Warszawa, dnia 21 lutego 2007 r. MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament PoŜytku Publicznego DPP-0212/26/MS/06 Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych W odpowiedzi na Stanowisko Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności poŝytku publicznego i wolontariacie i niektórych innych ustaw do projektu według stanu na dzień 29 stycznia 2007r., Departament PoŜytku Publicznego jako Projektodawca powyŝszej regulacji chciałby wyrazić OFOP podziękowanie za przedstawione opinie i propozycje rozwiązań, poprzedzone gruntowną i rzetelną analizę przepisów przedmiotowego projektu. Jesteśmy wdzięczni takŝe za profesjonalną, przejrzystą i czytelną formę Stanowiska, która umoŝliwia precyzyjne ustosunkowanie się do uwag i wątpliwości OFOP w zakresie projektu. PoniewaŜ w znacznej części punktów zawartych w Państwa piśmie, OFOP zdaje się podzielać rozwiązania przyjęte projekcie ustawy (pkt. I, III, IV,V, VIII, zasadniczo w takŝe IX i XI), czym dało wyraz zrozumienia połoŝenia Projektodawcy, który stara się pogodzić interesy środowisk pozarządowych z obowiązkami wynikającymi z przepisów prawa, a nałoŝonymi na organy administracji publicznej, poniŝej uprzejmie wyjaśniamy następujące wątpliwości: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament PoŜytku Publicznego ul. Nowogrodzka 1/3, 00-513 Warszawa tel: (022) 66 10 146, fax: (022) 66 10 460 e-mail:pozytek@mps.gov.pl www.pozytek.gov.pl
1) W zakresie uwag zawartych w pkt VI dotyczących partnerstwa publiczno społecznego: Koncepcja stworzenia nowej formy współpracy, tym razem wzbogaconą o osobowość prawną, wynika z potrzeby nie tylko wzmocnienia organizacji pozarządowych działających lokalnie w atrybuty, które dostępne są gminom i powiatom (pracownicy, lokale, budynki, środki transportu), i które chcą ubiegać się o środki publiczne, w tym z funduszy unijnych. Częstym problemem jest to, Ŝe gmina i powiat nie mogą uczestniczyć w niektórych konkursach, gdyŝ nie są organizacjami pozarządowymi. JeŜeli w takim konkursie gmina lub powiat wystąpią z organizacjami na zasadzie umowy konsorcium, wówczas grantodawca moŝe odrzucić projekt, poniewaŝ jedna ze stron nie jest organizacją pozarządową. Rozwiązaniem jest zatem stworzenie nowego podmiotu, wyposaŝonego w odrębną od gminy i powiatu osobowość prawną, i działającego w formie związku stowarzyszeń, który to związek jest organizacją pozarządową w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy o działalności poŝytku publicznego i o wolontariacie. Posiadanie podmiotowości prawnej oraz zdolności sądowej przez partnerstwo jest takŝe dla osób trzecich zawierających z nim umowy cywilnoprawne gwarancją moŝliwości ewentualnego dochodzenia roszczeń. Osobowość prawna i związana z nią rejestracja w KRS jest podstawowym elementem koncepcji partnerstwa publiczno społecznego przyjętej przez Projektodawców. Po konferencji uzgodnieniowej w dniu 13 lutego br., Projektodawcy umieścili w ustawie zapis zgodnie z którym partnerstwo mogą tworzyć przynajmniej trzy podmioty (nie tylko stowarzyszenia), przy czym przynajmniej jeden podmiot jest partnerem publicznym (gmina lub powiat), a przynajmniej jeden podmiot jest partnerem społecznym (organizacja pozarządowa lub podmioty wymienione w art. 3 ust 3, o ile posiadają osobowość prawną). Procedura utworzenia partnerstwa nie wydaje się naruszać zasady równości partnerów. KaŜda z organizacji moŝe bowiem swobodnie decydować, czy chce do niego przystąpić na wynegocjonowanych warunkach. Nie naleŝy zapominać, Ŝe gminy lub powiaty teŝ powinny być zainteresowane tworzeniem partnerstw, stąd będą musiały w trakcie negocjacji godzić się na pewne ustępstwa. Z drugiej strony gminy i powiaty jako organy administracji publicznej, są w przedmiotowych negocjacjach związane przepisami prawa, w 2
tym w zakresie dysponowania mieniem samorządowym oraz zasadami wydatkowania środków publicznych. Projektodawcy przyjęli koncepcję zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez partnestwo, przede wszystkim z uwagi na fakt, iŝ jest ono powołane do realizacji określonego zadania lub zadań o charakterze społecznym, które będzie współfinansowane z funduszy, przewidujących udzielenie dotacji o znacznych kwotach. PoniewaŜ w partnestwie uczestniczy podmiot publiczny, fakt prowadzenia działalności gospodarczej przez to partnerstwo na terenie danej gminy lub powiatu, moŝe budzić wątpliwości z punktu widzenia zasad uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami (naleŝy pamiętać, Ŝe jako organy administracji publicznej mogą w pewnym stopniu ingerować w działalność przedsiębiorców). Partnerstwo nie musi rozwiązywać się po wykonaniu danego zadania lub zadań. JeŜeli jego funkcjonowanie i działalność sprawdzą się w ramach danych środowisk lokalnych, wówczas zgromadzenie partnerów moŝe dokonać zmiany statutu wpisując do niego kolejne podejmowane lub planowane zadania o charakterze społecznym. Przepisy o partnerstwie publiczno społecznym są lex specialis w stosunku do ustawy - Prawo o stowarzyszenia, a w zakresie nieuregulowanym z pewnymi wyłączeniami, posiłkowo stosuje się jej przepisy. W związku z powyŝszym koncepcja partnerstwa jako osoby prawnej, której celem jest realizacja określonych zadań (choć mogą to być zadania o charakterze trwałym np. prowadzenie ośrodka integracji społecznej), nie narusza zasady trwałości stowarzyszeń. Rozwiązanie partnerstwa po wykonywaniu zadań (i nie realizowania następnych) ma na celu uniknięcie ponoszenia kosztów administracyjnych jego faktycznego, choć juŝ nie merytorycznego, funkcjonowania. 2) W zakresie uwag zawartych w pkt VII, dotyczących prowadzenia działalności poŝytku publicznego przez okres ca najmniej 2 lat przy ubieganiu się o status opp: Intencją wprowadzenia wymogu określonego w proponowanym art. 20 pkt. 3 ustawy było faktyczne i nieprzerwane prowadzenie działalności poŝytku publicznego przez podmiot, który ubiega się o status opp. Sąd przed 3
dokonaniem wpisu ocenia na podstawie statutu oraz innych przedstawionych dokumentów, czy działalność taka faktycznie jest prowadzona. Dotychczas brakowało przepisu, który określałby jak długo taka działalność miałby być prowadzona, aby sąd mógł przyznać status opp. W praktyce sądów rejestrowych pojawiały się nieformalne reguły, zgodnie z którymi przyjmowano róŝne, niejednolite okresy (np. 6 miesięcy, 1 rok udokumentowanej działalności), a niekiedy nadawano status opp wraz z pierwszą rejestracją podmiotu w KRS. Przyjęcie proponowanego przez Państwa rozwiązania, polegającego na prowadzeniu działalności poŝytku publicznego przez okres co najmniej 2 lat od rejestracji moŝe umoŝliwić uzyskiwanie statusu opp tzw. organizacjom uśpionym, np. jeŝeli organizacja została zarejestrowana w 2000 roku i przez 3 lata prowadziła działalność poŝytku publicznego, a od 2003r. nie prowadzi działalności, to miałaby ona przy takim brzmieniu przepisu moŝliwość uzyskania statusu opp, chociaŝ byłoby to niewątpliwie nieuzasadnione. Drugi przykład: organizacja zarejestrowana w 2000 roku przez rok prowadziła działalność poŝytku publicznego, następnie przez 5 lat była organizacją uśpioną, i w 2006 roku ponownie przez rok prowadziła taką działalność. TakŜe wówczas nadanie statusu było niesprawiedliwe wobec innych organizacji. Projektodawcy stoją na stanowisku, Ŝe okres faktycznego dwuletniego nieprzerwanego prowadzenia działalności poŝytku publicznego jest bardziej obiektywnym i sprawiedliwym kryterium, aniŝeli okres dwuletniego prowadzenia działalności od daty rejestracji. 3) W zakresie uwag zawartych w pkt IX, w zakresie obowiązków związanych z wydatkowaniem 1% Intencją projektodawców jest uniemoŝliwienie organizacji poŝytku publicznego wykorzystywania środków pozyskanych z 1 % na cele inne niŝ działalność poŝytku publicznego, tzn. jak Państwo wskazujecie, na cele inne niŝ statutowe. Chodzi zatem, aby nie przekazywać tych środków na działalność administracyjną. Jeśli zaś chodzi o obowiązek publikacji informacji o sposobie wydatkowania środków z 1% na stronie internetowej ministra, to chcielibyśmy zaznaczyć, Ŝe sprawozdanie to nie ma charakteru ramowego i jego wymogi formalne nie są 4
określone w jakimkolwiek rozporządzeniem. Wystarczająca będzie ogólna informacja (kilka zdań), na jakie sfery działalności poŝytku publicznego środki zostały przekazane (ewentualnie na jakie zadania). Będzie to uczciwe wobec osób fizycznych, które przekazały lub chcą przekazać 1 % swojego podatku na rzecz konkretnej organizacji. 4) Dot. pkt. X, tj. egzekucji wierzytelności z związku z zobowiązaniami zaciągniętymi w ramach działalności gospodarczej. MoŜliwość zaspokajania się wierzycieli subsydiarnie z majątku członków zarządu organizacji poŝytku publicznego jest wyrazem potrzeby dalszej profesjonalizacji tych organizacji. NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe po przeprowadzonych konsultacjach społecznych, Projektodawca wycofał się z propozycji zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez organizacje poŝytku publicznego. JeŜeli jednak występują one w obrocie gospodarczym takŝe jako przedsiębiorcy, osoby prowadzące taką działalność powinny dawać gwarancję najlepszego jej wykonywania, w tym takŝe w relacjach z osobami trzecimi. Gwarancją rzetelności wobec wierzycieli jest instytucja subsydiarnej odpowiedzialności osób działających w imieniu takiej organizacji. Przekazując powyŝsze, naleŝy takŝe wskazać, Ŝe osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności jeŝeli wykaŝą, Ŝe we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo Ŝe niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo Ŝe pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Katalog przesłanek egzoneracyjnych jest zatem tak szeroki, Ŝe członek zarządu działający w dobrej wierze będzie mógł swobodnie zabezpieczyć się przed egzekucją z jego majątku. 5