INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK PROCESÓW DRUKOWANIA kod 311935 Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowe 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, październik 2018 r. 1
1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny Zawód technik procesów drukowania (kod 311935) to jeden z 2455 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2018, poz. 227). W poprzedniej klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten nie był ujęty. Kształcenie zawodowe w tym zawodzie zostało uruchomione 1 września 2012 roku. Powstał on w wyniku rozdzielenia kształcenia zawodowego w zawodzie technik poligraf (kod 311918 z klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy) na dwa odrębne zawody: - technik procesów drukowania (kod 311935 - z klasyfikacji szkolnictwa zawodowego) - technik procesów introligatorskich (kod 311936 - z klasyfikacji szkolnictwa zawodowego). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik procesów drukowania powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych 1 : 1) sporządzania form drukowych; 2) przygotowywania materiałów, maszyn i urządzeń do procesu drukowania; 3) drukowania nakładu z form drukowych; 4) planowania poligraficznych procesów produkcyjnych; 5) kontrolowania przebiegu produkcji poligraficznej. PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (grupa duża 3 31) Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Średni personel nauk fizycznych, matematycznych i technicznych określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Kompetencja 2 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne 1 Źródło: http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu20170000860 - podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik procesów drukowania 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 2
kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 3 Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Kompetencja 4 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 5 W I pół. 2018 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrował się 1 bezrobotny z zawodem technik procesów drukowania. W tym czasie nie zgłoszono ofert pracy dla tego zawodu. Na koniec tego okresu zarejestrowana była 1 osoba bezrobotna. Prezentowana analiza dotyczy 2015, 2016 i 2017 r. W poprzednich latach w statystykach powiatowych urzędów pracy, opisywany zawód nie występował. W latach 2015-2017 liczba bezrobotnych oraz zgłoszeń wolnych miejsc pracy dla zawodu technika procesów drukowania w województwie kujawsko-pomorskim, pozostających w rejestrach Urzędów Pracy były wielkościami symbolicznymi. W całym analizowanym okresie powiatowe urzędy pracy zarejestrowały łącznie 4 osoby z zawodem technika procesów drukowania. W tym czasie pracodawcy zgłosili 4 oferty pracy dla tego zawodu. Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu 5 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w poszczególnych latach dostępny jest na stronie: http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/ 3
zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 6. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup. Zawód technika procesów drukowania w 2015 nie został zakwalifikowany do grupy zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych, w 2016 roku zawód ten zakwalifikowano do grupy zawodów deficytowych, w 2017 r. pozostaje w grupie zawodów nieokreślonych. W I pół. 2018 r. zawód ten nie został zakwalifikowany do grupy zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów Z badania pt. Barometr zawodów 7, prognozującego zapotrzebowanie na zawody w województwie wynika, że zawód technik procesów drukowania, ujęty w grupie barometrowej pod nazwą pracownicy poligraficzni, w 2018 r. został zaklasyfikowany do zawodów zrównoważonych w Regionie. 6 Wskaźnik dostępności ofert pracy : iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia : iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu Wskaźnik płynności bezrobotnych : iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 7 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2017 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2017 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. 4
Największe szanse na zatrudnienie w zawodach związanych z poligrafią maja osoby z 5 powiatów: bydgoskich (ziemskiego i grodzkiego), włocławskich (ziemskiego i grodzkiego) i aleksandrowskiego. 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie Podstawa prawna w kształceniu Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2017 poz. 622 z późn. zm.) określa, że zawód technik procesów drukowania będzie można zdobyć w technikum oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Dotychczasowe 4-letnie technikum z dniem 1 września 2019 r. zostanie przekształcone w 5-letnie technikum. Do roku 2019/2020 prowadzona będzie rekrutacja do dotychczasowego 4-letniego technikum (dla absolwentów gimnazjum), natomiast na rok szkolny 2019/2020 i późniejsze lata rekrutacja będzie prowadzona do 5-letniego technikum (dla absolwentów 8-letniej szkoły podstawowej). Według stanu na dzień 30 września 2017 r., w województwie kujawsko-pomorskim były 2 szkoły kształcące w zawodzie technika procesów drukowania. W tym czasie 57 uczniów kontynuowało naukę. Nie odnotowano absolwentów kończących naukę w zawodzie (źródło: dane z Systemu Informacji Oświatowej). 5) Informacje dodatkowe POMOCNE ADRESY www.psz.praca.gov.pl Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia zawiera szereg informacji dotyczących różnego rodzaju zawodów, w tym także zawodów informatycznych. Można znaleźć opisy zawodów (w zakładce Publikacje znajduje się np. Przewodnik po Zawodach), informacje o ofertach pracy w urzędach pracy, standardy kwalifikacyjne i inne. http://wup.torun.pl strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu http://tujestpraca.eu Portal poświęcony zagadnieniom związanym z poszukiwaniem zatrudnienia, serwis prowadzony jest przez urzędy pracy województwa kujawsko-pomorskiego. Portale internetowe Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego ul. Miedziana 11; 00-958 Warszawa tel. 22 620 80 70 email: cobrpp@cobrpp.com.pl http://www.cobrpp.com.pl Polska Izba Druku: www.izbadruku.org.pl http://druk.info.pl/ - portal branży poligraficznej www.vidart.com.pl portal branży poligraficznej CZASOPISMA: Świat druku miesięcznik branży poligraficznej: www.swiatdruku.eu Poligrafika miesięcznik: www.poligrafika.pl 5
Vidart miesięcznik dla menedżerów i właścicieli firm poligraficznych: http://www.vidart.com.pl/vidart_joomla/vidart/index.php?option=com_content&task=view&id=677 5&Itemid=104 KSIĄŻKI 1) Architektura książki. Dla wydawców, redaktorów, poligrafów, grafików, autorów, księgoznawców i bibliofilów; A. Tomaszewski, COBRPP 2011, 3) Angielsko-polski słownik terminów poligraficznych; A. Tomaszewski, COBRPP 2010, 4) Web-to-print - pierwsze kroki, COBRPP 2010, 5) Systemy produkcyjne w poligrafii, C. German, COBRPP 2007, 6) Technologia offsetowego drukowania arkuszowego, L.P. Dejidas, jr., T.M. Destree, COBRPP 2007., 7) Barwy druku. offset arkuszowy Ewa Rajnsz 8) Technologia form offsetowych H. Czichon, M. Czichon Opracował: Adam Mickiewicz doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy. 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej Technik procesów drukowania 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik procesów drukowania w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik procesów drukowania w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik procesów drukowania jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage 6
Obecnie w czterech krajach EOG zawód technik procesów drukowania jest regulowany, są to: Austria, Islandia, Liechtenstein i Słowacja. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik procesów drukowania wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 2477 ofert pracy z 27 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla technika prac biurowych znajduje się w Niemczech (1674 oferty), Belgii (228 ofert) i Francji (235 ofert) - dane wg stanu na dzień 13.03.2018 r. Technik procesów drukowania to osoba, która zajmuje się obsługą wszystkich maszyn i urządzeń drukarskich używanych w procesie drukowania. Do jego obowiązków należą, m.in.: czynności przygotowawcze do drukowania, nadzór nad drukowaniem nakładu, obsługa maszyn drukujących, analiza i kontrola procesu technologicznego i gotowej produkcji poligraficznej. Technik procesów drukowania może podejmować pracę w drukarniach i zakładach poligraficznych jako maszynista we wszystkich technikach drukowania, jako pomocnik maszynisty, kopista, technolog, w firmach rzemieślniczych, w zakładach prowadzących usługi poligraficzne, w biurze obsługi klienta, przy kontroli jakości produkcji, jako przedstawiciel handlowy firm poligraficznych, jak również może prowadzić własną działalność gospodarczą. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie technik procesów drukowania w krajach EOG powinny być absolwentami technikum w zawodzie technik procesów drukowania oraz posiadać 2-3 letnim udokumentowane doświadczenie zawodowe. Technik procesów drukowania powinien charakteryzować się: wytrzymałością fizyczną, podzielnością i koncentracją uwagi, zręcznością, wrażliwością estetyczną, umiejętnościami technicznymi, dobrą sprawnością ruchową kończyn górnych i dolnych, dobrym wzrokiem i słuchem, spostrzegawczością i opanowaniem, cierpliwością, wytrwałością i systematycznością, zdolnością do analizowania sytuacji i podejmowania decyzji. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w tym zawodzie w wybranych krajach: Wielka Brytania 22000-25000 /rok (brutto), Francja 1900-2300 /mies. (brutto). Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 7
ANEKS SPIS TABEL Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie technik procesów drukowania w latach: 2015-2017 Tabela 2. Liczba uczniów i absolwentów kształcących się w zawodzie technik procesów drukowania w latach 2013-2017 Szkoły w woj. kujawsko-pomorskim kształcące w zawodzie technik procesów drukowania. 8
Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie technik procesów drukowania w latach: 2015-2017 lata Bezrobotni zarejestrowa ni w ciągu okresu Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ciągu okresu ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w ciągu okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2017 1 1 0 0 1 0 2016 2 0 2 0 2 1 2015 1 0 0 0 1 0 Tabela 2. Liczba uczniów i absolwentów kształcących się w zawodzie technik procesów drukowania w latach 2013-2017 stan na 30 września Liczba uczniów Liczba absolwentów 2017 57 0 2016 42 1 2015 38 0 2014 30 0 2013 21 0 9
Szkoły w woj. kujawsko-pomorskim kształcące w zawodzie technik procesów drukowania Wykaz szkół i placówek systemu informacji oświatowych w RSPO dnia: 2017/09/30 lp Nazwa Adres Miejscowość Publiczność status Kategoria uczniów 1. NIEPUBLICZNE TECHNIKUM IM. JANA SZATOWSKIEGO W JANOWCU WLKP. 3 Maja 30 2. TECHNIKUM POLIGRAFICZNE Janowiec Wielkopolski niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej Ignacego Łukasiewicza 3 Bydgoszcz publiczna Dzieci lub młodzież Dzieci lub młodzież 10