Lp. Przepis Zgłaszający uwagę Treść uwagi Stanowisko 1. Uwaga ogólna Instytut Medycyny Pracy im. J.Nofera w Łodzi/ Uwaga nieuwzględniona. Konsultant Krajowy w Departament podjął prace dziedzinie Medycyny Pracy legislacyjne w celu nowelizacji regulacji prawnej zawartej w Regulowanie odrębnymi przepisami prawnymi sposobu i trybu wydawania zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego przeciwwskazania zdrowotnego do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą piersią nie znajduje uzasadnienia. Mimo licznych zastrzeżeń zgłaszanych do Departamentu Zdrowia Publicznego prze Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy, Krajowego Konsultant w dziedzinie Medycyny Pracy oraz Radę Ochrony Pracy odnośnie mnożenia aktów prawnych dotyczących badań lekarskich, od których zależy wykonywanie określonych prac, planuje się wydanie kolejnego W aktualnym stanie prawnym tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich stwierdzających, że ze względu na stan ciąży kobieta nie powinna wykonywać dotychczasowej pracy reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Wzór zaświadczenia jest załącznikiem nr 3 do ww. W wyniku kolejnej nowelizacji ustawy Kodeks pracy obejmującej art. 179, poszerzony został (o okres karmienia piersią) zakres sytuacji, w których pracodawca na podstawie rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332, z późn. zm.). Należy jednocześnie wskazać, iż zapis 119 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz. U. Nr 100, poz. 908) wskazuje, iż na podstawie jednego upoważnienia ustawowego można wydać tylko jedno rozporządzenie. W zaistniałej sytuacji nie jest możliwa zmiana 1
2. Uwaga ogólna Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy instytut Badawczy orzeczenia lekarskiego jest zobowiązany przenieść pracownicę do inne pracy. Uwzględnienie tej szczególnej sytuacji w orzeczeniu dla celów określonych w Kodeksie pracy powinno zostać uregulowane drogą nowelizacji ww. rozporządzenia, a nie przez wydanie odrębnego przepisu prawnego. Efektem realizowanego w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi w latach 2004-2005 polskoholenderskiego projektu MATRA - Redefinicja Ministra Zdrowia za opiekę zdrowotną nad pracującymi w Polsce jest projekt propozycja zamian w aktach prawnych odnoszących się do ochrony zdrowia pracujących. W 1 ust. 1 pkt 4 lit. c) raportu końcowego- zaproponowano zmianę zapisu cytowanego wyżej rozporządzenia oraz wzór zaświadczenia lekarskiego wydawanego w przypadku istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy przez pracownicę w ciąży i karmiącą piersią. W trakcie realizacji programu podkreślono również wielokrotnie konieczność uporządkowania stanu prawnego dotyczącego badań lekarskich, od których zależy wykonywanie określonego rodzaju prac, a także trybu kierowania na te badania oraz trybu odwoławczego. Zgodnie z delegacją zawartą w art. 179 7 Kodeksu pracy, rozporządzenie powinno dotyczyć sposobu i trybu wydawania zaświadczeń lekarskich stwierdzających przeciwwskazania zdrowotne do rozporządzenia Kodeksowego w zaproponowanym w raporcie końcowym kształcie. Uwaga nieuwzględniona. Stan ciąży u kobiety nie jest kwalifikowany jako odstępstwo 2
wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą piersią, uwzględniając zagrożenia dla jej zdrowia lub bezpieczeństwa występujące w środowisku pracy. Z treści przesłanego projektu wynika, że chodzi o zaświadczenia wydawane ze względu na stan zdrowia kobiety. Wydaje się więc, że projekt powinien być rozszerzony o stworzenie możliwości zwrócenia się lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami do pracodawcy o dostarczenie, w przypadku gdy jest to konieczne informacji na temat środowiska pracy. od prawidłowego stanu zdrowia z wyjątkiem postaci patologicznej. Ponadto należy wskazać, iż lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę nad pracownikami winien znać warunki pracy pracownika. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 marca 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) wskazuje, iż ocenę zagrożeń na stanowisku pracy dokonuje lekarz na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, 3
występujących na stanowiskach pracy. Wskazane jest, aby lekarz uzupełnił informacje pracodawcy o spostrzeżenia z przeprowadzonych wizytacji stanowisk pracy. 3. - tytuł rozporządzenia Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Przepisy 7 art. 179 Kodeksu pracy stanowi: Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb wydawania zaświadczeń lekarskich stwierdzających przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią, uwzględniając zagrożenia dla jej zdrowia lub bezpieczeństwa występujące w środowisku pracy. W związku z brzmieniem upoważnienia ustawowego tytuł upoważnienia również powinien Zawierać sformułowanie zaświadczeń lekarskich stwierdzających, a nie zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego. Tytuł oraz treść rozporządzenia nie zawierają doprecyzowania, iż chodzi o kobietę karmiącą dziecko piersią. Uwaga nieuwzględniona. Lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę na kobietą wydaje jedno zaświadczenie o stanie ciąży lub też o karmieniu piersią. Użycie liczby mnogiej w niniejszym zapisie nie wydaje się mieć uzasadnienia. Ponadto treść rozporządzenia nie uwzględnia wytycznych zawartych w przepisie upoważniającym (uwzględniając zagrożenia dla jej zdrowia lub bezpieczeństwa występujące w środowisku pracy) w szczególności nie przewiduje, iż wydanie 4
zaświadczenia jest poprzedzone badaniem pracownicy lub oceną zagrożeń występujących na stanowisku pracy. - 1-3 4. -uwaga ogólna Rządowe Centrum Legislacji Departament Legislacyjny W 1 rozporządzenia ustala się, że zaświadczenie lekarskie stwierdzające istnienie przeciwwskazań nazywa się dalej zaświadczeniem. Tymczasem w 2 i 3 znajduje się wyrażenie zaświadczenie lekarskie. Ze sformułowana 3 nie wynika, iż dane wymienione w pkt 1-3 dotyczą pracownicy. Przekazany projekt rozporządzenia nie wypełnia delegacji ustawowej zawartej w art. 179 7 Kodeksu pracy. Przedłożony do opiniowania projekt określa jedynie jeden z trybów wydawania zaświadczenia lekarskiego tj., gdy o wydanie takiego zaświadczenia wystąpi pracownica. Uwaga nieuwzględniona. Zamieszczenie stosownego zapisu w projekcie rozporządzenia nie znajduje uzasadnienia. W świetle przepisu 179 na pracodawcy ciążą następujące obowiązki: 1) przenieść pracownicę do innej pracy w sytuacji, gdy jej dotychczasowa praca została wymieniona w przepisach wydanych na podstawie 176 Kp, jako 5
praca wzbroniona; 2) pracodawca ma możliwość dostosowania warunków pracy pracownicy, w celu wyeliminowania zagrożeń dla jej zdrowia lub bezpieczeństwa. W świetle przedstawionych poglądów należy umożliwić wydawanie zaświadczenia także na wniosek pracodawcy. - 1-2 - 4 Projekt rozporządzenia należy ponownie przeredagować pod względem prawnym i redakcyjnym, w szczególności wypełniając wytyczne zawarte w upoważnieniu ustawowym, poprzez: 1) przeredagowanie 1 w zakresie konieczności wskazania lekarza wydającego zaświadczenie lekarskie; 2) w 2 należy szczegółowo określić, bądź zrezygnować z użycia wniosku jako wystąpienia pracownicy o wydanie zaświadczenia lekarskiego; 3) do 4 należy dodać odnośnik, o tym że rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów 6
przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.), które utraciło moc obowiązującą w zakresie określonym niniejszym rozporządzeniem, na podstawie art. 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, z dniem 1 stycznia 2002 r. 5. - OSR Rządowe Centrum Legislacji Departament Prawa Gospodarczego i Finansów Należy wskazać, w OSR, iż przedmiotowe rozporządzenie będzie oddziaływać także na lekarzy. Należy wyjaśnić kwestię oddziaływania na kobiety w ciąży oraz w okresie popołogowym. Zawarte w uzasadnieniu zapisy nie wprowadzają modyfikacji w stosunku do dotychczas obowiązującej regulacji. Należy uzupełnić OSR o zapis dotyczący oddziaływania na rynek pracy. Należy uzupełnić OSR o wynik konsultacji społecznych. 7
Ministerstwa lub inne instytucje niezgłaszające uwag do przedmiotowego projektu: 1. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2. Ministerstwo Sportu 3. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 4. Ministerstwo Środowiska 5. Ministerstwo Sprawiedliwości 6. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji 7. Ministerstwo Edukacji i Nauki 8. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej 9. Rządowe Centrum Studiów Strategicznych 10. Główny Inspektorat Sanitarny 11. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego 12. Generalny Inspektorat Ochrony Danych Osobowych 13. Naczelna Rada Lekarska 14. Narodowy Fundusz Zdrowia 15. Głowny Inspektor Pracy 8