lepro www.lepro.com.pl Naprawa poprzez spawanie: zderzaków, urządzeń klimatyzacyjnych, obudów nagrzewnic, spojlerów, akumulatorów, reflektorów, zbiorników, części karoserii itd. lepro ul. Staszica 40a 59-300 Lubin tel. 076 743 40 40 fax 076 743 41 55 tel.kom. 0606342169 www.lepro.com.pl www.forsthoff.com.pl zamówienia: www.sklep.lepro.com.pl sklep@lepro.com.pl
Metoda spawania tworzyw sztucznych przy użyciu gorącego powietrza jest z powodzeniem stosowana od wielu lat na całym świecie i wciąż ocenia się, że przynosi ona relatywnie największe korzyści. LISTA NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANYCH TWORZYW W MOTORYZACJI PUR PP PCV ABS - Poliuretan - Deski rozdzielcze, kierownica, gąbki w konstrukcji siedzeń - Polipropylen - Zbiornik paliwa, obudowa akumulatora, zderzaki, spoilery,lusterka, obudowy lamp - Polichlorek winylu - izolacja instalacji elektrycznej - kopolimer akrylonitrylu, butadienu i styrenu przełączniki, obudowy lamp LDPE i HDPE -Polietylen Kanistry i butelki po olejach i płynach eksploatacyjnych, obudowy lamp Zderzaki Fotele Deska rozdzielcza Układ paliwowy Podzespoły Pokrywy Osłony wewnętrzne Osłony zewnętrzne Oświetlenie Tapicerka Instalacja elektryczna PP, ABS, PC PUR, PP, PVC, ABS, PA PP, ABS, PA, PC, PE PE, POM, PA, PP PP, PPE, PBT PA, PP, PBT PP, ABS, PET, POM, PVC, PC/ABS ABS, PA, PBT, ASA, PP, PC/ABS PP, PC, ABS, PMMA, UP PVC, PUR, PP, PE PP, PA, PBT, ASA, PP 1
NOTATKI: ROZPOZNAWANIE TWORZYW SZTUCZNYCH Przystępując do obróbki tworzywa sztucznego należy sprawdzić, z jakiego rodzaju materiałem mamy do czynienia. Jego identyfikacja zasadniczo nie przysparza trudności, gdyż każdy element wykonany z tworzywa sztucznego ma wybity symbol, który umożliwia szybkie jego rozpoznanie. Jeśli w wyniku ułamania bądź zniszczenia elementu symbol jest niewidoczny, to identyfikację można przeprowadzić doświadczalnie poprzez podpalenie skrawka materiału i obserwację płomienia, a także przez wąchanie wytwarzanego podczas spalania zapachu. Tworzywa wzmacniane włóknami posiadają dodatkowe oznaczenie GF, np. GF20, GF30 itd. Tworzywa te w zasadzie nie są spawalne ale można we własnym zakresie wykonać próby które niejednokrotnie spełnią oczekiwania co do wytrzymałości spoiny (uzależnione jest to od procentowej zawartości włókna szklanego). Elementy z włóknem szklanym stosowane przy układzie chłodzącym należy dodatkowo doszczelnić w celu wyeliminowania zjawiska parowania cieczy chłodzącej w miejscu spawu. Doszczelnienie wykonujemy za pomocą kleju MEGA 351. Klej ten sprawdzony od wielu lat w trudnych sytuacjach nie tylko z płynami chłodniczymi, olejami, ale nawet w środkach agresywnych. MEGA#351 otrzymał przydomek niezastąpiony i dlatego go proponujemy. Możemy zaproponować również inny klej do chłodnic. Na łącze 10cm, zużywamy kleju za 3zł rachunek jest prosty niewielki koszt zużycia kleju na poszczególne naprawy daje pewne złącze. Miejsce naprawy jest trwałe, odporne na temperaturę, chemię itp. Klej w trakcie mieszania składników warto podgrzewać i po nałożeniu na powierzchnię należy wygrzewać np. gorącym powietrzem. Klej podgrzewany rozpływa się i wnika w każdą porę. Nie pozostawia w sobie grama powietrza, robi się bardziej bezbarwny, mocniejszy i szybciej dochodzi do utwardzenia. 2
Na rynku pojawiły się elementy z tworzywa które ze względu na różne dodatki nie można pospawać. Opracowaliśmy technikę która pozwala naprawić taki element. Polega ona na położeniu spoiny jak przy zwykłym spawaniu (najlepiej spoiwem ABS) i po ostygnięciu oderwaniu spawu i przyklejeniu go powtórnie w miejsce spawania klejem MEGA 99, MEGA 024, dodatkowo po stronie wewnętrznej na dużej płaszczyźnie stosujemy MEGA 021 + Primer #0822 w spray. W niektórych przypadkach można zastosować szybki klej MEGA FIX i w zależności od dodatków: Primer PP PE, lub Aktywator C. Pożądane jest wzmocnienie z Masy organicznej (Ultra metal) przy uchwytach i w miejscach gdzie mamy do czynienia z niewielką płaszczyzną klejenia. ROZPOZNAWANIE KODÓW TWORZYW Kod PVC PP PE HDPE LDPE PUR PP/PP-EPDM PA PBT PC PET ABS ASA PC/PBTP (Xenoy/Pocan) ABS/PC/ALPHA PMMA UP Tworzywo polichlorek winylu Polipropylen Polietylen PE małej gęstości PE dużej gęstości Poliuretan polipropylen modyfikowany kauczukiem etylenowo-propylenowym poliamid polibutylen poliwęglan poli(tereftalan etylenu) akrylonitryl-butadien-styren akrylonitryl-styren-akryloester poliwęglan-poliester honda polimer polimetakrylan metylu nienasycone żywice poliestrowe W przypadku gdy element nie ma oznaczenia kodowego, można przeprowadzić jego identyfikację w oparciu o próbę palności. Wystarczy do tego turystyczny palnik gazowy, spirytusowy a nawet wydajna zapalniczka oraz metalowa pinceta służąca do uchwycenia kawałka tworzywa. Należy zwracać baczna uwagę na to, aby przystępując do palenia próbki wkładać do płomienia tylko niewielki jej kawałek. Przestrzeganie tej zasady bezpieczeństwa jest nieodzowne; uniemożliwia bowiem nagłe zapalenie się dużej masy tworzywa oraz pozwala uniknąć poparzenia, jaki może spowodować kapanie topiących się polimerów. Wyniki prób płomieniowych podane są w tabeli 10 3
Zachowanie tworzyw w płomieniu palnika Zachowanie się w płomieniu Próbka pali się nie kopcącym płomieniem Zachowanie się w płomieniu przed spaleniem ciemnieje i kapie Dodatkowe cechy charakterystyczne wyczuwalny zapach palonego białka (włosów), ze stopu można wyciąć nitki Typ tworzywa PA po zgaszeniu płomienia wyraźnie wyczuwalny zapach parafiny PE kapie zapach ostry przypominający palące się znicze, ze stopu można wyciągać nitki PP nie kapie, pali się trzaskającym płomieniem próbka na powierzchni bąbelkuje, wyczuwalny zapach przypominający zmywacz do paznokci PMMA pali się kopcącym płomieniem zapala się z trudem, po wyjęciu z płomienia gaśnie kapie kapie wyczuwalny zapach formaliny wyczuwalny zapach palonej ryby zapach ostry, w dużych rozcieńczeniach przypominający hiacynty PF MF nie kapie zapach aromatyczny PET PS dym żółtawy zapach słodkawy gaśnie po wyjęciu z płomienia, ciemnieje w miejscu przypalenia PC charakterystyczny duszący zapach, nierozpuszczalny czarny dym bardzo ostry zapach, próbka pali się lub gaśnie po wyjęciu z płomienia, ciemnieje, w obecności drutu miedzianego daje zielony płomień, zwilżony papierek wskaźnikowy poddany działaniu par zabarwia się od wydzielonego HCl. czarny dym, kawałki sadzy, zapach słodkawy. PUR PVC ABS 4 9
TEMPERATURA SPAWANIA Kod Tworzywa termoplastycznego Temperatura Spawania w C PVC hart 300 PVC weich 400 PE hart HDPE 300 PE weich LDPE 270 PP 300 PP/EPDM 300 PA 400 PC 350 PC/PBTP (Xenoy) (Pocan) 350 ABS 350 ABS/PC/ALPHA (HP/Alloy) 350 PUR 300/350 PRZYGOTOWANIE POWIERZCHNI ZEWNĘTRZNEJ Kiedy materiał zostanie sklasyfikowany, można przystąpić do kolejnego etapu - przygotowania powierzchni. Odpowiednie przygotowanie powierzchni spawania jest czynnikiem warunkującym efektywność przedsięwzięcia. W celu zabezpieczenia przed dalszym poszerzaniem się pęknięcia na końcu należy wywiercić otwór wiertłem o średnicy nie większej niż 3mm. Wzdłuż pęknięcia należy wyfrezować szczelinę dla spoiny typu V o kącie rozwarcia 90. Następnie przy pomocy skrobaka zdjąć lakier po obu stronach pęknięcia na odległość 10-15mm. Jeżeli w skutek uderzenia naprawiane części są zdeformowane, można przywrócić ich pierwotny kształt podgrzewając opalarką elektryczną. Wierzchołek spoiny typu V o kącie 90 powinien znaleźć się na głębokości 2/3-3/4 grubości materiału. Szerokość spoiny nie powinna przekraczać 5mm z uwagi na wymiary profilowego drutu spawalniczego. Do frezowania zalecamy użycie frezu czołowego. Wykonuje on w jednym przejściu roboczym w maksymalnie nieregularnie biegnących pęknięciach pożądany kąt rozwarcia 90. Frezowanie należy rozpocząć ok. 10mm przed początkiem rysy i stopniowo pogłębiać, tak aby w miejscu początku osiągnąć założoną głębokość rowka. Po zakończeniu frezowania należy sprawdzić dopasowanie powstałej szczeliny do drutu spawalniczego, który ułożony w szczelinie powinien wystawać ponad powierzchnię ok. 1-2mm. Spełniając ten warunek mamy pewność, że po wykonaniu spawania będzie dostateczny zapas materiału na obróbkę wykończeniową spawu. W przypadku kiedy drut spawalniczy profilowy o wymiarze 5,7mm nie jest wystarczający do wykonania pewnego połączenia, należy stosować drut o wymiarze 7mm. Małe, zakryte elementy jak obudowy lamp, zbiorniki i inne cienkościenne części można spawać po oczyszczeniu powierzchni bez uprzedniego frezowania, przy użyciu taśmy 8x2mm. Wzajemne łączenie części z tworzyw poprzez spawanie, możliwe jest przy zastosowaniu drutu spawalniczego z materiału takiego samego jak materiał łączony. Ponadto istotne są następujące czynniki: temperatura, stała prędkość i równomierny docisk. Tylko w nielicznych przypadkach można połączyć dwa różne rodzaje tworzyw. Proces spawania drutem rozpoczyna się od jego odpowiedniego przycięcia. Początek drutu powinien być zukosowany w celu późniejszego stopniowego wypełnienia przygotowanej szczeliny. Ma to szczególne znaczenie, gdy spawanie rozpoczynamy od środka części. Odpowiednią temperaturę spawania uzyskujemy nagrzewając drut spawalniczy do momentu jego uplastycznienia. Gdy to nastąpi przerywamy regulowanie urządzenia spawającego i przystępujemy do łączenia tworzyw. 8 5
Końcówka drutu powinna wskazywać punkt za miejscem początkowym spoiny, dzięki temu gorące powietrze skierowane będzie w miejsce początkowe spawania. Drut spawalniczy trzymany jest prostopadle do spoiny. Uplastycznienie materiałów uzyskujemy w skutek ruchu wahadłowego z góry na dół (nie poprzez ruch okrężny) strumienia gorącego powietrza. W trakcie tego procesu na drut powinien być wywierany nacisk w kierunku spoiny o sile ok. 2kg. Bardzo istotne są tutaj trzy parametry: prawidłowe ustawienie temperatury (dzięki płynnej regulacji temperatury), stała prędkość spawania, równomierny docisk. Prędkość spawania zależna jest od grubości naprawianej części i drutu. Obie łączone części muszą być w stanie plastycznym. W przypadku spawania za pomocą dyszy szybkiego spawania urządzenie należy tak trzymać, aby dolna część dyszy szybkiego spawania była równoległa do powierzchni zewnętrznej naprawianej części. Końcówka wystającego drutu powinna wyznaczać punkt za miejscem początkowym spoiny, dzięki czemu gorące powietrze będzie skierowane w miejsce początkowe spawania. Po uplastycznieniu materiału należy przesunąć dyszę wzdłuż szczeliny. But dyszy powinien równomiernie spoczywać na drucie z dociskiem około 2 kg. Wykonanie spoiny zaleca się przeprowadzić w jednym przejściu roboczym. Po dojechaniu do końca spoiny pozostający w spawarce drut należy obciąć możliwie blisko materiału podstawowego. Odtwarzanie brakujących części Jeśli w elemencie znajdują się ubytki stosujemy dwa rodzaje siatki: aluminiową do odtwarzania skomplikowanych kształtów lub stalową do wzmocnień kohezyjnych i odtworzeń w miejscach ubytków na powierzchniach płaskich. Siatkę odpowiednio profilujemy i przyklejamy do elementu za pomocą kleju LX PR 9002-22 pamiętają aby zachodziła na element przynajmniej na 15mm przy każdej krawędzi elementu plastikowego. Przed przyklejeniem należy odpowiednio przygotować element, w tym celu należy go oczyść mechanicznie i odtłuścić w miejscu łączenia. Następnie powlekamy element Primerem #0822 który zdecydowanie polepszy przyczepność kleju do tworzywa. Po wyschnięciu Primera nakładamy wcześniej wymieszany klej i wygładzamy szpachelką lub ręką poprzez kawałek folii. Siatkę od strony zewnętrznej elementu naprawianego powlekamy klejem LX PR 9001-21, który po utwardzeniu można szlifować i malować. Wcześniej jednak ścieramy krawędzie tworzywa znacznie zmieniając ich kąt do siatki co pozwoli na bardziej przyjazne rozłożenie sił działających na nałożony klej podczas pracy elementu. Klej LX PR 9001-21 świetnie nadaje się do uzupełniania małych ubytków. Spawanie elementów z PU PUR Podstawowym błędem przy naprawie tego typu elementów jest użycie zbyt wysokiej temperatury spawania. Zaczynając spawanie należy najpierw wyregulować spawarkę kierując strumień gorącego powierza na spoiwo które w momencie uzyskania odpowiedniej temperatury zaczyna się uplastyczniać. Klejenie rurek aluminiowych z podstawą chłodnicy. Na małych obszarach można zastosować MEGA#351, spoiwo na gorąco Alumi Pro lub Alu 3000 w zależności od sytuacji; na dużych obszarach spoiwo łącząco-zalewowe MEGA 021 lub inne proponowane przez naszą firmę. Klejenie rurki od klimatyzacji. Naprawdę można wykonać na wiele sposobów: na gorąco spoiwem Alumi Pro, lub jednym z naszych spoiw do aluminium dostępnym na stronie www.lepro.com.pl i doszczelniamy produktem MEGA 351. Drugi sposób to klejenie klejem MEGA PM z dodatkiem zwiększającym przyczepność; mieszamy w proporcji 100 do 3, a następnie dodajemy proszek metaliczny na żądaną gęstość. Spawanie wyłamanych uchwytów Jeśli uchwyty są dość duże można zastosować wzmocnienie w siatki stalowej którą wtapia się w odłamany uchwyt, odpowiednio wygina i wtapia w element główny. Operację powtarzamy z drugiej strony uchwytu. Wtopioną siatkę należy wzmocnić zalewając ją tworzywem, klejem, lub spoiwem uniwersalnym. 6 7