca pracy, profesjonalna aranżacja wnętrz pozwalają poczuć się, jak w profesjonalnym biurze. Nagroda za innowacyjność i kreatywność Uniwersytet w Białymstoku zajął III miejsce w konkursie na Najbardziej innowacyjną i kreatywną uczelnię w Polsce. Wzięło w nim udział ok. 80 uczelni. Konkurs zorganizowało Akademickie Centrum Informacyjne i portal edunews.pl. Oceniane było m.in.: wykorzystanie nowoczesnych technologii w dydaktyce, tworzenie perspektyw zawodowych oraz to, czy uczelnia widoczna jest w Internecie. I miejsce zajęła SGGW. Złoty Pakiet 20 Inkubator umożliwia każdej osobie do 30 roku życia założenie firmy najszybciej, najłatwiej, najniższym kosztem i przy minimalnym ryzyku. Wymagany jest tylko dobry pomysł. Wśród oferowanych przez AIP profitów podstawowe znaczenie ma pomoc prawna. Porady prawnika obejmują weryfikację, ocenę i ewentualną poprawę umów, regulaminów, dokumentów dotyczących współpracy z innymi firmami. W inkubatorach świadczone są też usługi prowadzenia księgowości, rozliczeń finansowych, spraw kadrowych etc. Specjaliści z AIP zapewniają firmie z inkubatora informowanie oraz promowanie w lokalnych i ogólnopolskich mediach. Dla początkujących przedsiębiorców niezwykle istotne jest doradztwo proinnowacyjne w celu wypracowania modelu biznesowego oraz indywidualnej ścieżki rozwoju. Ponadto beneficjanci mogą liczyć na pomoc w pozyskaniu kapitału i wsparcia z funduszy europejskich. W ostatnim czasie niebywałym powodzeniem na Największej w Europie Giełdzie Biznes O fer t Agencji Interak t y wnej BV Sp. z o.o. cieszy się usługa Złoty Pakiet. Powodem jest wyjątkowa zbieżność celów sprzedającego i kupującego. Obu stronom zależy na pozyskaniu jak największej liczby firm zainteresowanych ofertą kupującego. Dlaczego? Dlatego, że decydując się na korzystanie z usługi nic nie tracisz w razie braku efektów OPENKontakt.com zwraca całą wpłaconą kwotę. To nazywamy 100% gwarancją! Każdy klient traktowany jest indywidualnie, w zależności od specyfiki firmy i branży. Grupa specjalistów podejmuje szereg działań mających na celu zainteresowanie jak największej liczby firm ofertą klienta. Przez cały okres trwania usługi, 6 miesięcy, na bieżąco analizują efekty i podejmują odpowiednie działania, przekazują dane kontaktowe wraz z zapytaniami lub propozycjami współpracy. Koszt usługi to 3000 zł netto za 6 miesięcy.