INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE FILOLOG-FILOLOGIA POLSKA KOD ZAWODU 264303 Filolog filologia polska to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 227). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tę sama nazwę i kod. Do zawodu filologa filologii polskiej przygotowuje kierunek studiów filologia polska. Każda uczelnia dla poszczególnych kierunków studiów, w których prowadzi kształcenie ustala efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Określa cele kształcenia i kwalifikacje absolwenta. Informacje te umieszcza na swoich stronach internetowych. Wykaz uczelni i kierunków można odnaleźć przy pomocy portalu: http://wybierzstudia.nauka.gov.pl Natomiast standardy kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Cała treść tego rozporządzenia dostępna jest pod adresem: http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu20120000131 PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU FILOLOG FILOLOGIA POLSKA 1 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód filologa filologii polskiej, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze mieć co najmniej cztery kompetencje: 1.Sumienność w dążeniu do rezultatów Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 2. Otwartość na innych Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 3. Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji. Rozumienie złożonych sytuacji i relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciąganie na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. 1 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 1
4. Komunikacja interpersonalna Przekazywanie konkretnych informacji w sposób zrozumiały dla innych. Przystępne wyjaśnienie skomplikowanych, specjalistycznych kwestii. Przekazywanie najważniejszych zagadnień i sprawdzenie, czy rozmówca rozumie komunikat. Dostosowywanie stylu wypowiedzi do odbiorcy. ANALIZA REJESTROWANEJ SYTUACJI W ZAWODZIE NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE FILOLOG FILOLOGIA POLSKA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2013-2017 2 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem 2017 125 62 27 1 0 0 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2016 144 66 21 5 0 0 2015 143 79 22 1 0 0 2014 146 94 24 9 0 0 2013 166 102 34 8 0 0 Z danych statystycznych analizowanego okresu wynika, że liczba osób z kwalifikacjami do wykonywania zawodu filolog-filologia polska, zarejestrowanych jako osoby bezrobotne w województwie kujawsko-pomorskim utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Pracodawcy nie zgłaszają ofert pracy do powiatowych urzędów pracy dla przedstawicieli tego zawodu. Osoby, które chcą mieć pełen obraz rynkowy absolwentów filologii polskiej powinny zapoznać się również z opracowaniem na temat zawodu nauczyciel języka polskiego (kod zawodu 323012) umieszczonym na tej samej stronie co opisywany zawód filologfilologia polska. W latach 2013-2014 zawód filolog-filologia polska został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 3, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba 2 Informacje te opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. 2
osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Na koniec każdego z 5 ostatnich lat do dyspozycji osób zarejestrowanych w powiatowych urzędach nie pozostawała żadna wolna oferta pracy dla osób z tym zawodem. Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (obecnie MRPiPS) zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 4. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. Filolog filologii polskiej w latach 2015-2017 również został zakwalifikowany do grupy zawodów nieokreślonych. MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA Osoby, po kierunku filologia polska z przygotowaniem pedagogicznym zależnie od formy, mogą być zatrudnione jako nauczyciele języka polskiego w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach. W badaniu przeprowadzonym w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego pn. Barometr zawodów 5, które jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych zawodach w 2018 r., analizowano szerszą grupę barometrową filolodzy i tłumacze (kod 2643). Grupa ta na poziomie województwa została zakwalifikowana do zawodów zrównoważonych. Oznacza to, że liczba ofert pracy będzie zbliżona do liczby osób zdolnych do podjęcia zatrudnienia (podaż i popyt zrównoważą się). Przykładowe branże oraz stanowiska pracy, w których znaleźli zatrudnienie absolwenci filologii polskiej rocznika 2010: 3 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 4 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 5 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2018 r. Badanie zostało przeprowadzone we wrześniu i październiku 2017 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. W badaniu tym dane statystyczne pełnią jedynie funkcję pomocniczą, nie są podstawą analizy. Barometr uwzględnia kwalifikacje pracowników i rzeczywiste przygotowanie do wykonywania zawodu. Raport z badania dostępny jest pod adresem: http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/ 3
Administracja (pracownik administracyjny, młodszy specjalista ds. obsługi klienta w biurze obsługi klienta, referent, starszy referent, analityk danych, sekretarz sądowy, pracownik administracyjno-oper.) Edukacja (pomoc nauczyciela, wychowawczyni w świetlicy edukacyjno-opiekuńczej, nauczyciel, nauczyciel stażysta, nauczyciel języka polskiego, opiekunka dziecięca) Media (PR Konsultant, dziennikarz, weryfikacja materiałów prasowych) Firmy produkcyjno-usługowe (magazynier, pracownik budowlany) Inne (sprzedawca, telemarketer, asystent ds. ubezpieczeń grupowych) Branże oraz stanowiska pracy, w których znaleźli zatrudnienie badani absolwenci filologii polskiej rocznika 2009 Edukacja (nauczyciel j. polskiego, nauczyciel pomocniczy, młodszy bibliotekarz, sekretarka/nauczyciel, nauczyciel/bibliotekarz, nauczyciel historii i WOS) Media (dziennikarz) Muzeum (asystent muzealny, animator kulturalno-muzealny) Administracja (podinspektor ds. obsługi burmistrza) Pośrednictwo finansowe (asystent zarządu) Ochrona zdrowia (recepcjonistka) Firmy produkcyjno-usługowe (kierownik działu administracji) Powyższa informacja pochodzi ze strony internetowej Biura Karier UMK https://www.biurokarier.umk.pl/badanie-losow-absolwentow ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA Zawód filolog filologia polska w województwie kujawsko-pomorskim można zdobyć na 2 uczelniach wyższych: Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat liczby studentów i absolwentów przekazanych na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w roku akademickim 2016/2017 kierunek ten ukończyły 121 absolwentów. INNE PRZYDATNE INFORMACJE Standardy kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Cała treść tego rozporządzenia dostępna jest pod adresem: http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu20120000131 http://wybierzstudia.nauka.gov.pl wyszukiwarka kierunków studiów Opracowała: 4
Lilla Załęska doradca zawodowy Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Wydział Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Akceptował: Janusz Bokser Data ostatniej aktualizacji: wrzeseiń 2018 r. INFORMACJA DLA OSÓB ZAINTERESOWANYCH PRACĄ W ZAWODZIE FILOLOG-FILOLOGIA POLSKA /NAUCZYCIEL JĘZYKA POLSKIEGO W KRAJACH EOG 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie filolog (filologia polska) /nauczyciel języka polskiego w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w żadnym z krajów EOG zawód filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego nie jest regulowany. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu 5
Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodem filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego nie zgłoszona została żadna ofert pracy w krajach EOG - dane wg stanu na dzień 06.12.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie filolog (filologia polska)/nauczyciel języka polskiego w krajach EOG najczęściej powinny dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym. Warto wiedzieć, iż pracodawcy oczekują również od kandydata wysokich umiejętności komunikacyjnych, umiejętności pracy w zespole oraz biegłej znajomości obsługi komputera w zakresie MS Office. Opracował: Wojciech Janisiewicz Doradca EURES, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy Zespół EURES 6