Muria (łac.) - solanka. Roztwór wodny soli kamiennej. Z solanki w procesie warzenia w specjalnych panwiach uzyskuje się sól kamienną. Magnum Sal Muria jest dodatkiem i do gry wymagane jest posiadanie kopii gry Magnum Sal. W Wieliczce powstaje nowa kopalnia! Król wysyła sztygarów pod ziemię, aby sami wytyczali nowe szyby i planowali eksploatację soli. W mieście pojawiła się też warzelnia. Dość marnowania wypompowanej z kopalni zasolonej wody! W kieratach pracowicie krążą konie, górnicy uwijają się jak w ukropie. Król pragnie więcej białego złota! Pod ziemię! Elementy dodatku 1 plansza z dwoma budynkami warzelnią i budynkiem sztygarów, 1 żeton głównego, krótkiego szybu, 1 żeton z miejscem na podwójnego pomocnika (do położenia przy zejściu do szybu), 1
9 żetonów zamówień królewskich (po 3 na fazy I, II i III), 6 żetonów kopalni (po 2 na poziom I, II i III), 6 żetonów szybów, Przygotowanie do gry z dodatkiem Dodatkową planszę należy położyć po lewej stronie planszy głównej. Nowe żetony zamówień królewskich i nowe żetony kopalni należy dołączyć do tych z podstawowej gry, zgodnie z oznaczeniami na rewersach. W trakcie rozgrywki należy używać wszystkich żetonów tych z podstawowej wersji i z dodatku. W grze z dodatkiem nie jest używany długi szyb z gry podstawowej. Zamiast niego, należy użyć krótkiego szybu i ułożyć startowe żetony kopalni I poziomu tak, jak pokazano to na rysunku. Żeton z miejscem na podwójnego pomocnika należy położyć na budynku zejścia do szybu na planszy głównej. 15 żetonów do oznaczenia własności szybów (po 3 w każdym z kolorów graczy), 6 kart narzędzi (3 glejty do warzelni i 3 kieraty), żetony reprezentujące 3 kostki soli uzyskanej z solanki (używane w rzadkim wypadku braku kostek wody/solanki), dodatkowe żetony pieniędzy, dodatkowe kostki soli i wody, 10 górników w kolorze złotym, 5 drewnianych figurek sztygarów (dużych górników) po jednym w każdym z kolorów graczy. Dzięki dodatkowi w grze dostępnych jest aż 9 rodzajów narzędzi. Przed rozpoczęciem wybierzcie, lub wylosujcie 7 rodzajów narzędzi, które będą dostępne w grze. Dwa rodzaje narzędzi (6 kart) nie używane w tej partii należy odłożyć do pudełka - nie będą one potrzebne. Każdy z graczy otrzymuje 2 górników i 1 sztygara w swoim kolorze. W przypadku gry w dwie osoby, gracze otrzymują po 3 górników i 1 sztygarze. Pozostałe czynności przygotowania do gry nie uległy zmianie. Na początku każdej z faz należy położyć odpowiednią liczbę żetonów szybów (jeden przed I fazą, dwa przed II fazą, i pozostałe szyby przed III fazą) obok budynku sztygarów. 2 3
Zmiany w regułach gry Grając w Magnum Sal z dodatkiem reguły gry nie ulegają zmianom, poza wymienionymi dwiema zasadami poniżej: Wózek Używając wózka podczas wynoszenia wydobytej soli na powierzchnię, gracz może przewieźć na nim przez dowolne 2 sąsiadujące ze sobą komnaty i/lub sekcje szybu, nie więcej niż dwie kostki soli, nie płacąc górnikom innych graczy za wynoszenie soli. Jeśli gracz chce wydobyć więcej niż dwie kostki soli płaci za przenoszenie pozostałych kostek. Inne zasady wózka pozostają bez zmian. Zalecamy wprowadzenie tej zmiany również w grze bez dodatku. Koniec fazy III Fazy I i II dobiegają końca po zrealizowaniu 5 zamówień (4 w przypadku gry w dwie osoby). Faza III natomiast (a tym samym też cała gra) dobiega końca po zrealizowaniu 6 zamówień (5 w przypadku gry w dwie osoby). Jak zawsze daną rundę dogrywa się do końca tury ostatniego gracza. gracze. Jeżeli niebieskie kostki znajdują się na planszy (w jednym z nowych budynków) jest to solanka, z której można pozyskać sól. Jeśli gracze zdobędą niebieskie kostki z warzelni stają się one nowym, czwartym rodzajem soli. Następnie może być ona wymienionana inne rodzaje soli, albo może zostać użyta do realizacji jednego z nowych zamówień królewskich (wprowadzonych w dodatku). Uwaga: słowo solanka będzie używane zarówno w odniesieniu do wody zgromadzonej w warzelni, jak i soli uzyskanej z tej wody. W obu przypadkach w grze jest to reprezentowane przez niebieskie, drewniane kostki. Gromadzenie się solanki w warzelni Solanka będzie pojawiać się w czasie gry w budynku warzelni na nowej planszy. Za każdym razem, gdy którykolwiek z graczy przy pomocy budynku szybu wodnego wypompuje wodę z kopalni, usunięte z komnaty kostki wody należy położyć w budynku warzelni. Za każdym razem, gdy zostanie odsłonięta nowa komnata w kopalni (wejdzie do niej po raz pierwszy którykolwiek górnik) do warzelni należy dołożyć jedną niebieską kostkę solanki z banku. Nowe elementy Przykład 1: Janek, Kasia i Agnieszka zrealizowali już w sumie 5 zamówień w III fazie. Janek był graczem rozpoczynającym tę fazę. Kasia (kolor zielony) zrealizowała właśnie 6 zamówienie znacznik zamówień jest przesuwany z pola z numerem 5 na pole z numerem 6 na planszy z dodatku. Kasia i Agnieszka mają jeszcze do wykonania po dwie akcje w swoich turach. Po turze Agnieszki gra zakończy się i będzie można podliczyć punkty graczy. W przypadku gry w dwie osoby, w III fazie znacznik po zrealizowaniu 5 zamówienia, powinien zostać przesunięty z pola z numerem 4 na planszy głównej, na pole z numerem 5 na planszy z dodatku. Przykład 2: Janek (kolor pomarańczowy) w swojej turze, w ramach pierwszej akcji wstawił jednego ze swoich górników do nowej komnaty na II poziomie kopalni. Natychmiast po odsłonięciu dołożył jedną niebieską kostkę do warzelni, biorąc ją spoza planszy (z tzw. banku). W ramach drugiej akcji płaci dwa grosze, aby wypompować dwie kostki wody z tej komnaty. Te kostki zamiast do banku, Janek odkłada do warzelni. Dodatek Muria dodaje do gry kilka nowych elementów. Powinny być one wprowadzone do gry wszystkie razem. Nie zalecamy traktowania ich jak osobnych modułów. Solanka Solanka w grze reprezentowana jest w przez drewniane niebieskie kostki. Jeżeli kostki znajdują się na kaflach kopalni, wówczas reprezentują wodę, z którą muszą walczyć 4 5
Przetwarzanie solanki przez graczy Gracz może w ramach jednej ze swoich akcji odwiedzić budynek warzelni. W ramach tej akcji może wstawić dowolną liczbę swoich górników do budynku warzelni będą oni zajęci uzyskiwaniem z solanki dodatkowej soli tzw. warzonki. Na początku kolejnej tury gracza, przed wykonaniem swoich dwóch akcji, (ale przed zrealizowaniem królewskich zamówień) gracz zabiera wszystkich swoich górników z warzelni. Za każdego, zabranego górnika, gracz może wziąć jedną niebieską kostkęz warzelni teraz jest to sól. Jeżeli w warzelni nie było wystarczającej liczby kostek solanki(tzn. było ich mniej niż wstawionych górników), gracz pozyskuje tyle niebieskich kostek,ile jest to możliwe. Wszyscy górnicy wracają do zasobów gracza (nawet jeżeli nie udało im się zdobyć soli) Pomocnik: pomocnik warzelnika zarabia 1 grosz z banku w momencie powrotu górników dowolnego gracza z solanką (niezależnie od jej liczby). Pomocnik nie zarabia w momencie wstawiania górników do warzelni. Pomocnik nie zarabia, jeżeli górnicy nie przetworzyli chociażby jednej kostki solanki w sól! Przykład 3: Kasia (kolor zielony) w swojej poprzedniej turze wysłała 3 górników do warzelni Właśnie nadeszła jej kolejna tura. W warzelni są 2 kostki solanki (2) Pomimo, że Kasia wstawiła trzy pionki, otrzymuje tylko 2 kostki solanki i zabiera swoich 3 górników. Agnieszka (kolor fioletowy) za swojego pomocnika (3) zarabia 1grosz z banku. Gdyby w warzelni były 4 kostki solanki, Kasia otrzymałaby 3 kostki solanki, a jedna kostka zostałaby w warzelni. Sztygar Każdy z graczy na początku gry otrzymuje jednego sztygara w swoim kolorze. Sztygarzy w górnictwie zajmują się dozorem technicznym kopalni, a także częściowo zarządzają ekipami górniczymi. W Magnum Sal sztygar ma siłę wydobycia równą 2 normalnym górnikom. Efekt ten dotyczy tylko sztygara znajdującego się w kopalni lub na żetonie wejścia do niej w pozostałych przypadkach pionek sztygara nie zastępuje dwóch górników. Z pomocą sztygara możliwe jest wydobycie dwóch kostek soli. Natomiast sztygar wstawiony jako pomocnik do budynku, do kolejki do zamku, czy do warzelni działa jak każdy inny górnik! Oznacza to, że otrzymuje on 1 grosz jako pomocnik, realizuje jedno zamówienie i przetwarza 1 kostkę solanki. Przykład 4: Agnieszka (kolor fioletowy) wykonuje akcję wydobycia. Jej siła równa się 4 (2 górników + 1 sztygar). W komnacie znajduje się jedna kostka wody, tak więc może wydobyć 3 kostki soli z tej komnaty. Dodatkowo sztygarzy byli bardzo poważani wśród górników i należało się liczyć z ich zdaniem. Jeżeli wynosząc sól w komnacie i/lub sekcji szybu nie mamy własnego górnika, musimy zapłacić za wyniesienie soli. Jeżeli w danej komnacie i/lub sekcji szybu, w której musimy zapłacić są górnicy kilku graczy mamy możliwość wyboru komu zapłacimy lub w jaki sposób podzielimy zapłatę. Jeżeli natomiast będzie wśród nich sztygar cała opłata za wyniesienie jest pobierana przez gracza do którego on należy. Jeżeli w komnacie i/lub sekcji szybu znajduje się kilku sztygarów, możemy dowolnie rozdzielić opłatępomiędzy tych graczy, którzy umieścili tam sztygarów. Wymiana soli z solanki na inną sól W dowolnym momencie swojej tury, gracz może wymienić sól uzyskaną z solanki na inną sól. W tym celu do banku oddaje odpowiednią liczbę niebieskich kostek i pobiera odpowiednią sól z banku. Przelicznik jest następujący: 2 niebieskie kostki można wymienić na jedną brązową kostkę soli 4 niebieskie kostki można wymienić na jedną zieloną kostkę soli 6 niebieskich kostek można wymienić na jedną białą kostkę soli Nie jest możliwa zamiana soli z powrotem w solankę. Koniec fazy a solanka Na koniec każdej fazy gry w warzelni nie może zostać więcej niż dwie kostki wody. Jeżeli jest ich więcej, nadmiarowe kostki należy odłożyć do banku. Przykład 5: Agnieszka (kolor fioletowy) po wykonaniu wydobycia z Przykładu 4, musi teraz wynieść 3 kostki soli. W dwóch komnatach nie ma swoich górników. W pierwszej komnacie (1) może zapłacić dowolnie graczowi pomarańczowemu i/lub zielonemu. Natomiast w drugiej komnacie (2) musi zapłacić 3 grosze pomarańczowemu graczowi, gdyż ma on sztygara w tej sekcji szybu. 6 7
W związku z tym, że sztygar ma siłę wydobycia równą dwóm normalnym górnikom, potrzeba całego suchego prowiantu (patrz Narzędzia w instrukcji do gry podstawowej) do postawienia go na nogi po wydobyciu tzn. wykorzystując narzędzie suchy prowiant gracz może postawić na nogi dwóch normalnych górników lub jednego sztygara. Nowe miejsce na pomocnika Obok wejścia do kopalni pojawia się nowe miejsce na pomocnika. Różni się ono od standardowego miejsca na pomocnika tym, że wymaga aż dwóch normalnych górników lub sztygara (wejście do kopalni jest uznawane jeszcze za część kopalni, stąd sztygar w tym miejscu wciąż równa się 2 normalnym górnikom). W ramach jednej ze swoich akcji, gracz może wstawić na to pole 2 normalnych górników lub 1 sztygara jako pomocnika. Pomocnik: pomocnik zarabia 1 grosz z banku w momencie wydobycia przez jakiegokolwiek gracza soli z kopalni, niezależnie od liczby kostek, które zostały wydobyte. Pomocnik nie zarabia w momencie usuwania kostek wody z komnat przy użyciu budynku szyb wodny. Przykład 6: Kasia (kolor zielony) zbudowała właśnie szyb (1) i położyła na nim swój znacznik własności. Zapłaciła 5 groszy do banku i otrzymała jedną kostkę solanki. (2) W kolejnej akcji Agnieszka (kolor fioletowy) wstawiła do komnaty pod nowo wybudowanym szybem swojego górnika (odsłaniając komnatę i kładąc jedną kostkę solanki w warzelni, oraz dodając dwa nowe zakryte kafle poziomu II po bokach odkrytej komnaty (4) 5) Budowanie szybów W grze z dodatkiem kopalnia nie ma stałego kształtu. To gracze decydują o kształcie korytarzy i o tym, gdzie powstaną szyby. Podczas przygotowania gry pod planszą główną powinniście umieścić nowy, krótki szyb i dwie komnaty I poziomu (patrz Przygotowanie do gry z dodatkiem w tej instrukcji). Za każdym razem gdy którykolwiek z graczy odkrywa nową komnatę (czyli wstawiany jest do niej pierwszy górnik), obok tej komnaty należy położyć nową, zakrytą komnatę danego poziomu. W ten sposób kopalnia nie zawsze będzie symetryczna i np. lewa strona może być szersza niż prawa. Aby zejść niżej, gracze muszą zbudować szyby prowadzące na niższe poziomy. W tym celu, w ramach akcji, gracz może odwiedzić budynek sztygarów i zlecić budowę szybu, jeżeli jest jeszcze dostępny szyb do zbudowania (w I fazie gry, możliwe jest zbudowanie jednego szybu, w II dwóch, a w III fazie pozostałe żetony szybów). Gracz może zbudować szyb z komnaty, gdzie ma przynajmniej jednego górnika. Zbudowanie szybu kosztuje 5 groszy, które gracz musi zapłacić do banku. Jednak gracz rozbudowujący w ten sposób kopalnię zostaje wynagrodzony przez sztygarów jedną niebieską kostką solanki, którą należy pobrać z banku. Należy wziąć żeton szybu z budynku sztygarów i umieścić go pod komnatą wybraną przez gracza. Na tym szybie gracz umieszcza żeton własności szybu w swoim kolorze. Oznacza to, że w tym szybie na stałe pracuje jeden z górników danego gracza (nie jest wymagane wstawienie tam swojego górnika żeton własności traktowany jest jak wirtualny górnik). Bezpośrednio pod szybem należy umieścić jedną komnatę odpowiedniego, kolejnego poziomu rewersem do góry. Żeton własności szybu jest traktowany jak normalny górnik, któremu należy zapłacić za wyniesienie soli. Bierze on również udział w tworzeniu łańcucha górników. Uwaga: pozostawienie żetonu własności, który nie jest połączony łańcuchem górników z wejściem do kopalni jest dozwolone! Żetonu własności nigdy nie można zabrać z szybu i nie jest on też usuwany na koniec fazy. Inni gracze mogą dostawiać do szybu swoich górników. Każdy z graczy może wybudować w ciągu całej gry maksymalnie trzy szyby, ponieważ posiada tylko tyle żetonów własności. Przykład 7: Jeżeli Agnieszka (kolor fioletowy) zdecyduje się na wydobycie soli z komnaty, 1 będzie musiała zapłacić Kasi (kolor zielony) za wyniesienie soli przez jej szyb. (2) Warto zauważyć że Agnieszka może przenieść swojego górnika z komnaty, (3) gdyż nie łamie to zasady łańcucha. Jej górnik w (1) jest ciągle połączony z innymi górnikami poprzez drugi szyb. (4) 8 9
Ograniczenia w budowie szybów Gracze muszą kierować się bezpieczeństwem górników przy rozbudowie i nie osłabiać struktury korytarzy w kopalni. Wybierając miejsce na nowy szyb należy pamiętać aby: 1. Nowy szyb był wyprowadzony z komnaty nie można wydłużać już istniejącego szybu, 2. Dwa szyby tego samego poziomu nie mogą ze sobą sąsiadować, 3. Szyb z wyprowadzony z poziomu II na poziom III, nie może znajdować się w tym samym pionie co szyb poprowadzony z poziomu I na II Na rysunku poniżej na czerwono zaznaczono miejsca w których nie można zbudować nowego szybu. Kierat Wykorzystywany jest w ramach akcji wydobycia soli. Kierat pozwala graczowi wydobyć sól z odkrytej komnaty znajdującej się dokładnie o jeden poziom niżej, pod komnatą, z której gracz będzie prowadzić wydobycie. Nie ma znaczenia czy pomiędzy komnatą, w której używa się kieratu, a tą, z której faktycznie wydobywana jest sól, istnieje szyb czy nie. Z kieratu nie można korzystać stojąc w szybie. Kierat działa jedynie w komnacie kopalni. Siła wydobywcza ekipy równa jest sile górników używających kieratu (wyższy poziom). Nie wlicza się siły górników znajdujących się w komnacie, z której faktycznie wydobywana jest sól (niższy poziom). Tak jak przy normalnym wydobyciu, od siły wydobywczej odejmuje się liczbę kostek wody znajdujących się w komnacie, z której wydobywana jest sól (woda znajdująca się w komnacie, w której używany jest kierat, nie jest brana pod uwagę). Sól wynoszona jest na powierzchnię z komnaty w której użyty był kierat, a nie tej z której została wydobyta sól. Nowe narzędzia Glejt do warzelni Wykorzystywany jest w ramach akcji odwiedzania budynku warzelni. Po wstawieniu swoich górników, gracz może wykorzystując glejt zabrać natychmiast do dwóch górników razem z solanką do swoich zasobów. Przykład 8: Agnieszka wysyła do warzelni trzech górników i sztygara, używając jednocześnie glejtu do warzelni. Dwa pionki (Agnieszka wybiera sztygara i jednego górnika) natychmiast wracają do zasobów Agnieszki, wraz z dwiema kostkami solanki. Dwóch pozostałych górników pozostaje w warzelni do początku kolejnej tury Agnieszki. 10 Koniec gry Przykład 9: Janek (kolor fioletowy) używa kieratu w komnacie na poziomie I żeby wydobyć sól z komnaty na poziomie II (2). Może z niej wydobyć 2 kostki soli siła wydobycia jego górników wynosi 4 (2 normalnych górników i jeden sztygar), ale musi odjąć 2 za dwie kostki wody, które znajdują się w komnacie na poziomie II. Podliczając punkty gracze mogą wymienić pozostałą sól uzyskaną z solanki na brązową sól, otrzymując za każde dwie solanki jedną brązową kostkę. Następnie każda brązowa kostka jest wymieniana na 3 grosze, zgodnie z zasadami gry Magnum Sal. 11
FAQ Czy mogę zmienić niebieską sól na inną sól bezpośrednio przed zrealizowaniem zamówienia? Tak. można to zrobić w dowolnym momencie. Ponieważ w dodatku znajdują się nowe zamówienia, które do realizacji wymagają niebieskiej soli, nie trzeba wymieniać solanki na inny rodzaj soli, o ile nie jest to bezwzględnie konieczne. Czy mogę na początku tury uzyskać sól z warzelni i od razu zrealizować zamówienie? Nie. Warzelnia znajduje się w Wieliczce, a górnik realizujący zamówienie jest w Krakowie i właśnie ma audiencję u króla. Nie jest możliwe tak szybkie przetransportowanie solanki do Krakowa, żeby użyć jej w realizacji zamówienia. Jeśli gracz ma swoich górników zarówno w zamku, jak i w warzelni zawsze najpierw rozpatrywana jest sytuacja w zamku, a dopiero potem warzelnia. Czy mogę zabrać górników z kopalni żeby wstawić ich do warzelni? Tak. Dopóki nie jest łamana zasada łańcucha, gracz może zabrać dowolną liczbę swoich górników z kopalni (a także pomocników z budynków) w ramach jednej akcji, żeby wstawić ich do warzelni. Gracz nigdy nie może zabrać górnika z kolejki do zamku. Ile są warte niebieskie kostki soli na koniec gry? Pojedyncza niebieska kostka nie jest nic warta. Natomiast dwie takie kostki można w dowolnym momencie zamienić na sól brązową (również na koniec gry), która jest warta 3 grosze. Czy mogę przesunąć sztygara za pomocą liny? Tak. Czy mogę użyć kieratu z komnaty, od której odchodzi szyb? Tak. Możliwe jest użycie kieratu z komnaty, z której odchodzi szyb na poziom niżej. Wówczas gracz nie musi płacić właścicielowi szybu za przenoszenie soli. Czy zmęczony górnik może zbudować szyb? Nie. Podobnie jak narzędzia, typu czerpak, nie mogą być wykorzystywane przez zmęczonych górników, tak samo nie jest możliwe,by zmęczony górnik zbudował szyb. Co się dzieje, jeżeli po wejściu do nowej komnaty, muszę dołożyć dwa kafle kopalni po obu stronach komnaty, a jest dostępny tylko jeden? Taka sytuacja może zdarzać się na III poziomie kopalni. W takiej sytuacji, to gracz decyduje, z której strony dokłada ostatni kafel kopalni. Żetony kopalni/mine chamber tiles/bergwerkplättchen Żetony zamówień królewskich/royal order tokens/auftragsplättchen Podziękowania Jak zwykle ogromne podziękowania za nieoceniony wkład w testy i rozwój gry należą się członkom grupy Monsoon (http://monsoongroup.pl). Jesteście niesamowici! Specjalne podziękowania należą się również jednemu z fanów gry. Jest nim Martin Hiltner. Martin wziął udział w naszym konkursie na nowe narzędzie do tego dodatku kierat jest jego pomysłem. Dziękujemy serdecznie nie potrafimy już wyobrazić sobie gry bez tego narzędzia. Dziękujemy również pozostałym uczestnikom konkursu, za Wasze pomysły i pozytywny odzew. 12