PATOLOGIE I SZARA STREFA W ZBIÓRCE ELEKTROODPADÓW prof. nzw. dr hab. inż. Andrzej KRASZEWSKI Dofinansowano ze środków NFOŚiGW w ramach projektu "Elektroodpady - pomyśl zanim wyrzucisz!".
2 Lewe kwity
3 ZŁY PIENIĄDZ WYPIERA DOBRY (MIKOŁAJ KOPERNIK)
SZARA STREFA o GIOŚ: szara strefa to producenci i importerzy sprzętu elektrycznego i elektronicznego, którzy wprowadzają na rynek polski sprzęt bez wymaganej rejestracji w rejestrze ZSEE. o Organizacje odzysku i przetwarzający: szara strefa to zakłady przetwarzania, które wystawiają dla wprowadzających i organizacji odzysku zaświadczenia potwierdzające wykonanie ustawowych obowiązków, które nie mają pokrycia w rzeczywistym wykonaniu usługi, tzw. kwity. Są to także organizacje odzysku i wprowadzający sprzęt, którzy mając świadomość istnienia takiego procederu, z usług kwiciarzy korzystają. 4
LEWE KWITY : JAK POWSTAJĄ? o Proceder ten jest inicjowany przez nieuczciwych przedsiębiorców już na etapie zbierania ZSEE. Przetwarzający wykazuje się przyjęciem określonej, większej niż w rzeczywistości, masy odpadów. Najczęściej wykorzystywane są w tym celu zbiórki gminne lub przyjęcia ZSEE w punkcie. o Przetwarzający musi także uzyskać zawyżone dokumenty potwierdzające recykling, aby wykazać w jaki sposób zagospodarował odzyskany metal i tworzywa. o Najczęściej ten sam przedsiębiorca prowadzi również i rzeczywiste operacje zbierania i demontażu ZSEE to jest jednak kosztowne, więc w wielu przypadkach stanowi jedynie przykrywkę dla produkcji kwitów. W obecnym stanie prawnym proceder ten jest bardzo trudny do udowodnienia. 5
LEWE KWITY : JAK PSUJĄ RYNEK? o Prowadzący zakłady przetwarzania, którzy nie stosują praktyk lewych kwitów, ponoszą rzeczywiste koszty związane z zebraniem, przetworzeniem i zagospodarowaniem odpadów, a w konsekwencji ich oferta jest droższa niż tzw. kwiciarzy. o Oferty za poświadczenia dot. chłodziarek dla organizacji odzysku: przedsiębiorcy uczciwego: 40-50 gr./kg kwiciarza : 10-15 gr./kg Wolumen kwitów : 40 45% masy ZSEE! 6
LEWE KWITY : WSPÓLNICY o Organizacje odzysku, które znając praktyki lewych kwitów korzystają z usług nieuczciwych zakładów przetwarzania i kupują od nich zaświadczenia. o Wprowadzający sprzęt zrzeszeni w tych organizacjach odzysku często polskie filie renomowanych firm o zasięgu globalnym posiadające certyfikaty ISO 14000 i szczycące się na swoich stronach internetowych niezłomnym przestrzeganiem zasad ochrony środowiska i społecznej etyki biznesu. 7
LEWE KWITY : JAK Z NIMI WALCZYĆ? o Wprowadzić clearing house organizację stworzoną przez przedsiębiorców zrzeszającą organizacje odzysku, zakłady zbierania ZSEE i zakłady przetwarzania, oraz prowadzącą rejestr: od ewidencji pozyskanych odpadów i surowców przekazanych do recyklingu aż po ewidencję wystawionych zaświadczeń. o Wprowadzić ustawową odpowiedzialność za prawidłowość zaświadczeń wprowadzających SEE a nie organizacji odzysku. o Wprowadzić obowiązek elektronicznych wag samochodowych zintegrowanych z systemami ewidencji odpadów. o Wprowadzić obowiązek uzyskiwania i kontroli zaświadczeń o przekazaniu do unieszkodliwienia lub recyklingu odzyskanego czynnika chłodzącego (chłodziarki) i ew. luminoforu (kineskopy). Inicjatywa powinna należeć do wprowadzających sprzęt! 8
9 Patologie organizacji zbierania i przetwarzania ZSEE
PATOLOGIE o Demontaż podwórkowy. o Demontaż w zakładzie zbierania ZSEE. o Demontaż w zakładzie przetwarzania bez właściwego wyposażenia technicznego. 10
DEMONTAŻ PODWÓRKOWY I W ZZ o W celu odzyskania podzespołu Agregat sprężarkowy z lodówki ma na wsi pewną wartość. o W celu odzyskania metali kolorowych Dokonywany przez bezdomnych, przez pracowników gminnych składowisk odpadów komunalnych, itp. Stwierdzaliśmy przypadki demontażu agregatów chłodniczych przez pracowników firm eksploatujących urządzenia chłodnicze 11
PROBLEM FREONU W IZOLACJI TERMICZNEJ o W izolacji termicznej przeciętnej chłodziarki znajduje się 4x więcej freonu, aniżeli w obiegu chłodniczym. o Hermetyzowane odzyskiwanie freonu z izolacji jest wymagane przez ustawę. Zakładów mających zezwolenie na przetwarzanie chłodziarek jest ok. 120 Zakładów wyposażonych w hermetyzowane urządzenia, które mogą zapewnić odzysk freonu z izolacji jest 3 Wszystkie te zakłady przetwarzania dostały pozwolenie na taką działalność od marszałków województw! 12
JAK Z TYM WALCZYĆ? o Zapewnić bezpłatny odbiór dużych AGD, również RTV, przez zakłady zbierania ZSEE. o Zapewnić niewielką gratyfikację za przywóz kompletnej chłodziarki własnym transportem. o WIOŚ powinny dokonać inspekcji zakładów mających pozwolenie na przetwarzanie urządzeń chłodniczych i tym, które nie mają wyposażenia przewidzianego ustawą polecić rozwiązanie problemu i ew. cofnąć pozwolenie. o W nowelizowanej ustawie o ZSEE wprowadzić atestowanie urządzeń do przetwarzania urządzeń chłodniczych. 13
Dziękuję 14 Dofinansowano ze środków NFOŚiGW w ramach projektu "Elektroodpady - pomyśl zanim wyrzucisz!".