Raport Epidemiologiczny populacji powiatu słubickiego w zakresie chorób układu krążenia i stylu życia

Raport Epidemiologiczny populacji powiatu słubickiego w zakresie chorób układu krążenia i stylu życia Gdańsk, 2016

Zamawiający POWIAT SŁUBICKI ul. Piłsudskiego 20 69-100 Słubice Wykonawca EU-CONSULT Sp. z o.o. ul. Wały Piastowskie 1 80-855 Gdańsk www.eu-consult.pl

Spis treści Wprowadzenie... 4 Metodologia badania... 6 Metodologia przeprowadzenia badań ankietowych i analiz statystycznych... 6 Opis wyników badań... 7 Cechy społeczno-demograficzne... 7 Analiza wyników badań... 10 Stan zdrowia... 10 Narażenie na długotrwały stres... 14 Tryb życia... 15 Nawyki żywieniowe... 21 Czynne i bierne palenie tytoniu... 25 Nadużywanie alkoholu... 30 Używanie narkotyków... 31 Badania profilaktyczne i leczenie medyczne... 31 Wnioski... 35 Rekomendacje... 37 Załącznik 1 kwestionariusz ankiety... 39 Załącznik 2 tabele kontyngencji... 43 Wskaźnik BMI... 43 Płeć... 45 Miejsce zamieszkania... 47 Wiek... 49 BMI dzieci... 51 Miejsce zamieszkania dzieci... 52 Strona 3 z 52

Wprowadzenie Raport epidemiologiczny populacji powiatu słubickiego w zakresie chorób układu krążenia i stylu życia stanowi podsumowanie badań prowadzonych od lipca 2015 roku do stycznia 2016 roku na terenie powiatu słubickiego, metodą bezpośrednich indywidualnych wywiadów kwestionariuszowych (PAPI). Głównym celem procesu badawczego było uzyskanie informacji na temat stanu zdrowia i stylu życia mieszkańców powiatu, w kontekście czynników ryzyka w zakresie chorób układu krążenia. Cele szczegółowe badania obejmowały eksplorację przedstawionych poniżej obszarów badawczych i udzielenie odpowiedzi na postawione pytania badawcze: 1. Stan zdrowia badanych (samoocena) a. Jak mieszkańcy powiatu słubickiego oceniają swój stan zdrowia? b. Jakie cechy społeczno-demograficzne różnicują ocenę? 2. Narażenie na długotrwały stres a. W jakim stopniu mieszkańcy powiatu słubickiego są narażeni na długotrwały stres? b. Jakie cechy społeczno-demograficzne wpływają na odczuwanie długotrwałego stresu? 3. Tryb życia a. Jaki jest poziom aktywności fizycznej mieszkańców powiatu słubickiego? b. Jakie grupy społeczne są najbardziej podatne na zaniedbywanie aktywności fizycznej? 4. Nawyki żywieniowe a. Jaki jest poziom świadomości mieszkańców powiatu słubickiego w zakresie zdrowego żywienia? b. Jakie cechy społeczno-demograficzne wpływają na posiadanie złych nawyków żywieniowych? 5. Czynne i bierne palenie tytoniu a. Jaka jest intensywność palenia tytoniu wśród mieszkańców powiatu słubickiego? b. Jaki jest poziom narażenia mieszkańców powiatu słubickiego na bierne palenie tytoniu? 6. Nadużywanie alkoholu a. Jaki jest poziom spożywania alkoholu wśród mieszkańców powiatu słubickiego? b. Jakie cechy społeczno-demograficzne wpływają w największym stopniu na nadmierne spożywanie alkoholu? 7. Używanie narkotyków a. Jaki jest poziom zażywania narkotyków wśród mieszkańców powiatu słubickiego? 8. Badania profilaktyczne i leczenie medyczne a. Jaki jest poziom uczestniczenia w badaniach profilaktycznych wśród mieszkańców powiatu słubickiego? Strona 4 z 52

b. Jakie grupy społeczne są narażone na brak zdiagnozowania chorób układu krążenia z powodu nie przechodzenia badań profilaktycznych? Strona 5 z 52

Metodologia badania Metodologia przeprowadzenia badań ankietowych i analiz statystycznych Badania zostały przeprowadzone na losowej próbie 15 000 mieszkańców powiatu słubickiego. Liczebność próby pozwala na wnioskowanie statystycznie istotne na temat całej populacji mieszkańców powiatu słubickiego z prawdopodobieństwem 99% i maksymalnym błędem statystycznym nieprzekraczającym 1%. Badania były przeprowadzone metodą face to face z wykorzystaniem kwestionariusza, który znajduje się w załączniku nr 1 do niniejszego raportu. Konstrukcja kwestionariusza opierała się przede wszystkim na pytaniach zamkniętych jednokrotnego wyboru. Kwestionariusz ankiety został skonstruowany na podstawie opracowanych obszarów i pytań badawczych. Udzielane przez respondentów odpowiedzi po zakodowaniu zostały poddane analizom statystycznym. W pierwszej kolejności została przeprowadzona analiza częstości, która pozwoliła na przedstawienie zbiorczych zestawień odpowiedzi statystycznych w formie wykresów. Kolejnym etapem analizy było zastosowanie tabel kontyngencji i zestawienie badanych zmiennych w różnych konfiguracjach oraz określenie ewentualnych zależności występujących między nimi. Istotność statystyczną zależności pomiędzy zmiennymi określano z wykorzystaniem testów parametrycznych i nieparametrycznych w zależności od rodzaju analizowanej zmiennej. Na podstawie uzyskanych wyników analiz opracowano wnioski i rekomendacje. Badanie zostało zrealizowane w następujących etapach: Rysunek 1 Etapy procesu badawczego Przygotowanie badania Gromadzenie materiału empirycznego Analiza statystyczna Opracowanie wniosków oraz rekomendacji Źródło opracowanie własne. Strona 6 z 52

Opis wyników badań Cechy społeczno-demograficzne Wśród osób badanych największą część stanowią aktywni zawodowo (57%). Kolejną pod względem liczebności grupą są uczniowie i studenci (22%). Osoby bezrobotne stanowiły niespełna jedną dziesiątą badanych (9%), podobnie jak emeryci (9%). Najmniej liczną grupą byli renciści (3%). Wykres 1 Proszę wskazać swój status zawodowy Aktywny zawodowo 57% Rencista 3% Emeryt Bezrobotny 9% 9% Uczeń/Student 22% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Jeżeli chodzi o płeć to ponad połowę badanych stanowiły kobiety (53%). Wykres 2 Płeć Mężczyzna 47% Kobieta 53% 42% 44% 46% 48% 50% 52% 54% Osoby biorące udział w badaniu były zróżnicowane pod względem wieku. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 30-39 lat (25%), zaś najmniej liczną dzieci w wieku 7-10 i 11-13 (po 3%). Strona 7 z 52

Wykres 3 Wiek respondentów 65 i więcej 6% 50-64 40-49 16% 16% 30-39 25% 20-29 18% 17-19 7% 14-16 5% 11-13 7-10 3% 3% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Najwięcej respondentów zamieszkuje miasto do 10 tys. ludności (43%). Liczną grupę stanowili również mieszkańcy wsi (36%). Jeden na pięciu badanych (21%) zamieszkuje natomiast miasto powyżej 10 tys. ludności Wykres 4 Miejsce zamieszkania (wg adresu zameldowania) Miasto od 11-50 tys. 21% Miasto do 10 tys. 43% Wieś 36% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Osoby biorące udział w badaniu były zróżnicowane pod względem wykształcenia. Według podziału na wykształcenie podstawowe, średnie oraz wyższe największa liczba osób posiadała wykształcenie średnie (58%). Wykształcenie wyższe deklaruje jeden na pięciu badanych (21%). Taka sama liczba osób posiada wykształcenie podstawowe lub niepełne podstawowe (21%). Strona 8 z 52

Wykres 5 Wykształcenie respondentów Wyższe 21% Policealne 6% Średnie zawodowe 19% Średnie ogólnokształcące Zawodowe 16% 18% Podstawowe/niepełne podstawowe 21% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Ponad połowa respondentów ocenia swój status materialny, jako dobry (41%) lub bardzo dobry (11%). Zdecydowana mniejszość badanych to osoby deklarujące bardzo zły lub zły status materialny (7%). Pozostałe osoby oceniły swój status materialny, jako średni (36%) lub nie potrafiły go określić (4%). Wykres 6 Jak ocenia Pan/Pani swój status materialny Trudno powiedzieć 4% Bardzo zły 1% Zły 7% Średni 36% Dobry 41% Bardzo dobry 11% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Strona 9 z 52

wzrost Analiza wyników badań Stan zdrowia Respondentów w pierwszej kolejności zapytano o wzrost oraz wagę i na podstawie tych zmiennych obliczono wartość wskaźnika BMI (Body Mass Index). Średnia wartość wskaźnika BMI mieszkańców powiatu słubickiego wyniosła 24,51, co oznacza, że znajduje się ona w przedziale określającym prawidłową wagę. Jednocześnie wartość ta oscyluje bliżej górnej aniżeli dolnej granicy, co wskazuje na większą skłonność do nadwagi niż niedowagi. Wniosek taki znajduje potwierdzenie w wartości miar koncentracji, które wskazują na niewielkie rozproszenie wartości od średniej 1. Jednocześnie zdecydowanie przeważają ze względu na fakt, iż średnia znajduje się bliżej górnej granicy rozkładu, a miara asymetrii wskazuje na prawostronną asymetrię rozkładu 2. Należy zatem stwierdzić, iż zgodnie z wartością wskaźnika BMI nadwaga jest problemem mieszkańców powiatu słubickiego. Wykres 7 Wzrost i waga respondentów oraz wskaźnik BMI według kategorii 2,1 2 100% 1,9 90% 1,8 80% 44% 1,7 1,6 70% 60% nadwaga BMI>30 1,5 1,4 1,3 1,2 50% 40% 30% 51% wartość prawidłowa niedowaga BMI<18,5 1,1 20% 1 10 60 110 160 waga 10% 0% 5% 1 kurtoza=2,45 rozkład leptokurtyczny, współczynnik zmienności= 18% - niewielkie rozproszenie wyników od średniej 2 skośność=0,643 Strona 10 z 52

Stwierdzono statystycznie istotną zależność pomiędzy wskaźnikiem BMI oraz częstotliwością podejmowania aktywności fizycznej 3. Osoby z nadwagą znacznie częściej wskazywały, iż nie są aktywne fizycznie, podczas gdy respondenci z prawidłową wagą najczęściej wskazywały na uprawianie sportu kilka razy w miesiącu lub w tygodniu. Zdecydowanie najaktywniejszymi osobami okazali się ankietowani, których wskaźnik BMI wskazuje na niedowagę. Wykres 8 Częstotliwość uprawiania aktywności fizycznej według kategorii wartości wskaźnika BMI 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% a) Codziennie 36% 16% 12% b) Kilka razy w tygodniu 33% 25% 15,9% c) Kilka razy w miesiacu 20% 28% 23,0% d) Kilka razy w roku 4% 11% 12,1% e) Wcale 7% 20% 37,0% niedowaga wartość prawidłowa nadwaga Pozostałe różnice w strukturze odpowiedzi na poszczególne pytania przez respondentów o za niskim, normalnym oraz za wysokim BMI nie są istotne statystycznie. Szczegółowe tabele dla tych danych znajdują się w załączniku nr 2 do niniejszego raportu. Jeden na czterech mieszkańców powiatu słubickiego ocenia swój stan zdrowia średnio (25%).Połowa badanych jest zdania, że ich stan zdrowia należałoby określić, jako dobry (48%). Ponad jedna piąta respondentów ocenia swoją kondycję bardzo dobrze (22%). Zdecydowana mniejszość badanych ocenia własny stan zdrowia źle (3%). 3 W oparciu o testy chi-kwadrat z zastosowaniem sum pośrednich Strona 11 z 52

Wykres 9 Jak ogólnie ocenia Pan/Pani swój stan zdrowia? Trudno powiedzieć Bardzo źle Źle 0% 2% 3% Ani dobrze, ani źle 25% Dobrze 48% Bardzo dobrze 22% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Występuje zależność istotna statystycznie pomiędzy oceną własnego stanu zdrowia, a wiekiem ankietowanego. Najmniej korzystnie swój stan zdrowia określają respondenci z grup wiekowych 50-64 oraz 65 i więcej, natomiast najbardziej korzystnie dzieci i młodzież do 19. roku życia. Wartym podkreślenia jest fakt, że bez względu na przynależność do danej kategorii wiekowej, mieszkańcy powiatu słubickiego nie określają swojego stanu zdrowia źle lub bardzo źle. Tabela 1 Zależność między zmienną oceny stanu zdrowia, a wiekiem respondenta Jak ogólnie ocenia Pan\Pani swój stan zdrowia? a) Bardzo c) Ani dobrze, b) Dobrze dobrze ani źle d) Źle e) Bardzo źle a) 7-19 38% 48% 13% 1% 0% b) 20-29 33% 50% 15% 1% 0% c) 30-39 24% 53% 21% 2% 0% d) 40-49 10% 53% 32% 4% 0% e) 50-64 6% 44% 41% 8% 1% f) 65 i więcej 4% 36% 48% 10% 1% Nie ma natomiast zależności między oceną stanu zdrowia przez respondentów a ich płcią, co przedstawiono w tabeli 2. Bardzo zbliżony odsetek uczestników i uczestniczek badania określił stan własnego zdrowia jako bardzo dobry, dobry, przeciętny, zły lub bardzo zły. Zdecydowana większość ankietowanych, bez względu na płeć pozytywnie ocenia swój stan zdrowia. Tabela 2 Zależność między zmienną oceny stanu zdrowia a płcią respondenta a) Kobieta b) Mężczyzna Strona 12 z 52

Jak ogólnie ocenia Pan\Pani swój stan zdrowia? a) Bardzo dobrze 20,2% 23,2% b) Dobrze 48,6% 47,5% c) Ani dobrze, ani źle 25,4% 23,8% d) Źle 3,2% 3,3% e) Bardzo źle,4%,4% f) Trudno powiedzieć 2,2% 1,8% Ponad połowa badanych osób wskazuje, iż nie cierpi na nadciśnienie tętnicze krwi (55%). Blisko jedna trzecia respondentów deklaruje, iż ma problemy ze zbyt wysokim ciśnieniem tętniczym krwi (32%). Część badanych nie potrafiła jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie (13%). Wykres 10 Czy cierpi Pan/Pani na nadciśnienie tętnicze krwi? Nie wiem/trudno powiedzieć 13% Nie 55% Tak 32% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Nie występuje zależność między chorowaniem na nadciśnienie tętnicze krwi a płcią badanych osób. Warto jednak podkreślić, że większa grupa kobiet przyznała, iż choroba ta je dotknęła, przy czym różnice w odpowiedziach kobiet i mężczyzn nie są istotne statystycznie. Tabela 3 Zależność między chorowaniem na nadciśnienie tętnicze krwi a płcią respondenta Czy cierpi Pan\Pani na nadciśnienie tętnicze krwi? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Tak 35,1% 28,6% b) Nie 54,3% 56,2% c) Nie wiem\trudno powiedzieć 10,6% 15,1% Nie ma również zależności między występowaniem u ankietowanych nadciśnienia tętniczego krwi a ich miejscem zamieszkania. Jednocześnie osoby mieszkające na wsi w większym stopniu zdają sobie z sprawę z występowaniem u nich tego schorzenia, zaś mieszkańcy miasta od 11 do 50 tys. osób nie mają na ten temat wiedzy. Strona 13 z 52

Tabela 4 Zależność między chorowaniem na nadciśnienie tętnicze krwi a miejscem zamieszkania respondenta a) Wieś b) Miasto do 10 tys. c) Miasto od 11-50 tys. a) Tak 35,7% 31,0% 28,6% Czy cierpi Pan\Pani na nadciśnienie tętnicze krwi? b) Nie 53,8% 57,4% 53,6% c) Nie wiem\trudno powiedzieć 10,5% 11,6% 17,8% Narażenie na długotrwały stres Większość mieszkańców powiatu słubickiego deklaruje, iż nie są oni narażeni na długotrwały stres (60%). Jeden na czterech badanych (25%) przyznaje, że dostrzega nieustanny wpływ czynników stresogennych na swoje życie. Część respondentów nie ma natomiast zdania na ten temat (15%). Wykres 11 Czy jest Pan/Pani narażony(a) na długotrwały stres? Trudno powiedzieć 15% Nie 60% Tak 25% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Istnieje zależność między wiekiem a podatnością respondentów na długotrwały stres. W najmniejszym stopniu z czynnikami stresogennymi mają do czynienia dzieci do 13. roku życia, zaś w największym osoby z grupy wiekowej 40-49. Tabela 5 Zależność między podatnością na długotrwały stres a wiekiem respondenta 7. Czy jest Pan\Pani narażony(a) na długotrwały stres? a) Tak b) Nie c) Trudno powiedzieć a) 7-10 2,2% 90,3% 7,5% b) 11-13 6,7% 74,8% 18,5% c) 14-16 16,8% 60,4% 22,8% Strona 14 z 52

d) 17-19 25,4% 54,2% 20,3% e) 20-29 22,7% 63,7% 13,7% f) 30-39 26,8% 60,2% 13,0% g) 40-49 34,3% 51,5% 14,1% h) 50-64 30,0% 53,6% 16,4% i) 65 i więcej 13,3% 73,0% 13,7% Nie występuje natomiast zależność między podatnością na długotrwały stres a płcią respondenta. Przeprowadzone badanie wykazało, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni są w podobnym zakresie narażeni na czynniki stresogenne. Tabela 6 Zależność między podatnością na długotrwały stres a płcią respondenta Czy jest Pan\Pani narażony(a) na długotrwały stres? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Tak 26,7% 22,9% b) Nie 56,5% 64,3% c) Trudno powiedzieć 16,8% 12,8% Nie ma również zależności między podatnością na długotrwały stres a miejscem zamieszkania ankietowanych. Warto jednak podkreślić, że osoby z miasta od 11 do 50 tys. mieszkańców są w większym stopniu narażeni na stres, przy czym nie jest to istotne ze statystycznego punktu widzenia. Tabela 7 Zależność między podatnością na długotrwały stres a miejscem zamieszkania respondenta Czy jest Pan\Pani narażony(a) na długotrwały stres? a) Wieś b) Miasto do 10 tys. c) Miasto od 11-50 tys. a) Tak 23,1% 21,9% 34,3% b) Nie 60,0% 64,6% 50,9% c) Trudno powiedzieć 16,9% 13,5% 14,7% Tryb życia Mieszkańcy powiatu słubickiego są bardzo zróżnicowani pod względem postawy wobec aktywności ruchowej. Znaczna część osób wskazuje, iż nie podejmuje tego rodzaju aktywności wcale (27%) lub robi to zaledwie kilka razy w roku (11%). Jeden na czterech badanych podejmuje aktywność ruchową systematycznie kilka razy w miesiącu (25%), a podobna liczba osób deklaruje, iż jest aktywna Strona 15 z 52

ruchowo przynajmniej kilka razy w tygodniu (22%). Część osób wskazuje, że podejmuje codzienną aktywność fizyczną (15%). Wykres 12 Jak często poświęca Pan/Pani czas na aktywność ruchową? Wcale 27% Kilka razy w roku 11% Kilka razy w miesiącu 25% Kilka razy w tygodniu 22% Codziennie 15% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Występuje zależność istotna statystycznie między aktywnością fizyczną a wiekiem respondenta. Najbardziej aktywne są dzieci oraz młodzież. Natomiast najrzadziej sport uprawiany jest przez osoby z kategorii wiekowych 50+. Tabela 8 Zależność między aktywnością ruchową a wiekiem respondenta Jak często poświęca Pan\Pani czas na aktywność ruchową? a) Codziennie b) Kilka razy w tygodniu c) Kilka razy w miesiącu d) Kilka razy w roku e) Wcale a) 7-10 39,4% 33,5% 17,8% 0,0% 9,3% b) 11-13 33,9% 32,5% 18,9% 1,2% 13,6% c) 14-16 29,1% 42,0% 19,1% 1,8% 8,0% d) 17-19 19,7% 42,6% 24,8% 6,3% 6,6% e) 20-29 11,3% 24,0% 33,1% 11,0% 20,6% f) 30-39 9,9% 18,1% 31,8% 14,0% 26,2% g) 40-49 11,1% 17,4% 27,3% 14,3% 29,8% h) 50-64 16,2% 12,7% 16,4% 12,0% 42,7% i) 65 i 14,5% 8,9% 10,5% 13,9% 52,2% więcej Występuje również zależność istotna statystycznie między częstotliwością uprawiania aktywności fizycznej a wielkością miejsca zamieszkania respondentów. Odsetek odpowiedzi osób mieszkających w miastach, bez względu na ich wielkość, był zbliżony. Natomiast ankietowani ze słubickich wsi najczęściej udzielali odpowiedzi wcale. Strona 16 z 52

Tabela 9 Zależność między zmienną częstotliwości aktywności ruchowej a miejscem zamieszkania respondenta Jak często poświęca Pan\Pani czas na aktywność ruchową? a) Wieś b) Miasto do 10 tys. c) Miasto od 11-50 tys. a) Codziennie 20,3% 9,9% 16,8% b) Kilka razy w tygodniu 18,3% 21,9% 26,4% c) Kilka razy w miesiącu 19,8% 29,9% 25,7% d) Kilka razy w roku 8,2% 13,5% 11,3% e) Wcale 33,3% 24,8% 19,8% Nie ma jednak zależności między aktywnością ruchową a płcią respondentów. Wprawdzie mężczyźni częściej udzielali odpowiedzi kilka razy w miesiącu, natomiast kobiety wcale, jednakże różnice te oscylowały wokół kilku punktów procentowych. Ponadto w przypadku obu grup najrzadziej padała odpowiedź kilka razy w roku. Tabela 10 Zależność między zmienną częstotliwości aktywności ruchowej a płcią respondenta Jak często poświęca Pan\Pani czas na aktywność ruchową? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Codziennie 15,2% 15,0% b) Kilka razy w tygodniu c) Kilka razy w miesiącu 20,8% 22,4% 24,3% 26,7% d) Kilka razy w roku 10,5% 12,0% e) Wcale 29,3% 24,0% Najbardziej popularną rozrywką wśród badanych jest oglądanie telewizji, które jako sposób spędzania wolnego czasu deklaruje dwóch na pięciu badanych (39%). Pozostałe kategorie uzyskały zbliżoną liczbę głosów (16-17%): uprawianie sportu, granie na komputerze/konsoli, czytanie książek. Jeden na dziesięciu badanych wskazuje, iż wolny czas poświęca najczęściej na spanie, a podobna liczba badanych w wolnym czasie chodzi do kina/teatru/opery (9%). Wśród odpowiedzi inne (11%), najczęściej pojawiały się: różne rodzaje aktywności fizycznej (np. basen, spacery, bieganie, taniec), spotkania ze znajomymi i spędzanie czasu z rodziną, wędkowanie, nauka języków obcych, czytanie książek lub prasy oraz uprawianie ogródka. Strona 17 z 52

Wykres 13 W jaki sposób najczęściej spędza Pan/Pani czas wolny? Inne (jakie?) 11% Kino/teatr/opera 9% Uprawianie sportu 17% Oglądanie telewizji 39% Spanie 11% Granie na komputerze/konsoli Czytanie książek 16% 16% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Zdaniem zdecydowanej większości badanych (81%) ich dziecko nie jest mniej sprawne ruchowo od rówieśników. Blisko jedna dziesiąta rodziców przyznaje, że ich dziecko nie jest tak dobrze wysportowane jak jego rówieśnicy (8%). Wykres 14 Czy dziecko jest mniej sprawne ruchowo od rówieśników? Trudno powiedzieć 11% Nie 81% Tak 8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Odnotowano statystycznie istotną zależność między sprawnością ruchową dziecka a wskaźnikiem masy ciała. Dzieci, które mają nadwagę są mniej sprawne fizycznie od swoich rówieśników. Natomiast w przypadku u dzieci z prawidłową masą ciała lub niedowagą problem ten występuje znacznie rzadziej. Strona 18 z 52

Tabela 11 Zależność między sprawnością ruchową dziecka a wskaźnikiem BMI niedowaga wartość prawidłowa nadwaga a) Tak 6,9% 7,0% 15,7% Czy dziecko jest mniej sprawne ruchowo od rówieśników? b) Nie 85,9% 80,8% 67,1% c) Trudno powiedzieć 7,2% 12,2% 17,1% Podobny rozkład odpowiedzi jak w przypadku sprawności ruchowej uzyskano w przypadku pytania o to czy dziecko szybko się męczy. Zdaniem jednego na dziesięciu rodziców (10%) ich dzieci szybko ulegają zmęczeniu. Zdecydowana większość badanych (78%) deklaruje zaś, iż nie zauważają oni u swoich dzieci oznak szybkiego męczenia się. Wykres 15 Czy dziecko szybko się męczy? Trudno powiedzieć 12% Nie 78% Tak 10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Istnieje zależność między szybkim męczeniem się dziecka a wskaźnikiem BMI. Wg ankietowanych rodziców dzieci borykające się z nadwagą podczas wykonywania codziennych czynności szybko się męczą. Problem ten w znacznie mniejszym stopniu dotyczy natomiast dzieci, których waga jest na odpowiednim poziomie. Tabela 12 Zależność między męczeniem się dziecka a wskaźnikiem BMI a) Tak 7,4% 10,5% 18,6% Czy dziecko szybko sie męczy? b) Nie 84,2% 77,4% 62,4% c) Trudno powiedzieć 8,3% 12,2% 19,0% Zdaniem mniejszości rodziców ich dzieci przybierają na wadze zbyt wolno (8%). Jeszcze mniejsza liczba badanych wskazała na fakt, iż ich dziecko przybiera na wadze zbyt szybko (6%). Wg zdecydowanej większości ankietowanych ich dzieci przybierają na wadze w odpowiednim tempie. Strona 19 z 52

Wykres 16 Czy dziecko zbyt wolno lub zbyt szybko przybiera na wadze? Trudno powiedzieć 13% 11% Nie 81% 81% zbyt szybko zbyt wolno Tak 6% 8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Istnieje zależność statystycznie istotna między tempem przybierania na wadze a wskaźnikiem masy ciała zarówno w przypadku zbyt wolnego, jak i zbyt szybkiego tycia. Dzieci, które mają niedowagę znacznie wolniej przybierają na wadze niż ich rówieśnicy, natomiast dzieci ze wskaźnikiem BMI przekraczającym normę tyją od swoich kolegów znacznie szybciej. Tabela 13 Zależność między tempem przybierania na wadze wskaźnikiem BMI a) Tak 13,9% 6,3% 1,0% Czy dziecko zbyt wolno przybiera na wadze? b) Nie 72,7% 83,2% 91,0% c) Trudno powiedzieć 13,4% 10,5% 8,1% Tabela 14 Zależność między tempem przybierania na wadze wskaźnikiem BMI a) Tak 1,9% 5,7% 20,0% Czy dziecko zbyt szybko przybiera na wadze? b) Nie 92,8% 80,3% 51,0% c) Trudno powiedzieć 5,4% 14,0% 29,0% W przypadku większości respondentów ich dzieci spędzają na świeżym powietrzu ok. 1-3 godzin dziennie (64%). Ponad jedna piąta rodziców deklaruje, iż dzieci przebywają na świeżym powietrzu dłużej niż cztery godziny (21%). Rodzice, których dzieci przebywają w pomieszczeniach 23 godziny na dobę stanowią mniejszość respondentów (14%). Strona 20 z 52

Wykres 17 Ile czasu dziennie dziecko spędza na świeżym powietrzu? Powyżej 5 godz. 9% 4 5 godz. 12% 2 3 godz. 33% 1 2 godz. 31% Do jednej godziny 14% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Występuję istotna statystycznie zależność między liczbą godzin spędzanych przez dziecko na świeżym powietrzu a jego wskaźnikiem masy ciała. Dzieci, które mają nadwagę znacznie więcej czasu spędzają w domu niż ich rówieśnicy. Tabela 15 Zależność między spędzaniem czasu na świeżym powietrzu a wskaźnikiem BMI dziecka Ile czasu dziennie dziecko spędza na świeżym powietrzu? a) Do jednej godziny 8,2% 15,3% 23,3% b) 1 2 godz. 29,9% 31,7% 33,8% c) 2 3 godz. 40,3% 32,7% 20,0% d) 4 5 godz. 14,8% 11,3% 11,9% e) Powyżej 5 godz. 6,9% 9,0% 11,0% Nawyki żywieniowe Ponad połowa badanych osób (54%) deklaruje, iż nie zwraca uwagi na stosowanie zdrowej i zbilansowanej diety. Respondenci, którzy wskazali na zainteresowanie tematyką zdrowego żywienia i stosowanie zasad zbilansowanej diety stanowili blisko jedną trzecią badanych (30%). Grupa osób niepotrafiących odpowiedzieć na to pytanie stanowiła mniejszość (16%). Strona 21 z 52

Wykres 18 Czy zwraca Pan/Pani uwagę na stosowanie zdrowej i zbilansowanej diety? Trudno powiedzieć 16% Nie 54% Tak 30% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Nie ma zależności między stosowaniem zdrowej i zbilansowanej diety a wiekiem ankietowanych. Mieszkańcy powiatu słubickiego, bez względu na przynależność do konkretnej grupy wiekowej nie zwracają dużej uwagi na sposób odżywiania się. Tabela 16 Zależność między stosowaniem zdrowej i zbilansowanej diety a wiekiem respondenta Czy zwraca Pan\Pani uwagę na stosowanie zdrowej i zbilansowanej diety? a) Tak b) Nie c) Trudno powiedzieć a) 7-10 18,5% 61,9% 19,6% b) 11-13 22,8% 55,5% 21,7% c) 14-16 24,6% 49,2% 26,2% d) 17-19 30,3% 49,6% 20,1% e) 20-29 34,0% 56,1% 9,9% f) 30-39 34,9% 52,0% 13,1% g) 40-49 31,9% 52,5% 15,7% h) 50-64 25,8% 55,3% 18,8% i) 65 i więcej 22,4% 64,4% 13,1% Nie ma zależności między stosowaniem zdrowej i zbilansowanej diety a płcią respondentów. Jednocześnie to kobiety częściej zwracają uwagę na odpowiednie żywienie, przy czym różnice w wypowiedziach ankietowanych nie są istotne ze statystycznego punktu widzenia. Tabela 17 Zależność między stosowaniem zdrowej i zbilansowanej diety a płcią respondenta a) Kobieta b) Mężczyzna Strona 22 z 52

a) Tak 33,3% 26,7% Czy zwraca Pan\Pani uwagę na stosowanie zdrowej i zbilansowanej diety? b) Nie 49,4% 59,7% c) Trudno powiedzieć 17,3% 13,6% Nie ma zależności między stosowaniem odpowiedniej diety a miejscem zamieszkania ankietowanych. We wszystkich grupach respondenci nie zwracają uwagi na zdrową i zbilansowaną dietę. Niemniej jednak, należy podkreślić, że mieszkańcy miast w większym stopniu starają się odżywiać w zdrowy sposób. Tabela 18 Zależność między stosowaniem zdrowej i zbilansowanej diety a miejscem zamieszkania respondenta Czy zwraca Pan\Pani uwagę na stosowanie zdrowej i zbilansowanej diety? a) Wieś b) Miasto do 10 tys. c) Miasto od 11-50 tys. a) Tak 25,3% 33,3% 32,2% b) Nie 58,4% 52,7% 50,1% c) Trudno powiedzieć 16,2% 14,0% 17,7% Ponad połowa badanych wskazuje, iż nie cierpią oni na zaburzenie gospodarki lipidowej (51%). Blisko jedna piąta respondentów nie jest w stanie tego określić (19%). Do problemów ze stężeniem trójglicerydów i cholesterolu we krwi przyznaje się mniejszość badanych (16%). Wykres 19 Czy cierpi Pan/Pani na zaburzenia gospodarki lipidowej (nieprawidłowe stężenie trójglicerydów i cholesterolu we krwi)? Nie wiem/trudno powiedzieć 19% Nie 51% Tak 16% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Istnieje zależność między zaburzeniami gospodarki lipidowej a wiekiem respondentów. Najbardziej na nieprawidłowe stężenie trójglicerydów i cholesterolu we krwi narażone są osoby w wieku 50+. Ponadto najmniejszą wiedzę w tym zakresie mają najmłodsi uczestnicy ankiety. Strona 23 z 52

Tabela 19 Zależność między zaburzeniami gospodarki lipidowej a wiekiem respondenta Czy cierpi Pan\Pani na zaburzenia gospodarki lipidowej (nieprawidłowe stężenie trojglicerydow i cholesterolu we krwi)? a) Tak b) Nie c) Nie wiem\trudno powiedzieć a) 7-10 0,0% 40,0% 60,0% b) 11-13 0,0% 57,1% 42,9% c) 14-16 0,0% 84,6% 15,4% d) 17-19 2,9% 73,5% 23,5% e) 20-29 0,0% 62,7% 37,3% f) 30-39 3,7% 64,0% 32,3% g) 40-49 11,9% 63,6% 24,5% h) 50-64 23,7% 55,0% 21,3% i) 65 i więcej 28,9% 56,5% 14,6% Nie ma natomiast zależności między nieprawidłowym stężeniem trójglicerydów i cholesterolu we krwi a płcią uczestników badania. Zbliżony odsetek obu grup potwierdził lub zaprzeczył występowaniu tego schorzenia. Tabela 20 Zależność między zaburzeniami gospodarki lipidowej a płcią respondenta Czy cierpi Pan\Pani na zaburzenia gospodarki lipidowej (nieprawidłowe stężenie trójglicerydow i cholesterolu we krwi)? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Tak 19,6% 17,8% b) Nie 59,8% 58,3% c) Nie wiem\trudno powiedzieć 20,6% 23,9% Nie występuje również zależność między zaburzeniami gospodarki lipidowej a miejscem zamieszkania ankietowanych. We wszystkich grupach większa część respondentów nie cierpi na nieprawidłowe stężenie trójglicerydów i cholesterolu we krwi. Należy jednak podkreślić, że niemal co trzeci mieszkaniec największych miast nie ma wiedzy na ten temat. Tabela 21 Zależność między zaburzeniami gospodarki lipidowej a miejscem zamieszkania respondenta a) Wieś b) Miasto do 10 tys. c) Miasto od 11-50 tys. a) Tak 19,3% 17,6% 20,0% Czy cierpi Pan\Pani na zaburzenia gospodarki lipidowej (nieprawidłowe stężenie trojglicerydow i cholesterolu we b) Nie 60,9% 63,1% 49,4% krwi)? c) Nie wiem\trudno powiedzieć 19,8% 19,2% 30,5% Strona 24 z 52

Blisko jedna czwarta mieszkańców powiatu słubickiego nie wie, czy stwierdzono u nich upośledzoną tolerancję glukozy (23%). Zdecydowana większość badanych wskazuje, iż nie mają oni problemów z tolerancją glukozy (73%). Zdecydowana mniejszość respondentów przyznała, iż stwierdzono u nich upośledzoną tolerancję glukozy. Wykres 20 Czy stwierdzono u Pana/Pani upośledzoną tolerancję glukozy? Nie wiem/trudno powiedzieć 23% Nie 73% Tak 4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Jeden na dziesięciu mieszkańców powiatu słubickiego nie wie czy choruje na cukrzycę (10%). Zdecydowana większość badanych wskazuje, iż nie są oni cukrzykami (82%). Do problemów cukrzycowych przyznaje się blisko jedna dziesiąta badanych (7%). Wykres 21 Czy choruje Pan/Pani na cukrzycę? Nie wiem/trudno powiedzieć 10% Nie 82% Tak 7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Czynne i bierne palenie tytoniu Większość respondentów deklaruje, iż nie palą oni papierosów (67%). Osoby palące dłużej niż rok stanowią blisko jedną czwartą badanych (23%). Respondenci, którzy zaczęli palenie niedawno Strona 25 z 52

stanowią zdecydowaną mniejszość (1%). Blisko jedna dziesiąta badanych deklaruje palenie jedynie papierosów elektronicznych. Wykres 22 Czy pali Pan/Pani papierosy? Nie 67% Palę, ale tylko papierosy elektroniczne Tak, powyżej 20 lat Tak, 16-20 lat Tak, 11-15 lat Tak, 6-10 lat Tak, 1-5 lat Tak, poniżej roku 8% 6% 4% 4% 5% 4% 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Istnieje zależność między wiekiem a paleniem papierosów przez ankietowanych. Wprawdzie we wszystkich grupach wiekowych zdecydowana większość respondentów nie pali papierosów, jednocześnie największy odsetek osób palących odnotowano w grupie wiekowej 50-64. Tabela 22 Zależność między paleniem papierosów a wiekiem respondenta Czy pali Pan\Pani papierosy? a) Tak, poniżej roku b) Tak, 1-5 lat c) Tak, 6-10 lat d) Tak, 11-15 lat e) Tak, 16-20 lat f) Tak, powyżej 20 lat g) Pale, ale tylko papierosy elektroniczne h) Nie a) 7-10 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,2% 99,8% b) 11-13 c) 14-16 d) 17-19 e) 20-29 f) 30-39 0,4% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,4% 99,2% 3,2% 2,5% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 2,0% 92,2% 5,9% 17,5% 1,4% 0,3% 1,1% 0,0% 8,4% 65,4% 1,9% 8,6% 8,0% 2,2% 0,6% 0,3% 11,1% 67,4% 0,8% 3,3% 7,7% 7,9% 4,0% 1,3% 11,1% 64,0% g) 40-0,7% 2,5% 5,1% 7,5% 8,8% 8,4% 8,0% 58,9% Strona 26 z 52

49 h) 50-64 0,9% 0,7% 2,0% 3,9% 8,5% 23,3% 6,2% 54,6% i) 65 i więcej 0,0% 0,3% 0,8% 2,4% 4,7% 14,0% 6,4% 71,4% Nie ma natomiast istotnej statystycznie zależności między paleniem papierosów a płcią ankietowanych. W obu badanych grupach zdecydowana większość osób jednoznacznie stwierdziła, że nie jest uzależniona od palenia papierosów. Tabela 23 Zależność między paleniem papierosów a płcią respondenta Czy pali Pan\Pani papierosy? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Tak, poniżej roku 1,3% 1,5% b) Tak, 1-5 lat 3,8% 4,8% c) Tak, 6-10 lat 3,7% 5,7% d) Tak, 11-15 lat 3,8% 5,0% e) Tak, 16-20 lat 3,6% 5,1% f) Tak, powyżej 20 lat 5,6% 7,3% g) Palę, ale tylko papierosy elektroniczne 9,7% 6,4% h) Nie 68,5% 64,3% Nie istnieje także zależność między paleniem papierosów a miejscem zamieszkania ankietowanych. Zarówno mieszkańcy wsi, jak i miast w zdecydowanej większości nie są palaczami. Tabela 24 Zależność między paleniem papierosów a miejscem zamieszkania respondenta Czy pali Pan\Pani papierosy? a) Wieś b) Miasto do 10 tys. c) Miasto od 11-50 tys. a) Tak, poniżej roku 1,1% 1,4% 1,8% b) Tak, 1-5 lat 4,2% 3,7% 5,7% c) Tak, 6-10 lat 4,6% 4,4% 5,1% d) Tak, 11-15 lat 4,5% 4,5% 3,8% e) Tak, 16-20 lat 4,9% 3,8% 4,4% f) Tak, powyżej 20 lat 9,2% 4,4% 5,7% g) Palę, ale tylko papierosy elektroniczne 7,7% 9,4% 6,2% h) Nie 63,8% 68,4% 67,3% Strona 27 z 52

Grupa osób, które zadeklarowały, iż palą papierosy jest bardzo zróżnicowana pod względem liczby wypalanych miesięcznie paczek. Jeden na dwudziestu badanych wypala powyżej 30. paczek miesięcznie (5%). Taki sam odsetek osób (5%) wypala mniej niż jedną paczkę miesięcznie. Najpopularniejszą liczbą wypalanych paczek jest przedział 26-30 miesięcznie, który deklaruje blisko jedna piąta respondentów (19%), podobna liczba badanych wypala 16-20 paczek miesięcznie (18%). Wykres 23 Ile paczek papierosów pali Pan/Pani miesięcznie? Powyżej 30 paczek 5% 26-30 paczek 19% 21-25 paczek 15% 16-20 paczek 18% 11-15 paczek 16% 6-10 paczek 1-5 paczek 11% 12% Mniej niż jedną 5% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20% Osoby palące papierosy w zdecydowanej większości deklarują, iż nie cierpią na chroniczny kaszel (75%). Część badanych nie potrafi tego określić (16%). Blisko jedna dziesiąta palaczy z powiatu słubickiego, którzy wzięli udział w badaniu (9%) przyznaje, iż doskwiera im uporczywy kaszel. Badani w większości przyznają, iż kaszel towarzyszy im od kilku miesięcy, ale są także osoby, które wskazują na utrzymywanie się dolegliwości od kilku do nawet kilkunastu lat. Wykres 24 Czy cierpi Pan/Pani na uporczywy kaszel? Trudno powiedzieć 16% Nie 75% Tak (od jak dawna?) 9% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Strona 28 z 52

Zdecydowana większość mieszkańców powiatu słubickiego deklaruje, iż nie są oni narażeni na bierne wdychanie dymu papierosowego. Jedna na dziesięć osób nie ma zdania na ten temat (10%). Ponad jedna piąta badanych osób (22%) wskazuje, iż są oni narażeni na bierne wdychanie dymu papierosowego. Wykres 25 Czy jest Pan/Pani narażony(a) na bierne wdychanie dymu papierosowego? Trudno powiedzieć 10% Nie 68% Tak 22% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Istnieje zależność między narażeniem na wdychanie dymu papierosowego a wiekiem respondenta. Wg przeprowadzonych badań najbardziej zagrożona jest młodzież w wieku 17.19 lat, zaś najmniej najmłodsi ankietowani, tj. dzieci od 7 do 10 roku życia. Tabela 25 Zależność między narażeniem na bierne wdychanie dymu papierosowego a wiekiem respondenta Czy jest Pan\Pani narażony(a) na bierne wdychanie dymu papierosowego? a) Tak b) Nie c) Trudno powiedzieć a) 7-10 11,7% 72,2% 16,1% b) 11-13 20,9% 62,4% 16,7% c) 14-16 27,1% 52,4% 20,5% d) 17-19 40,0% 46,9% 13,1% e) 20-29 20,1% 71,5% 8,3% f) 30-39 16,7% 74,7% 8,6% g) 40-49 22,0% 68,4% 9,6% h) 50-64 25,2% 65,1% 9,7% i) 65 i więcej 16,1% 74,2% 9,7% Nie występuje natomiast statystycznie istotna zależność między narażeniem na bierne wdychanie dymu papierosowego a płcią respondenta. Zbliżony odsetek zarówno kobiet, jak i mężczyzn udzielił odpowiedzi twierdzącej i przeczącej na pytanie dotyczące biernego palenia. Strona 29 z 52

Tabela 26 Zależność między narażeniem na bierne wdychanie dymu papierosowego a płcią respondenta Czy jest Pan\Pani narażony(a) na bierne wdychanie dymu papierosowego? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Tak 20,8% 22,7% b) Nie 68,7% 66,9% c) Trudno powiedzieć 10,5% 10,4% Nie istnieje również zależność między tzw. biernym paleniem a miejscem zamieszkania badanych. Wprawdzie w najmniejszym stopniu na wdychanie dymu papierosowego narażeni są mieszkańcy miast do 10 tys. osób, niemniej jednak nie jest to istotne statystycznie. Tabela 27 Zależność między narażeniem na bierne wdychanie dymu papierosowego a miejscem zamieszkania respondenta Czy jest Pan\Pani narażony(a) na bierne wdychanie dymu papierosowego? a) Wieś b) Miasto do 10 tys. c) Miasto od 11-50 tys. a) Tak 24,0% 17,6% 26,4% b) Nie 66,5% 72,5% 60,6% c) Trudno powiedzieć 9,5% 10,0% 13,0% Nadużywanie alkoholu Znaczna część respondentów nie spożywa napojów alkoholowych wcale (30%) lub robi to rzadziej niż raz do roku (6%). Osoby, które deklarują, iż spożywają alkohol codziennie lub kilka razy w tygodniu stanowiły około jedną dziesiątą badanych (9%). Znaczna część respondentów deklaruje spożycie napojów alkoholowych kilka razy w miesiącu (28%). Pozostali respondenci wskazywali, iż piją napoje z zawartością alkoholu kilka razy w roku (25%). Strona 30 z 52

Wykres 26 Jak często zdarza się Panu/Pani spożywać napoje alkoholowe? Wcale 30% Rzadziej niż raz w roku 6% Kilka razy w roku 25% Kilka razy w miesiącu 28% Kilka razy w tygodniu 8% Codziennie 1% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Używanie narkotyków Jeden na dziesięciu respondentów (9%) odmówił odpowiedzi na pytanie o zażywanie narkotyków. Zdecydowana większość osób biorących udział w badaniu deklaruje, iż nigdy nie zażywali narkotyków (85%). Jeden na dwudziestu badanych przyznaje, że zażywał narkotyki. Wykres 27 Czy zdarzyło się Pani/Panu zażywać narkotyki? Odmowa odpowiedzi 9% Nie 85% Tak 6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Źródło opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań Badania profilaktyczne i leczenie medyczne Zdecydowana większość badanych nie była w ciągu ostatnich pięciu lat leczona w szpitalu (96%). Ponad jedna dziesiąta respondentów deklaruje, iż w ostatnich pięciu latach byli hospitalizowani (12%). Do najczęściej wymienianych przez nich miejscowości, w których byli leczeni szpitalnie należą: Słubice, Zielona Góra, Szczecin, Gorzów Wlkp., Sulęcin. Najczęściej wymieniane oddziały to: onkologia, chirurgia, ginekologia i położnictwo, kardiologia, pulmonologia oraz dermatologia. Strona 31 z 52

Wykres 28 Czy był(a) Pan/Pani leczony(a) w ciągu ostatnich 5 lat w szpitalu? Trudno powiedzieć 4% Nie 96% Tak (W jakim?) 12% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Nie ma statystycznie istotnej zależności między leczeniem w szpitalu a wiekiem respondentów. W ciągu ostatnich 5 lat zdecydowana większość mieszkańców powiatu słubickiego nie musiała poddawać się hospitalizacji, bez względu na jego wiek. Tabela 28 Zależność między leczeniem w szpitalu a wiekiem respondenta Czy był(a) Pan\Pani leczony(a) w ciągu ostatnich 5 lat w szpitalu? a) Tak (W jakim?) b) Nie c) Trudno powiedzieć a) 7-10 5,3% 94,3% 0,4% b) 11-13 10,8% 85,4% 3,7% c) 14-16 11,1% 82,6% 6,3% d) 17-19 10,4% 83,9% 5,7% e) 20-29 6,4% 88,8% 4,7% f) 30-39 6,2% 89,8% 4,1% g) 40-49 11,4% 85,5% 3,1% h) 50-64 18,0% 80,1% 2,0% i) 65 i więcej 22,4% 74,9% 2,7% Nie ma również zależności między faktem hospitalizowania uczestników badania w ciągu ostatnich pięciu lat a ich płcią. Większy odsetek kobiet udzielił w tym kontekście odpowiedzi twierdzącej, jednakże różnice między obiema grupami nie są istotne statystycznie. Tabela 29 Zależność między leczeniem w szpitalu a płcią respondenta Czy był(a) Pan\Pani leczony(a) w ciągu ostatnich 5 lat w szpitalu? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Tak 12,5% 8,6% b) Nie 84,4% 86,9% Strona 32 z 52

c) Trudno powiedzieć 3,1% 4,4% Ponad jedna piąta badanych przyznała, że korzysta z prywatnych usług medycznych często (18%) lub bardzo często (3%). Połowa respondentów wskazała, iż prywatne gabinety lekarskie odwiedzają rzadko (30%) lub bardzo rzadko (21%). Ponad jedna czwarta mieszkańców powiatu słubickiego wcale nie korzysta z prywatnej opieki zdrowotnej (27%). Wykres 29 Czy korzysta Pan/Pani z prywatnych usług medycznych? Wcale 27% Bardzo rzadko 21% Rzadko 30% Często 18% Bardzo często 3% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Nie występuje istotna statystycznie zależność między korzystaniem z prywatnych usług medycznych a wiekiem respondentów. bez względu na przynależność do grupy wiekowej, ankietowani najczęściej wskazywali, że wprawdzie leczą się w prywatnych gabinetach medycznych, jednakże rzadko. Tabela 30 Zależność między korzystaniem z prywatnych usług medycznych a wiekiem respondenta a) Bardzo często Czy korzysta Pan\Pani z prywatnych usług medycznych? b) Często c) Rzadko d) Bardzo rzadko e) Wcale a) 7-10 2,6% 11,2% 35,7% 25,1% 25,3% b) 11-13 1,8% 9,4% 29,3% 24,6% 34,8% c) 14-16 1,8% 8,9% 33,8% 23,4% 32,0% d) 17-19 2,3% 11,5% 31,9% 24,9% 29,5% e) 20-29 3,6% 23,1% 23,3% 22,0% 27,9% f) 30-39 4,9% 21,9% 31,5% 21,9% 19,9% g) 40-49 2,7% 23,7% 34,0% 18,4% 21,2% h) 50-64 2,7% 13,2% 30,4% 19,1% 34,7% i) 65 i 2,1% 12,2% 26,7% 19,7% 39,3% Strona 33 z 52

więcej Nie ma także zależności między korzystaniem z prywatnych usług medycznych a płcią respondentów. Warto jednak podkreślić, że mężczyźni częściej niż kobiety udzielali odpowiedzi często, przy czym różnica ta nie jest istotna statystycznie. Tabela 31 Zależność między korzystaniem z prywatnych usług medycznych a płcią respondenta Czy korzysta Pan\Pani z prywatnych usług medycznych? a) Kobieta b) Mężczyzna a) Bardzo często 3,4% 3,1% b) Często 15,3% 21,6% c) Rzadko 32,0% 28,1% d) Bardzo rzadko 23,0% 19,1% e) Wcale 26,3% 28,0% Osoby, które przechodziły badania profilaktyczne w terminie do jednego roku stanowią nieco ponad dwie piąte ankietowanych (41%). Blisko jedna czwarta respondentów deklaruje, iż nie przechodziła badań profilaktycznych wcale (9%) lub nie pamięta, kiedy to było (14%). Wykres 30 Kiedy ostatnio przechodził(a) Pan/Pani badania profilaktyczne? Nie pamiętam/trudno powiedzieć 14% Wcale 9% Ponad 20 lat temu W ciągu ostatnich 20 lat 0% 1% W ciągu ostatnich 10 lat 3% W ciągu ostatnich 5 lat 12% W ciągu ostatnich dwóch lat 19% W ciągu ostatniego roku 25% W ciągu ostatnich 6 miesięcy 12% W ciągu ostatnich dwóch miesięcy 5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Strona 34 z 52

Wnioski STAN ZDROWIA BADANYCH SAMOOCENA Uczestnicy badania ankietowego w zdecydowanej większości pozytywnie oceniają swój stan zdrowia. Jednocześnie należy podkreślić, że najwyższych ocen dokonali najmłodsi ankietowani, zaś najniższych najstarsi. Ze statystycznego punktu widzenia na ocenę stanu zdrowia nie wpływają inne poza wiekiem cechy społeczno-demograficzne. Wartość indeksu masy ciała mieszkańców powiatu słubickiego wprawdzie zawiera się w przedziale świadczącym o odpowiedniej masie ciała badanych, niemniej jednak była ona bliżej górnej granicy, co pozwala na stwierdzenie, iż respondentów dotyczyć może problem nadwagi. Osoby, których wskaźnik BMI przekracza wartość świadczącą o odpowiedniej wadze w stosunku do ich wzrostu charakteryzuje mniejsza aktywność fizyczna od ankietowanych, których masa ciała zawiera się w preferowanym przedziale. Dlatego też zasadnym jest stwierdzenie, iż większa aktywność fizyczna wpływa na osiągniecie odpowiedniej wagi. Co trzeci mieszkaniec powiatu słubickiego ma problemy z nadciśnieniem tętniczym krwi. Przy czym należy podkreślić, iż problem ten nie jest determinowany płcią ani miejscem zamieszkania badanych. NARAŻENIE NA DŁUGOTRWAŁY STRES Zdecydowana większość osób z powiatu słubickiego nie stwierdziła w swoim życiu czynników narażających ich na długotrwały stres, co nie oznacza, że w ogóle one nie występują. W największym stopniu na długotrwałe poddenerwowanie narażone są osoby w wieku od 40 do 49 lat. Natomiast płeć ani miejsce zamieszkania nie determinują występowania stresu wśród respondentów. TRYB ŻYCIA Uczestnicy badania ankietowego mają zróżnicowane podejście do aktywności fizycznej. Z jednej strony bowiem duża grupa badanych deklaruje brak podejmowania jakichkolwiek działań w tym zakresie, z drugiej natomiast znacząca grupa przyznaje, iż bardzo często (codziennie lub kilka razy w tygodniu) uprawia sport. Aktywność fizyczna badanych determinowana jest przez ich wiek znacznie częściej do prowadzenia aktywnego sposobu życia przyznają się osoby młode, tj. dzieci i młodzież. Sport jest znacznie mniej obecny w życiu osób powyżej 50. roku życia. Rozpatrując miejsce zamieszkania ankietowanych należy stwierdzić, że jest to cecha wpływająca na aktywność ruchową największa grupa osób mieszkających na wsiach przyznaje, iż w ich codziennym życiu nie ma miejsca dla sportu. Nie ma natomiast zależności między płcią a aktywnością fizyczną mieszkańców powiatu słubickiego. W opinii badanych rodziców, dzieci mieszkające w powiecie słubickim nie są mniej sprawne ruchowo od ich rówieśników. Problem ten występuje zaledwie u niewielkiej grupy osób i determinowany jest zbyt dużą wagą ciała. Czynnik ten wpływa również na szybsze męczenie się dzieci w porównaniu do mieszkańców powiatu w tym samym wieku. Dzieci z badanego powiatu lubią spędzać czas na świeżym powietrzu. Odnotowano zależność między długością przebywania na podwórku a wskaźnikiem masy ciała dzieci, które mają Strona 35 z 52

nadwagę rzadziej spędzają czas na powietrzu od ich szczuplejszych rówieśników. NAWYKI ŻYWIENIOWE Ankietowani w większości nie zwracają uwagi na stosowanie zbilansowanej diety. Nie odnotowano cechy, która determinowała by fakt zwracania większej uwagi na zdrowe odżywianie. Zdecydowana mniejszość uczestników badania przyznała, iż cierpi na zaburzenia gospodarki lipidowej, która uzależniona jest w znacznym stopniu od wieku ankietowanych. Nie jest jednocześnie determinowana żadną inną cechą. Mniej niż co dwudziesty badany choruje na nietolerancję glukozy. Przy czym warto podkreślić, że niemal co czwarty respondent nie potrafił udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Zdecydowana większość ankietowanych nie choruje również na cukrzycę. CZYNNE I BIERNE PALENIE TYTONIU Dwóch na trzech mieszkańców powiatu słubickiego nie pali papierosów. Jednocześnie rozkład odpowiedzi dotyczących długości palenia jest bardzo zróżnicowany. Fakt palenia papierosów determinowany jest wiekiem badanych. Największy odsetek osób palących odnotowano wśród osób w wieku od 50 do 64 lat. Inne cechy nie wpływają natomiast na palenie. Niewielka grupa palaczy z powiatu słubickiego cierpi na chroniczny kaszel. Zdecydowana większość badanych nie ma takiego problemu. Co piaty ankietowany narażony jest na tzw. bierne palenie. Problem ten dotyczy głównie osób w wieku 17-19 lat. NADUŻYWANIE ALKOHOLU Największa grupa badanych w ogóle nie pije alkoholu. Osoby, które natomiast deklarują spożywanie napojów alkoholowych przyznają, iż robią to kilka razy w miesiącu. UŻYWANIE NARKOTYKÓW Zaledwie co dwudziesty respondent miał kiedykolwiek styczność z narkotykami. BADANIA PROFILAKTYCZNE I LECZENIE MEDYCZNE Zdecydowana większość ankietowanych w ciągu ostatnich pięciu lat nie musiała przebywać w szpitalu. Mieszkańcy powiat słubickiego korzystają z usług prywatnej opieki lekarskiej. Może to wynikać z faktu niesatysfakcjonującego dostępu do publicznej służby zdrowia. Ankietowani poddają się dość regularnie badaniom profilaktycznym. Strona 36 z 52

Rekomendacje Pomimo tego, że BMI mieszkańców powiatu słubickiego zawiera się w przedziale świadczącym o odpowiedniej wartości wskaźnika, są oni narażeni na problem nadwagi, który może później przekształcić się w znacznie groźniejszą chorobę, jaką jest otyłość. Konsekwencją tego schorzenia może być szereg innych chorób, zagrażających zdrowiu. Dlatego też należy rozważyć wdrożenie programów związanych z aktywnością fizyczną. Programy takie powinny obejmować zarówno bezpłatne zajęcia sportowe zróżnicowane ze względu na wiek czy zainteresowania mieszkańców, ale również budowę siłowni zewnętrznych czy organizację zajęć edukacyjnych dla rodziców. Ze względu na znaczny odsetek mieszkańców powiatu, których dotyczy problem nadciśnienia tętniczego krwi w/w programy są konieczne do wprowadzenia. Aktywny styl życia i odpowiednio zbilansowana dieta są jednymi z najistotniejszych czynników zapobiegających negatywnym skutkom tego schorzenia. Dlatego też poza programami promującymi aktywność ruchową, należy przedsięwziąć działania mające na celu zachęcenie mieszkańców do zwracania większej uwagi na stosowaną dietę. Jednym z działań mogłoby być prowadzenie zajęć, podczas których uczestnicy zdobyliby podstawową wiedzę na temat odpowiedniego komponowania posiłków do wieku, stopnia aktywności fizycznej, czy posiadanych schorzeń. Jednakże powinny być one uzupełniane ćwiczeniami praktycznymi, dzięki czemu uczestnicy mieliby możliwość przekonania się, że zdrowe posiłki mogą być również smaczne, co skutkowało by wprowadzeniem zdrowszej diety w swoich rodzinach. Wprawdzie problem polegający na narażeniu na długotrwały stres w bardzo dużym stopniu nie dotyka mieszkańców powiatu, jednakże występuj, zwłaszcza wśród osób po 40. roku życia. Zaleca się więc organizację zajęć relaksacyjnych, podczas których uczestnicy mogliby pozbyć się negatywnych emocji. Zaleca się zarówno organizację darmowych zajęć sportowych, takich jak joga czy pilates, ale również łatwiejszy dostęp do zabiegów w postaci masaży relaksacyjnych, np. poprzez ich współfinansowanie. Z przeprowadzonych badań wynika, iż niewielka grupa mieszkańców choruje na cukrzycę lub nietolerancję glukozy. Jednocześnie zauważalny odsetek ankietowanych udzielił odpowiedzi trudno powiedzieć, co wynika z braku wiedzy. W związku z tym zaleca się przeprowadzenie kampanii informacyjnej, dotyczącej wspomnianych i podobnych schorzeń. W ramach takiego przedsięwzięcia powinno się umożliwić chętnym osobom przebadanie się w tym kierunku, np. podczas imprez lokalnych. Istnieje bowiem znacznie większe prawdopodobieństwo, że mieszkańcy zbadają się uczestnicząc w tego typu przedsięwzięciach, niż samodzielnie udadzą się na badania profilaktyczne. Jeden na trzech mieszkańców powiatu słubickiego pali papierosy. Zadowalający jest fakt, iż problem ten w znacznie mniejszym stopniu dotyczy osoby młode. Niemniej jednak należy zachęcać palaczy przynajmniej do ograniczania liczby wypalanych papierosów. Zadanie to może być najtrudniejsze, ze względu na mnogość ogólnopolskich kampanii społecznych, które nie przyniosły oczekiwanych skutków. Jednakże można walczyć z tego typu nałogiem Strona 37 z 52

zwiększając liczbę miejsc, w których zabronione będzie palenie papierosów, skutkujące dużymi karami pieniężnymi. Warto jednocześnie podejmować działania również w szkołach, gdyż w największym stopniu na tzw. bierne palenie narażeni są nastolatkowe, najczęściej podczas różnego rodzaju młodzieżowych imprez. Mieszkańcy powiatu słubickiego nie mają problemów z nadmiernym spożywaniem alkoholu ani narkotyków. Niemniej jednak powinno realizować się działania informacyjnoprofilaktyczne, zwłaszcza w szkołach. Pomimo tego, że zdecydowana większość respondentów poddaje się badaniom profilaktycznym odsetek ten można by zwiększyć poprzez organizację w lokalnych przychodniach tzw. dni otwartych, podczas których można by poddać się podstawowym badaniom, bez konieczności posiadania skierowania od lekarza rodzinnego. Strona 38 z 52

Załącznik 1 kwestionariusz ankiety Szanowni Państwo, W związku z realizowanym przez Powiat Słubicki projektem pn. Profilaktyka chorób układu krążenia i promocja zdrowego stylu życia w powiecie słubickim, finansowanym ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu państwa w ramach Programu PL13 Ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu, zwracamy się z uprzejmą prośbą, o wypełnienie poniższej ankiety. W przypadku osób niepełnoletnich prosimy o wypełnienie ankiety przez rodzica lub opiekuna prawnego. Wypełnione dane dotyczyć mają w takim przypadku dziecka. Poprawne odpowiedzi prosimy zaznaczyć znakiem X. W przypadku pomyłki, prosimy oznaczyć błędną odpowiedź kółkiem. Ankieta ma na celu oszacowanie ryzyka związanego z występowaniem chorób układu krążenia i umożliwienie zaproszenia osób zagrożonych nimi na badania profilaktyczne. Panel pytań 1. Jak ocenia Pan/Pani swój status materialny: 2. Jak często zdarza się Panu/Pani spożywać napoje alkoholowe? a) Bardzo dobry b) Dobry c) Średni d) Zły e) Bardzo zły a) Codziennie b) Kilka razy w tygodniu c) Kilka razy w miesiącu d) Kilka razy w roku e) Rzadziej niż raz w roku f) Trudno powiedzieć f) Wcale 3. Proszę podać swój wzrost (w cm) 4. Proszę podać swoją wagę (w kg) 5. Jak często poświęca Pan/Pani czas na aktywność ruchową? a) Codziennie b) Kilka razy w tygodniu c) Kilka razy w miesiącu d) Kilka razy w roku e) Wcale 6. W jaki sposób najczęściej spędza Pan/Pani czas wolny? a) Czytanie książek b) Granie na komputerze/konsoli c) Spanie d) Oglądanie telewizji e) Uprawianie sportu f) Kino/teatr/opera g) Inne (jakie?).. Strona 39 z 52