Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w województwie zachodniopomorskim w roku 2014

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku ZESPÓŁ WOJEWÓDZKI POREJESTROWEGO DOŚWIADCZALNICTWA ODMIANOWEGO I ROLNICZEGO Przewodniczący: Wiceprzewodniczący: Sekretarz: Koordynator: Opracowanie: Jarosław Rzepa Andrzej Ługowski Anna Werelich Przemysław Godzieba Anna Werelich Alina Cwalina Przemysław Godzieba Monika Jacewicz Maciej Jaworski Grażyna Karpowicz Sędłak Tomasz Lenartowicz Józef Mak Józefa Sieradzka Małgorzata Rdzanek Publikacja chroniona prawem autorskim. Przedruk dozwolony tylko po uzyskaniu zgody Przewodniczącego Zespołu Wojewódzkiego PDOiR Jednostka wiodąca: Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Szczecinie Dąbiu 70-847 Szczecin, ul. Goleniowska 56 A Tel. 91 460 06 69 Faks 91 469 33 14 Dyrektor: Dariusz Rawicki Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego Realizacja: Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach Projekt okładki - Jolanta Gapys, skład - Marzena Maziarz

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolnicze (PDOiR) jest regionalnym (wojewódzkim) systemem badań odmianowo - agrotechnicznych mających na celu dostarczenie rolnikom możliwie pełnej informacji o przydatności zarejestrowanych odmian do uprawy w gospodarstwach rolnych. System ten opiera się na wzajemnej współpracy jednostek i organizacji zainteresowanych rozwojem rolnictwa własnego regionu. Województwo Zachodniopomorskie każdego roku znacząco wspiera wszelkie działania podejmowane w zakresie realizacji oraz upowszechniania Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego wśród rolników naszego województwa. Korzyści wynikające z realizacji PDOiR: ü systematyczny dopływ rzetelnej informacji o wartości odmian w regionie ü efektywne wykorzystanie postępu biologicznego w rolnictwie ü ułatwienie rolnikom dokonania trafnego doboru najbardziej wartościowych odmian do uprawy, dostosowanych do lokalnych warunków klimatyczno-glebowych Badania odmianowe realizowane w ramach PDOiR są ukierunkowane bezpośrednio na potrzeby praktyki rolniczej. Na podstawie tych badań tworzone i publikowane są Listy Odmian Zalecanych (LOZ) do uprawy na obszarze województwa. Listy Odmian Zalecanych stanowią główne źródło informacji o przydatności gospodarczej odmiany. Jestem przekonany, iż wiedza oraz wysiłek osób zaangażowanych każdego roku w przygotowanie i realizację systemu badań PDOiR będą bezpośrednio wykorzystywane w praktyce rolniczej, znajdą swoje odzwierciedlenie w uprawach naszego regionu i przyniosą również wymierne efekty ekonomiczne rolnikom województwa zachodniopomorskiego. Jarosław Rzepa Wicemarszałek Województwa Zachodniopomorskiego

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Skład Wojewódzkiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego Województwo Zachodniopomorskie Nazwisko i imię Instytucja 1 Ireneusz Błażejewski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Koszalinie 2 Marek Bury Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Katedra Agronomii 3 Teofil Bus Gospodarstwo Rolne Prusim 4 Przemysław Godzieba Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Rarwinie 5 Ryszard Karaś Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach 6 Franciszek Klim Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka Sp. z o.o. 7 Michał Kostiw Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie 8 Krzysztof Kowański Arysta LifeScience 9 Piotr Król Przedsiębiorstwo Rolno-Usługowe SMAGRO Sp. z o.o. 10 Mariusz Lisiewicz KWS Polska Sp. z o.o. 11 Andrzej Ługowski Zachodniopomorska Izba Rolnicza 12 Mak Józef Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Karżniczce 13 Czesław Mazur Poznańska Hodowla Roślin, Oddział Produkcyjno-Nasienny w Krzemlinie 14 Jan Mazurkiewicz Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Terenowy Zespół Doradców w Białogardzie 15 Fryderyk Niemczynowicz Zachodniopomorska Izba Rolnicza 16 Krzysztof Oleś 17 Arkadiusz Orkiszewski DuPont Poland Sp. z o.o. Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Terenowy Zespół Doradców w Szczecinku 18 Jaromir Palusiński Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach 19 Olgierd Rakowski POMERANIA FRUCHT Spółka z o.o. 20 Dariusz Rawicki Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Szczecinie Dąbiu 21 Jarosław Rawski Syngenta Crop Protection 22 Zbigniew Rudziński Gospodarstwo Rolne Białogard 23 Ilona Rzepa Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju 24 Jarosław Rzepa Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski, Członek Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego 25 Stanisław Smoleński Karpol Przedsiębiorstwo Usługowo - Handlowe 26 Sławomir Stankowski Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Katedra Agronomii 27 Krzysztof Ślusarek Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski, Wydział Rolnictwa i Rybactwa 28 Anna Werelich Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Białogardzie 29 Łukasz Winiecki Ampol Merol Sp. z o.o. 30 Barbara Wójcik Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki, Wydział Infrastruktury i Rolnictwa 31 Jakub Ziarniak Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o.

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Szczecinie Dąbiu styczeń 2015

Wstęp Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Tak jak w latach poprzednich w sezonie 2013/2014 w Województwie Zachodniopomorskim prowadzone były badania odmianowe z wykorzystaniem istniejącej polowej bazy doświadczalnej, na którą składają się Stacja i Zakłady Doświadczalne Oceny Odmian (należące do COBORU) oraz Gospodarstwo Rolne Danuty i Teofila Bus w Prusimiu. W systemie PDOiR większość decyzji dotyczących doświadczeń prowadzonych w poszczególnych województwach podejmowana jest regionalnie przez zespoły wojewódzkie PDOiR. W roku 2011 powołano nowy skład Wojewódzkiego Zespołu PDOiR. Przewodniczącym Zespołu jest dr inż. Jarosław Rzepa Wicemarszałek Województwa Zachodniopomorskiego. Zastępcami Przewodniczącego są Andrzej Ługowski z Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej oraz Anna Werelich z Zakładu Doświadczalnego Oceny Odmian w Białogardzie Zgodnie z ustaleniami Krajowego Zespołu Koordynacyjnego PDO w 2004 roku rozpoczęto tworzenie List odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa (LOZ). Podstawą typowania i włączania odmian do LOZ są wyniki wieloletnich doświadczeń PDOiR przeprowadzonych w województwie. Obecnie na terenie Województwa Zachodniopomorskiego utworzono LOZ z odmianami pszenicy ozimej i jarej, jęczmienia ozimego i jarego, owsa, pszenżyta ozimego i jarego, żyta, rzepaku ozimego i jarego oraz z odmianami jadalnymi i skrobiowymi ziemniaka. Uzasadnienie rekomendacji odmian w Polsce Gatunek CCA (28.12.2013 r.) KR (31.12.2013 r.) W badaniach PDOiR (2013) LOZ (2015) Jęczmień ozimy 646 20 19 3-7 Pszenica ozima 1663 83 65 5-14 Pszenżyto ozime 246 40 34 5-10 Żyto ozime 147 37 22 5-10 Jęczmień jary 655 58 36 4-14 Pszenica jara 343 27 20 3-8 Owies jary 265 23 19 2-10 Pszenżyto jare 36 9 9 2-4 Żyto jare 7 1 1 - Kukurydza 4825 147 38 - Rzepak ozimy 966 93 55 8-18 Rzepak jary 208 27 15 4-7 Burak cukrowy 1387 85 19 - Groch siewny 408 24 19 3-6 Ziemniak 1579 118 56 10-22 Źródło: COBORU Powyższa tabela pokazuje jak wiele odmian może funkcjonować na naszym rynku nasiennym i przed jakim dylematem staje rolnik wybierając odmianę do uprawy. Właściwy dobór odmiany do kierunku uprawy, odpowiednia agrotechnika oraz wymiana materiału siewnego mogą przynieść wzrost wydajności ziarna sięgający w przypadku zbóż nawet kilkadziesiąt dt z ha oraz pozwolą na zmniejszenie ryzyka ekonomicznego produkcji. O tym jak dużo pozostało do zrobienia w poprawie efektywności uprawy, w tym również poprzez właściwy dobór odmian, świadczy chociażby różnica w plonowaniu zbóż w doświadczeniach PDOiR i w produkcji. Sezon doświadczalny 2013/2014 był piętnastym, w którym na terenie Województwa Zachodniopomorskiego prowadzono doświadczenia w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR). Przeprowadzono 60 doświadczeń z zarejestrowanymi odmianami zbóż ozimych i jarych, rzepaku ozimego i jarego, ziemniaków, kukurydzy, roślin bobowatych, z roślinami warzywnymi oraz z truskawkami /założono nową serię doświadczeń z odmianami deserowymi i przeznaczonymi do przetwórstwa /. Niniejsza publikacja jest kontynuacją opracowań z lat poprzednich, zawiera szczegółowe wyniki wszystkich doświadczeń prowadzonych w ramach programu PDOiR w ostatnim sezonie (2013/2014) na tle badań trzyletnich (2012 2014). Porażenie odmian przez ważniejsze choroby podano tylko na przeciętnym poziomie agrotechniki (a 1 ), na którym nie stosowano fungicydów, gdyż tylko wyniki z tego poziomu pokazują naturalną odporność odmian na patogeny.

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku W publikacji zamieszczono wyniki doświadczeń z odmianami zbóż ozimych i jarych, rzepaku ozimego i jarego, roślin bobowatych, ziemniaków oraz roślin warzywnych. Wyniki doświadczeń w pozostałych gatunkach, ze względu na mniejszą ich liczebność na naszym terenie, zebrane zostaną w publikacjach centralnych COBORU obejmujących rezultaty badań prowadzonych na terenie całego kraju. Doświadczenia PDOiR w Województwie Zachodniopomorskim Takson/grupa taksonów Zboża Rzepak Kukurydza Burak pastewny Ziemniak Rośliny bobowate Warzywa Truskawka Malina Razem Punkt dośw. Sposób finansowania doświadczeń r r r suma 2010/2011 ZDOO Białogard 4 4 1 1 3 1 4 2 1 3 13 10 1 24 ZDOO Rarwino 4 4 1 1 4 2 2 2 9 7 4 20 Szczecin Dąbie 4 2 2 2 1 4 7 11 G.R. Danuta Bus 8 1 1 10 Razem doświadczeń 8 16 2 3 3 5 10 6 3 3 2 3 1 26 34 5 65 2011/2012 ZDOO Białogard 4 4 1 1 3 1 4 2 1 3 13 10 1 24 ZDOO Rarwino 4 4 1 1 4 2 2 2 9 7 4 20 Szczecin Dąbie 4 2 2 2 1 4 7 11 G.R. Danuta Bus 8 1 1 10 Razem doświadczeń 8 16 2 3 3 5 10 6 3 3 2 3 1 26 34 5 65 2012/2013 ZDOO Białogard 4 4 1 1 3 1 4 2 1 3 13 9 2 24 ZDOO Rarwino 4 4 1 1 4 2 2 1 8 7 4 19 Szczecin Dąbie 2 2 2 4 1 2 9 11 G.R. Danuta Bus 8 8 8 Razem doświadczeń 8 16 2 1 1 3 5 8 6 3 3 2 4 1 23 33 6 62 2013/2014 ZDOO Białogard 4 4 1 1 3 1 4 2 1 4 13 10 20 25 ZDOO Rarwino 4 4 1 1 4 2 2 1 8 7 4 19 Szczecin Dąbie 2 2 1 1 2 3 5 8 G.R. Danuta Bus 8 8 8 Razem doświadczeń 8 16 2 1 1 3 5 8 6 3 4 1 2 24 30 6 60 RAZEM 2011-2014 32 64 8 8 2 12 20 36 24 11 13 7 12 3 99 131 22 252 - doświadczenia finansowane z budżetu - doświadczenia finansowane lokalnie r - doświadczenia finansowane w ramach umów COBORU

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Rozdział 1 Rzepak ozimy Wiadomości ogólne Rzepak ozimy jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce. W ostatnich latach uprawiany był na powierzchni ponad 800 tys.ha. W najbliższych latach oczekiwane jest dalsze zwiększanie areału uprawy. Surowiec rzepakowy używany jest przede wszystkim do produkcji oleju jadalnego do bezpośredniego spożycia w gospodarstwach domowych jak i do produkcji margaryny oraz z przeznaczeniem na biopaliwa. Śruta poekstrakcyjna lub makuch rzepakowy uzyskiwane jako odpad przy produkcji oleju są cennymi koncentratami wysokobiałkowymi wykorzystywanymi do produkcji pasz treściwych w karmieniu bydła, trzody chlewnej oraz drobiu. Rzepak ozimy uprawiany w płodozmianach zbożowych zmniejsza ryzyko masowego występowania chorób roślin zbożowych. Jest też cenną rośliną miododajną. Z racji sierpniowych terminów siewu rzepak ozimy powinien być uprawiany po najwcześniejszych poplonach, takich jak groch na nasiona, wczesne ziemniaki, jęczmień ozimy, a także roślinach pastewnych na zielonkę lub na przyoranie. Wymaga gleb o wysokiej kulturze. Uprawa rzepaku ozimego po zbożach bywa utrudniona w przypadku opóźnienia się żniw lub długotrwałych susz letnich uniemożliwiających dobre przygotowanie roli pod zasiew oraz uzyskania szybkich i równomiernych wschodów. Późniejszy termin siewu, a tym samym wschodów, wpływa niekorzystnie na rozwój roślin przed zimą i pogarsza zimotrwałość rzepaku. W roku 2014 do Krajowego rejestru wpisano 15 odmian, 4 odmiany populacyjne Axer, ES Valegro, Metys, Sidney oraz 11 odmian mieszańcowych Arongo, DK Essence, Graf, Oriolus, Popular, Shrek, SY Alister, SY Polana, SY Samoa, SY Saveo, Trumf. Obecnie w Krajowym rejestrze znajduje się 97 odmian, w tym 39 odmian populacyjnych i 58 odmian mieszańcowych. Uwagi metodyczne Na terenie województwa zachodniopomorskiego w roku 2014 prowadzono w systemie PDOiR dwa doświadczenia z rzepakiem ozimym zlokalizowane w ZDOO Białogard i ZDOO Rarwino. Omawiane doświadczenia prowadzone były wg metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian do doświadczeń dokonał Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych biorąc pod uwagę przydatność odmian do uprawy w województwie zachodniopomorskim. Odmiany wzorcowe: rok zbioru 2012: CHAGALL, PAMELA, VISBY, ARTOGA rok zbioru 2013: MONOLIT, CHAGALL, VISBY, ARTOGA rok zbioru 2014: CHAGALL, MONOLIT, VISBY, ARSENAL

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Tabela 1.1. Rzepak ozimy. Odmiany badane w roku 2014 Rok wpisania do krajowego rejestru Zachowujący/pełnomocnik 1 2 3 odmiany populacyjne 1 Chagall 2009 Lantmännen ek för Onsjövägen 13, SE - 268 81 Svalöv 2 Monolit 2008 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 3 Visby 2008 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 4 Arsenal 2013 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, 62 052 Komorniki 5 Adriana 2008 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka2, 62 052 Komorniki 6 Ametyst 2013 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 7 Arot 2010 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 8 Bellevue 2008 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 9 Bogart 2008 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 10 Brendy 2013 Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, 63 740 Kobylin 11 DK Cadet 2012 Monsanto Polska Sp. z o.o., ul.domaniewska 49, 02 672 Warszawa 12 ES Scarlett 2013 Euralis Saaten sp o.o. Oddział w Polsce, ul. Wichrowa 1a, 60 449 Poznań 13 Gloria 2010 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 14 Harry 2013 Saatbau Polska Sp. z o.o., ul. Żytnia 1, 55 300 Środa Śląska 15 Lohana 2012 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, 62 052 Komorniki 16 Pamela 2011 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, 62 052 Komorniki 17 Quartz 2013 KWS Polska Sp. z o.o., ul. Chlebowa 4/8, 61 003 Poznań 18 Sherlock 2010 KWS Polska Sp. z o.o., ul. Chlebowa 4/8, 61 003 Poznań 19 Tactic 2011 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 20 Goya* Lantmännen ek för Onsjövägen 13, SE - 268 81 Svalöv 21 SW 05025 A* Lantmännen ek för Onsjövägen 13, SE - 268 81 Svalöv 22 Vision* Lantmännen ek för Onsjövägen 13, SE - 268 81 Svalöv odmiany mieszańcowe 23 Abakus 2009 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 24 Alessio 2011 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, 62 052 Komorniki 25 Artoga 2010 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, 62 052 Komorniki 26 Bonanza 2012 RAGT Semences Polska Sp. z o.o., ul.sadowa 10 A, 87 148 Łysomice 27 DK Exclusiv 2013 Monsanto Polska Sp. z o.o., ul. Domaniewska 49, 02 672 Warszawa 28 DK Exquisite 2011 DSV Polska sp.z o.o., ul. Straszewska 70, 62 29 DK Exstorm 2012 Monsanto Polska Sp. z o.o., ul.domaniewska 49, 02 672 Warszawa 30 DK Impressio 2013 DSV Polska sp.z o.o., ul. Straszewska 70, 62 100 Wągrowiec 31 ES Kamillo 2011 Euralis Saaten sp o.o. Oddział w Polsce, ul. Wichrowa 1a, 60 449 Poznań 32 Finesse 2009 Bayer sp.z o.o.bayer CropScience, Al. Jerozolimskie 158, 02 326 Warszawa 33 Garou 2013 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 34 Gladius 2010 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 35 Inspiration 2011 DSV Polska sp.z o.o., ul. Straszewska 70, 62 100 Wągrowiec 36 Konkret 2013 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 37 Marathon 2012 DSV Polska sp.z o.o., ul. Straszewska 70, 62 100 Wągrowiec 38 Marcopolos 2012 KWS Polska Sp. z o.o., ul. Chlebowa 4/8, 61-003 Poznań 39 Mercedes 2013 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 40 Minerwa 2013 DSV Polska sp.z o.o., ul. Straszewska 70, 62 100 Wągrowiec 41 NK Petrol 2008 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 42 NK Technic 2009 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 43 Poznaniak 2009 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 44 Rohan 2008 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 45 Rumba 2011 DSV Polska sp.z o.o., ul. Straszewska 70, 62

10 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 46 Sherpa 2012 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 47 SY Carlo 2012 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 48 SY Cassidy 2011 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 49 SY Kolumb 2010 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 50 SY Marten 2013 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 51 Tores 2012 Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 52 Turan 2011 KWS Polska Sp. z o.o., ul. Chlebowa 4/8, 61-003 Poznań 53 Vectra 2005 Bayer sp.z o.o.bayer CropScience, Al. Jerozolimskie 158, 02 326 Warszawa 54 Xenon 2010 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 55 Alabaster* Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, 62 052 Komorniki 56 Albatros* Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, 62 052 Komorniki 57 DK Excellium* Monsanto Polska Sp. z o.o., ul. Domaniewska 49, 02 672 Warszawa 58 DK Explicite* Monsanto Polska Sp. z o.o., ul. Domaniewska 49, 02 672 Warszawa 59 ES Alonso* Euralis Saaten sp o.o. Oddział w Polsce, ul. Wichrowa 1a, 60 449 Poznań 60 NK Caravel* Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 61 NK Linus* Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka 8,, 01 748 Warszawa 62 PR 44 W 29* Pioneer Hi - Bred Northern Europe Sales Division G.m.b.H. Oddział w Polsce, Aleje Solidarności 46, 61-696 Poznań 63 PR 46 W 20* Pioneer Hi - Bred Northern Europe Sales Division G.m.b.H. Oddział w Polsce, Aleje Solidarności 46, 61-696 Poznań 64 PR 46 W 24* Pioneer Hi - Bred Northern Europe Sales Division G.m.b.H. Oddział w Polsce, Aleje Solidarności 46, 61-696 Poznań * odmiana z CCA włączona do badań na podstawie pozytywnych wyników w doświadczeniach rozpoznawczych Tabela 1.2. Rzepak ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2014 Miejscowość Białogard Rarwino Powiat Białogard Kamień Pomorski 1 2 3 Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni dobry żytni dobry Klasa bonitacyjna gleby IV b IV a Zasobność gleby w P 2 O 5 (mg/100g) 18,7 18,8 Zasobność gleby w K 2 O (mg/100g) 12,0 13,3 Zasobność gleby w MgO (mg/100g) 3,8 2,5 Ph gleby (w KCL) 5,8 6,3 Przedplon łubin na zielona masę łubin wąskolistny Obsada nasion (szt./m2) 50-60 50-60 Nawożenie mineralne (kg/ha) N 160 170 P 2 O 5 60 50 K 2 O 120 150 Środki ochrony roślin (nazwa, dawka) Zaprawa nasienna Cruiser OSR 322 FS 11,25 ml Cruiser OSR 322 FS 11,25 ml Herbicyd Butisan Star 416 SC 3 l Butisan Star 416 SC 3 l Insektycyd Karate Zeon 050 EC 0,15l Proteus 110OD 0,6l x 2 Fastach 100EC 0,6lx2 Pyrinex 480EC 0,8l Proteus 110 OD 0,6l Pyrinex 480EC 0,8 l Mospilan 20SP 0,12kg Cyper Kill Max 500EC 0,05l

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 11 Tabela 1.3. Rzepak ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru 2014 Wyszczególnienie Białogard Rarwino 1 2 3 1 Siew (data) 26,08 28,08 2 Przezimowanie roślin (%) 67 98 3 Martwe rośliny (%) 0 0 4 Stan roślin po zimie (skala 9 0 ) 6,0 8,6 5 Wysokość roślin (cm) 164 181 6 Zbiór (data) 24,07 19,07 7 Plon nasion (dt/ha) 50,5 47,8 Tabela 1.4. Rzepak ozimy. Plon nasion odmian (dt/ha). Rok zbioru 2014 Białogard Rarwino 1 2 3 Wzorzec dt/ha 50,5 45,9 1 Chagall 49,6 37,4 2 Monolit 46,8 41,8 3 Visby 51,2 56,2 4 Arsenal 54,3 48,0 5 Adriana 46,1 39,7 6 Ametyst 51,2 41,4 7 Arot 52,1 39,5 8 Bellevue 39,2 34,7 9 Bogart 38,3 38,8 10 Brendy 41,1 39,0 11 DK Cadet 50,2 41,8 12 ES Scarlett 40,4 43,7 13 Gloria 54,2 37,0 14 Harry 46,6 39,3 15 Lohana 53,1 47,6 16 Pamela 51,7 46,7 17 Quartz 57,5 41,7 18 Sherlock 50,0 40,0 19 Tactic 51,1 39,6 20 Goya 36,7 41,7 21 SW 05025 A 46,5 41,4 22 Vision 55,6 47,0 23 Abakus 52,4 55,5 24 Alessio 51,4 47,5 25 Artoga 51,1 47,9 26 Bonanza 51,6 49,1 27 DK Exclusiv 51,4 43,5 28 DK Exquisite 52,5 53,2 29 DK Exstorm 62,5 39,9 30 DK Impressio 50,7 54,8 31 ES Kamillo 43,9 48,8 32 Finesse 47,0 51,9 33 Garou 58,6 47,2 34 Gladius 57,2 52,7 35 Inspiration 53,6 44,4 36 Konkret 46,5 51,3 37 Marathon 51,4 55,3 38 Marcopolos 44,8 43,6 39 Mercedes 55,8 44,1

12 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 1 2 3 40 Minerwa 55,8 50,1 41 NK Petrol 50,3 58,2 42 NK Technic 46,8 55,8 43 Poznaniak 57,1 49,8 44 Rohan 48,4 48,1 45 Rumba 51,7 54,9 46 Sherpa 44,2 54,7 47 SY Carlo 54,2 52,5 48 SY Cassidy 57,0 53,8 49 SY Kolumb 47,6 49,9 50 SY Marten 59,5 57,6 51 Tores 52,2 53,3 52 Turan 50,2 55,7 53 Vectra 51,9 51,5 54 Xenon 54,2 58,0 55 Alabaster 53,7 52,2 56 Albatros 51,2 48,8 57 DK Excellium 52,5 50,0 58 DK Explicit 57,6 47,8 59 ES Alonso 50,8 46,7 60 NK Caravel 45,2 45,1 61 NK Linus 47,4 52,7 62 PR 44 W 29 50,5 47,6 63 PR 46 W 20 50,7 56,1 64 PR 46 W 24 41,1 54,9 Tabela 1.5. Rzepak ozimy. Plon nasion odmian (dt/ha). Lata zbioru 20132014 2014 2013 2013-2014 1 2 3 4 Wzorzec dt/ha 48,2 48,3 48,2 1 Chagall 43,5 45,3 44,4 2 Monolit 44,3 48,9 46,6 3 Visby 53,7 50,0 51,9 4 Arsenal 51,1 - - 5 Adriana 42,9 42,0 42,5 6 Ametyst 46,3 - - 7 Arot 45,8 43,4 44,6 8 Bellevue 37,0 46,3 41,6 9 Bogart 38,6 48,4 43,5 10 Brendy 40,0 - - 11 DK Cadet 46,0 46,8 46,4 12 ES Scarlett 42,1 - - 13 Gloria 45,6 47,2 46,4 14 Harry 42,9 - - 15 Lohana 50,4 51,5 50,9 16 Pamela 49,2 51,0 50,1 17 Quartz 49,6 - - 18 Sherlock 45,0 43,3 44,2 19 Tactic 45,3 44,4 44,9 20 Goya 39,2 47,1 43,1 21 SW 05025 A 43,9 - - 22 Vision 51,3 48,8 50,0 23 Abakus 53,9 50,0 52,0

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 13 1 2 3 4 24 Alessio 49,4 48,2 48,8 25 Artoga 49,5 49,1 49,3 26 Bonanza 50,3 50,1 50,2 27 DK Exclusiv 47,4 - - 28 DK Exquisite 52,8 52,5 52,7 29 DK Exstorm 51,2 55,8 53,6 30 DK Impressio 52,7 - - 31 ES Kamillo 46,3 46,8 46,6 32 Finesse 49,5 - - 33 Garou 52,9 - - 34 Gladius 54,9 48,9 51,9 35 Inspiration 49,0 - - 36 Konkret 48,9 - - 37 Marathon 53,4 47,0 50,2 38 Marcopolos 44,2 46,7 45,5 39 Mercedes 49,9 - - 40 Minerwa 52,9 - - 41 NK Petrol 54,2 - - 42 NK Technic 51,3 51,8 51,6 43 Poznaniak 53,5 46,3 49,9 44 Rohan 48,2 47,9 48,1 45 Rumba 53,3 46,9 50,1 46 Sherpa 49,4 53,2 51,3 47 SY Carlo 53,3 54,3 53,8 48 SY Cassidy 55,4 51,0 53,2 49 SY Kolumb 48,7 47,7 48,2 50 SY Marten 48,6 - - 51 Tores 52,7 45,5 49,1 52 Turan 52,9 52,4 52,7 53 Vectra 51,7 47,7 49,7 54 Xenon 56,1 47,9 52,0 55 Alabaster 52,9 - - 56 Albatros 50,0 43,2 46,6 57 DK Excellium 51,2 - - 58 DK Explicit 52,7 - - 59 ES Alonso 48,8 51,0 49,9 60 NK Caravel 45,1 47,7 46,4 61 NK Linus 50,0 - - 62 PR 44 W 29 49,0 49,2 49,1 63 PR 46 W 20 53,4 43,8 48,6 64 PR 46 W 24 48,0 48,9 48,5

14 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Tabela 1.6. Rzepak ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Rok zbioru 2014 Procent martwych Stan roślin przed zimą Stan roślin po zimie Przezimowanie roślin 2014 2013-2014 2014 2013-2014 2014 2013-2014 2014 2013-2014 skala 9 0 skala 9 0 % % 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Wzorzec 9,0 9,0 7,4 7,2 0 1 82 79 1 Chagall 9,0 9,0 7,4 6,9 0 1 82 77 2 Monolit 9,0 9,0 7,4 7,4 0 1 82 83 3 Visby 9,0 9,0 7,5 7,3 0 1 84 80 4 Arsenal 9,0-7,3-0 - 81-5 Adriana 9,0 9,0 7,3 7,1 0 1 81 78 6 Ametyst 9,0-7,4-0 - 82-7 Arot 9,0 9,0 7,4 7,2 0 1 82 80 8 Bellevue 9,0 9,0 7,1 7,0 0 2 79 77 9 Bogart 9,0 9,0 7,3 7,1 0 1 80 79 10 Brendy 9,0-7,4-0 - 82-11 DK Cadet 9,0 9,0 7,1 7,0 0 1 79 77 12 ES Scarlett 9,0-7,1-0 - 79-13 Gloria 9,0 9,0 7,4 6,9 0 1 82 77 14 Harry 9,0-7,3-0 - 81-15 Lohana 9,0 9,0 7,3 6,9 0 2 81 76 16 Pamela 9,0 9,0 7,0 6,9 0 2 78 76 17 Quartz 9,0-7,3-0 - 81-18 Sherlock 9,0 9,0 7,5 7,1 0 2 84 78 19 Tactic 9,0 9,0 7,5 7,2 0 2 84 79 20 Goya 9,0 9,0 7,4 6,9 0 2 82 77 21 SW 05025 A 9,0-7,3-0 - 81-22 Vision 9,0 9,0 7,1 7,0 0 2 79 77 23 Abakus 9,0 9,0 7,4 7,2 0 1 82 80 24 Alessio 9,0 9,0 7,1 7,0 0 2 79 76 25 Artoga 9,0 9,0 7,5 7,2 0 1 84 79 26 Bonanza 9,0 9,0 7,5 7,2 0 3 84 78 27 DK Exclusiv 9,0-7,3-0 - 81-28 DK Exquisite 9,0 9,0 7,3 7,2 0 1 81 80 29 DK Exstorm 9,0 9,0 7,0 7,0 0 1 78 78 30 DK Impressio 9,0-7,3-0 - 81-31 ES Kamillo 9,0 9,0 7,5 7,1 0 2 84 78 32 Finesse 9,0 9,0 7,4 7,1 0 2 82 78 33 Garou 9,0-7,1-0 - 79-34 Gladius 9,0 9,0 7,4 7,0 0 1 82 77 35 Inspiration 9,0 9,0 7,4 7,1 0 2 82 78 36 Konkret 9,0-6,8-0 - 75-37 Marathon 9,0 9,0 7,3 7,1 0 1 81 78 38 Marcopolos 9,0 9,0 7,1 7,0 0 1 79 79 39 Mercedes 9,0-7,4-0 - 82-40 Minerwa 9,0-7,5-0 - 84-41 NK Petrol 9,0 9,0 7,3 6,9 0 2 81 76 42 NK Technic 9,0 9,0 7,5 7,0 0 1 84 77 43 Poznaniak 9,0 9,0 7,0 6,9 0 1 78 76 44 Rohan 9,0 9,0 7,4 7,1 0 1 82 78 45 Rumba 9,0 9,0 7,5 7,3 0 2 84 80 46 Sherpa 9,0 9,0 7,5 7,0 0 1 84 77

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 47 SY Carlo 9,0 9,0 7,4 7,2 0 1 82 80 48 SY Cassidy 9,0 9,0 7,4 7,1 0 2 82 79 49 SY Kolumb 9,0 9,0 7,4 7,0 0 2 82 77 50 SY Marten 9,0-7,4-0 - 82-51 Tores 9,0 9,0 7,4 7,2 0 1 82 80 52 Turan 9,0 9,0 7,5 6,9 0 1 84 76 53 Vectra 9,0 9,0 7,4 7,1 0 2 82 78 54 Xenon 9,0 9,0 7,5 7,2 0 1 84 79 55 Alabaster 9,0-7,3-0 - 81-56 Albatros 9,0 9,0 7,5 7,2 0 1 84 79 57 DK Excellium 9,0-7,4-0 - 82-58 DK Explicit 9,0-7,4-0 - 82-59 ES Alonso 9,0 9,0 7,4 6,9 0 2 82 77 60 NK Caravel 9,0 9,0 7,4 7,0 0 2 82 77 61 NK Linus 9,0-7,5-0 - 84-62 PR 44 W 29 9,0 9,0 7,4 7,0 0 2 82 77 63 PR 46 W 20 9,0 9,0 7,3 7,0 0 2 81 77 64 PR 46 W 24 9,0 9,0 7,5 7,3 0 1 84 80 Tabela 1.7. Rzepak ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Rok zbioru 2014 Długość okresu Wysokość Wyleganie Dojrzałość techniczna kwitnienia 2014 2013-2014 2014 2013-2014 2014 2013-2014 2014 2013-2014 cm % ilość dni kolejny dzień roku 1 2 2 4 5 6 7 8 9 Wzorzec 175 164 21 14 30 23 188 190 1 Chagall 173 160 18 12 29 22 187 190 2 Monolit 173 164 29 19 32 24 191 192 3 Visby 176 162 20 13 29 22 188 190 4 Arsenal 177-15 - 30-186 - 5 Adriana 173 160 15 10 29 22 188 191 6 Ametyst 161 8-29 - 188-7 Arot 166 155 7 6 29 23 189 191 8 Bellevue 176 164 15 10 32 24 190 192 9 Bogart 178 169 24 16 31 24 191 193 10 Brendy 182-31 - 31-190 - 11 DK Cadet 165 157 31 20 30 22 188 190 12 ES Scarlett 175-17 - 32-190 - 13 Gloria 173 158 15 10 29 23 188 191 14 Harry 161-18 - 30-188 - 15 Lohana 168 158 15 11 29 22 188 191 16 Pamela 174 163 16 10 29 22 189 192 17 Quartz 162-17 - 29-188 - 18 Sherlock 168 159 23 14 29 23 189 191 19 Tactic 168 156 16 11 29 23 189 191 20 Goya 169 159 11 8 29 23 188 190 21 SW 05025 A 168-14 - 28-189 - 22 Vision 172 158 12 9 29 23 190 192 23 Abakus 174 162 16 10 29 22 188 189 24 Alessio 177 164 14 9 30 23 186 188 25 Artoga 178 168 18 11 29 22 188 190 26 Bonanza 187 172 19 11 31 23 190 191 27 DK Exclusiv 175-24 - 29-188 -

16 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 1 2 3 4 5 6 7 8 9 28 DK Exquisite 182 171 26 16 32 24 191 192 29 DK Exstorm 178 163 22 14 29 23 188 191 30 DK Impressio 186-20 - 32-189 - 31 ES Kamillo 181 168 26 16 29 23 187 189 32 Finesse 181 165 18 11 29 23 188 190 33 Garou 175-12 - 29-189 - 34 Gladius 169 158 16 10 29 22 189 191 35 Inspiration 182 168 18 11 29 22 187 191 36 Konkret 182-18 - 29-187 - 37 Marathon 164 154 14 10 29 22 187 189 38 Marcopolos 181 167 19 12 32 24 190 191 39 Mercedes 175-14 - 32-190 - 40 Minerwa 174-11 - 29-188 - 41 NK Petrol 175 165 18 11 29 23 190 191 42 NK Technic 179 167 18 12 29 23 187 190 43 Poznaniak 174 159 17 11 32 24 190 191 44 Rohan 169 157 14 10 29 22 188 190 45 Rumba 166 157 11 8 16 23 188 190 46 Sherpa 176 164 15 10 29 23 187 190 47 SY Carlo 170 159 18 12 29 23 188 190 48 SY Cassidy 173 165 15 9 29 23 190 192 49 SY Kolumb 170 161 11 9 29 22 188 190 50 SY Marten 166-12 - 29-187 - 51 Tores 172 162 18 12 29 22 188 190 52 Turan 173 161 10 8 29 23 188 191 53 Vectra 176 164 21 15 30 22 185 188 54 Xenon 175 163 8 7 31 23 187 189 55 Alabaster 172-18 - 29-186 - 56 Albatros 179 166 15 10 29 23 187 190 57 DK Excellium 175-15 - 29-188 - 58 DK Explicit 184-20 - 29-189 - 59 ES Alonso 175 164 17 11 30 23 185 189 60 NK Caravel 179 167 16 11 29 22 190 191 61 NK Linus 168-9 - 29-189 - 62 PR 44 W 29 174 162 16 10 29 23 187 190 63 PR 46 W 20 177 167 17 11 32 24 190 191 64 PR 46 W 24 180 165 20 12 31 24 188 189

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 17 Tabela 1.8. Rzepak ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Rok zbioru 2014 Zgnilizna Czerń Sucha Mtn twardzikowa krzyżowych zgnilizna 2014 2013-2014 2014 2014 2014 g % skala 9 0 % 1 2 3 4 5 6 Wzorzec 6,4 6,0 12 8,2 5,3 1 Chagall 6,3 5,9 15 8,3 4 2 Monolit 6,3 5,9 10 8,0 4 3 Visby 6,2 6,1 10 8,8 4 4 Arsenal 6,8-13 7,8 9 5 Adriana 7,6 6,8 5 8,5 2 6 Ametyst 6,1-7 8,8 8 7 Arot 6,6 5,9 5 8,3 7 8 Bellevue 6,8 6,5 11 8,3 5 9 Bogart 5,8 5,7 7 8,0 5 10 Brendy 6,4-10 8,5 0 11 DK Cadet 6,7 6,3 10 8,3 7 12 ES Scarlett 6,2-4 7,8 0 13 Gloria 6,5 6,4 6 7,8 5 14 Harry 6,9-15 8,3 0 15 Lohana 6,2 6,3 2 9,0 5 16 Pamela 6,2 6,2 9 8,8 3 17 Quartz 6,6-9 8,8 2 18 Sherlock 6,3 6,1 11 7,5 3 19 Tactic 5,6 5,8 2 7,5 5 20 Goya 6,4 5,9 8 8,0 9 21 SW 05025 A 6,0-15 7,5 4 22 Vision 5,9 5,8 6 8,5 8 23 Abakus 6,1 6,1 8 8,8 4 24 Alessio 6,6 6,0 12 8,0 5 25 Artoga 6,3 6,0 6 9,0 8 26 Bonanza 6,0 5,8 8 8,3 3 27 DK Exclusiv 5,4-14 8,0 8 28 DK Exquisite 5,5 5,8 11 8,5 4 29 DK Exstorm 6,0 6,0 24 7,8 2 30 DK Impressio 5,7-8 8,3 5 31 ES Kamillo 6,3 6,2 11 7,5 9 32 Finesse 6,0 6,1 7 8,5 0 33 Garou 5,9-14 7,8 3 34 Gladius 6,2 5,9 7 8,8 4 35 Inspiration 5,8 5,6 14 8,0 4 36 Konkret 5,8-10 8,8 5 37 Marathon 6,0 5,4 8 8,3 9 38 Marcopolos 5,7 5,5 10 8,5 5 39 Mercedes 5,4-9 7,5 4 40 Minerwa 5,2-7 7,3 9 41 NK Petrol 5,8 5,5 9 8,5 9 42 NK Technic 6,2 6,0 7 8,0 4 43 Poznaniak 6,4 6,4 14 8,8 9 44 Rohan 5,8 5,9 7 8,5 3 45 Rumba 5,7 5,4 7 8,4 2 46 Sherpa 6,2 6,2 5 8,0 7 47 SY Carlo 6,3 5,8 10 8,0 5

18 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 1 2 3 4 5 6 48 SY Cassidy 6,3 6,0 16 8,3 2 49 SY Kolumb 5,9 5,7 8 8,0 4 50 SY Marten 6,1-6 8,8 8 51 Tores 6,0 5,6 9 8,5 7 52 Turan 5,9 6,2 11 9,0 4 53 Vectra 6,8 6,4 6 8,5 8 54 Xenon 5,7 5,7 7 8,8 5 55 Alabaster 6,1-9 8,3 7 56 Albatros 7,2 6,3 12 9,0 3 57 DK Excellium 5,7-10 8,0 4 58 DK Explicit 5,5-16 8,0 2 59 ES Alonso 5,8 6,1 14 8,5 4 60 NK Caravel 5,7 6,0 8 7,5 3 61 NK Linus 6,2-6 8,0 8 62 PR 44 W 29 5,6 5,7 2 7,8 5 63 PR 46 W 20 5,4 5,2 10 7,8 4 64 PR 46 W 24 5,8 5,5 4 8,8 7 Charakterystyka odmian zarejestrowanych w roku 2014 AIXER populacyjna. Plon nasion zbliżony do dobrze plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu w nasionach bardzo duża, glukozynolanów mała. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion mniejsza od średniej. Zimotrwałość roślin duża. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych większa od średniej. Zachowujący / reprezentant: Bayer Sp. z o.o. Bayer CropScience ES VALEGRO populacyjna. Plon nasion zbliżony do najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu w nasionach dość duża, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej poniżej średniej. Masa 1000 nasion mniejsza od średniej. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco późniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Zachowujący / reprezentant: Euralis Saaten Sp. z o.o. Oddział w Polsce METYS populacyjna. Plon nasion zbliżony do dobrze plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej powyżej średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych mniejsza od średniej, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Zachowujący / reprezentant: Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR SIDNEY populacyjna. Plon nasion na poziomie najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach mniejsza od średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej dość mała. Masa 1000 nasion dość duża. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia nieco późniejszy od średniego, dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Zachowujący / reprezentant: Saatbau Polska Sp. z o.o.

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 19 ARONGO mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów poniżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia średni, dojrzałości technicznej wcześniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę Twardzikowi i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej. Zachowujący / reprezentant: Saaten-Union Polska Sp. z o.o. DK EXSSENCE mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion mniejsza od średniej. Zimotrwałość roślin dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej, na suchą zgniliznę kapustnych średnia. Zachowujący / reprezentant: Monsanto Polska Sp. z o.o. GRAF mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej powyżej średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco wcześniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej. Zachowujący / reprezentant: Monsanto Polska Sp. z o.o. ORIOLUS mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów nieco powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia nieco wcześniejszy od średniego, dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Zachowujący / reprezentant: DSV Polska Sp. z o.o. POPULAR mieszańcowa.plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach większa od średniej, glukozynolanów poniżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion poniżej średniej. Zimotrwałość roślin duża. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Zachowujący /reprezentant: DSV Polska Sp. z o.o. SHREK mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 nasion powyżej średniej. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i czerń krzyżowych średnia, na suchą zgniliznę kapustnych mniejsza od średniej, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Zachowujący / reprezentant: Saaten-Union Polska Sp. z o.o.

20 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku SY ALISTER mieszańcowa. Plon nasion średni. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia nieco wcześniejszy od średniego, dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. odporna na kiłę kapusty, w zakresie ras Plasmodiophora brassicae najczęściej występujących w Polsce. Zachowujący / reprezentant: Syngenta Polska Sp. z o.o. SY POLANA mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej większa od średniej. Masa 1000 średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Reprezentant hodowcy: Syngenta Polska Sp. z o.o. SY SAMOA mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach średnia, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę Twardzikowi i suchą zgniliznę kapustnych średnia, na choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych mniejsza od średniej. Zachowujący / reprezentant: Syngenta Polska Sp. z o.o. SY SAVEO mieszańcowa. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych średnia, na choroby podstawy łodygi większa od średniej. Zachowujący / reprezentant: Syngenta Polska Sp. z o.o. TRUMPF mieszańcowa. Plon nasion duży do bardzo dużego. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów większa od średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych średnia. Zachowujący / reprezentant: Saaten-Union Polska Sp. z o.o.

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 21 Rozdział 2 Pszenica ozima Wiadomości ogólne Ozima forma pszenicy uprawiana jest w Polsce na powierzchni około 1,9 mln ha. Jest to podstawowe zboże chlebowe. Wartość gospodarcza odmian pszenicy ozimej wyznaczana jest przez wiele cech i właściwości. W zakresie cech rolniczych jedną z ważniejszych jest mrozoodporność, która zależnie od oceny powinna kształtować geograficzny zasięg uprawy. Przyjmuje się, że w naszych warunkach stosunkowo niewielkie ryzyko wymarzania wykazują odmiany o minimum średniej mrozoodporności (ocena 4,5 5). Istotnym kryterium wyboru odmiany do uprawy jest przeznaczenie produkowanego ziarna. Jeśli na cele młynarsko piekarskie to powinno cechować się odpowiednimi właściwościami przerobowymi i technologicznymi ziarna, mąki, ciasta i pieczywa; jeśli na cele paszowe to oczekiwana będzie przede wszystkim wysoka plenność oraz korzystne inne cechy rolnicze i niektóre użytkowe. Trzeba podkreślić, że wskaźniki wartości technologicznej odmian charakteryzują się naturalną, dość znaczną zmiennością, wywoływaną przez środowisko przyrodniczo rolnicze. Należy je więc rozumieć jako informację o potencjale jakości, a nie jako bezwarunkową gwarancję. Jakość ta ujawniać się może w pełni dopiero przy poprawnej agrotechnice, zwłaszcza przy odpowiednim poziomie nawożenia azotowego; znaczny jest też wpływ przebiegu pogody. W ostatnich latach największy postęp hodowlany widoczny jest w grupie odmian jakościowych i chlebowych. Postęp dotyczy plenności odmian oraz jakości technologicznej. Obecnie najlepsze odmiany jakościowe plennością dorównują odmianom paszowym. W roku 2014 zarejestrowano 10 odmian pszenicy, 6 odmian z grupy jakościowej A Tobak, Franz, Honda, KWS Dakota, KWS Loft, RGT Kilimanjaro, 3 z grupy jakościowej B Rotax, Belissa, Florus oraz jedną odmiane z grupy jakościowej C Ohio. Obecnie w krajowym rejestrze znajdują się 83 odmiany w czterech grupach technologicznych; A(jakościowa) 46 odmian, B(chlebowa) 27 odmian, C(pozostała, w tym paszowa) 8 odmian i K(ciastkowa) 1 odmiana. Uwagi metodyczne W roku 2014 na terenie województwa zachodniopomorskiego prowadzono w systemie PDOiR trzy doświadczenia z pszenicą ozimą, które zlokalizowano w ZDOO Białogard, ZDOO Rarwino oraz Gospodarstwie Rolnym Danuty i Teofila Bus w Prusimiu. Omawiane doświadczenia prowadzone były jako dwuczynnikowe w dwóch powtórzeniach. Celem badań było określenie wpływu intensywnego poziomu agrotechniki na zdrowotność roślin i wysokość plonów. Doświadczenia prowadzone były wg metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian do doświadczeń dokonał Wojewódzki Zespół PDOiR biorąc pod uwagę przydatność odmian do uprawy w województwie zachodniopomorskim. Zabiegi różnicujące poziomy agrotechniki Rodzaj zabiegu Poziom agrotechniki przeciętny a 1 intensywny a 2 1 Nawożenie azotowe (kg N/ha) * a 1 +40 2 Opryskiwanie fungicydem w fazie: pełnia krzewienia początek kłoszenia + + 3 Opryskiwanie regulatorem wzrostu + 4 Nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowym + * Zgodnie z Metodyką... z 1998 roku. Odmiany wzorcowe: rok zbioru 2012: Figura, Muszelka, Bockris, KWS Ozon rok zbioru 2013: Figura, Muszelka, KWS Ozon, Patras rok zbioru 2014: Figura, KWS Ozon, Patras, Artist

22 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Tabela 2.1. Pszenica ozima. Odmiany badane w roku 2014 Rok wpisania do krajowego rejestru Zachowujący/pełnomocnik 1 2 3 1 Figura 2007 DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 2 KWS Ozon 2010 KWS Lochow Polska Sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 3 Patras 2012 DSV Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62 100 Wągrowiec 4 Artist 2013 DSV Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62 100 Wągrowiec 5 Boomer 2006 RAGT Semences Polska Sp. z o.o., Ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 6 Ostroga 2008 DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 7 Belenus 2009 RAGT Semences Polska Sp. z o.o., Ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 8 Henrik 2010 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka2, 62 052 Komorniki 9 Kredo 2010 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 10 Sailor 2011 DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 11 Arkadia 2011 DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan 12 Linus 2011 RAGT Semences Polska Sp. z o.o., Ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 13 Astoria 2012 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o., ul. Kasztanowa 5, 63 004 Tulce 14 KWS Magic 2012 KWS Lochow Polska Sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 15 Tulecka 2012 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o., ul. Kasztanowa 5, 63 004 Tulce 16 Forum 2012 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 17 Speedway 2012 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 18 Platin 2012 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 19 Estivus 2012 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 20 Lavantus 2013 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 21 Arktis 2013 DSV Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62 100 Wągrowiec 22 KWS Livius 2013 KWS Lochow Polska Sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 23 Pengar 2013 Saaten-Union Polska Sp. z o.o., ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 24 Fakir 2013 Syngenta Polska sp. z o.o., ul. Szamocka 8, 01 748 Warszawa 25 Julius * KWS Lochow Polska Sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy * odmiana z CCA włączona do badań na podstawie pozytywnych wyników w doświadczeniach rozpoznawczych

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 23 Tabela 2.2. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2014 Miejscowość Białogard Rarwino Prusim Powiat Białogard Kamień Pomorski Resko 1 2 3 4 Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 4 5 Klasa bonitacyjna gleby IVa IVa IVa Zasobność gleby w P 2 O 5 (mg/100g) 22,3 16,1 19,5 Zasobność gleby w K 2 O (mg/100g) 13,0 16,1 13,5 Zasobność gleby w MgO (mg/100g) 3,5 2,0 3,6 Ph gleby (w KCL) 5,98 5,5 5,9 Przedplon łubin na zielona masę łubin wąskolistny rzepak ozimy Obsada nasion (szt./m2) 450 500 500 Nawożenie mineralne ( kg/ha) N (kg/ha) 150 140 140 P 2 O 5 (kg/ha) 50 50 40 K 2 O (kg/ha) 150 90 100 Środki ochrony roślin ( nazwa, dawka na ha) Zaprawa nasienna Zaprawa nasienna T 200 g Zaprawa nasienna T 200 g Vitavax 200 FS 300 ml Herbicyd Insektycyd Legato Plus600SC 1,5l Chisel 75WG, 60 g Dodatkowe zabiegi wykonywane na poziomie a 2 - Legato Plus600SC 1,5l Chisel 75WG, 60 g Danadim 400EC 0,5l Danadim 400EC 0,5l Legato Plus600SC 1,4l Nawożenie N (kg/ha) 40 40 40 Nawożenie dolistne (nazwa, dawka na ha) Fungicyd Fruktus 12 kg Fruktus 12 kg Fruktus 5% x2 Siarczan mag 5%x2 - ABMikro 1,5 kg OSDMikro 1,5 kg - pierwszy zabieg Charisma 207 EC 1,5 l Charisma 207 EC 1,5 l Imput 1 l - drugi zabieg Falcon460 EC 0,6l Amistar 250 SC 0,6l Falcon 460 EC 0,4l Falcon460 EC 0,6l Regulator wzrostu Cerone 480SL 1l Cerone 480SL 1l Moddus 250EC 0,4l Tabela 2.3. Pszenica ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru 2014 Wyszczególnienie a 1 a 2 1 2 3 4 5 6 7 1 Siew data 1.10 30.09 30.09 1.10 30.09 30.09 2 Stan roślin przed zimą 9 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 3 Stan roślin po zimie 9 6,8 8,3 7,6 7,1 8,7 7,5 4 Martwe rośliny % 1 0 0 1 0 0 5 Termin kłoszenia data 27.05 26.05 25.05 28.05 28.05 28.05 6 Termin dojrzałości woskowej data 19.07 12,07 17.07 21.07 12,07 19.07 7 Zbiór data 29.07 29.07 07.08 29.07 29.07 07.08 8 Wysokość roślin cm 100 105 101 92 95 92 9 Wyleganie roślin w fazie dojrz. mlecznej 9 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10 Wyleganie roślin przed zbiorem 9 9,0 9,0 7,2 9,0 9,0 8,9 11 MTZ g 47,3 51,2 41,4 49,9 53,7 42,5 12 Plon ziarna przy 14% wilgot. dt/ha 81,0 84,8 83,9 97,6 99,2 109,1 - oceny w skali 9 o (1 o ocena najsłabsza; 9 o ocena najlepsza) Białogard Rarwino Prusim Białogard Rarwino Prusim

24 Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku Tabela 2.4. Pszenica ozima Plon ziarna odmian /dt/ha/. Rok zbioru 2014 Lp Mrozoodporność a 1 a 2 Białogard Rarwino Prusim Białogard Rarwino Prusim 1 2 3 4 5 6 7 8 Wzorzec dt/ha 79,6 78,9 89,9 96,7 94,1 113,7 1 Figura 5 59,8 64,5 87,8 80,6 74,2 110,3 2 KWS Ozon 4 87,2 78,5 77,7 97,2 93,2 105,8 3 Patras 4 87,0 84,7 91,0 102,7 98,6 115,7 4 Artist 4 84,5 87,9 103,1 106,2 110,4 123,1 5 Boomer 3 82,0 81,0 80,3 96,4 91,4 103,7 6 Ostroga 6 67,2 91,9 77,2 90,9 112,5 108,1 7 Belenus 2 84,7 85,6 76,7 100,8 97,9 108,4 8 Henrik 1,5 80,5 72,0 94,3 98,6 88,1 104,1 9 Kredo 2,5 90,6 88,1 76,4 99,5 97,2 106,5 10 Sailor 5,5 88,9 87,8 88,7 101,4 108,7 109,8 11 Arkadia 6 42,0 68,0 75,1 79,0 81,6 93,0 12 Linus 4 99,1 91,5 92,3 105,8 110,9 115,4 13 Astoria 3 80,7 79,7 85,8 97,4 88,0 110,7 14 KWS Magic 1,5 70,6 92,3 96,4 101,1 112,7 115,1 15 Tulecka 2,5 80,0 88,5 93,7 97,8 100,2 109,7 16 Forum 2 79,0 90,6 85,9 99,7 107,6 115,8 17 Speedway 2,5 100,4 89,1 99,8 113,2 108,4 123,4 18 Platin 4 85,3 92,7 84,7 100,0 104,8 100,4 19 Estivus 2,5 88,0 83,4 90,5 94,2 98,4 106,0 20 Lavantus 3,5 54,3 77,6 81,8 85,6 90,7 94,6 21 Arktist 4,5 77,3 82,9 76,2 88,1 91,1 85,2 22 KWS Livius 3,5 94,0 93,4 99,3 110,9 109,7 126,3 23 Pengar 3 88,7 87,6 89,2 98,6 94,5 110,7 24 Fakir 4,5 83,4 89,0 96,1 96,9 97,1 114,5 25 Julius 89,2 91,8 74,5 98,4 111,3 112,4

Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie zachodniopomorskim w 2014 roku 25 Tabela 2.5. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian /dt/ha/. Lata zbioru 2012-2014 2014 2013 2012 a 1 a 2 Wartość technologiczna 2013-2014 2012-2014 2014 2013 2012 2013-2014 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Wzorzec dt/ha 82,8 75,1 65,5 79,0 74,5 101,5 88,2 79,1 94,8 89,8 2012-2014 1 Figura A 70,7 75,1 71,1 72,9 72,3 88,4 87,1 87,7 87,7 87,7 2 KWS Ozon B 81,1 73,8 83,6 77,5 79,5 98,7 90,7 91,8 94,7 93,7 3 Patras A 87,6 77,2-82,4-105,7 86,9-96,3-4 Artist B 91,8 - - - - 113,2 - - - - 5 Boomer A 81,1 75,6 74,1 78,3 76,9 97,2 88,3 85,1 92,7 90,2 6 Ostroga A 78,8 71,8 74,3 75,3 75,0 103,8 80,8 85,8 92,3 90,1 7 Belenus C 82,3 73,5 72,9 77,9 76,2 102,4 88,8 88,4 95,6 93,2 8 Henrik C 82,3 82,1 66,6 82,2 77,0 96,9 91,8 81,0 94,4 89,9 9 Kredo A 85,0 81,1 80,3 83,1 82,1 101,1 95,6 94,7 98,3 97,1 10 Sailor A 88,5 77,0 79,8 82,7 81,8 106,6 90,4 93,2 98,5 96,7 11 Arkadia A 61,7 69,1 72,3 65,4 67,7 84,5 84,3 88,1 84,4 85,6 12 Linus A 94,3 83,1 85,0 88,7 87,5 110,7 97,8 96,4 104,2 101,6 13 Astoria E 82,0 68,3-75,2-98,7 81,5-90,1-14 KWS Magic B 86,4 80,9-83,7-109,6 92,3-101,0-15 Tulecka A 87,4 77,4-82,4-102,6 89,8-96,2-16 Forum B 85,2 74,4-79,8-107,7 85,1-96,4-17 Speedway A 96,4 87,0-91,7-115,0 100,6-107,8-18 Platin B 87,6 79,7-73,6-101,7 91,1-96,4-19 Estivus A 87,3 75,9-81,6-99,5 87,2-93,4-20 Lavantus A 71,2 - - - 90,3 - - - - 21 Arktist A 78,8 - - - - 88,1 - - - - 22 KWS Livius B 95,6 - - - - 115,6 - - - - 23 Pengar B 88,5 - - - - 101,2 - - - - 24 Fakir B 89,5 - - - - 102,8 - - - - 25 Julius E 85,2 73,5 69,6 79,3 76,1 107,3 85,3 88,1 96,3 93,6 Liczba doświadczeń 3 3 3 6 9 3 3 3 6 9