IGCP XI Konferencja Techniczna Hotel Puławska Residence w Warszawie

Podobne dokumenty
Sposób na wodę. gospodarka wodno-ściekowa. Antoni Litwinowicz ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Chemii i Diagnostyki. Prawo o wodzie

Współczesne wymagania dotyczące jakości wody dodatkowej w aspekcie jakości wody zasilającej kotły parowe na najwyższe parametry Antoni Litwinowicz

karta zmiękczaczy wody. usuwanie twardości ogólnej

Postęp techniczny w przemyśle cukrowniczym. Maj 2015

WYMAGANIA TECHNICZNE DLA MIESZKOWYCH KOMPENSATORÓW OSIOWYCH PRZEZNACZONYCH DO STOSOWANIA W WARSZAWSKIM SYSTEMIE CIEPŁOWNICZYM

Katalog Produktów PREPARATY CHEMICZNE

wymagania techniczne dla zaworów do podłączenia sygnału ciśnienia w regulatorach stosowanych w w.s.c. Spis treści

Jakość wody dodatkowej do uzupełniania strat w obiegach ciepłowniczych i współpracujących z nimi kotłach wodnych

WYMAGANIA TECHNICZNE DLA PŁASZCZOWO-RUROWYCH WYMIENNIKÓW CIEPŁA DLA CIEPŁOWNICTWA

SZKOLENIE. NAPRAWDĘ praktyczne seminarium z pokazami i warsztatami (nie tylko slajdy z rzutnika)

Uzdatnianie wody na cele technologiczne i techniczne w browarach

Wymagania techniczne mogą być stosowane wyłącznie w ramach współpracy i na potrzeby SPEC S.A. Stanowią one wyłączną własność SPEC S.A.

Kompletne standardy jakości wody grzewczej i użytkowej

VEOLIA ENERGIA WARSZAWA S.A.

Wykorzystanie wód poserwatkowych na cele energetyczne, a efekty uzyskane z tytułu ich zagospodarowania. Korzyści i przykłady z zastosowania

Urządzenia Watersystem do uzdatniania wody dla gastronomi

Urządzenia do ochrony instalacji Bosch D 3 Przedłuż żywotność Twojego ogrzewania

Dyrekcja Inżynierii Dział Badań i Standardów

OCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913

Zrównoważony rozwój przemysłowych procesów pralniczych. Moduł 1 Zastosowanie wody. Rozdział 3b. Zmiękczanie wody

Książka eksploatacji - jakość wody. dla kotłów z wymiennikiem aluminiowym SUPRAPUR. KBR 65-3 do 98-3 KBR do (2010/02) PL

Właściwe uzdatnianie wody dla obiegów grzewczych i chłodniczych w przetwórstwie ryb

Autor. Patrycja Malucha ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Chemii i Diagnostyki. Wstęp

Ciepła woda i ogrzewanie (zbiorniki Kombi)

VEOLIA ENERGIA WARSZAWA S.A

Stacja Uzdatniania Wody KLARSAN SUW1000

Wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn.19 listopada 2002 r.

` WYMAGANIA TECHNICZNE DLA KLASYCZNYCH REGULATORÓW RÓŻNICY CIŚNIEŃ DO MONTAŻU W KOMORACH CIEPŁOWNICZYCH W.S.C. wersja: r.

Demineralizatory serii HLP Producent: Hydrolab

INTEGRACYJNY WYMIENNIK CIEPŁA CONNECT I

22 marca - Światowy Dzień Wody

Instrukcja zestawu solarnego Heliosin

PROJEKT TECHNOLOGICZNY WSTĘPNY: Projekt modernizacji Stacji Uzdatniania Wody Budzień

SERIA PRODUKTÓW DO ZABEZPIECZANIA OBIEGÓW CHŁODZĄCYCH

1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach Literatura... 12

UZDATNIANIE WODY W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM TECHNIKI MEMBRANOWE. 26 marca 2010 Woda i Ścieki w Przemyśle Spożywczym - Białystok 2010

B120 Wytwarzanie pary: Kocioł parowy

Lublin Stacja Uzdatniania Wody w ZAK S.A.

ENERGO-TERM Technika Grzewcza i Solarna BEZOBSŁUGOWE URZĄDZENIA ELIMINUJĄCE OSADZANIE SIĘ KAMIENIA KOTŁOWEGO

Uzdatnianie wody kotłowej. Produkty serii Chemkomplex 200. Para Woda zasilająca kotły Woda ciepła Woda gorąca

Wykaz badań prowadzonych przez laboratorium - woda

BEZOBSŁUGOWE URZĄDZENIE ZAPOBIEGAJĄCE OSADZANIU SIĘ KAMIENIA KOTŁOWEGO

Uzdatnianie wody technologicznej w chłodniach kominowych bez chemikaliów - Technologia PATHEMA- Krzysztof Potaczek

Związek Międzygminny "Nida 2000" Stary Korczyn, Nowy Korczyn Data:

Instrukcja zestawu solarnego HELIOSIN z zestawem pompowym SOLARMASTER-I

Spis treści. Woda pitna i użytkowa. Woda grzewcza. Woda chłodnicza w zamkniętych i otwartych systemach. Woda do zasilania kotła

Twardość : mg CaCO dh

OBIEGI CHŁODZENIA: OTWARTE I ZAMKNIĘTE Ekonomiczne gospodarowanie mediami chłodzącymi Uzdatnianie i kontroling jakościowy mediów

Zbiorniki HSK oraz DUO

`WYMAGANIA TECHNICZNE DLA PILOTOWYCH REGULATORÓW RÓŻNICY CIŚNIEŃ DO MONTAŻU W KOMORACH CIEPŁOWNICZYCH W.S.C. wersja: r.

Zabezpieczenie kondensatora pary (skraplacza) w elektrociepłowni przed osadami biologicznymi i mineralnymi

INTEGRACYJNY WYMIENNIK CIEPŁA CONNECT II

Fish. Podgrzewacze cwu Zasobniki buforowe Zasobniki cwu Zbiorniki higieniczne Zbiorniki multiwalentne

Oczyszczanie powierzchni wymiany ciepła z kamienia kotłowego. Przykład zastosowania technologii Hydropath dla kotłów parowych.

SurTec 609 Zetacoat. rewolucyjny system pasywacji powierzchni wszelkich metali przed malowaniem

MAGNETYZER. LECHAR Art Przeznaczenie i zastosowanie

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 984

Instrukcja montażu i obsługi. AQA therm SRC-L. Wkład do redukcji soli. Wkład do demineralizacji wody grzewczej

XB Płytowy, lutowany wymiennik ciepła

Wytyczne dla jakości wody w płytowych wymiennikach ciepła lutowanych miedzią

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1188

Mieszkaniowy węzeł cieplny Regudis W-HTU Dane techniczne

Kolektor aluminiowy ES2V/2,0 AL Wskazówki dla Instalatorów

VIESMANN. Jakość wody w parowych instalacjach kotłowych Wysokoprężny i niskoprężny kocioł parowy. Wytyczne projektowe

Wymienniki typu S

Wykaz stosowanych metod badawczych

Wszystkie rozwiązanie techniczne jakie znalazły zastosowanie w Avio kw zostały wykorzystane również w tej grupie urządzeń.

WYMIENNIK PŁASZCZOWO RUROWY

zmiękczacze wody solter

WODA I ŚCIEKI W PRZEMYŚLE MOŻLIWOŚĆ OBNIŻENIA KOSZTÓW EKSPLOATACYJNYCH W STACJI UZDATNIANIA WODY W PRZEMYŚLE

! OSTROŻ NIE! Możliwe uszkodzenie maszyny / urządzenia.

ZBIORNIK BUFOROWY WODY GRZEWCZEJ Z PODGRZEWANIEM WODY UŻYTKOWEJ. WGJ-B inox INSTRUKCJA INSTALACJI I UŻYTKOWANIA KARTA GWARANCYJNA

Zbiornika buforowego SG(B)

Autor. Antoni Litwinowicz ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Zakład Chemii i Diagnostyki. Wstęp

Płytowy skręcany wymiennik ciepła XG

Zespół Ciepłowni Przemysłowych CARBO-ENERGIA sp. z o.o. w Rudzie Śląskiej Modernizacja ciepłowni HALEMBA

Rytro, sierpień Czesław Ślimak Barbara Okularczyk

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817

Budowa i eksploatacja oczyszczalni ściek. cieków w Cukrowni Cerekiew. Cerekiew S.A.

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817

ciepło po zestawieniu oferowanych urządzeń w układy kaskadowe, kolektorów gruntowych układanych poziomo, lub kolektorów pionowych

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 984

UZDATNIANIE WODY ZASILAJĄCEJ DLA WYTWORNIC PARY WODNEJ CLAYTONA:

enfoss Katalog stacji odwróconej osmozy serii ENRO

Problem zaczyna się w zbiorniku

Jak poprawić sprawność systemów ciepłowniczych. Sposób na wodę

XB Płytowy, lutowany wymiennik ciepła

WYMIENNIKI PŁYTOWE ZESTAWY POMPOWE WYMIENNIKI PŁYTOWE LUTOWANE ZESTAWY WYMIENNIKOWE

Karta katalogowa MEISTERlinie ecogas gazowy kocioł kondensacyjny

Dlaczego podgrzewacze wody geostor?

Stacje odwróconej osmozy Technika membranowa

ZBIORNIK BUFOROWY WGJ-B 1500 WGJ-B 2000 INSTRUKCJA INSTALACJI I UŻYTKOWANIA KARTA GWARANCYJNA

Filtralite Pure. Filtralite Pure UZDATNIANIE WODY. Przyszłość filtracji dostępna już dziś

Projektowanie, ciepła woda użytkowa

Raport Jakość wody i ścieków w 2011 roku

Wykaz metod badawczych stosowanych w Pracowni w Szczecinie:

PROJEKT TECHNOLOGII REMONTU I MODERNIZACJI KOTŁOWNI GAZOWEJ

Przykładowe rozwiązania doprowadzenia powietrza do kotła i odprowadzenia spalin:

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 984

Transkrypt:

IGCP XI Konferencja Techniczna Hotel Puławska Residence w Warszawie Uzdatnianie wody na potrzeby sieci ciepłowniczych oraz chemiczne czyszczenie wymienników ciepła na przestrzeni ostatnich 40-stu lat. Wybrane technologie i problemy Opracowanie: Jan Marjanowski Warszawa - 4 5 listopad 2015r.

O czym będę mówił 1. Kilka słów o sobie 2. Jakość wody w sieci ciepłowniczej, normy 3. Technika w stacjach uzdatniania wody 4. Korozja i jej zapobieganie 5. Straty wody ciepłowniczej 6. Nerka ciepłownicza i Odgazowanie próżniowe wody uzupełniającej 7. Chemiczne czyszczenie wymienników ciepła czy jest potrzebne? 2

Jan Marjanowski rok ukończenia studiów 1974 Katedra Korozji PG 1974 1979 OPEC Gdynia 1979-1986 CBW UNITEX sp. z o.o. 1989-2013 Przedsiębiorstwo MARCOR 1990 obecnie Jan Marjanowski - 40 lat praktyki w uzdatnianiu wody Patenty i wzory użytkowe uzyskane w UP RP 41 Publikacje w czasopismach techniczno- naukowych - 72

Jakość wody dla sieci ciepłowniczej Woda ciepłownicza powinna się charakteryzować: niskim przewodnictwem (korzystne < 30uS/cm) podwyższonym odczynem 8,5-10 ph górny zakres zależy od obecności miedzi i jej stopów w układzie Brakiem agresywnych gazów jak tlen i dwutlenek węgla obecnością inhibitorów korozji, antyskalantów, biocydów

Jakość wody dla sieci ciepłowniczej Woda nie może zawierać w swoim składzie: czynników osadotwórczych związanych z odkładaniem się osadów wapniowych, czynników korozyjnych powodujących korozję urządzeń i rur, zawiesiny pierwotnej spowodowanej wytrąconymi w niej rozdyspergowanymi osadami, zawiesiny wtórnej spowodowanej przez korozję materiału urządzeń i rur ciepłowniczych, rozpuszczonych gazów O2 i CO2, rozpuszczonych w wodzie związków Cu+2, Fe+3 Mn+7, Mn+4

Jakość wody dodatkowej do uzupełniania strat w obiegach ciepłowniczych i współpracujących z nimi kotłach wodnych Z problemem jakości wody dodatkowej kierowanej do kotłów i do uzupełnienia obiegów ciepłowniczych związane są trzy akty normatywne. Są to: Polska Norma PN-85/C-04601. Woda do celów energetycznych. Wymagania i badania jaskości wody dla kotłów wodnych i zamkniętych obiegów ciepłowniczych. Polska norma PN-93/C-04607. Woda w instalacjach ogrzewania. Wymagania badania dotyczące jakości wody. Polska norma PN-EN 12952-12. Kotły wodnorurowe i urządzenia pomocnicze. Część 12: Wymagania dotyczące jakości wody zasilającej i wody kotłowej

Wymagania i badania dla wód obiegów ciepłowniczych wg PN-85/C- 04601, w których ilość wody uzupełniającej jest wyższa od 5 m 3 /h Oznaczenie Woda obiegowa Woda do napełnienia i uzupełnienia obiegów Sposób oznaczania wg ph 9-10 (8,5-9,2) 1) 8,5 takie, aby był zachowany zakres ph dla wody obiegowej PN-74/C-04540.01 PN-76-C-04540.06 Twardość ogólna, mval/dm 3 0,02 2) 0,02 PN-72/C-4554.03 Zasadowość ogólna Z og. Mval/dm 3 1,4 1,0 PN-74/C-04540.02 PN-74/C-04540.03 Tlen rozpuszczony O 2, mg/dm 3 0,05 0,03 PN-72/C-04545.03 PN-76/C-04545.06 Siarczyny SO 3 2-, mg/dm 3 3-5 (30-40) 3) 3 takie, aby był zachowany zakres siarczynów w wodzie obiegowej PN-74/C-045566.18

Wymagania i badania dla wód obiegów ciepłowniczych wg PN-85/C- 04601, w których ilość wody uzupełniającej jest wyższa od 5 m 3 /h (cd.) Oznaczenie Woda obiegowa Woda do napełnienia i uzupełnienia obiegów Sposób oznaczania wg Żelazo ogólne Fe 3+ i Fe 2+, 0,1 0,05 PN-73/C-04586.04 Mg/dm 3 Zawiesina ogólna, mg/dm 3 5 PN-72/C-04559.02 Fosforany PO 4 3-, mg/dm 3 5-10 takie, aby zachować wartość w wodzie obiegowej PN-76/C-04537.07 Substancje ekstrahujące się rozpuszczalnikami 1 PN-78/C-04573.01 organicznymi, mg/dm 3 Inhibitory, mg/dm 3 wg indywidualnych ustaleń 1) Wartości w nawiasie odnoszą się do obiegów z wymiennikami ciepła o rurkach mosiężnych lub miedzianych 2) W eksploatacji ciągłej. Dopuszcza się wartość 0,035 mval/dm 3 w sytuacjach awaryjnych do 24 h (pomiar prowadzić w kolektorach wody powrotnej) 3) Wartości w nawiasie odnoszą się tylko do napełniania oraz konserwacji obiegu w czasie postoju.

POLSKIE NORMATYWY JAKOŚCI WODY W SIECI CIEPŁOWNICZEJ: Norma PN-85/C-04601 nie ujmuje zagadnienia korozyjności w aspekcie obecności w niej jonów chlorkowych, siarczanowych, azotanowych i obecności w wodzie innych depolaryzatorów katodowych niż tlen (jak jony Fe +3 i Cu +2 ) dopuszcza obecność wysokiej zawiesiny w wodzie obiegowej. Napełnianie instalacji wewnętrznych centralnego ogrzewania bezpośrednio wodą przygotowaną zgodnie z normą dla wody sieciowej tj. według PN-85/C-04601 może powodować uszkodzenia korozyjne elementów miedzianych i aluminiowych instalacji centralnego ogrzewania

Norma PN EN 12952 cz. 12 z 2006r. Parametr Jednostka Woda zasilająca zawierająca rozpuszczone sole Zdemineralizowa- na woda zasilająca i woda wtryskowa do schładzaczy Ciśnienie robocze bar (=0,1MPa) Woda dodatkowa do kotłów wodnych wysokotemperaturowych > 0,5 do 20 >20 do 40 >40 do 100 Cały zakres ciśnień Cały zakres ciśnień Wygląd - Przejrzysta, wolna od zawiesin stałych Przewodność właściwa w js/cm Nie określa się, przyjmować tylko wartości dotyczące wody temperaturze 25 0 C kotłowej - tablica 5.2 Przewodność kwasowa w temperaturze 25 0 C a Wartość ph w temperaturze 25 0 C b - Nie określa się, przyjmować tylko wartości dotyczące wody kotłowej js/cm - - - < 0,2 - - > 9,2 c > 9,2 > 9,2 > 9,2 d > 7,0 Twardość całkowita (Ca + Mg) mmol/l < 0,02 e < 0,01 < 0,005 - < 0,05 Zawartość sodu i potasu (Na + K) mg/l - - - < 0,010 - Zawartość żelaza (Fe) mg/l < 0,050 < 0,030 < 0,020 < 0,020 < 0,2 Zawartość miedzi (Cu) mg/l < 0,020 < 0,010 < 0,003 < 0,003 < 0,1 Zawartość krzemionki (SiO 2 ) mg/l Nie określa się, przyjmować tylko wartości dotyczące wody < 0,020 - kotłowej - tablica 5.2 Zawartość tlenu (O 2 ) mg/l < 0,020 f < 0,020 < 0,020 < 0,1 Zawartość oleju/smaru (patrz EN- mg/l < 1 < 0,5 < 0,5 < 0,5 < 1 12952-7) Zawartość substancji organicznych mg/l Patrz odsyłacz h < 0,5 g < 0,2 Patrz odsyłacz h (jako TOC) Alternatywnie indeks nadmanganianowy mg/l 5 5 3 5 - a -zakresie dodatkowo zaleca się rozważenie wpływu organicznych środków korygujących b - w systemach zawierających materiały ze stopów miedzi należy utrzymywać ph w 8,7-9,2 c - dla wody zmiękczonej wartości ph > 7,0, a dla wody kotłowej zaleca się przyjęcie wartości ph wg tablicy 5,2 d - dla wody wtryskowej dopuszcza się tylko lotne środki alkalizujące e - przy ciśnieniach roboczych < 1 bar dopuszczalna twardość całkowita powinna wynosić maksimum 0,05 mmol/l f - zamiast dotrzymania tej wartości w warunkach przerywanej pracy kotła lub podczas pracy kotła bez odgazowywacza, należy dozować środki tworzące błony i/lub utrzymywać nadmiar środka usuwającego tlen g - dla ciśnień roboczych >60 bar zaleca się utrzymanie TOC <0,2 mg/l h - tak, aby maksymalnie ograniczyć zjawiska pienienia się wody, korozji i tworzenia osadów 10

Wymagania dla wody zasilającej sieci cieplne preizolowane wg wymagań European District Heating Pipe Manufacturers Association Woda zasilająca Przewodność właściwa Zmiękczona/ Odpowietrzona woda W przybliżeniu podobna do wody surowej Zdemineralizowana/ Odpowietrzona woda Twardość dh o 0,1 - Zawartość tlenu mg/l <0,02 <0,02 Wolny dwutlenek węgla mg/l - <10 <10

Wymagania dla wody obiegowej w sieciach cieplnych preizolowanych wg wymagań wg wymagań European District Heating Pipe Manufacturers Association Woda obiegowa Przewodność właściwa S/cm Zmiękczona/ Odgazowana woda W przybliżeniu podobna do wody surowej Całkowicie odsolona/ Odtleniona woda Twardość dh o 0,5 0 Wartość ph 9,5-10,0 9,5-10,0 Wygląd szlam (zawiesina) Czysta i bez szlamu Czysta i bez szlamu Zawartość oleju Bez oleju Bez oleju <10

Jakość wody obiegowej w sieci ciepłowniczej W zakresie temp. 35 o C do 180 o C Wg Duńskiego Towarzystwa Ciepłowniczego (1999) Woda uzupełniająca Woda zmiękczona Woda zdemineralizowana Wygląd Przezroczysta Przezroczysta Zapach Bez zapachu Bez zapachu Części stałe < 10 mg/l < 1 mg/l Odczyn ph (*) 9,8 +/- 0,2 9,8 +/- 0,2 Przewodność S/cm < 1500 < 25 Twardość dh o < 0,5 o n < 0,1 o n Zawartość tlenu < 0,02 mg/l < 0,02 mg/l Zawartość tłuszczu i oleju < 1 mg/l < 1 mg/l Zawartość chlorków Cl - (**) < 300 mg/l < 3,0 mg/l

Jakość wody obiegowej w sieci ciepłowniczej W zakresie temp. 35 o C do 180 o C Wg Duńskiego Towarzystwa Ciepłowniczego (1999) (cd.) Woda uzupełniająca Woda zmiękczona Woda zdemineralizowana Zawartość siarczanów SO 2-4 - < 1 mg/g Zawartość żelaza ogólnego Fe całk.. < 0,1 mg/l < 0,05 mg/l Zawartość miedzi Cu całk. < 0,02 mg/l < 0,01 mg/l Zawartość amoniaku NH 3 < 10 mg/l < 5 mg/l Graniczny poziom bakterii (***) Brak oficjalnych zaleceń Brak oficjalnych zaleceń (**) Przy zawartości chlorków powyżej 7 mg/l i temperaturze 94OC i 108oc występuje korozja naprężeniowa stali nierdzewnej AISI 304 i 316, które stosowane są w instalacjach obiegów ciepłowniczych. (***) Objawami infekcji bakteryjnej obiegów ciepłowniczych mogą być: nieprzyjemny zapach podobny do ścieków, szlam organiczny odkładający się na filtrach lub nieuzasadnione zwiększanie się zużycia środków korekcji chemicznej. W Danii nie dopuszcza się wyrobów z aluminium do obiegów ciepłowniczych.

Jakość wody uzupełniającej sieć ciepłowniczą W zakresie temp. 35 o C do 180 o C Wg Duńskiego Towarzystwa Ciepłowniczego (1999) Woda uzupełniająca Woda zmiękczona Woda zdemineralizowana Wygląd Przezroczysta bez barwy Przezroczysta bez barwy Zapach Bez zapachu Bez zapachu Części stałe < 5 mg/l < 1 mg/l Odczyn ph (*) 9,8 +/- 0,2 9,8 +/- 0,2 Przewodność S/cm W przybliżeniu jak woda surowa < 10 Twardość szczątkowa dh o < 0,1 o n < 0,01 o n Zawartość tlenu/dwutlenku węgla < 0,1/10 mg/l < 0,1/10 mg/l Zawartość tłuszczu i oleju Brak Brak Zawartość chlorków Cl - < 300 mg/l < 0,1 mg/l

Jakość wody uzupełniającej sieć ciepłowniczą W zakresie temp. 35 o C do 180 o C Wg Duńskiego Towarzystwa Ciepłowniczego (1999) (cd.) Woda uzupełniająca Woda zmiękczona Woda zdemineralizowana Zawartość siarczanów SO 2-4 - < 0,1 mg/g Zawartość żelaza ogólnego Fe całk. < 0,05 mg/l < 0,005 mg/l Zawartość miedzi Cu całk. < 0,05 mg/l < 0,01 mg/l Graniczny poziom bakterii Brak oficjalnych zaleceń Brak oficjalnych zaleceń (*) Nie zaleca się korygować ph wody za pomocą amoniaku ze względu na korozję miedzi i stopów, szczególnie powyżej ph = 9,0

Propozycja Jana Marjanowskiego Przedsiębiorstwo Ciepłownicze może we własnym zakresie lub korzystając z pomocy ekspertów zewnętrznych stworzyć własną zakładową normę jakości wody uzupełniającej i wody obiegowej w sieci uwzględniającą jej własne i specyficzne warunki. Propozycja w zakresie jakości wody uzupełniającej zład ciepłowniczy wg JM 1. Przewodnictwo < 30 µs/cm 2. ph - do 9,5 (korzystnie do 9,2 ze względu na korozję miedzi) 3. Twardość < 0,05 mmol/l (0,025 mval/l) 4. Zawartość tlenu < 0,02 mg/l 5. Zawartość dwutlenku węgla < 10 mg/l 6. Miedź < 0,02 mg/l 7. Fe < 0,2 mg/l 8. Zawartość oleju < 1 mg/l 17

STRATY WODY CIEPŁOWNICZEJ W SIECIACH CIEPŁOWNICZYCH 18

Problem strat wody w sieciach ciepłowniczych: W Polsce oraz w Danii i w Niemczech jest brak przepisów normujących dopuszczalne ubytki wody w sieci ciepłowniczej. Ilość wymian wody w sieci zależy silnie od ilości awarii na sieci. 1,5% godzinowego przepływu wody obiegowej przy doborze pomp wody uzupełniającej, 1% godzinowego przepływu wody obiegowej lub 2,5 % objętości wody w sieciach i przyłączonych bezpośrednio izolacjach odbiorczych (Zarządzenie Ministra Gospodarki Materiałowej z dnia 04.07.1977 r. w sprawie dostarczenia energii cieplnej MP nr 18/77) 2% godzinowego rzeczywistego przepływu wody obiegowej (Zarządzenie Ministra Gospodarki Materiałowej i Paliwowej z dnia 28.02.1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji stacji uzdatniania wody MP nr 10/87). Przy projektowaniu stacji uzdatniania wody dla potrzeb ciepłowniczych przyjmuje się: straty wody: 0,086 m3/h na 1 MW mocy cieplnej kotłowni wydajność stacji uzdatniania: 0,172 m3/h na 1 MW mocy cieplnej kotłowni

Benchmarking firm ciepłowniczych 2000 rok Koszty straty wody i energii w porównywanych systemach (16 firm) Sprzedaż w roku (energia) 72.173.201 GJ Pojemność wody w sieci 493.665 m 3 Strata wody w roku 3.879.833 m 3 Ilość wymian wody w roku 7.86 Strata ciepła (0,25 GJ/m 3 ) 969.958 GJ Strata energii do sprzedaży 1,34% Koszt straty ciepła w roku 29.098.748 zł Koszt straty uzdatnionej wody 11.639.499 zł Koszt ubytków ogrzanej wody w sieci w roku 40.738.247 zł (dane udostępnione przez Pana mgr inż. Stefana Hniatuka) Wg danych zebranych przez Jana Marjanowskiego średnie uzupełnianie zładów ciepłowniczych w Polsce po roku 2010 to 3-4 krotna objętość zładu ciepłowniczego.

Jan Marjanowski uważa, że racjonalne straty wody sieciowej to 1-2 objętości zładu ciepłowniczego w roku (odliczyć należy sprzedaną wodę do uzupełnień zładów wewnętrznych)

Czy nasze SUW to muzea techniki? Jeśli chodzi o jakość wody najczęściej jest ona bez zastrzeżeń. SUW ze zmiękczaczami sodowymi regenerowanymi NaCl SUW ze zmiękczaczami sodowymi i anionitami regenerowanymi chlorkami 22

Wraz z rozwojem nowoczesnego ciepłownictwa obok wysłużonych, manualnie obsługiwanych zmiękczaczy w obiekty SUW są wstawiane automatyczne zmiękczacze. Automatyczne zmiękczacze zapewniają mniejszą wydajność wody do uzupełnień niż ich manualne stalowe odpowiedniki, ale pracują bezobsługowo. W przypadku awarii woda w dużych ilościach zostanie podana do sieci ciepłowniczej ze starych zmiękczaczy. Jeśli nie są skorodowane to nie należy ich usuwać. 23

Od połowy lat 90-tych XX w. pojawiają się też pierwsze zmodernizowane SUW, połączenia zmiękczania i demineralizacji wody na instalacji odwróconej osmozy tzw. hybrydy technologiczne - jest to najwłaściwszy kierunek rozwoju Odwrócona osmoza 2 x 25 m3/h zasilana woda zmiękczoną Zmiękczacze 8 m3/h, odwrócona osmoza 2,5 m3/h 24

Zalecana modernizacja SUW : Pozostawiając stary układ zmiękczaczy (i anionitów) można wstawić nowy automatyczny zmiękczacz dwukolumnowy oraz małą instalację wody zdemineralizowanej odwróconej osmozy RO. 25

Wg Jana Marjanowskiego modernizacja SUW powinna polegać na: Modernizacji stacji uzdatniania wody uzupełniającej w oparciu o: - filtry wstępne mechaniczne, - budowie automatycznej stacji zmiękczania wody o znacznie większej wydajności jak godzinowe uzupełnianie SUW, - instalacji RO (odwróconej osmozy) zasilanej woda zmiękczoną lub wodą wodociągową odchlorowaną z antyskalantem, - sprawnego odgazowywacza próżniowego lub termicznego, - układu dozowania : stabilizacji ph oraz inhibitora korozji. Modernizacja układu podczyszczania układu powinna polegać na : budowwie nerki cepłowniczej 26

Nerka ciepłownicza - poprawianie jakości wody przez bocznikowe szerokopojęte filtrowanie + uzdatnianie wody polskie Zalecenia odnośnie filtracji mechanicznej: wg Danuty Chomicz - 2-5% wody w obiegu ciepłowniczym wg Jana Marjanowskiego - 1-3% wody w obiegu ciepłowniczym duńskie wg P. Randlova - 5-15% wody w obiegu ciepłowniczym

Według Jana Marjanowskiego nowoczesny zespół bocznikowy powinien składać się z: zespołu filtrów workowych o średnicy od 100 m do 10 m zmiękczacza, demineralizatora jonitowego próżniowego odgazowywacza wody A czy może być odgazowywacz termiczny zamiast próżniowego? ABSOLUTNIE TAK

Korzyści ekonomiczne: bardzo wysokie oszczędności energetyczne, szczególnie w okresie letnim, wynikające z pracy kotłów na paliwo gazowe przy parametrach sieci cieplnej 70 C/40 C. zmniejszenie się ilości awarii korozyjnych i awaryjnego uzupełniania sieci wodą uzdatnioną zmniejszenie dawki inhibitora korozji dawkowanego do sieci ciepłowniczej zwrot nakładów inwestycyjnych w ciągu 2-3 lat

Przykład zagrożenia sieci ciepłowniczej korozją tlenową: 1g O 2 powoduje w sezonie grzewczym 180dni) korozję 3,5 g Fe powstanie 4,5g osadu (produkty korozji) Założenie: pojemność zładu ciepłowniczego 10 000 m 3 czas trwania sezonu grzewczego 180 dni stężenie O 2 w wodzie ciepłowniczej jest na poziomie 0,20mg O 2 /dm 3 Korozji - całkowitemu zniszczeniu ulegnie 76m rury Fi 100mm o grubości ścianki 4mm Lub 9,5m rury Fi 400mm o grubości ścianki 6mm oraz powstanie zawiesiny produktów korozji stali w ilości 729kg osadu.

Korozja rur ze stali czarnej w sieciach ciepłowniczych

Idea kontrolingu korozyjnego Działanie - korekta chemiczna MARCOR Woda w dobrej kondycji Monitoring korozyjny - pomiary Raport - kontrola i analiza

Sondy korozymetryczne: - spiralny element pomiarowy z odpowiedniego metalu o powierzchni eksponowanej 2 cm 2 i grubości 0,5 2,0 mm - zakres pomiarowy: 0,0 0,6 mm z rozdzielczością 1 µm - czas pracy zależy od szybkości korozji: 3 6 lat - zakres temperatury: 0 130 o C - maksymalne ciśnienie robocze: nisko i średniociśnieniowe do 2 MPa wysokociśnieniowe do 26 MPa - sposób montażu: stalowy króciec z gwintem wewnętrznym G1,25 (nisko i średniociśnieniowe ) wspawany stalowy króciec z gwintem wewnętrznym M36 x 2mm (wysokociśnieniowe)

Pomiar szybkości korozji w ZEC miernik Atlas 1100 Rura powrotna ciepłociągu Fi 300 mm z wmontowanym czujnikiem rezystancyjnym Odczyt z miernika Atlas 1100 Szybkość korozji 1,19 µm/rok

Kontroling zapewnia całościową informację o: agresywność korozyjna wody w sieci ciepłowniczej czy w instalacji c.o. budynku, postęp ubytków korozyjnych (rzeczywista szybkość korozji), stan instalacji / kotła / rurociągów i innych urządzeń, skuteczność stosowanych zabezpieczeń antykorozyjnych (sposób uzdatniania wody uzupełniającej obieg ciepłowniczy woda DEMI czy zmiękczona, inhibitory korozji), wiedza o ewentualnych zagrożeniach, konieczne działania,

Czy wymienniki ciepła ze stali nierdzewnych 304 i 316 wg AISI, pracujące w węzłach cieplnych c.w.u. i c.o., NALEŻY CHEMICZNIE CZYŚCIĆ OKRESOWO I W JAKI SPOSÓB ZAPEWNIAJĄCY TRWAŁOŚĆ WARSTWY PASYWNEJ

Osady w wymiennikach ciepła Osady wapienno-węglanowe Osady związków żelaza

Charakterystyka osadów i stwarzanych przez nie problemów eksploatacyjnych. Osady węglanowe są tak dobrym izolatorem ciepła, że już warstwa o stosunkowo niewielkiej grubości może znacznie obniżyć sprawność cieplną wymiennika. Sprawność cieplna wymiennika ciepła zależy od grubości wytrąconej na rurkach warstwy osadu. Grubość osadu [mm] 0.0 0.2 0.4 0.5 0.6 Sprawność cieplna wymiennika JAD 6/50 [%] 100 73 52 43 38

Korozja wymienników ciepła ze stali nierdzewnych Obraz zniszczeń korozyjnych eksploatowanego wymiennika płytowego ze stali 316 widoczne wżery korozyjne.

Pod osadami kryją się inicjacje wżerowe, Kąpiel czyszcząca musi oczyścić płytę do dna wżeru i całą powierzchnię należy spasywować tą samą kąpielą łącznie z dnem wżeru. Procesy korozyjne zostaną przerwane, potencjał elektrochemiczny uśredniony, zapewniono odporność na korozję. Dolna część płyty czyszczona chemicznie Radiner Fi Płyta z lewego obrazka oczyszczona w górnej części MIĘKKĄ szczotką

Jakie podstawowe korzyści daje okresowe chemiczne oczyszczanie. usunięcie warstwy osadów działającej jak izolator termiczny polepszenie wydajności procesu wymiany ciepła, profilaktyka przeciwkorozyjna usunięcie potencjalnych ognisk korozji pod osadami, pasywacja stali, likwidacja i repasywacja już istniejących wżerów, uśrednienie potencjału elektrochemicznego i jgo wzrost o ok. 200 300 mv, polepszenie hydraulicznych parametrów pracy zmniejszenie oporów przepływu, wydłużenie żywotności wymiennika ciepła ale także zwiększenie komfortu cieplnego odbiorców ciepła. Chemiczne czyszczenie wymienników ciepła powinno być przeprowadzane co najmniej raz na 3 lata, stanowi ich okresowy niezbędny remont.

Chemiczne oczyszczanie wymienników preparat Radiner Fi Radiner Fi podstawowy preparat, przeznaczony do oczyszczania wymienników ciepła ze stali chromo niklowych. Preparat rozpuszcza osady kamienia wodnego, a przede wszystkim osad węglanu wapnia i związków żelaza. Wkomponowany zestaw inhibitorów korozji chroni stal, żeliwo szare, stale szlachetne z wysoką zawartością chromu, a także miedź i mosiądz. Nie niszczy gumowych uszczelek. Posiada dopuszczenie CLDT do płukania kotłów ze stali nierdzewnej Preparat obecny na rynku ciepłowniczym 22 lata

Zestawy pompowe ZP i ZPK Chemiczne czyszczenie: wymienników ciepła, kotłów i węzłów cieplnych, instalacji c.o. i c.w.u. Parametry i wyposażenie: wydajność: 1 10 m 3 /h wysokość podnoszenia: 10 40 m, zasilanie: 230 V, 400 V, presostat, grzałki elektryczne, rozdzielacz przepływu węże i końcówki, ph-metr

Symulacja procesu chemicznego oczyszczania wymiennika płytowego z użyciem preparatu Radiner Fi i zestawu pompowego ZP 10/20.

Chemiczne czyszczenie wymienników kolejne etapy roztwarzania osadów Radiner Fi

Wymiennik płytowy po płukaniu chemicznym

WNIOSKI 1. Uzdatnianie wody w oparciu o normy krajowe, zagraniczne czy też inne wymogi powinno być dobrze rozważone pod kątem jego przydatności dla konkretnego zakładu z dużą wiedzą i wyobraźnią techniczną. Korzystnie jest również sporządzić własną normę zakładową jakości wody ciepłowniczej i obiegowej. 2. Ograniczenie strat wody ciepłowniczej pozwala na wykorzystanie wody zdemineralizowanej z instalacji RO. 3. Nerka ciepłownicza jest nowoczesnym narzędziem do utrzymania w sieci wody ciepłowniczej w dobrej kondycji. 4. Chemiczne czyszczenie wymienników ciepła jest jego okresowym remontem, przedłuża jego żywotność i powinno być prowadzone w kąpielach, które nie tylko usuwają osad z powierzchni ale też spasywują powierzchnię stali. 48

Dziękuję za uwagę Zapraszam do współpracy marcor@marcor.com.pl jm@marcor.com.pl www.marcor.pl 49