Bioinformatyka. z sylabusu...

Podobne dokumenty
Budowa aminokwasów i białek

Bioinformatyka. z sylabusu... (wykład monograficzny) wykład 1. E. Banachowicz. Wykład monograficzny Bioinformatyka.

Ogólna budowa aminokwasów

Budowa aminokwasów i białek

4.1 Hierarchiczna budowa białek

Przegląd budowy i funkcji białek

Informacje. W sprawach organizacyjnych Slajdy z wykładów

Bioinformatyka Laboratorium, 30h. Michał Bereta

Bioinformatyka Laboratorium, 30h. Michał Bereta

Chemiczne składniki komórek

Struktura i funkcja białek (I mgr)

21. Wstęp do chemii a-aminokwasów

46 i 47. Wstęp do chemii -aminokwasów

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu

Spis treści. Przedmowa... XI. Wprowadzenie i biologiczne bazy danych. 1 Wprowadzenie Wprowadzenie do biologicznych baz danych...

WYKŁAD 4: MOLEKULARNE MECHANIZMY BIOSYNTEZY BIAŁEK. Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej.

etyloamina Aminy mają właściwości zasadowe i w roztworach kwaśnych tworzą jon alkinowy

Budowa i funkcje białek

protos (gr.) pierwszy protein/proteins (ang.)

Slajd 1. Slajd 2. Proteiny. Peptydy i białka są polimerami aminokwasów połączonych wiązaniem amidowym (peptydowym) Kwas α-aminokarboksylowy aminokwas

Dokowanie molekularne. Andrzej Bąk Instytut Chemii UŚ chemoinformatyka wykład 1

Elementy bioinformatyki. Aminokwasy, białka, receptory. Andrzej Bąk Instytut Chemii UŚ chemoinformatyka wykład 1

Aminokwasy, peptydy i białka. Związki wielofunkcyjne

Bioinformatyka Laboratorium, 30h. Michał Bereta

SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU KSZTAŁT BIAŁEK.

Komputerowe wspomaganie projektowanie leków

Bioinformatyka. z sylabusu...

Bioinformatyka wykład 9

spektroskopia elektronowa (UV-vis)

Oddziaływanie leków z celami molekularnymi i projektowanie leków

IZOMERIA Izomery - związki o takim samym składzie lecz różniące się budową

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

Biologia medyczna II, materiały dla studentów kierunku lekarskiego

Dopasowanie sekwencji (sequence alignment)

Kwasy nukleinowe i białka

Generator testów Bioinformatyka_zdalne wer / 0 Strona: 1

Porównywanie i dopasowywanie sekwencji

Skrypt Bioinformatyka DRAFT Strona 25

października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II

MACIERZE MUTACYJNE W ANALIZIE GENOMÓW czy możliwa jest rekonstrukcja filogenetyczna? Aleksandra Nowicka

Generator testów bioinformatyka wer / Strona: 1

Właściwości aminokwasów i białek

2. Produkty żywnościowe zawierające białka Mięso, nabiał (mleko, twarogi, sery), jaja, fasola, bób (rośliny strączkowe)

Białka - liniowe kopolimery. złożone z aminokwasów. Liczba rodzajów białek - nieznana

Chemiczne składniki komórek

Związki biologicznie aktywne

PODSTAWY BIOINFORMATYKI WYKŁAD 4 DOPASOWANIE SEKWENCJI

Test kwalifikacyjny Lifescience dla licealistów 2015

Generator testów Bioinformatyka wer / 0 Strona: 1

Bioinformatyka wykład 8

Podstawy projektowania leków wykład 12

Ćwiczenie 1. Właściwości aminokwasów i białek

Oddziaływanie leków z celami molekularnymi i projektowanie leków

Struktura biomakromolekuł chemia biologiczna III rok

Translacja i proteom komórki

PODSTAWY BIOINFORMATYKI WYKŁAD 4 DOPASOWANIE SEKWENCJI

Aminokwasy, peptydy, białka

Jest to dziedzina biologiczna wywodząca się z biotechnologii. Bioinformatyka

Wykład Bioinformatyka. Wykład 9. E. Banachowicz. Zakład Biofizyki Molekularnej IF UAM

Algorytmika dla bioinformatyki

SEMINARIUM 8:

Generator testów Biochemia wer / Strona: 1

AMINOKWASY. I. Wprowadzenie teoretyczne. Aminokwasy są to związki, które w łańcuchu węglowym zawierają zarówno grupę aminową jak i grupę karboksylową.

Wykład 14 Biosynteza białek

Geny i działania na nich

Bioinformatyka wykład 3.I.2008

Bioinformatyka. Formaty danych - GenBank

Bioinformatyka. Bazy danych. Wykład 3. E. Banachowicz. Wykład monograficzny Bioinformatyka. Wykład 3, Zakład Biofizyki Molekularnej IF UAM

Dokowanie molekularne. Karol Kamel Uniwersytet Warszawski

Komputerowe wspomaganie projektowania leków

Bioinformatyka. Rodzaje Mutacji

Bioinformatyka wykład 8, 27.XI.2012

BIOLOGICZNE BAZY DANYCH SYLABUS

Podstawy biologiczne - komórki. Podstawy biologiczne - cząsteczki. Model komórki eukariotycznej. Wprowadzenie do Informatyki Biomedycznej

Ćwiczenie nr 7. Aminokwasy i peptydy. Repetytorium. Repetytorium

PODSTAWY BIOINFORMATYKI 8 DOPASOWYWANIE SEKWENCJI AMINOKWASÓW

M. Cieplak i A. Sienkiewicz, Białka, artykuł w Encyklopedii Fizyki Współczesnej, Wydawnictwo PWN SA, Warszawa 2004, publikacja dostępna na stronach:

BIOINFORMATYKA. edycja 2016 / wykład 11 RNA. dr Jacek Śmietański

EWOLUCJA GENOMÓW. Bioinformatyka, wykład 6 (22.XI.2010) krzysztof_pawlowski@sggw.pl

Wykład Bioinformatyka Bioinformatyka. Wykład 7. E. Banachowicz. Zakład Biofizyki Molekularnej IF UAM. Ewolucyjne podstawy Bioinformatyki

QSAR i związki z innymi metodami. Karol Kamel Uniwersytet Warszawski

Model : - SCITEC 100% Whey Protein Professional 920g

Porównywanie i dopasowywanie sekwencji

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ

Bioinformatyka wykład 10

BUDOWA I WŁAŚCIWOŚCI AMINOKWASÓW Aminokwasy białkowe

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

Bioinformatyka II Modelowanie struktury białek

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

1.1. AMINOKWASY BIAŁKOWE

Bioinformatyka wykład 11, 11.I.2011 Białkowa bioinformatyka strukturalna c.d.

Inwestycja w przyszłość czyli znaczenie ochrony własności przemysłowej dla współczesnej biotechnologii

WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ

Structure and Charge Density Studies of Pharmaceutical Substances in the Solid State

Warszawa, 25 sierpnia 2016

Budowa kwasów nukleinowych

MultiSETTER: web server for multiple RNA structure comparison. Sandra Sobierajska Uniwersytet Jagielloński

Aminokwasy. COO - l. H 3 N C H l R

PODSTAWY BIOINFORMATYKI

Księgarnia PWN: A.D. Baxevanis, B.F.F. Ouellette Bioinformatyka

Transkrypt:

Bioinformatyka Wykład 1. E. Banachowicz Zakład Biofizyki Molekularnej IF UAM http://www.amu.edu.pl/~ewas z sylabusu... Wykład 1, 2008 1

Co to jest Bioinformatyka? Zastosowanie technologii informacji do Biologii Analiza sekwencji (i struktury) genów i białek Analiza ogromnego zbioru informacji dotyczącego makrocząsteczek biologicznych Ogromny zbiór informacji? Zapis genomu człowieka, to stos pudełek z CD o wysokości 750 m. (ok. 50 TB= 80 000 płyt 700 MB) Świat Nauki Październik 2000 Wykład 1, 2008 2

Ogromny zbiór informacji c.d. genom człowieka: 24 chromosomy (22 autosomalne +X+Y) 3 biliony (3 10 12 ) par zasad DNA, ok. 20-25 tysięcy genów genomy innych organizmów sekwencje białkowe informacje o mutacjach i ich skutkach informacje o funkcji, lokalizacji i oddziaływaniach.itd. Bioinformatyka pływanie w morzu informacji GenBank (Bank Genów) zgromadził dotąd zapisy sekwencji kwasów nukleinowych zawierających ponad 10 10 nukleotydów i co roku podwaja tą liczbę Science(2001)209 Wykład 1, 2008 3

EMBL Nucleotide Sequence Database http://www.ebi.ac.uk/embl EMBL Nucleotide Database Europejski zbiór sekwencji DNA i RNA budowany we współpracy z GenBank (USA) i DDBJ (Japonia) EMBL: 83,666,567 sekwencji 15.12.2006 ExPASy (Expert Protein Analysis System) http://www.expasy.ch/ Baza sekwencji białkowych UniProt Knowledgebase: UniProtKB/TrEMBL (computer-annotated) UniProtKB/Swiss-Prot (high-level annotation) UniProtKB/TrEMBL: 3,477,030 sekwencji UniProtKB/Swiss-Prot : 250,296 sekwencji Wykład 1, 2008 4

ExPASy (Expert Protein Analysis System) Przyrost liczby sekwencji w UniProtKB/TrEMBL (12.12.2006) UniProtKB/TrEMBL zawiera 3,477,030 sekwencji Protein Data Bank http://www.rcsb.org/ Przyrost liczby struktur 3D w PDB Wykład 1, 2008 5

CATH Protein Structure Classification Class, Architecture, Topology (fold family) and Homologous superfamily GenBank/EMBL: 83,666,567 sekwencji UniProtKB/TrEMBL: 3,477,030 sekwencji UniProtKB/Swiss-Prot : 250,296 sekwencji PDB: 40,628 Struktur 4 000 000 3 500 000 3 000 000 2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 0 1998 2000 2002 2004 2006 UniProt TrEMBL PDB Wykład 1, 2008 6

Co to jest Bioinformatyka? Robocza definicja przyjęta przez NIH Bioinformatics Definition Committee: Bioinformatyka: badanie, rozwój i zastosowanie narzędzi obliczeniowych lub metod zwiększających wykorzystanie danych biologicznych medycznych behawioralnych i zdrowotnych, wliczając w nie: zbieranie, magazynowanie, porządkowanie, archiwizację, analizę i wizualizację tych danych Katalogowanie i przetwarzanie informacji biologicznych zawartych w bazach danych analiza sekwencji DNA (składanie sekwencji, anotacja, wyszukiwanie sekwencji kodujących, regulatorowych i repetytywnych, motywów, markerów, itd.) analiza sekwencji genomów ( porównywanie genomów, wyszukiwanie genów odpowiedzialnych za choroby genetyczne) analiza relacji ewolucyjnych pomiędzy zbiorami sekwencji (filogenetyka) analiza ekspresji genów (mikromacierze) katalogowanie funkcji genów/białek, ustalanie dróg metabolicznych Analiza sekwencji białka (porównywanie sekwencji, wyszukiwanie domen i motywów, przewidywanie funkcji i lokalizacji w komórce) Wyszukiwanie informacji w bazach publikacji Wykład 1, 2008 7

Przewidywanie struktury, funkcji i oddziaływao między cząsteczkami przewidywanie własności fizyko-chemicznych na podstawie sekwencji, przewidywanie porównawcze struktury drugo- i trzecio-rzędowej białka, Interpretacja danych eksperymentalnych (CD, krystalografia X-ray, DLS, NMR, itd.) Badanie oddziaływao białko-białko, białko-dna, biało-ligand, itd. (dokowanie wirtualne, projektowanie leków) Orientacyjny plan wykładów 1. Bioinformatyka,Budowa aminokwasów, struktura białek, klasyfikacja struktur 2. Budowa kwasów nukleinowych, kod genetyczny, przepływ informacji genetycznej 3. Rodzaje mutacji, ewolucja, filogenetyka 4. Przegląd baz danych, formaty danych 5. Porównywanie sekwencji, rodzaje zestawieo, narzędzia, DotPlot 6. Dynamiczne porównywanie sekwencji, algorytm, macierze substytucji, kary za przerwy. Wykład 1, 2008 8

Orientacyjny plan wykładów, c.d. 7. Statystyczna ocena dopasowania sekwencji 8. Metody heurystyczne porównywania sekwencji, FASTA, BLAST 9. PSI-BLAST 10. Zestawienia wielosekwencyjne, wzorce, profile, drzewa filogenetyczne 11. Przewidywanie struktury II-rzedowej 12. Przewidywanie struktury III-rzedowej 13. Metody ab initio 14. Analiza sekwencji białek rakowych 15. Projektowanie leków (in silico) Centralny dogmat Biologii Molekularnej informacja genetyczna przechowywana jest w sekwencji zasad polimeru DNA trójki (tryplety) zasad DNA kodują 20 naturalnych aminokwasów sekwencja aminokwasów w białku determinuje jego strukturę sekwencja i struktura determinują funkcję Wykład 1, 2008 9

Dwa paradygmaty? Biologia molekularna DNA RNA białko Bioinformatyka sekwencja struktura funkcja Wykład 1, 2008 10

Prekursor mrna mrna (1) Sekwencja białka determinuje jego strukturę przestrzenną mrna (2) Sekwencja aminokwasowa (1) Sekwencja aminokwasowa (2) Budowa aminokwasów i białek Wykład 1, 2008 11

Ogólna budowa aminokwasów H w neutralnym ph H NH 3 + C COO - NH 2 C COOH R R grupa aminowa - NH 2 grupa karboksylowa - COOH Ogólna budowa aminokwasów - glicyna H NH 2 C COOH H R = H Gly, G Wykład 1, 2008 12

Ogólna budowa aminokwasów - alanina H NH 2 C COOH CH 3 R = CH 3 alfa- amiokwasy L - aminokwasy Ala, A L-aminokwasy - centrum asymetrii NH 3 + H R H NH 3 + C C COO - L D COO - Wykład 1, 2008 13

Reguła CORN H R NH 3 + C L lewoskrętny (COO-R-N) COO - 20 aminokwasów białkowych kod 1- i 3- literowy alanina A, Ala arginina R, Arg asparagina N, Asn kw.asparaginowy D, Asp cysteina C, Cys glutamina Q, Gln kw.glutaminowy E, Glu glicyna G, Gly histydyna H, His izoleucyna I, Ile leucyna L, Leu lizyna K, Lys metionina M, Met fenyloalanina F, Phe prolina P, Pro seryna S, Ser treonona T, Thr tryptofan W, Trp tyrozyna Y, Tyr walina V, Val Wykład 1, 2008 14

aminokwasy hydrofobowe/niepolarne A V L I P Y F W M C Ala Val Leu Ile Pro aromatyczne alifatyczne Tyr Phe Trp Cys Met zawierające siarkę aminokwasy hydrofilowe/polarne N Q S T K R H D E N, Asn Q, Gln S, Ser T, Thr K, Lys naładowane (+) R, Arg H, His D, Asp E, Glu naładowane (-) Wykład 1, 2008 15

Diagram Venn a Specyficzne własności reszt aminokwasowych decydują o strukturze i aktywności biologicznej białek. cechy/kryteria: hydrofobowe/hydrofilowe alifatyczne aromatyczne, oddziaływujące warstwowo polarne-neutralne polarne naładowane dodatnio/ujemnie kwasowe, zasadowe C-β rozgałęzione małe/duże zawierające siarkę tworzące wiązania wodorowe wzmacniacze/łamacze struktur Wykład 1, 2008 16

Łaocuch polipeptydowy - struktura pierwszorzędowa struktura I-rzędowa: kolejnośd, sekwencja aminokwasów w łaocuchu (skład i kolejnośd kolejnośd decydują strukturze i funkcji) Ala Gly Thr Ile Val NH 2 - AlaValGlySerThrLeuIle - COOH Ser Leu NH 2 - AVGSTLI - COOH Wiązanie peptydowe wiązanie peptydowe H + H 3 N C α C H O O + + H + H 3 N C α C H O O + H 2 O H O + H 3 N C α C H N H H C α H C O O + Wykład 1, 2008 17

1.23 Å 1.0 Å Kierunkowośd łaocucha, nazewnictwo a) 4-Alanina lub tetra-alanina, b) tetrapeptyd o sekwencji R 1 R 2 R 3 R 4 Łańcuch aminokwasów: 2-10 oligopeptyd, 10-100 polipeptyd, powyżej 100 reszt aminokwasowych białko. Wiązanie peptydowe kąty walencyjne i długości wiązao R 2 O H NH 3 + 121.1 o C 123.2 o 121.9 o C C 115.6 o N 119.5 o 118.2 o C R 1 H 119.5 o H O Wykład 1, 2008 18

Wiązanie peptydowe kąt torsyjny ω i konformacja Trans R 2 ω=180 o O H NH 3 + C C C N C R 1 H H O 0 o 180 o 90 o Wykład 1, 2008 19

Struktura drugorzędowa Przestrzenne ułożenie łańcucha opisane za pomocą kątów torsyjnych φ i ψ. ψ φ ω Elementy struktury II-rzędowej helisy: prawoskrętna α helisa 3 10 helisa π helisa helisa φ ψ ω reszt na skręt przesunięcie na resztę wiązania wodorowe α helisa -57-47 180 3,6 1,5 i+4 3 10 helisa -49-26 180 3,0 2,0 i+3 π helisa -57-70 180 4,4 1,2 i+5 Wykład 1, 2008 20

α - helisa α - helisa 3 10 - helisa π - helisa 22-reszty aminokwasowe Wykład 1, 2008 21

Elementy struktury II-rzędowej beta-harmonijki, (β-kartki, struktury pofałdowanej kartki): równoległe antyrównoległe mieszane harmonijka φ ψ ω reszt na skręt przesunięcie na resztę równoległa -139 135 180 2 3,2 antyrównoległa -119 113-175 2 3,4 β-harmonijki Wykład 1, 2008 22

Wykres Ramachandrana (Biochemistry, Jeremy Berg, John Tymoczko, Lubert Stryer. 5th ed,pwn 2005). Wykres Ramachandrana (Biochemistry, J.Berg, J.Tymoczko, L.Stryer.,PWN 2005). Wykład 1, 2008 23

Wykres Ramachandrana dla białka φ ψ β-równoległa -119 113 β-antyrównoległa -139 135 α - helisa -57-47 3 10 - helisa -49-26 π - helisa -57-70 Łamacze i wzmacniacze Wzmacniacze Łamacze - helisa M L E C A P G Y T S - harmonijka równoległa V I F M L Y P G D E A N S K - harmonijka antyrównoległa Q T R H W C kłębek, zwrot G P D N S Y, naładowane Wykład 1, 2008 24

Wiązanie wodorowe δ - C O akceptor oddz. elektrostatyczne między dwoma względnie elektroujemnymi atomami energia: 4-13 kj/mol (energia wiązań kowalencyjnych: 418 kj/mol) δ + H N donor δ - δ + δ - N H N N H O O H N O H O Wiązania wodorowe dla - harmonijki struktura równoległa struktura anty-równoległa Wykład 1, 2008 25

Wiązania wodorowe dla α - helisy i i+4 Wiązania wodorowe dla zwrotu (skrętu) Wykład 1, 2008 26

Wiązanie wodorowe białko ligand Wiązanie wodorowe Wykład 1, 2008 27

Rodzaje oddziaływao stabilizujących strukturę oddziaływania wodorowe oddziaływania hydrofobowe oddziaływania van der Waalsa mostki dwu-siarczkowe mostki solne Oddziaływania hydrofobowe Zasady termodynamiki: układ ciepło otoczenie I. Energia otoczenia i układu jest stała II. W procesach spontanicznych entropia rośnie (ΔS>0) S - entropia - miara przypadkowości i nieuporządkowania H - entalpia - zawartość ciepła w układzie(zwiększenie = wzrost entropii) ΔS otoczenia = -ΔH układu /T G - energia swobodna (Gibbsa) ΔG = ΔH układu -TΔS układu < 0 Reakcja zajdzie spontanicznie jeśli ΔG < 0 Wykład 1, 2008 28

Oddziaływania hydrofobowe -spontaniczne zwijanie białek układ nieuporządkowany - duża entropia (S) Oddziaływania hydrofobowe -spontaniczne zwijanie białek układ nieuporządkowany: - grupy hydrofobowe porządkują cząsteczki wody - spadek entropii grupy hydrofilowe grupy hydrofobowe Wykład 1, 2008 29

Oddziaływania hydrofobowe -spontaniczne zwijanie białek układ uporządkowany (niższa entropia?): - grupy hydrofobowe połączone - uwolnione cząsteczki wody są nieuporządkowane - wzrost entropii grupy hydrofilowe grupy hydrofobowe Oddziaływania hydrofobowe -spontaniczne zwijanie białek układ uporządkowany (niższa entropia?): - grupy hydrofobowe połączone - uwolnione cząsteczki wody są nieuporządkowane - wzrost entropii ΔS wody = -ΔH białka /T wzrost entropii wody kompensuje jej spadek związany ze zwijaniem białek! ΔG = ΔH białka -TΔS białka < 0 grupy hydrofilowe grupy hydrofobowe Wykład 1, 2008 30

Rodzaje oddziaływao stabilizujących strukturę oddziaływania wodorowe oddziaływania hydrofobowe oddziaływania van der Waalsa mostki dwu-siarczkowe mostki solne Oddziaływania van der Waalsa ładunek - dipol dipol - dipol dyspersja (indukowane dipole) δ - δ + N + O C δ + δ - δ + C O C OH δ + δ - δ + δ - CH 3 H 3 C Wykład 1, 2008 31

Mostek dwu-siarczkowy --CH 2 -S-S-CH2-- sekwencja insuliny wołowej Struktura trzeciorzędowa przestrzenne ułożenie elementów struktury II-rzędowej pojedynczego łaocucha Wykład 1, 2008 32

Domeny, motywy, rodziny, superrodziny domeny - odrębne strukturalnie fragmenty białek domena wiążąca palca cynkowego Domeny, motywy, rodziny, superrodziny motywy strukturalne - struktury naddrugorzędowe:motyw all-α Helisa -zwrot -helisa białka wiążące RNA 1rop.pdb 4 helisy (uteroglobin 1ccd.pdb) Wykład 1, 2008 33

Domeny, motywy, rodziny, superrodziny motywy strukturalne - struktury naddrugorzędowe:motyw all-β topologie beta-beczka (barrel) 1ifb.pdb Domeny, motywy, rodziny, superrodziny beta-helisa 2pec.pdb Wykład 1, 2008 34

czas Domeny, motywy, rodziny, superrodziny motywy strukturalne - struktury naddrugorzędowe:motyw α-β- α-β α-β -beczka Rodziny, superrodziny Drzewo ewolucyjne globin. homologi: ortologi -różne gatunki, taka sama funkcja paralogi-podobna funkcja, ale ewoluowały niezależnie (ten sam organizm) analogi: różne sekwencje, różne motywy, ale identyczna orientacja ważnych aminokwasów prymitywna, pierwotna globina wiążąca tlen Molecular Cell Biology,4ed. Lodish, Berk, Matsudaira, Kaiser, Krieger, Scott, Zipursky, and Darnell Wykład 1, 2008 35

Rodzina - homologi krowa Rybonukleaza wołowa (enzym trawienny) człowiek Rybonukleaza ludzka (enzym trawienny) angiogenina ludzka (stymuluje wzrost naczyń krwionośnych) (Biochemistry, J.Berg, J.Tymoczko, L.Stryer.,PWN 2005). Rodziny Wykład 1, 2008 36

Struktura czwartorzędowa Przestrzenne ułożenie dwóch lub więcej łaocuchów polipeptydowych tworzących natywną cząsteczkę białka białko Cro z bacteriofaga l, jest dimerem złożonym z identycznych podjednostek Struktura VI-rzędowa dimer hemoglobiny tetramer 2 2 hemoglobiny (1G0B.pdb) Wykład 1, 2008 37

Struktura IV-rzędowa Ferytyna - 24mer (1BG7.pdb) Insulina (1APH.pdb) Oddziaływanie białek z ligandami Jądrowy receptor hormonu Grupy prostetyczne to często kofaktory Apoproteina - białko bez grupy prostetycznej Wykład 1, 2008 38

Wykład 1, 2008 39