T: BROŃ CHEMICZNA Przygotował Andrzej Potucha
1. Historia broni chemicznej. 2. Działanie rażące broni chemicznej. 3. Charakterystyka bojowych środków trujących. 4. Sposoby ochrony przed bojowymi środkami trującymi. 5. Środki zapalające. a) Ochrona przed środkami zapalającymi.
Historia broni chemicznej. Broń chemiczna stosowana była od zawsze, w zależności od pomysłowości dowódców. Przykładem zastosowania środków bojowych może być np. użycie przez Spartan w czasie trwania wojny peloponeskiej, /431-404 rok p.n.e./, dymów trujących na bazie siarki i mokrego drewna.
Historia broni chemicznej. cd. Jednak za skuteczny napad chemiczny czasów nowożytnych przyjęto zastosowanie chloru przez Niemców w 1915 r., pod Ypres w dniu 22 kwietnia. Napad polegał na opróżnieniu 6000 butli stalowych /ok. 180 ton/ w czasie 5 min na odcinku 6-km frontu. Dzięki sprzyjającym warunkom atmosferycznym wiatr 2-3 m/s zatruciu uległo ok. 20 000 żołnierzy przeciwnika. Zmusiło to wojska francuskie do wycofanie się na znacznym odcinku frontu. Napadu tego dokonano gwałcąc międzynarodowe umowy zawarte w Hadze w 1899 r., ratyfikowanego w 1907 r.
Rozwój broni chemicznej. Po sukcesach niemieckich, po BST sięgnęły inne kraje ogółem w czasie I wojny wyprodukowano ok.150.000 ton. Zatruciu uległo 1.009.038 osób, w tym śmiertelnych zatruć było 78.390, co stanowi 7,7 % śmiertelności. W czasie II wojny światowej Niemcy były przygotowane do wojny chemicznej. G.Schra dera opracował szereg nowych, wysoko toksycznych związków z grupy tzw.. Trylonów /związków fosforoorganicznych/. W latach powojennych od 1945 do 1958 na rozwój broni chemicznej w USA wydano sumę ok. 60 milionów dolarów, jednak nie użyto ich na szeroką skalę. Współcześnie nieustannie trwają badania nad bojowymi środkami trującymi.
Działanie rażące broni chemicznej. Głównymi właściwościami BST są: Zdolność masowego rażenia na dużych obszarach. Zdolność przenikania do nieszczelnych pomieszczeń. Zachowanie zdolności rażenia w powietrzu, w terenie, i skażonych przedmiotach przez określony czas w zależności od użytego środka chemicznego. Wadą BST jest znikoma odporność na warunki meteorologiczne, zwłaszcza: - Wiatr; - Deszcz.
Co to są bojowe środki trujące BST? Są to substancje chemiczne; Mają na celu: - Nagłe zahamowanie funkcjonowania lub sparaliżowania organizmów żywych; - Porażenie wzroku, układu oddechowego, pokarmowego; - Środki niszczenia roślin stosowane są głównie w celu wyeliminowania kryjówek przeciwnika;
Porażenie BST następuje wskutek: - działanie skażonego powietrza na drogi oddechowe, oczy i skórę; - Spożywanie skażonych produktów i picia skażonej wody (oddziaływanie na układ pokarmowy); - Zetknięcie się ze środkami znajdującego się na przedmiotach. Charakterystykę toksyczności k oblicza się na podstawie iloczynu stężenia środka trującego c i czasu ekspozycji t K= c X t
Charakterystyka BST Trwałe środki trujące /TST/ to: - V- gazy, - Sarin, - Soman, - Tabun, - iperyt, - luizyt, Nietrwałe środki trujące /NST/to: - Kwas pruski, - Fosgen, - Chlorocyjan.
Ze względu na sposób działania BST podzielono na 6 grup. 1. Paraliżująco-drgawkowe (związki fosforoorganiczne). Przedstawiciele to: V-gazy, Sarin, Soman, Tabun. Przenikają błyskawicznie przez skórę, błony śluzowe, drogi oddechowe. Obawy pojawiają się po 30s a po 1min następuje utrata przytomności. Objawy: Zwężenie źrenic, znieruchomienie oczu; Wydzielina z jamy ustnej; Zwolnienie akcji serca; Gwałtowne drgawki; Skurcze kręgosłupa z odchyleniem głowy do tyłu; Utrata przytomności; Zatrzymanie oddechu.
2. Parzące: Iperyt; Luizyt. Przenikają przez skórę, drogi oddechowe, błony śluzowe lub przewód pokarmowy. Objawy: Na skórze: rumień, pęcherze wypełnione płynem surowiczym, głębokie owrzodzenia; Na oczach i w oczach: gwałtowne łzawienie, światłowstręt, zapalenie spojówek, owrzodzenie wewnątrz oczu; W układzie oddechowym: kaszel, chrypa, bezgłos, zapalenie dróg oddechowych, ropień płuc, uduszenie. W przewodzie pokarmowym: owrzodzenie, bóle, nudności, wymioty, krwawienie, biegunka. 3. Duszące: Fosgen; Dwufosgen; Chlor; Zatrucie następuje przez drogi oddechowe po kilku godzinnym utajnieniu. Objawy: Porażenie dróg oddechowych, narastająca duszność, sinica skóry, jednolite słabe tętno, śmierć.
4. Ogólnotrujące: Kwas pruski (cyjanowodór) Chlorocyjany; Zatrucie następu przez drogi oddechowe lub błony śluzowe, układ pokarmowy i wilgotna skórę. Objawy: Porażenie gardła; Zawroty głowy; Duszności; Utrata przytomności; Drgawki oraz porażenie centralnego układu nerwowego i oddechowego. 5. Psychochemiczne: LSD-25 Sernyl Do zatrucia dochodzi po przez układ pokarmowy lub oddechowy. Objawy: Halucynacje, przewidzenia, złudzenia; Uczucie strachu, Zaburzenia ruchowe, zobojętnienie, zniechęcenie.
6. Drażniące: Chloroacetofenon; Adamsyt. Zatrucia z reguły następują przez układ pokarmowy lub oddechowy (zatrucia wodą). Objawy: Łzawienie, Kichanie, Kaszel, Nieżyt oskrzeli i tchawicy, Obrzęk płuc.
Sposoby ochrony przed bojowymi środkami trującymi. Pod pojęciem op. chem. należy rozumieć wszystkie przedsięwzięcia mające na celu: Zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa ludności; Likwidacje skutków napadu powietrznego; Zadania te mogą być zrealizowane po przez organizacje sprawnych systemów: Powiadamiania; Obrony biernej; Obrony czynnej.
System powiadamiania obejmuje: Wykrycie napadu; Rozpoznanie rodzaju środka BST; Powiadomienie o napadzie. Środki obrony biernej stanowią: Indywidualne środki ochrony/maska przeciw gazowa, odzież ochronna, narzutki z folii itp../; Zbiorowe środki ochrony /schrony i ukrycia/; W skład obrony czynnej wchodzą: Przedsięwzięcia organizacyjno szkoleniowe; Pierwsza pomoc oraz leczenie zatrutych i rannych; Likwidacja skutków napadu chemicznego.
Środki zapalające. Środki zapalające także wchodzą w skład broni chemicznej. Służą do rażenia: Ludzi; Infrastruktury; Urządzeń obronnych; Zapasów; Zasiewów; Lasów itp..
Do przenoszenia środków zapalających Bomby lotnicze; Pociski artyleryjskie; Fugasy; Granaty; Miotacze ognia; mogą służyć: Inne środki przenoszenia ładunków bojowych.
Najczęściej stosowane środki zapalające to: Napalm /800-1200 C/ bomby, pociski artyleryjskie, miotacze ognia, zbiorniki zapalające, fugasy; Pirożel /1200-1600 C/ bomby lotnicze; Magnez /1100-1200 C/ bomby lotnicze, pociski artyleryjskie miny, granaty; Termit /3000 C/ bomby lotnicze, pociski artyleryjskie, granaty; Fosfor biały /1000-1200 C/bomby lotnicze, pociski artyleryjskie, miny.
Ochrona przed środkami zapalającymi Bojowe środki zapalające wytwarzają bardzo wysoką temperaturę, są trudne do ugaszenia ze względu na swój skład. Z reguły gasi się je odcinając dopływ tlenu lub dużą ilością wody (z wyjątkiem termitu i fosforu - których nie wolno gasić wodą), piaskiem i za pomocą gaśnic. Do ochrony ludzi stosuje się: - schrony, podpiwniczenia, stacje metra oraz inne ukrycia; - Polowe ukrycia terenowe (transzeje, szczeliny przeciwlotnicze); - Naturalne ukrycia terenowe (wąwozy, jaskinie, jary itp..) - Indywidualne środki ochrony przed skażeniami i specjalne ubiory. Do ochrony sprzętu stosuje się: - Przykryte okopy i ukrycia; - Naturalne wąwozy i jary; - Płótno brezentowe oraz inne dostępne materiały; - Środki ppoż. (piasek, wodę, gaśnice itp..)