Granica państwowa linia graniczna oddzielająca terytorium, podziemny i powietrzny obszar jednego państwa od innych państw lub obszarów niczyich.

Podobne dokumenty
Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski

KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 Etap szkolny. Przewidywana odpowiedź

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2014 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja B kod ucznia...

Miejsce Polski na mapie świata

Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii Gimnazjum część 2

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2015 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja A

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2015 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja B

AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE. Charakterystyka miasta

Charakterystyka Gminy Strzelce Opolskie

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY VII ROK SZKOLNY 2017/2018

Kryteria oceniania zadań Wojewódzkiego Konkursu Geograficznego

Przedmiotowy system oceniania Bliżej geografii Gimnazjum część 2

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja B

Przedmiotowy system oceniania

wieku ogółem W miastach Na wsi Ogółem: 100,0 100,0 100,0 W tym: 0-6 lat 7-14 lat lat lat lat lat lat 65 lat i więcej

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II W DOBRONIU Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny GEOGRAFIA KLASA 2 GIMNAZJUM

Opracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak

I. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE. USTRÓJ POLITYCZNO-ADMINISTRACYJNY

1.1. Położenie geograficzne, otoczenie terytorialne, powiązania z innymi ośrodkami

Zagrożenia środowiskowe na terenach górniczych

Przedmiotowe zasady oceniania z geografii w klasie 5 szkoły podstawowej.

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii

Rozdział 03. Ogólny opis gminy

Wymagania edukacyjne Bliżej Geografii Gimnazjum część 2

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja B

Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2012 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja A

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53

Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM

Rzeźba na mapach. m n.p.m

POWTARZAMY PRZED SPRAWDZIANEM

KONKURS GEOGRAFICZNY ZAWODY SZKOLNE Listopad 2010

Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 81 SGH TEST EGZAMINACYJNY 2014 r. Zadania egzaminacyjne GEOGRAFIA wersja A kod ucznia...

UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE

Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym

Kryteria oceniania zadań Wojewódzkiego Konkursu Geograficznego w roku szkolnym 2014/2015, stopień wojewódzki

GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i

1. Pochodzenie i klasyfikacja zasobów przyrodniczych... 11

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy III I semestr podręcznik Planeta Nowa 3

WYMAGANIA PROGRAMOWE W KLASIE II GEOGRAFIA

Wymagania edukacyjne z geografii - Gimnazjum klasa II

Tajga, lasy borealne

Geografia - Klasa 2 Dział 1 Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski 1. Położenie i granice Polski - określam położenie Polski w Europie i na

WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 5

Towaroznawstwo artykułów przemysłowych

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z GEOGRAFII. Klasa V

Występowanie bogactw naturalnych związane jest z przeszłością geologiczną.

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5

rozszerzające (ocena dobra) 1. Mapa Polski

ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY V

I PÓŁROCZE. Wymagania na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Test A: Sąsiedzi Polski

rozszerzające (ocena dobra)

oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic

CHARAKTERYSTYKA I OCENA SYSTEMU TRANSPORTU

Społeczeństwa i kultury w Europie Europa i jej granice

Wymagania edukacyjne z GEOGRAFII dla klasy V - rok szkolny 2018/2019

rozszerzające (ocena dobra) Uczeń: rozróżnia na mapie znaki punktowe, liniowe i powierzchniowe rysuje podziałkę liniową

Zmiany środowiska po roku 1750

Spis treści CZĘŚĆ I GEOGRAFIA FIZYCZNA OGÓLNA Z ELEMENTAMI GEOLOGII

GEOGRAFIA klasa V szkoła podstawowa wymagania edukacyjne na poszczególne oceny

ROZPORZĄDZENIE Nr 64 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO. z dnia 24 października 2008 r. w sprawie pomników przyrody położonych na terenie powiatu białobrzeskiego.

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych oraz rocznych klasyfikacyjnych ocen z geografii w klasie 5.

światowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski

Lokalny potencjał biomasy stałej w powiecie ostródzkim

10.3 Inne grunty i nieużytki

3. Interakcja człowiek gospodarka. Sprawdzian wiadomości

powiat jeleniogórski

Wymagany czas : 60 min Nazwisko i imię ucznia... Szkoła... Nazwisko i imię nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu...

ZADANIA ZAMKNIĘTE: Zadanie 1. ( 1 pkt.) Komórki grzybów nie zawierają: A. jądra komórkowego B. chlorofilu C. cytoplazmy D.

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

ROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY ( )

Azja 1. Azja kontynent wielkich kontrastów

EGZAMIN MATURALNY 2011 GEOGRAFIA

Wymagania na poszczególne oceny. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca I PÓŁROCZE

Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

Znaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY 5 SP. Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI POLSKI

Wymagania na poszczególne oceny. (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) (ocena dobra) (ocena bardzo dobra) (ocena celująca)

Wymagania edukacyjne. z geografii. dla klasy 5. oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej

IŁAWA. Analiza rynku nieruchomości w IŁAWIE

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

1. Podział administracyjny Polski

rozszerzające (ocena dobra) wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma rozróżnia rodzaje skali

rozszerzające (ocena dobra) poziomicowa wyjaśnia różnicę między obszarem górskim

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Przedmiotowy system oceniania z geografii dla klasy 5 szkoły podstawowej

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9

mapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),

Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim. 15 grudnia 2017 roku

Transkrypt:

Naród Naród - trwała wspólnota ludzka, która wytworzona została na podstawie przede wszystkim wspólnych losów w historii, wspólnej kultury, języku, terytorium oraz życiu ekonomicznego, świadoma swojej odrębności pomiędzy innymi narodami. Świadomość narodowa to deklaracja przynależności do określonego narodu. Poczucie pewnej wspólnoty kształtuje się już od dziecka, poprzez uczenie się języka ojczystego, historii oraz literatury. Naród w swoisty sposób łączy dziedzictwo kulturowe - jak przykładowo stosunek do bardzo ważnych wydarzeń: chrzest Polski czy też bitwa pod Grunwaldem oraz ważnych osób jak Kościuszko czy Kopernik. Dla trwałości narodu bardzo istotne jest upowszechnianie się postawy patriotyzmu, czyli miłości do swojej ojczyzny oraz solidarności z wieloma członkami narodu. Naród to utworzona w długim procesie historycznym i trwała wspólnota ludzi powstała jako rezultat współżycia jednostek i rodzin oraz grup w danych warunkach przyrodniczych i biologicznych, która ukształtowała zrozumiałe dla siebie oraz przekazywane kolejnym pokoleniom: 1. potrzeby, emocje oraz wyobrażenia, 2. język - w wąskim oraz szerokim znaczeniu, 3. kulturę, religię. Państwo Państwem nazywamy organizację polityczną wyposażoną w suwerenną władzę zajmującą określony obszar. Przynależność do danego państwa ma charakter czysto sformalizowany -obywatelstwo. W obrębie danego państwa występuje zawsze stosunek: władza i podporządkowane jej osoby oraz grupy. Atrybutem każdego państwa jest suwerenność, którą rozumie się jako całkowitą niezależność od każdej siły zewnętrznej oraz wewnętrznej. Granice Granica państwowa linia graniczna oddzielająca terytorium, podziemny i powietrzny obszar jednego państwa od innych państw lub obszarów niczyich. Do określania granic często używa się charakterystycznych elementów geograficznych, jak na przykład rzeki, łańcuchy górskie lub wybrzeża morskie. Oznaczana jest specjalnymi znakami. Stopień rozwinięcia granicy państwa określa współczynnik rozwinięcia granicy. Długość granic Polski - 3582 km: lądowych - 3054 km, w tym na rzekach - 1285 km; morskich - 528 km. Długość granic z sąsiednimi krajami: z Rosją (Obwód Kaliningradzki) - 210 km; z Litwą - 103 km; z Białorusią - 416 km;

z Ukrainą- 529 km; ze Słowacją - 539 km; z Czechami - 790 km; z Niemcami - 467 km; Geograficzny środek Polski znajduje się miejscowości Piątek a Europy w miejscowości Suchawola. Skrajnymi punktami terytorium lądowego Polski są: na północ: Jastrzębia Góra: 54 50' N na południe: szczyt Opołonek w Bieszczadach: 49 00' N na wschód: zakole rzeki Bug koło Horodła (Strzyżowa): 24 09'E na zachód: zakole rzeki Odry koło Cedyni: 14 07'E Podział administracyjny Polski Podział terytorialny Polski zmieniał się wielokrotnie, od II wojny światowej reformy miały miejsce w 1946, 1950, 1957 i 1975 oraz obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązujący od 1 stycznia 1999: I stopnia 16 województw, II stopnia 380 powiatów, 66 miast na prawach powiatu gmina o statucie miasta, wykonująca zadania powiatu, 314 powiatów skupiające od kilku do kilkunastu sąsiadujących ze sobą gmin, czasami potocznie zwane powiatami ziemskimi, III stopnia 2479 gmin, 306 miejskich gmina, która zawiera się w administracyjnych granicach miasta, 602 miejsko-wiejskie gmina, w skład której wchodzi miasto oraz kilka wsi, 1571 wiejskich gmina, która na swoim terytorium nie zawiera miasta.

Województwo jednostka podziału administracyjnego najwyższego stopnia w Polsce, od 1990 r. jednostka zasadniczego podziału terytorialnego administracji rządowej, od 1999 r. także jednostka samorządu terytorialnego. Powiat jednostka samorządu terytorialnego II stopnia i podziału administracyjnego, obejmująca część obszaru województwa. Gminy w Polsce jednostki samorządu terytorialnego III stopnia i podziału administracyjnego w Polsce, obejmujące części obszaru powiatów. Ukształtowanie powierzchni Góry obszary położone wysoko nad poziomem morza o bardzo urozmaiconej powierzchni (duże różnice wysokości względnych); powstały w wyniku procesów górotwórczych. Wyżyny obszary wzniesione ponad 300 m n.p.m.; charakteryzują się mniejszymi niż góry różnicami wysokości względnych; powierzchnia wyżyny jest na ogół falista, pagórkowata. Niziny obszary położone do wysokości 300 m n.p.m.; ich powierzchnia jest zazwyczaj równinna, lekko falista, rzadziej pagórkowata.

Depresje obszary leżące poniżej poziomu morza, ale nie zalane wodą; ich występowanie najczęściej związane jest z zapadliskami tektonicznymi lub osuszanymi terenami nadmorskimi; depresja zalana wodą nazywana jest kryptodepresją. Najniżej położone miejsce w Polsce znajduje się koło miejscowości Raczki na Żuławach Wiślanych i wynosi 1,8 m. Największe i najgłębsze jeziora w Polsce 1 Śniardwy 11340,4 ha 2 Mamry (cały kompleks) 10282,4 ha 3 Łebsko 7140,0 ha 1 Hańcza 113 m 2 Drawsko 83 m 3 Wielki Staw Polski 79,2 m 4 Czarny Staw pod Rysami 76,4 m Klimat Klimat - normalny (charakterystyczny) przebieg pogody na danym obszarze ustalony na podstawie wieloletnich obserwacji; klimat kształtuje się pod wpływem właściwości fizycznych i geograficznych danego obszaru; nauką zajmującą się badaniem klimatu jest klimatologia.

Lasy w Polsce Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,5 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze ponad 9,2 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju została zwiększona z 21 proc. w roku 1945 do 29,5 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2014 powierzchnia lasów zwiększyła się o 504 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest Krajowy program zwiększania lesistości, zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich ok. 65 proc. gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 50,5 proc. powierzchni lasów zajmują siedliska borowe. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane (ok.49,5 proc.). Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi niewiele ponad 3 proc. Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 60 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 55 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników. W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2014 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 23,8 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby. W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do ponad 2 mln ha. Największe skupiska lasów występują w województwie pomorskim i lubuskim. Okręgi przemysłowe w Polsce Miasta, które odznaczają się większą koncentracją przemysłu nazywane są ośrodkami przemysłowymi. Na obszarach słabo uprzemysłowionych mogą to być niewielkie miasta, a nawet niekiedy i wsie, gdzie znajduje się jeden większy, lub kilka mniejszych zakładów przemysłowych (np. tartak, czy cukrownia). Większe rejony, gdzie na stosunkowo niewielkiej odległości występuje kilka, lub więcej ośrodków przemysłowych nazywamy okręgami przemysłowymi. Okręgi przemysłowe skupiają

na swoim terenie ponad 50 % ogółu ludności Polski, w tym ponad 75 % ludności miejskiej. Podczas trwającego ponad 150 lat procesu uprzemysłowienia obszaru naszego kraju wykształciło się 40 okręgów przemysłowych. Do największych z nich należą: Górnośląski Okręg Przemysłowy i Warszawski Okręg Przemysłowy. Górnośląski Okręg Przemysłowy (GOP) zajmuje ok. 7.700 km 2 i zamieszkiwany jest przez ponad 4 mln osób, co stanowi niespełna 10 % ludności naszego kraju. Średnia gęstość zaludnienia tego obszaru przekracza 530 osób/km2. Na terenie okręgu leży 49 miast liczących łącznie 3,5 mln mieszkańców. W ponad trzech tysiącach zakładów przemysłowych pracuje ok. 850 tys. osób. GOP zaczął się formować w drugiej połowie XIX wieku, w wyniku rozpoczęcia przemysłowej eksploatacji rud cynku i ołowiu a następnie węgla kamiennego i rud żelaza. Surowce mineralne Polski Węgiel kamienny- powstał w karbonie; jest to skała osadowa, organiczna pochodzenia roślinnego; powstawał na dnie wielkich jeziorzysk (złoża limniczne), albo w miejscach zalewanych przez morze (para liczne). Węgiel kamienny jest bardziej kaloryczny od węgla brunatnego, ale mniej kaloryczny niż ropa i gaz. 1 GOP (Zagłębie Górnośląskie, Rybnicki Okręg Węglowy); 2 Zagłębie Lubelskie, Bogdanka koło Łęcznej; 3 Zagłębie Dolnośląskie, Wałbrzych (kopalnie zostały zlikwidowane, gdyż eksploatacja była zbyt kosztowna). Węgiel brunatny- pochodzi z trzeciorzędu; jest mało kaloryczny, kruchy, nie nadaje się do transportu; zawiera dużo wody: 1 Zagłębie Bełchatowskie; 2 Zagłębie Konińskie (Koło, Toruń, Turek); 3 Zagłębie Turoszowskie (Turoszów, Bogatynia); 4 Zagłębie Zachodnie (województwo lubuskie). Ropa naftowa- skała w stanie ciekłym, powstała z glonów morskich. Jest bardziej kaloryczna od węgla brunatnego i kamiennego. Pierwszą lampę naftową odkrył Ignacy Łukasiewicz. Regiony: Podkarpacie (Jedlicze, Jasło, Krosno), Pobrzeże Bałtyckie (Kamień Pomorski, Karlino, Petrobaltic), Wielkopolska (Gorzów Wielkopolski, Rybaki).Ropa pochodzi z ordowiku. Gaz ziemny- najczęściej towarzyszy ropie naftowej (występują w tych samych miejscach). Gaz suchy występuje na Nizinie Wielkopolskiej. Rudy żelaza- w Polsce pochodzą z prekambru. Miejsca występowanie: Suwalszczyzna (Wigierski Park Narodowy), Wyżyna Krakowsko- Częstochowska. Rudy miedzi: Zagłębie Legnicko- Głogowskie (Lubin, Bolesławiec, Głogów). Siarka- powstała w erze kenozoicznej. Występuje w Tarnobrzegu, Grzybowie, Osieku. W Polsce znajdują się największe zasoby siarki rodzimej na świecie. Wydobywana jest metodą otworową. Służy do produkcji kwasu siarkowego. Sól kamienna- powstała w permie i w trzeciorzędzie. Występowanie: Zagłębie Małopolskie (Wieliczka), Zagłębie Kłodawskie, Zagłębie Kujawskie. Gips- powstał w trzeciorzędzie. Ma zastosowanie w budownictwie, ortopedii, chirurgii. Występowanie: Niecka Nidziańska (Gacki, Pińczów, Szarbków) Kreda- powstała w okresie mezozoicznej. Mnóstwo surowców skalnych (granity, bazalty)=> Polska Południowa. Występowanie: okolice Chełmu.