KONKURS NA OPRACOWANIE KONCEPCJI URBANISTYCZNO-ARCHITEKTONICZNEJ NOWEJ SIEDZIBY NARODOWEJ ORKIESTRY SYMFONICZNEJ POLSKIEGO RADIA W KATOWICACH
KONKURS ARCHITEKTONICZNO URBANISTYCZNY SIEDZIBA NARODOWEJ ORKIESTRY SYMFONICZNEJ POLSKIEGO RADIA W KATOWICACH OPIS KONKURSOWY SPOTKANIE......związane jest z ludźmi, z czasem i miejscem. Tutaj miejscem jest tworzący się właśnie nowy fragment miasta. Chcemy aby kreowały go natura i kultura. Muzycy i melomani spotykają się w swoistym, artystycznym i kulturowym spektaklu. Ten szczególny rytuał stał się inspiracją dla budynku. Budynku-miejsca spotkania, którego treścią jest muzyka. ODKRYWANIE......jest fascynujące. Tutaj fascynacją jest tajemniczy, niezwykły i nieodgadniony świat muzyki. Stąd skojarzenie z otwieraniem zapisu nutowego, zaklętego w muzycznych symbolach przekazu, który swoją pełnię osiąga podczas koncertu w wyjątkowym miejscu... To miejsce służy odkrywaniu... IDEA Spełnienie celu i założeń programowych konkursu przy uzyskaniu unikalnej sekwencji miejskiej: szlaku kultury z Ogrodem Sztuk, którego częścią jest unikalny obiekt. Tworzy go współzależność dwóch brył, stanowiących świat muzyki i muzyków: wielkiej sali koncertowej, najważniejszej przestrzeni, serca muzycznego organizmu okalającej go funkcjonalnej ramy, która w swoim wnętrzu mieści wszelkie, niezbędne przestrzenie dla muzyków. Pomiędzy tymi przestrzeniami znajduje się świat melomanów, wyjątkowa przestrzeń atrium, kontynuacja placu miejskiego wewnątrz budynku, agora, która wokół wielkiej sali koncertowej tworzy miejsce różnorodne i intrygujące. zapewnienie właściwej obsługi komunikacyjnej i technicznej, dostępności dla właściwego funkcjonowania obiektu, stworzenie budynku, siedziby najważniejszej orkiestry w kraju oraz unikalnego i prestiżowego miejsca kultury, szczególnego dla rangi miasta i regionu, stworzenie najwyższej jakości przestrzeni dla wykonywania koncertów w przestrzeni wielkiej i małej sali koncertowej o unikalnych walorach akustycznych, stworzenie optymalnych warunków pracy dla muzyków, uwzględnienia wymagań związanych z posadowieniem na terenie szkód górniczych, spełnienia pozostałych zapisów konkursowych Relacje z otoczeniem powiązania przestrzeni publicznych Bezwzględną wartością przestrzenną dla komponowania ważnej i atrakcyjnej przestrzeni miejskiej w obszarze pokopalnianym jest tworząca się oś urbanistyczna na kierunku pomiędzy Spodkiem i nowym Muzeum Śląskim. Projekt w najważniejszych założeniach kontynuuje ten zamysł. Siedziba NOSPR w kształcie docelowym łącząc w jedną całość programową i przestrzenną wszystkie funkcje tworzy nowy fragment miasta w postaci zwartego układu urbanistycznego. Najbliższy kontekst dla przyszłej siedziby NOSPR został zdefiniowany poprzez wyznaczenie prostokątnego obszaru, łąki i parku, które wraz z gmachem NOSPR tworzą całość przestrzenną i kompozycyjną. Ten swoisty Ogród Sztuk znajdujący się na szlaku przestrzeni i budynków użyteczności publicznej kreuje atrakcyjną przestrzeń rekreacji i spędzania wolnego czasu z różnorodnym programem i bogatym wachlarzem atrakcji. Park muzyków, Ogród zapachów, Ogród smaków i obiekt NOSPR tworzą kwartał natury i kultury. Intensywna zieleń, amfiteatr, ścieżki rowerowe, przestrzenne instalacje skłaniają do aktywności i relaksu w tej przestrzeni. Ważne są kreowane w bezpośrednim sąsiedztwie nowej siedziby NOSPR przestrzenne sekwencje, takie jak: plac - łąka - ogród - park lub ulica plac wnętrze atrium które stanowią o atrakcyjności przestrzeni publicznych. Gmach NOSPR zajmuje południowo zachodni narożnik kwartału, najbardziej wyeksponowany, najbliższy centrum, wchodzący w relacje przestrzenne z najważniejszymi miejscami i obiektami w tej części miasta: Spodkiem, Rondem Gen. Ziętka, DOKP i nowoprojektowanym MCK. CEL KONKURSU......określony jako uzyskanie najlepszego rozwiązania nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej w zakresie: urbanistyki architektury funkcji realizacji ekonomii eksploatacji Koncepcja konkursowa prezentuje budynek, który poprzez stworzenie własnego kontekstu urbanistycznego i unikalnej struktury wnętrz staje się faktycznym miejscem spotkania muzyków i melomanów. Podstawowe założenia projektu: kontynuacja zamysłu szlaku przestrzeni publicznych oraz obiektów kultury i sztuki pomiędzy Spodkiem i nowym Muzeum Śląskim jako nowej i unikalnej wartości urbanistycznej wkomponowanie nowej kubatury w zastany krajobraz dawnej kopalni Katowice powiązanie nowego obiektu z kontekstem przestrzeni publicznych: placów, ulic miejskich, w tym transportu publicznego i ciągów pieszych 1
Zagospodarowanie otoczenia Przed głównym wejściem do Gmachu od strony południowo- zachodniej znajduje się plac miejski. Umożliwia dogodny dostęp zarówno ze środków komunikacji miejskiej jak i pieszym i rowerzystom. Stanowi atrakcyjne przedpole dla unikalnej przestrzeni wewnątrz jaką jest atrium wokół sali koncertowej. Nad placem przerzucono kładkę dla pieszych na osi kompozycyjnej stanowiącej szlak kultury od Spodka do Muzeum Śląskiego. Kwartał z Ogrodem Sztuki znajduje się na tym szlaku. Pod kładką umieszczono wyjście na plac przed gmachem z parkingu dla gości oraz wejście z placu na poziom Ogrodu sztuk. Od strony płn znajduje się wjazd do garażu dla gości. Od strony wschodniej umieszczono rampę zjazdową do części technicznej dla dostaw i wjazd do parkingu dla muzyków. Obsługa komunikacyjna Podjazd dla Gości - od strony ulicy Olimpijskiej znajduje się główne i służbowe wejście do budynku. Tym samym zapewniona jest dogodna dostęp do środków komunikacji publicznej znajdujących się na Rondzie Gen. Ziętka oraz taksówek, które mają swój postój bezpośrednio przy placu wejściowym. Goście poruszający się własnym samochodem mają do dyspozycji parking znajdujący się od strony północnej gmachu. Muzycy i pracownicy przyjeżdżający środkami komunikacji publicznej dostają się do budynku wejściem służbowym od strony placu wejściowego przy ul. Olimpijskiej. Parking dla muzyków i pracowników znajduje się pod gmachem na poziomie -1 Dostawy oraz serwis techniczny są obsługiwane od strony wschodniej rampą zjazdową a następnie placem manewrowym. Dzięki różnicy terenu, mimo zbliżonego do wejścia głównego poziomu, sektor podjazdów technicznych ukryto pod zieloną murawą Ogrodu Sztuk. Wszystkie miejsca parkingowe dla obsługi obiektu umieszczono w parkingach pod powierzchnią terenu. Otwarty parking dla gości pod murawą Ogrodu Sztuk realizowany w kolejnym etapie inwestycji. Wcześniej parking na terenie pozostałym do zagospodarowania. Oba parkingi zapewniają wymaganą liczbę miejsc postojowych. Struktura obiektu Jednym z najważniejszych celów w projekcie było poszukiwanie unikalnej przestrzeni zarówno w aspekcie miejskim jak i wzajemnych relacji w przestrzeni dla muzyki, muzyków i melomanów. Ten ważny i prestiżowy dla miasta gmach zawiera unikalną salą koncertową o szczególnych walorach akustycznych, przestrzenie do pracy i odpoczynku dla muzyków związanych na stałe bądź współpracujących z NOSPR, małą salę koncertową oraz wszelkie inne funkcje przewidziane programem użytkowym. Przyjęto zasadę współdziałania dwóch przestrzeni i jednocześnie dwóch brył. Wielka sala koncertowa jest sercem kreowanej przestrzeni. Świat muzyków jest pierścieniem, ramą wokół sali koncertowej. Pomiędzy tymi światami, bryłami znajduje się trzecia przestrzeń: świat gości i melomanów. ROZWIĄZANIA FUNKCJONALNE Wielka Sala koncertowa Przyjęto rozwiązanie dające optymalną akustykę sali dla spełnienia szczególnych wymogów akustycznych zapisanych w warunkach konkursowych z możliwością dostrajania walorów pogłosowych. Pierwotnie więc ustalono kształt sali koncertowej, która w sposób optymalny będzie odpowiedzią na wytyczne akustyczne zawarte w warunkach konkursowych. Sala z wymaganą ilością miejsc siedzących oraz sceną z mechaniką aranżacji posiada widownię rozmieszczoną na parterze oraz czterech balkonach. Przewidziano lożę VIP wraz z osobnym wejściem i właściwym zapleczem. Wszystkie poziomy sali koncertowej obsługiwane są poprzez pomosty z reprezentacyjnymi schodami, rampami i windami z atrium oraz niezależną ewakuacją do oddzielnych stref lub na zewnątrz budynku. Mała sala koncertowa Zgodnie z wymogami konkursowymi sale są połączone wspólnym zapleczem kulisów, magazynów i obsługi technicznej i studia nagrań. Wygodny i połączony poprzez magazyn z oboma salami koncertowymi podjazd dla TIR- ów umożliwia sprawną i wygodną obsługę dostaw instrumentów. Przestrzeń muzyków Wszystkie funkcje przewidziane programem garderoby muzyków NOSPR i muzyków gościnnych, część administracyjna, biblioteka z czytelnią, część odnowy biologicznej, apartamenty, bufet z zapleczem, rozmieszczono na trzech, kolejnych kondygnacjach wychodzą na przeszklony korytarz, skąd zawsze widoczna jest sala koncertowa - miejsce, w którym realizuje się cel zarówno muzyków jak i melomanów. Poszczególne funkcje są dostępne zarówno z przestrzeni atrium jak również parkingu podziemnego i osobnego wejścia. Dodatkowo przewidziano taras zewnętrzny na poziomie +1. Atrium to wnętrze ma być miejscem integracji, wielowątkową, unikalną przestrzenią pomiędzy światem muzyki (wokół sala koncertowa) a światem muzyków (okalający pierścień z funkcjami dla pracowników. Atrium jest widoczne i dostępne od strony ulicy Olimpijskiej poprzez spektakularną, szeroką niemal na całą elewację szczelinę, która stanowi główne wejście do gmachu. Dostępne przez szklany strop światło słoneczne stwarza wyjątkowy 2
klimat i równomierne doświetlenie całej reprezentacyjnej przestrzeni wokół wielkiej sali koncertowej. Sekwencje schodów, ramp i pochylni dla osiągnięcia różnych poziomów widowni pozwalają na ciekawe perspektywy wglądu w przestrzeń atrium. Osobne atrium dla muzyków oddzielono szklaną ścianą od atrium głównego. Architektura budynku Nowa siedziba NOSPR stanowi integralną całość wraz z Ogrodem Sztuk tworząc wpisany w ukształtowanie terenu kwartał. Krawędzie kwartału od strony płn. i zachodniej stanowią jednocześnie elewacje budynku. Ich charakterystyczne elewacje, szczególnie płd-zach. narożnik budynku swym kształtem i perforacją nawiązuje do otwieranej książki z nutami. Biały beton lub jasny piaskowiec jako materiał elewacyjny będzie zauważalnym w sylwecie miasta akcentem. Od frontu budynku zaprojektowano głęboki, przeszklony podcień wejściowy zapewniający wgląd do wnętrza atrium. Drugi podcień od strony północnej oprócz wglądu do atrium stanowi zewnętrzną powierzchnie ogródka i wejście do restauracji. AKUSTYKA Załączone do warunków konkursu studium akustyczne zawiera szczegółowe wymagania w zakresie akustyki obejmujące wszystkie stadia realizacji obiektu. W stadium konkursu przyjęto więc jedynie realizację generalnych wytycznych związanych z: ochroną obiektu przed hałasem i drganiami, których źródła znajdować się będą wewnątrz i na zewnątrz obiektu zapewnieniem odpowiedniej kubatury pomieszczeń objętych opracowaniem akustycznym zapewnieniem możliwości zmiany kubatury i czasu pogłosu w sali koncertowej Przyjęto je tak aby w następnych stadiach procesu projektowania i realizacji obiektu możliwe było uzyskanie zalecanych w studium szczegółowych parametrów akustycznych. Z punktu widzenia ochrony przed hałasem w obiekcie występują trzy strefy: najbardziej chroniona akustycznie, zawieszona centralnie w obrysie budynku, niezależna konstrukcyjnie od reszty obiektu - obejmuje serce obiektu jakim jest sala koncertowa strefę pośrednią stanowi przestrzeń wokół bryły sali oraz komunikacja, strefę zewnętrzną przebiegającą wzdłuż obrysu zewnętrznego budynku, w której zlokalizowano pomieszczenia administracyjne, garderoby i inne pomieszczenia nie wymagające szczególnej ochrony akustycznej. Zlokalizowana w tej strefie sal kameralna będzie zabezpieczona akustycznie w systemie konstrukcji typu pudło w pudle. Zespół pomieszczeń technicznych w których znajdować się będą wszystkie hałaśliwe urządzenia obsługujące obiekt zlokalizowano na poziome garaży poza obrysem pomieszczeń chronionych akustycznie. Taki układ oraz konstrukcja budynku zapewni odpowiednią ochronę pomieszczeń przed hałasem i drganiami pochodzącymi od źródeł wewnętrznych i zewnętrznych. Sala Koncertowa Podstawowy kształt sali zaprojektowano zgodnie z zaleceniami zawartymi w studium jako prostopadłościenny (shoebox). Ukształtowanie wnętrza sali i układ widowni względem estrady, wraz z ruchomymi elementami sufitu podwieszonego, pozwoli na uzyskanie właściwych proporcji pomiędzy dźwiękiem bezpośrednim i odbitym, oraz dobrą wzajemną słyszalność muzyków. Opóźnienie dotarcia do słuchacza pierwszych odbić energii dźwiękowej w stosunku do dźwięku bezpośredniego ITDG 25 ms. Podstawowa kubatura sali i adaptacja akustyczna wnętrza pozwoli na uzyskanie założonego czasu pogłosu T 500-1000Hz 1,9s dla koncertów symfonicznych przy wypełnionej widowni. Ściany i sufit wyposażone zostaną w elementy kierujące i rozpraszające dźwięk, wykonane z drewna lub materiałów drewnopochodnych. Zwiększenie czasu pogłosu możliwe będzie przy zwiększeniu czynnej kubatury sali. W tym celu na zewnątrz sali, za ścianami bocznymi, zaprojektowano dodatkową przestrzeń, włączaną do kubatury sali po przesunięciu do niej całych fragmentów ścian bocznych. Dodatkowo przewidziano możliwość podwyższenia poziomu sufitu podwieszonego. Zmniejszenie czasu pogłosu umożliwią składane elementy o dużej zdolności pochłaniania energii dźwiękowej, rozwijane wzdłuż ścian bocznych i tylnej. Tak duże możliwości kształtowania warunków pogłosowych sali pozwolą na realizację nagrań zarówno na koncertach z publicznością jak i w sali bez publiczności. Sala Kameralna Sala posiada odpowiednią kubaturę i proporcje. Adaptacja akustyczna wykonana z drewna i materiałów drewnopochodnych pozwoli na uzyskanie czasu pogłosu we wnętrzu T 500-1000Hz 1,1s i dobrych warunków propagacji i percepcji dźwięku. Sale Prób Orkiestry W sali przewidziano adaptację akustyczną z elementów drewnianych i drewnopochodnych, dźwiękochłonnych, odbijających i rozpraszających dźwięk. Wielkość pomieszczenia, wystrój akustyczny wnętrza i jego kształt zapewnią bardzo dobrą wzajemną słyszalność muzyków. Studio Nagrań Zespół pomieszczeń przeznaczony do realizacji kwalifikowanych nagrań dźwięku z dowolnego miejsca obiektu. Aranżacja akustyczna wnętrz będzie zgodna z wymaganiami standardu Dolby. TECHNOLOGIA SCENICZNA Sala technologicznie przygotowana do realizacji koncertów muzyki o charakterze poważnym. Oświetlenie estrady realizowane z opraw specjalistycznych wkomponowanych w system sufitu akustycznego, z tyłu widowni z dwóch stanowisk dla aparatów śledzących. Obsługa techniczna realizacji zdarzeń artystycznych z kabiny technicznej zlokalizowanej na ścianie tylniej miedzy pierwszym i drugim balkonem. System inspicjenta obsługiwany ze stanowisk (pulpitów) zlokalizowanych przy wejściu głównym w obszar estrady. Estrada wyposażona w system zapadni pozwalający na ukształtowanie pionowe podłogi w sposób zależny od rodzaju występującego zespołu artystycznego. 3
Magazynowanie instrumentów i wyposażenia estrady w magazynie manewrowym zlokalizowanym pomiędzy obydwoma Salami i w przestrzeniach pod estradą. Transport fortepianów poziomy na specjalnych wózkach w poziomie estrady lub za pomocą windy fortepianowej z poziomu 1 na poziom estrady w jej centrum. Trakt napełniania wyposażeniem zewnętrznym - wyłącznie poziomy, z rampy od strony wewnętrznego parkingu do magazynu manewrowego podręcznego obsługującego obydwie estrady. Ewentualne wozy transmisyjne radiowe i telewizyjne parkują od strony parkingu wewnętrznego okablowanie w rejon Sal poprzez korytarze obejściowe stanowiące równocześnie przestrzeń izolacyjną akustycznie. Sala Kameralna Jednoprzestrzenna Sala widowiskowa ze stropem technicznym umożliwiającym powieszenie dowolnego wyposażenia, ze stałą estradą i składaną widownią. Obsługa techniczna Sali z kabiny technicznej zlokalizowanej za tylną ścianą od strony komunikacji publiczności. Obsługa i napełnianie estrady z jednej przestrzeni manewrowej, wspólnej dla obydwu Sal. ROZWIAZANIA TECHNICZNE I MATERIAŁOWE Technologia wykonania i konstrukcja Budynek zaprojektowano w technologii żelbetowej monolitycznej. Posadowienie bezpośrednie ruszt lub płyta żelbetowa z uwzględnieniem współpracy sztywnych, żelbetowych elementów kondygnacji podziemnej (ściany sal, ściany zewnętrzne, trzony komunikacyjne itp.) dla minimalizacji wpływów nieciągłych deformacji podłoża gruntowego. Obie sale skonstruowano w postaci sztywnych pudeł żelbetowych (dla Sali Koncertowej ściany zdwojone dla uzyskania przestrzeni wybrzmiewania), przekrytych stalowymi, przestrzennymi dźwigarami kratowymi. Konstrukcja widowni amfiteatralnych z dźwigarów żelbetowych monolitycznych lub prefabrykowanych. Balkony Sali Koncertowej żelbetowe wspornikowe. Wewnątrz Sali Koncertowej i Sali kameralnej przewidziano dodatkowe konstrukcje sufitów akustycznych z drewna klejonego, podwieszonych do dźwigarów głównych. Ze względów akustycznych dachy zaprojektowano z ciężkich płyt żelbetowych. Parking podziemny oraz pierścień zewnętrzny będzie wykonany jako żelbetowy szkielet słupowo płytowy, siatka podstawowa 5,10/7,20 m, ze sztywnymi elementami w postaci trzonów komunikacyjnych. Schody i kładki w atrium żelbetowe monolityczne. Szklany dach atrium przewidziano jako systemowe z profilów aluminiowych wspartych na lekkiej konstrukcji stalowej. Zaprojektowano podwójną, wentylowana fasadę budynku warstwa wewnętrzna przeszklona z systemowych profilów fasadowych, zewnętrzna kotwiona do konstrukcji stalowej, ażurowa lub pełna ściana z kamienia lub prefabrykatów betonowych. Zagospodarowanie terenu Nawierzchnię placu wejściowego z zagłębioną fontanną oraz amfiteatr zaprojektowano z płyt kamiennych. W ogrodzie muzyków znajdą miejsce rzeźby, makiety instrumentów oraz inne elementy edukacyjno dekoracyjne. Na otaczającej budynek łące oprócz drzew i krzewów przewidziano ławki w postaci kamiennych kręgów oraz swobodnie rozrzucone, okrągłe lejki doświetlające parking podziemny dla gości. Atrium Na parterze zastosowano okładziny drewniane, powyżej surowy beton, białe (kamienne lub betonowe) okładziny ścian sal oraz przeszklone fasady wewnętrzne. Posadzki kamienne. Sala Koncertowa Posadzki, ściany, skrzydła otwierające przestrzenie wybrzmiewania, elementy sufitów akustycznych i sufity balkonów zostaną wykończone drewnem INSTALACJE Przewidziano następujące wyposażenie instalacyjne budynku: Instalacje sanitarne Instalacja kanalizacji sanitarnej Instalacja kanalizacji deszczowej Przyłącze wodociągowe Instalacja wodociągowa Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa (hydranty) Instalacja wentylacji mechanicznej z dostarczeniem powietrza świeżego Wymiennikownia ciepła (węzeł cielplny) z przyłączem c.t. Instalacja klimatyzacji i ogrzewania (agregaty wody lodowej, sprężarki, rozprowadzenie wody lodowej i ciepłej, klimakonwektory czterorurowe) Instalacja wentylacji oddymiającej (parking podziemny) Instalacja oddymiająca (klapy dymowe) atrium Instalacje elektryczne Instalacja oświetlenia ogólnego, miejscowego, projektorowego, zewnętrznego, iluminacji obiektu Instalacja oświetlenia awaryjnego, bezpieczeństwa, przeszkodowego Instalacja gniazd wtykowych Instalacja gniazd wtykowych dedykowanych (komputerowych, zasilanych poprzez UPS). Instalacja siłowa w tym zasilanie urządzeń technologicznych gastronomii Automatyka wentylacji i klimatyzacji Automatyka urządzeń technologicznych (wymiennikownia, pompownie) Instalacja sygnalizacji Instalacja sterowania Automatyka i sterowanie zasilaniem rezerwowym obiektu Stacja transformatorowa - rozdzielnia NN, Sn, stanowiska transformatorów Układy pomiarowe zużycia energii Instalacja połączeń wyrównawczych Instalacja odgromowa Instalacja ochrony przeciwprzepięciowej Instalacja ochrony przeciwporażeniowej. Elewacje Zastosowano pełne lub ażurowe okładziny z białego kamienia lub prefabrykatów z białego betonu. Podcień wejściowy przeszklony. 4