Rachunek wyników firmy. Reguła maksymalizacji zysku. Formy finansowania działaności przedsiębiorstwa- rola giełdy Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski 1. Instytut Nauk Ekonomicznych
Koszt księgowy a koszt alternatywny Rachunek wyników w ujęciu księgowym Wpływy( przychód, utarg) 80 tys.$ Koszty 50 tys.$ Zysk 80 tys.$ -50 tys.$ 30 tys.$ Rachunek wyników w ujęciu ekonomicznym Wpływy 80tys. $ Koszty koszt w ujęciu księgowym 50 tys.$ koszt alternat. czasu pracy właściciela 25 tys.$ koszt alternat. kapitału firmy ( 30 tys. $) wg stopy 10% 3tys.$ 78 tys.$ Zysk ekonomiczny ( nadzwyczajny) 2 tys. $
Zysk ekonomiczny (nadzwyczajny) Stanowi prawidłową miarę różnicy między kosztem ekonomicznym a przychodami (utargiem) To czysty zysk powstały po potraceniu wszystkich kosztów( księgowych i ekonomicznych) To prawidłowy wskaźnik rzeczywistej efektywności wykorzystania środków właściciela zaangażowanych w działalność gospodarczą.
Reguła maksymalizacji zysku MC = MR Koszt krańcowy MC, to przyrost kosztów całkowitych wywołany wzrostem produkcji o jednostkę MC w miarę wzrostu produkcji zwiększa się, gdyż maleje krańcowa produktywność dodatkowych pracowników w wyniku zwiększania ilości pracowników przy tej samej liczbie maszyn
Reguła maksymalizacji zysku MC = MR Utarg krańcowy MR, to wzrost przychodów całkowitych wywołany wzrostem produkcji o jednostkę Utarg krańcowy spada w miarę wzrostu produkcji, gdyż: krzywa popytu na produkty firmy jest krzywą malejącą, co oznacza że spadają ceny sprzedawanych jednostek produktów
Reguła maksymalizacji zysku MC = MR Optymalne rozmiary produkcji firmy: MC= MR Literatura: D.Begg, Ekonomia, t.1, PWE, Warszawa 1993
Formy finansowania działalności przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo finansuje działalność poprzez: Samofinansowanie inwestycji (rozumianych jako przyrost środków trwałych firmy, tj takich, które nie zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym np. maszyny, hale fabryczne, nowe technologie) Odpisy z amortyzacji Kredyty bankowe Emisję akcji i obligacji
Funkcja ekonomiczna giełd w finansowaniu działalności firm Gdy kapitał jest trudno dostępny, państwa nie mogą się rozwijać, gdyż przedsiębiorcy nie mogą zakładać firm. Istniejące spółki nie mogą finansować rozwoju, nie powstają nowe miejsca pracy.
Funkcja ekonomiczna giełd Funkcja ekonomiczna giełd papierów wartościowych polega zatem na: zasilaniu przedsiębiorstw w środki wycenie majątku produkcyjnego przedsiębiorstw notowanych na giełdzie (A.Sopoćko, Giełda papierów wartościowych, PWE, Warszawa, 1991, s.16)
Rola giełd w gospodarce światowej Ułatwianie obrotu w handlu wewnętrznym, jak i międzynarodowym Kształtowanie cen dzięki dużej koncentracji obrotów na giełdach Kształtowanie zwyczajów handlowych Opracowywanie standardów towarowych Narzędzie kształtowania koniunktury
Giełda - definicja Giełdy są szczególnym rodzajem rynków formalnych. To stałe, odbywające się w określonym czasie i miejscu, podporządkowane określonemu regulaminowi spotkania osób pośredniczących w zawieraniu transakcji, których przedmiotem mogą być: pieniądze ( dewizy), papiery wartościowe ( akcje), weksle lub towary o pewnych cechach szczególnych.
Miejsce giełdy w strukturze rynku (A.Sopoćko Giełda papierów wartościowych, PWE Warszawa 1991,s.10)
Giełdy - historia Giełdy papierów wartościowych stanowią nieodłączną część rynku kapitałowego i od 2-ch stuleci stanowią istotną rolę w gospodarce rynkowej Giełdę wynaleziono w starożytnym Rzymie, gdzie dzierżawcy podatków otrzymali od państwa wyłączność na licytowanie poborów i podatków
Giełdy - historia Nowoczesne giełdy pojawiły się w Londynie w połowie XIX w. Powstały, by zapewnić poprzez emisję akcji - gromadzenie kapitałów potrzebnych na sfinansowanie wypraw handlowych do nowo odkrytych krajów Dalekiego Wschodu
Kapitalizacja giełdy Miernikiem rozwoju danego rynku akcji, jego wagi dla całej gospodarki, jego urynkowienia jest stosunek kapitalizacji danej giełdy do PKB wyrażony w procentach. Kapitalizacja giełdy to wartość rynkowa akcji, czyli suma cen wszystkich jej akcji.
Kapitalizacja giełdy Kapitalizacja giełd amerykańskich jest już o ok. 50% większa, niż PKB tego kraju, który obecnie wynosi ponad 18 bln $. W państwach Europy Zachodniej, a także w najbardziej rozwiniętych krajach Azji stosunek kapitalizacji giełd do PKB waha się między 60 a 100% PKB. Kapitalizacja GPW w Warszawie w 2011 r. wynosiła mniej niż 50% PKB, czyli mniej niż na rozwiniętych rynkach globalnych, jednak ciągle wzrasta. Otwartość rynku kapitałowego oznacza większy dostęp firm do kapitału a przez to stymuluje ich rozwój
Rynek pierwotny i rynek wtórny Rynek papierów wartościowych obejmuje rynek pierwotny i rynek wtórny. Rynek pierwotny- za jego pośrednictwem spółki sprzedają swoje akcje i obligacje w drodze emisji publicznej bądź niepublicznej ( np. udostępnianie akcji dla pracowników). Rynek wtórny to giełda; obrót papierami wartościowymi odbywa się miedzy inwestorami z wyłączeniem emitenta.
Rodzaje papierów wartościowych Rodzaje papierów wartościowych, którymi handluje się na giełdzie: akcje i obligacje Akcje - papiery niepewne (o wysokim stopniu ryzyka), potwierdzają udział w majątku spółki akcyjnej, która jest własnością akcjonariuszy, z których każdy posiada część kapitału spółki
Rodzaje papierów wartościowych Każda akcja ma wartość nominalną, o znaczeniu tylko księgowym oraz wartość rzeczywistą ( rynkową), która: nie jest wielkością stałą zmienia się w zależności od popytu i podaży z tą akcją związanych.
Rodzaje papierów wartościowych Obligacja to papier wartościowy będący zobowiązaniem, czyli papierem dłużnym emitenta. W przeciwieństwie do akcji nie przedstawia ułamkowej części kapitału akcyjnego i przez to nie jest związana z udziałem w spółce.
Operacje giełdowe Podstawowe operacje giełdowe: natychmiastowe i terminowe Natychmiastowe są realizowane bezpośrednio po ich zawarciu (do 2-ch dni). W tym czasie powinno nastąpić wydanie walorów nabywcy, ich odbiór i zapłata umówionej należności
Transakcje terminowe Miedzy datą ich zawarcia a datą realizacji, z góry określoną, występuje pewien świadomie wydłużony okres czasu. Wyróżnia się 2 główne rodzaje transakcji terminowych: Spekulacyjne (na zarobienie)- ich celem jest zyskanie na zmianach notowań giełdowych Hedgingowe - na zabezpieczenie się przed stratami wynikającymi ze zmian notowań giełdowych
Realna stopa przychodu Realna stopa przychodu z papierów wartościowych, to iloraz: dywidenda + zysk kapitałowy dzielone przez: cena zakupu stopa inflacji.
Teorie giełdy Istnieją dwie zasadnicze teorie giełdy: Pierwsza Teoria Giełda jest kasynem, w którym nie ma racjonalnych podstaw działania, a wszystko zależy od szczęścia, gdyż rynek zdominowany jest przez krótkookresowe transakcje spekulacyjne
Teorie giełdy Druga Teoria Giełda jest rodzajem rynku efektywnego, czułym instrumentem przetwarzania informacji. Wiele faktów wskazuje, że rynkowe ceny akcji są bardziej zgodne z teorią rynków efektywnych niż teorią kasyna. Teza ta znajduje potwierdzenie w przypadkach, gdy ceny akcji znaczniej odpowiadają kondycji ekonomicznej firmy i im wyższy jest - w długim okresie- stosunek dywidendy do zysku kapitałowego w całkowitym dochodzie z aktywów.
Indeksy giełdowe Indeksy giełdowe - w sposób syntetyczny przedstawiają stan rynku lub wybranych jego segmentów. Obrazują zmiany cen akcji i trendy notowań czyli giełdową koniunkturę Przykłady indeksów: WIG, WIG 20, WIRR, Dow Jones
Wskaźniki giełdowe Wskaźniki giełdowe: pozwalają na orientację co do atrakcyjności cen akcji, tj. czy dane akcje są drogie, czy tanie w porównaniu z innymi. Przykłady wskaźników: c/z, c/ wk, stopa dywidendy
Wskaźniki giełdowe Najważniejszym z nich jest wskaźnik cena/zysk c/z (po angielsku price/earnings- p/e). Jest to stosunek aktualnej ceny jednej akcji do zysku netto przypadającego na te akcję za ostatnie 4 kwartały Im niższa jest jego wartość, tym lepiej. Jeśli wskaźnik c/z wynosi 10 oznacza to, że za każdą złotówkę zeszłorocznego zysku ( i perspektywę podobnych zysków w przyszłości) płaci się 10 zł. Jeśli c/z wynosi 20 - to za taką samą złotówkę zysku trzeba zapłacić 20 zł. Transakcja zatem jest mniej opłacalna.
Wskaźniki giełdowe Podobnie oblicza się wskaźnik cena/wartość księgowa c/wk Im niższa jego wartość, tym tańsze są akcje w stosunku do majątku firmy. Z kolei wskaźnik stopy dywidendy mówi nam jaki procent obecnej ceny akcji stanowiła dywidenda wypłacana ostatnio przez firmę. W tym przypadku, im wyższy wskaźnik, tym lepiej. A. Sopoćko, Giełda papierów wartościowych, PWE, Warszawa,1991