WROCŁAW www.wydawnictwo-astrum.pl WROCŁAW
Copyright by Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o. Wrocław 2009 Wszelkie prawa zastrzeżone Opracowanie redakcyjne Zespół Wydawnictwa Opracowanie techniczne Elżbieta Bursztynowicz Projekt okładki Michał Łaszczyk, Agnieszka Szczepanik Wydanie I Żadna część tej pracy nie może być powielana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób, włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu innych systemów, bez pisemnej zgody wydawcy Zamówienia na książki można składać na kartach pocztowych lub przez Internetową Księgarnię Wysyłkową www.wydawnictwo-astrum.pl www.sluchowiska.com www.ksiazki-dla-dzieci.com Nasz adres Wydawnictwo ASTRUM 50-950 Wrocław 2, skr. poczt. 292 e-mail: astrum@astrum.wroc.pl tel. 071 328-19-92, fax 071 372-18-34 Napisz do nas lub zadzwoń! ISBN 978-83-7277-320-3
SPIS TREŚCI WST P 7 O PRACOWITYM OSIOŁKU I KRÓLU LWIE 9 O M DRYM JE YKU I CHYTRYM LISIE 23 O ZAJ CU SZYBKIM I JE U KU NIERZU 35 JAK BOCIAN KLEKOT CYFEREK SI UCZYŁ 47 O PODST PNYM KOCIE MIAU-MIAU I UCZCIWYM PSIE HAU-HAU 75 JAK PAN ALFABET DO PRZEDSZKOLA MASZEROWAŁ 91 MAMA UCZY CYFEREK 107 BAJKA O PANU ZEGARZE 115 JAK PRZEDSZKOLAKI PARK SPRZ TAŁY I KOLORY POZNAWAŁY 131 WIZYTA WI TEGO MIKOŁAJA 153 KOMINIARZ 165 STRA AK 169 5
WSTĘP Szanowni Pa stwo! Wydawnictwo ASTRUM przygotowało seri nowych bajek dla dzieci autorstwa Lecha Tkaczyka. Mo na je najmłodszym tradycyjnie przeczytać. Ale nadaj si one tak e do zainscenizowania, np. w przedszkolnym teatrzyku. Ten dwojaki sposób prezentacji dzieciom tej samej bajki, daje wychowawcom ciekaw mo liwo ć wprowadzania najmłodszych w wiat literatury i teatru. Aby pomóc Pa stwu w przygotowaniu takiego przedstawienia, wydajemy, towarzysz c ilustrowanym ksi eczkom, publikacj, w której teksty bajek zostały przekształcone w scenariusze. S one podstawow propozycj zainscenizowania historyjek, maj c zach cić wychowawców do spróbowania sztuki teatru i mo liw do wykonania nawet w bardzo skromnych warunkach. Na pewno zostan wzbogacone o pomysły realizatorów, powstaj ce w trakcie przygotowania spektaklu. Bajki te mo na zainscenizować w teatrzyku lalkowym, wykorzystuj c klasyczny parawan. Lalki-postacie mog być zrobione tradycyjnie i przypominać wygl dem bohatera (najcz ciej zwierz tko). Mo na te wykorzystać gotowe przedmioty z ycia codziennego i ucharakteryzować je na dane postacie ale musz one w jaki sposób kojarzyć si z dominuj cymi cechami danego bohatera. Z powodu do ć obszernego tekstu narracyjnego, którego byłoby zbyt du o dla jednego dzieci cego wykonawcy, w niektórych bajkach wprowadzili my po dwóch narratorów. Istotn spraw jest wchodzenie aktorów w tempo bez zb dnych przerw dla zachowania rytmu rymowanego tekstu. Nie jest to łatwe trzeba przećwiczyć to podczas prób. Bajka mo e być równie zagrana bez lalek, przez aktorów-dzieci na przedszkolnej scence. W takim przedstawieniu wychowawca-re yser musi pami tać, e teatr to obok tekstu przede wszystkim ruch. Podczas prób dochodzi do ustalenia działa mi dzy bohaterami. One si same nie zrobi re yser musi je zaproponować i przećwiczyć. Dekoracje wskazujemy tylko hasłowo. Realizatorzy przedstawienia maj tu pole do ogromnej inwencji choć nie powinni przesadzać z bogactwem scenograii. Jej nadmiar szkodzi spektaklowi najlepsza jest do ć oszcz dna, sygnalizuj ca charakterystyczne miejsce akcji. Spektakl warto te wzbogacić efektami d wi kowymi. Motywy muzyczne czyni przedstawienie ciekawszym i ponadto pozwalaj płynnie zmienić dekoracj, bez utraty uwagi małych widzów. Ideałem w teatrzyku dla małych dzieci byłoby wykorzystanie ywej muzyki (i efektów d wi kowych) granej nawet na prostych instrumentach albo na pianinie. Mo na posłu yć si gotow muzyk na ta mie, ale tu zalecamy ostro no ć. Podkład muzyczny nagrany do cało ci przedstawienia narzuca małym aktorom jego tempo i mo e spowodować kłopoty z synchronizacj muzyki i tekstu. Lepiej jest zrobić podkład w kawałkach i puszczać je w odpowiednich momentach. A zatem do dzieła! yczymy Pa stwu a przede wszystkim Dzieciom dobrej zabawy w teatr. 7
Lech Tkaczyk O PRACOWITYM OSIOŁKU I KRÓLU LWIE Występują: Narrator I Narrator II osioł Don Kichot gospodarz Pan Panczo lew Leon wilk ptaki
(gong narrator I zza parawanu zapowiada tytuł bajki) Bajka o pracowitym osiołku i królu lwie (motyw muzyczny) SCENA 1 (dekoracja Zagroda i ł ka osioł pasie si na ł ce; narratorzy staj przed parawanem /na proscenium/) Narrator I W dalekim kraju na ko cu wiata stała niewielka drewniana chata. Stała w ród pastwisk na skraju lasu, aby doj ć do niej potrzeba czasu. Obok tej chaty była zagroda male ka stajnia, studnia i woda w małym strumyku szumiała cicho. Na takim polu pasł si Don Kichot. Narrator II Je li nie wiecie to imi osła. Osioł w tej bajce to postać wzniosła. Na gospodarstwie bez osła bieda tłumaczyć dzieciom wi cej nie trzeba. I dobrze wiedział o tym Pan Panczo, co kukurydzy miał całe ranczo. Ranczo to znaczy ogromne pole i dla osiołka oj, ci k dol. (osioł podchodzi do chaty) Codziennie rano, jeszcze przed witem, 10 O pracowitym osiołku i królu lwie
(stuka w drzwi) Don Kichot Pancza budził kopytem: Osioł No, gospodarzu, do pracy pora, bo nie zd ymy pola zaorać! A potem trzeba zwie ć siano z ł ki, a tu wysoko s ju skowronki! (powoli wychodzi Panczo, przeci ga si, ziewa; przegania osła i bierze si do jedzenia) Narrator I Lecz Panczo leniem był ponad lenie i nade wszystko kochał jedzenie. Tu przed jedzeniem uwielbiał pospać i zamiast siebie do pracy osła gonił bez przerwy i straszył batem, choć Kichot chciał być dla niego bratem. (motyw muzyczny) SCENA 2 (dekoracja Ł ka osioł duma, siedz c przy kupce siana zaaran owanej plastycznie) Narrator II A dnia pewnego zm czony prac usiadł Don Kichot nad sianka tac, bo to był osioł uczony wielce, wi c obiad umiał zje ć te widelcem. I nad tym sianem łz wielk spu cił i postanowił Pancza opu cić. Miał na to m dre wytłumaczenie: (osioł wstaje i mówi zdecydowanie) O pracowitym osiołku i królu lwie 11
Osioł Nie b d wi cej pracował z leniem! Narrator I Jak postanowił, tak te i zrobił. Podkow now do nogi dobił, a co podkowa dla osła znaczy, zaraz wam dzieci to wytłumacz. (narrator mo e wzi ć podkow od osła i pokazać widzom; oddaje j, osioł j czy ci i przymierza, próbuje st pać) Otó podkowa to rodzaj buta. W te buty musi wi c być obuta ka da zwierzyna, co ma kopytka, no bo bez butów sprawa jest przykra. Narrator II Bo gdy przychodzi jesie i słota, łatwo wej ć wtedy na kup błota albo na kamie ostry na roli, a wtedy mocno kopytko boli. Ale nasz Kichot bardzo starannie dbał o swe butki, myj c je w wannie. Past je czy cił i polerował, bo tak go tatu dobrze wychował. (osioł staje na przedzie gotowy do drogi) W ko cu Don Kichot powiedział: Osioł Mog! (osioł w druje od jednego do drugiego boku sceny) 12 O pracowitym osiołku i królu lwie
Narrator I No i wyruszył w dalek drog. A wkoło lasy i cudne ł ki, w górze lataj ptaszki, biedronki. Osioł (do siebie) U gospodarza ycie jest trudne, ale na ł ce z kolei nudne! (osioł w druje dłu sz chwil jednocze nie motyw muzyczny mo na w trakcie zmienić z tyłu dekoracj na Sawann ) SCENA 3 Narrator I Tak my lał, le c, osiołek Kichot, a nagle: Osioł Kto to? Co to za licho? (z drugiej strony na scen wkracza lew; osioł si zatrzymuje) Narrator II Patrzy nasz osioł, oczom nie wierzy prosto na niego lew dziki bie y! Lew od prawieków jest królem zwierza i wła nie król ten do osła zmierza. Lew Jestem lew dziki gro ny i zły i wezm ciebie zaraz na kły, bo głodny jestem dzisiaj szalenie i czuj tutaj smaczne jedzenie! O pracowitym osiołku i królu lwie 13