Spółdzielnia Socjalna Osób Prawnych

Spółdzielnia Socjalna Osób Prawnych Jak ją założyć? ISBN 978-83-64571-98-5 (wydawnictwo bezpłatne)

Prowadzisz organizację pozarządową lub jesteś przedstawicielem samorządu i chcesz pomóc osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym? Rozważ, czy Twojej organizacji, gminy, czy powiatu nie warto zaangażować w założenie spółdzielni socjalnej. Spółdzielni socjalnej, której np. samorząd może zlecać bez stosowania procedury przetargowej wykonywanie należących do niego zadań i która da pracę osobom bezrobotnym z terenu Twojej gminy, czy powiatu. Co to jest spółdzielnia socjalna? Choć o spółdzielniach socjalnych słyszy się ostatnio coraz więcej, a Unia Europejska wspiera sektor ekonomii społecznej, uznając go za jeden z najskuteczniejszych sposobów przeciwdziałania problemowi wykluczenia społecznego, to o spółdzielniach socjalnych osób prawnych wciąż mówi się niewiele, a takich podmiotów w naszym kraju powstało dotąd zaledwie kilkadziesiąt. Tam, gdzie działają robią to z sukcesem, a podmioty które zdecydowały się powołać je do życia są przekonane o trafności swej decyzji. Dlaczego spółdzielni socjalnych osób prawnych jest więc tak niewiele? Główną przyczyną wydaje się być niewystarczająca wiedza wśród przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego (JST) i organizacji pozarządowych (NGO) na temat możliwości tworzenia takich spółdzielni i brak informacji oraz rozpowszechnionych przykładów, że mogą być one skutecznym sposobem rozwiązywania ważnych problemów społecznych przy jednoczesnym osiąganiu pozytywnego wyniku ekonomicznego. Spółdzielnia socjalna to w zasadzie spółdzielnia jak wszystkie inne, czyli dobrowolne zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych, które w interesie swoich członków prowadzi działalność gospodarczą. Tyle, że ta działalność nie służy maksymalizacji zysków, ale oprócz realizacji celów ekonomicznych na równi stawia sobie realizację celów społecznych i zawodową reintegrację osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Możliwości zakładania spółdzielni przez osoby prawne stworzyła nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych z 7 maja 2009 roku. Zgodnie z nią spółdzielnie socjalne mogą zakładać również samorządy, organizacje pozarządowe lub kościelne osoby prawne. O ile do założenia spółdzielni socjalnej przez osoby fizyczne potrzeba minimum 5 osób - członków założycieli, a co najmniej 50% spośród nich muszą stanowić osoby należące do grup ściśle określonych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 94, poz. 651 z późn. zm.), to spółdzielnię socjalną osób prawnych mogą założyć co najmniej dwa podmioty posiadające osobowość prawną, ale konfiguracje mogą być tutaj różne (np. fundacja i gmina, parafia i stowarzyszenie, gmina i powiat, caritas i stowarzyszenie, itd.). 2

Uwaga! Wśród członków założycieli spółdzielni socjalnej osób prawnych nie może być osób fizycznych, choć z czasem mogą oni uzyskać członkostwo takiej spółdzielni (Jak? - piszemy w następnych rozdziałach). Również nie wszystkie organizacje pozarządowe mogą być założycielami spółdzielni socjalnych. Spółdzielni socjalnych nie mogą zakładać podmioty wyłączone z zakresu stosowania Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, tj.: par e polityczne, związki zawodowe i organizacje pracodawców, a także samorządy zawodowe i fundacje utworzone przez par e polityczne. Jak założyć spółdzielnię socjalną osób prawnych? Same formalności, zwłaszcza dla osób prawnych, nie będą zbyt skomplikowane, ale największym wyzwaniem jest samo zaszczepienie tej idei wśród potencjalnych założycieli i przekonanie ich, że warto rozważyć takie rozwiązanie. Sama decyzja o powołaniu przez osoby prawne spółdzielni socjalnej, podobnie jak o powołaniu każdego podmiotu gospodarczego, musi być efektem dogłębnej analizy, z której wynikać będzie, że właśnie spółdzielnia socjalna osób prawnych będzie najbardziej adekwatnym sposobem rozwiązania danego problemu społecznego, ekonomicznego czy organizacyjnego, a jej działalność będzie dochodowa. Podmioty zainteresowane utworzeniem spółdzielni na wstępie powinny zapoznać się z przepisami i wszelkimi informacjami dotyczącymi funkcjonowania spółdzielni, zaznajomić się z doświadczeniami już działających spółdzielni, dokładnie rozeznać rynek, na którym miałaby działać przyszła spółdzielnia, rozpoznać konkurencję, możliwy popyt na oferowane przez tworzoną spółdzielnię usługi czy produkty. Należy rzetelnie skalkulować możliwe do osiągnięcia dochody i ich źródła, jakie koszty trzeba ponieść na rozpoczęcie działalności, jakich dokonać zakupów, ile osób zatrudnić, jakie będą koszty bieżącej działalności i możliwe do osiągnięcia przychody. Jednym słowem potrzebny będzie precyzyjny biznesplan. Potencjalni założyciele muszą również mieć świadomość, jakimi umiejętnościami muszą legitymować się pracownicy spółdzielni, mając na uwadze, że przynajmniej połowa z nich musi się rekrutować ze ściśle określonych ustawowo grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, i czy na swoim terenie, w swoim urzędzie pracy, znajdą takie osoby. Celem spółdzielni będzie przecież racjonalna ekonomicznie działalność gospodarcza, ale również reintegracja zawodowa zatrudnionych w niej osób. Już na etapie przygotowań trzeba ustalić, jaki wkład wniosą przyszli członkowi, podział udziałów i ról między członkami, zakresy obowiązków i odpowiedzialności przyszłych pracowników, kto będzie w zarządzie, kto będzie się czym zajmował i jakie otrzymywał wynagrodzenie. www.wowes.pl 3

Należy również szukać i wykorzystywać szanse wynikające ze specyfiki działania spółdzielni socjalnych i możliwości wykorzystania pewnych preferencji, jakie dają spółdzielniom socjalnym obowiązujące przepisy. Np. warte rozważania jest, czy zamiast zlecać usługi firmom spoza terenu twojej gminy, nie warto wraz z sąsiednią gminą założyć spółdzielni socjalnej, która będzie zajmowała się tego rodzaju działalnością i jej powierzyć te zadania korzystając z możliwości zlecenia ich w trybie bezprzetargowym. Może tu chodzić np. o pielęgnację zieleni, segregację surowców wtórnych, obsługę ruchu turystycznego, prowadzenie napraw infrastruktury komunalnej czy zlecenie usług opieki nad dziećmi lub opieki społecznej. Powołanie spółdzielni socjalnej osób prawnych może być bowiem doskonałym uzupełnieniem dla funkcjonujących już struktur pomocy społecznej. Co istotne, samorządowa spółdzielnia socjalna, dzięki realizacji stałych zleceń dla gminy ma zapewnioną płynność finansową umożliwiającą stworzenie stabilnych miejsc pracy, a za ich pośrednictwem pełny powrót do życia społecznego pracownikom. 4

Od czasu spędzonego na działaniach przygotowawczych, analizie kosztów i potencjalnych przychodów, będzie w dużej mierze zależeć sukces tworzonej spółdzielni socjalnej. Poza rozważeniem rentowności i opłacalności przedsięwzięcia już na tym etapie trzeba przedyskutować także jego możliwe kierunki rozwoju. Jak już wspominaliśmy, spółdzielnie socjalne w ramach prowadzonej działalności gospodarczej choć nie są nastawione na maksymalizację zysku, to powinny dążyć do samodzielności i samowystarczalności, czyli aby przychody z działalności pokrywały koszty jej działania. Skąd wziąć kapitał? Problemem, przed jakim staną założyciele spółdzielni socjalnej osób prawnych, jak inicjatorzy każdej działalności gospodarczej, na pewno będzie konieczność zgromadzenia kapitału na jej uruchomienie i rozpoczęcie działalności. Niezbędny będzie wkład własny, ale są też możliwości pozyskania: środków z Funduszu Pracy na przystąpienie do spółdzielni socjalnej, na zatrudnienie w spółdzielni socjalnej, środków z Funduszu Pracy na wyposażenie lub doposażenie stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, wsparcia spółdzielni socjalnej ze środków budżetu jednostki samorządu terytorialnego lub ze środków budżetu państwa, środków z funduszy europejskich, funduszy pożyczkowych, funduszy poręczeniowych czy dotacji celowych. Wkład założycieli może również polegać na: przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw (np. gmina wnosi do spółdzielni sprzęt niezbędny do jej działalności), dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółdzielni socjalnej, w szczególności na wykonywaniu świadczeń przez wolontariuszy lub pracowników jednostek samorządu terytorialnego lub organizacji pozarządowych. Spółdzielnia w swojej działalności podlegać będzie zasadniczo takim samym prawom i obowiązkom, jak pozostałe funkcjonujące na wolnym rynku podmioty gospodarcze (podatki, składki na ubezpieczenia społeczne, opłaty ZUS), ale ze względu na społeczny charakter swojej działalności będzie mogła korzystać z pewnych preferencji finansowych, a mianowicie: możliwości ubiegania się o sfinansowanie ze środków Funduszu Pracy składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe osób, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach socjalnych, w pełnej wysokości przez okres 24 miesięcy od dnia zatrudnienia oraz w połowie wysokości przez kolejne 12 miesięcy, www.wowes.pl 5

możliwości ubiegania się o zaliczkę na opłacenie składek, o których mowa powyżej, zwolnienia z podatku dochodowego od dochodów wydatkowanych w danym roku podatkowym na cele związane z reintegracją społeczno-zawodową członków spółdzielni, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, zwolnienia z opłat za wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz od wniosków o zmiany wpisu; pamiętajmy, że zwolnienie z opłat przy rejestracji spółdzielni socjalnej w KRS jest pomocą publiczną, w związku z tym spółdzielnia ma prawo ubiegać się o dokument zaświadczający otrzymaną pomoc de minimis, zwolnienia z opłat za ogłoszenie wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym; zrefundowania kosztów lustracji (spółdzielnia musi ją przejść co najmniej raz na trzy lata), możliwości skorzystania z preferencyjnego traktowania w ramach postępowań z zakresu zamówień publicznych dzięki wprowadzeniu do ustawy Prawo zamówień publicznych tzw. klauzul społecznych, wsparcia ze strony wolontariuszy, którzy mogą na rzecz spółdzielni socjalnej wykonywać świadczenia odpowiadające świadczeniu pracy na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie - przykładowo gmina może oddelegować pracownika gminy do tego, by pomagał prowadzić dokumentację spółdzielni, wsparcia rzeczowego ze strony założycieli spółdzielni socjalnej, np. w postaci użyczonego przez gminę lokalu lub samochodu na potrzeby jej działalności. 6

Co z zyskami? Zgodnie z ustawą o spółdzielniach socjalnych nadwyżka bilansowa nie może podlegać podziałowi pomiędzy jej członków. W szczególności nie może być przeznaczona na zwiększenie funduszu udziałowego (jako podlegającego zwrotowi członkom lub ich spadkobiercom) lub na oprocentowanie udziałów. Nadwyżka bilansowa podlega natomiast podziałowi na podstawie uchwały walnego zgromadzenia z przeznaczeniem na: zwiększenie funduszu zasobowego nie mniej niż 40%, działania na rzecz zawodowej reintegracji swoich członków, np. na odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy o, ile działania takie nie są wykonywane w ramach prowadzonej przez spółdzielnie działalności gospodarczej; działalność społeczną i oświatowo-kulturalną, na rzecz swoich członków oraz działalność społecznie użyteczną w sferze działań publicznych, określonych ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie nie mniej niż 40%, fundusz inwestycyjny pozostała część. www.wowes.pl 7

Formalności Sama procedura założenia spółdzielni socjalnej osób prawnych od strony formalnej nie różni się niczym od założenia spółdzielni socjalnej przez osoby fizyczne. Na początku trzeba zorganizować walne zebranie założycielskie, które musi być poprzedzone odpowiednimi aktami prawnymi ze strony osób prawnych. W przypadku stowarzyszenia będzie to uchwała na walnym zebraniu o woli utworzenia spółdzielni socjalnej oraz wskazująca osobę, która będzie reprezentować podmiot osoby prawnej na walnym zebraniu założycielskim spółdzielni socjalnej. W przypadku samorządów musi to być uchwała rady (jeżeli mówimy o gminie - uchwała rady gminy, jeżeli o powiecie - uchwała rady powiatu), która będzie wskazywać na wolę powołania spółdzielni socjalnej oraz desygnować osobę uczestniczącą w walnym zebraniu założycielskim spółdzielni. Kolejnym etapem jest przeprowadzenie walnego zebrania założycielskiego, w którym uczestniczą osoby wskazane przez podmioty biorące udział w tworzeniu spółdzielni socjalnej. Osoby wydelegowane przez te instytucje podejmują stosowne uchwały. Pierwszą uchwałą jest uchwała o powołaniu spółdzielni socjalnej, następnie uchwała o przyjęciu statutu oraz uchwała o powołaniu zarządu spółdzielni socjalnej. Statut to najważniejszy dokument w spółdzielni socjalnej i musi zawierać niezbędne elementy, którymi są: nazwa spółdzielni, zawierająca oznaczenie spółdzielnia socjalna, przedmiot działalności spółdzielni (działania wykonywane w ramach działalności gospodarczej, wymienione zgodnie z kategoriami opisanymi w Polskiej Klasyfikacji Działalności oraz informacja, że spółdzielnia działa na rzecz reintegracji społecznej i zawodowej, teren działania, czas trwania, o ile spółdzielnia została założona na czas określony, prawa, obowiązki oraz zasady przyjmowania, odwoływania, wykreślania czy wykluczania członków spółdzielni socjalnej, zasady wyboru, odwoływania oraz kompetencje władz spółdzielni socjalnej, w tym: zarządu, walnego zgromadzenia członków oraz rady nadzorczej (organ kontroli wewnętrznej wybierany obligatoryjnie jeżeli liczba członków przekroczy 15 osób), zasady wprowadzania zmian w statucie, sposób podziału, połączenia się, a także likwidacji spółdzielni socjalnej, zasady podziału nadwyżki bilansowej oraz pokrywania strat, wysokość wpisowego, wysokość i ilość udziałów, które członek obowiązany jest zadeklarować, terminy wnoszenia i zwrotu oraz skutki niewniesienia udziału w terminie, możliwość wnoszenia wkładów. 8

W trakcie zebrania założycielskiego muszą być skompletowane następujące dokumenty: lista członków założycieli z podpisami wszystkich osób. Powinna zawierać: nazwę, datę powstania organizacji (data powołania i data rejestracji), adres siedziby, numery rejestrowe (REGON, KRS), podpisy osób reprezentujących, protokół z zebrania założycielskiego z podpisami przewodniczącego i sekretarza zebrania, uchwały podjęte na zebraniu założycielskim, tj. uchwała o powołaniu spółdzielni socjalnej, uchwała o przyjęciu statutu, uchwała o wyborze zarządu spółdzielni i jeśli dotyczy, to również o wyborze rady nadzorczej; wszystkie uchwały muszą być podpisane przez przewodniczącego i sekretarza zebrania, jednolity tekst statutu podpisany przez wszystkich członków spółdzielni socjalnej; w przypadku wprowadzania zmian w przygotowanej wcześniej treści statutu, należy je wpisać i dopiero dokument z wprowadzonymi zmianami należy przedstawić do akceptacji i podpisu przez członków założycieli. Statut powinno się przygotować w trzech egzemplarzach. Dwa zostają złożone w sądzie (z których jeden trafi wraz z formularzem NIP do właściwego miejscowo urzędu skarbowego sąd rejestrowy działa na zasadzie jednego okienka ), trzeci powinien zostać w dokumentacji spółdzielni, uchwała o powołaniu spółdzielni organu stanowiącego osoby prawnej będącej założycielem spółdzielni (np. rady gminy, walnego zebrania członków stowarzyszenia lub zarządu stowarzyszenia). www.wowes.pl 9

Ostatnim etapem rejestracji jest złożenie dokumentów do Krajowego Rejestru Sądowego. Za złożenie dokumentów rejestrowych spółdzielni do KRS odpowiedzialny jest jej zarząd. Zarząd ma na to tylko 7 dni od zamknięcia zebrania założycielskiego. Należy pamiętać, że spółdzielnia uzyskuje osobowość prawną dopiero od momentu dokonania rejestracji przez sąd rejestrowy, nie zaś od czasu jej powołania na zebraniu założycielskim. Wniosek o rejestrację składany jest na formularzach dostępnych w siedzibach KRS lub na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości www.ms.gov.pl. Do powyższych formularzy należy załączyć wcześniej wymienione dokumenty z zebrania założycielskiego oraz: pełnomocnictwo dla osoby działającej w imieniu osoby prawnej (jeżeli konieczne - w przypadku gdy reprezentant nie jest statutowo uprawnionym do reprezentacji), uwierzytelnione notarialnie lub przed pracownikiem sądu podpisy wszystkich członków zarządu (wzory podpisów). Uwierzytelnienie podpisów jest bezpłatne przed pracownikiem sądu w przeciwieństwie do uwierzytelnienia przed notariuszem, umowa lub inny dokument potwierdzający możliwość korzystania z lokalu, w którym znajduje się siedziba (np. umowa najmu, akt własności). Wniosek o rejestrację w KRS można złożyć osobiście, wysłać listem poleconym lub złożyć w formie elektronicznej za pośrednictwem internetu. Obowiązki spółdzielni socjalnej osób prawnych Spółdzielnie socjalne osób prawnych w terminie sześciu miesięcy od dnia wpisu spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego są zobowiązane do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej pięciu osób z grup osób należących do jednej z poniższych grup (wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym), wskazanych w art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach socjalnych: 1) osoby bezrobotne w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, 2) osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6, 7 ustawy o zatrudnieniu socjalnym, czyli: bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, 10

uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej, chorzy psychicznie w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego, zwalniani z zakładów karnych, mający trudności w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, uchodźcy realizujący indywidualny program integracji w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, którzy podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym, 3) osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Okres sześciu miesięcy na zatrudnienie pięciu osób z wskazanych powyżej grup daje czas na organizację struktury, organizację pracy i rozpoczęcie procesu poszukiwań zleceń. Umożliwia na samym początku zatrudnienie np. dwóch osób, a w dalszej perspektywie, wraz z rozwojem działalności, stopniowe rozszerzenie składu. Należy jednak pamiętać, że niewywiązanie się z warunku zatrudnienia osób wskazanych w art. 4 ust. 1 prowadzi do postawienia spółdzielni socjalnej w stan likwidacji. Zatrudnienie w spółdzielni socjalnej co najmniej pięciu osób spośród osób wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach socjalnych jest warunkiem koniecznym do funkcjonowania spółdzielni utworzonej przez osoby prawne i w przypadku jego niespełnienia spółdzielnia socjalna ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Liczba pracowników zatrudnionych spośród osób zagrożonych wykluczeniem musi zawsze wynosić minimalnie pięć. Jeżeli liczba ta spadnie z powodu rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę, należy w jego miejsce zatrudnić nową osobę (spośród osób zagrożonych wykluczeniem) w terminie 3 miesięcy. www.wowes.pl 11

W przypadku spółdzielni socjalnej założonej przez osoby prawne, osoby zatrudnione (spośród wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy) mogą nabyć członkostwo w spółdzielni po 12 miesiącach nieprzerwanego w niej zatrudnienia (zgodnie z art. 5a ust. 2 ustawy). O ile w przypadku zasad ogólnych nie ma prawnego obowiązku przyjmowania każdej osoby w poczet członków spółdzielni socjalnej, o tyle w przypadku wymienionych w art. 5a ust. 2 ustawy spółdzielnia ma prawny obowiązek przyjęcia pracownika spółdzielni w poczet członków pod warunkiem wypełnienia przez niego zobowiązań wynikających ze statutu. Członkostwo w spółdzielni socjalnej mogą nabyć także inne osoby niż wskazane w art. 4 ust. 1, jeżeli ich praca na rzecz spółdzielni socjalnej wymaga szczególnych kwalifikacji, których nie posiadają pozostali członkowie tej spółdzielni. Liczba tych osób, nie może być większa niż 50 % ogólnej liczby członków spółdzielni socjalnej i osób już pracujących. Przekroczenie tego limitu, trwające nieprzerwanie przez okres 6 miesięcy, stanowi podstawę do postawienia spółdzielni socjalnej w stan likwidacji. Członkostwo w spółdzielni socjalnej mogą nabyć też później inne organizacje pozarządowe w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, kościelne osoby prawne lub jednostki samorządu terytorialnego. Korzyści dla jednostek samorządu terytorialnego (JST): możliwość realizacji potrzeb własnych samorządu (obsługa zieleni miejskiej, wykonywanie prac remontowo-budowlanych, porządkowych czy usług społecznych różnego rodzaju); przy jednoczesnym zaangażowaniu osób bezrobotnych czy niepełnosprawnych z własnej gminy, dobre uzupełnienie istniejących struktur pomocy społecznej odpowiedź na problemy z aktywizacją zawodową, możliwość zleceń w trybie bezprzetargowym (dot. wyłącznie spółdzielni założonej przez dwie JST). Korzyści dla organizacji pozarządowych (NGO) forma prowadzenia działalności gospodarczej, możliwość zaangażowania podopiecznych/pracowników/wolontariuszy NGO, możliwość wspólnej ze spółdzielnią realizacji działań statutowych, w tym przeznaczania na ten cel części nadwyżki bilansowej, możliwość zapewnienia ciągłości i stabilności działania, możliwość zwiększenia zakresu działalności, możliwość realizacji celów społecznych z nadwyżki bilansowej. 12

DOBRE PRAKTYKI W Nieliszu dali radę... Wypożyczalnia sprzętu nad zalewem w Nieliszu prowadzona przez spółdzielnię socjalną Moczydło Współpraca gminy Nielisz i Stowarzyszenia na Rzecz Aktywizacji Osób Bezrobotnych Saob w Zamościu przyniosła efekt w postaci utworzenia spółdzielni socjalnej Moczydło. Założony przez osoby prawne podmiot koncentruje się na pracach remontowo-wykończeniowych oraz handlu i turystyce. Pomysł założenia Spółdzielni socjalnej zrodził się w czerwcu 2013 roku podczas spotkań informacyjnych i szkoleń prowadzonych przez Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES) w Zamościu. Sam proces powstania spółdzielni, wyznaczenia kierunków jej działania oraz doboru założycieli trwał kilka miesięcy. Przy aktywnym zaangażowaniu pracowników Fundacji Rozwoju Lubelszczyzny Filia w Zamościu w marcu 2014 roku rozpoczęto rozmowy pomiędzy Gminą a Stowarzyszeniem. Finałem tych rozmów było podjęcie decyzji o powołaniu spółdzielni socjalnej osób prawnych. W kolejnych miesiącach zaowocowało to przygotowaniem biznesplanu i pełnej dokumentacji do zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym. W dniu 9 czerwca 2014 roku KRS wydał decyzję o rejestracji Spółdzielni Socjalnej Moczydło z siedzibą w miejscowości Krzak. Z zatrudnionych w spółdzielni osób stworzono w lipcu 2014 roku ekipę remontowo-budowlaną, która pierwsze prace wykonała na zlecenie Gminy Nielisz. www.wowes.pl 13

Były to prace związane z gruntownym remontem pomieszczenia świetlicy w remizie strażackiej. Obecnie trwają kolejne remonty, a zarząd spółdzielni stara się o kolejne zlecenia. Sprzęt, który jest używany przez ekipę remontowo-budowlaną, został zakupiony w ramach projektu Wsparcie inicjatyw powstawania PES w subregionie chełmsko-zamojskim. Zgodnie z założeniami projektu dokonano zakupu rowerów wodnych do utworzonej wypożyczalni na nowo powstałym gminnym kąpielisku w Nieliszu. Jest to pierwszy etap tworzenia wypożyczalni sprzętu pływającego. Planowane jest również otwarcie punktu gastronomicznego przy gminnym kąpielisku oraz sklepu spożywczo-przemysłowego na terenie gminy Nielisz. W przyszłym sezonie spółdzielnia ma zamiar rozwijać istniejącą działalność, rozbudować bazę sprzętową wypożyczalni oraz wprowadzić inne usługi. Oceniając proces przygotowywania i powstawania spółdzielni socjalnych należy stwierdzić, że nie należy on do łatwych i wymaga determinacji oraz samozaparcia osób je tworzących. Zbudowanie zgranego zespołu wymaga dużo czasu, konsekwencji, cierpliwości i tolerancji. Największą trudnością w pierwszym okresie działania spółdzielni jest możliwość wystąpienia rotacji pracowników i znalezienie odpowiedniej, stabilnej kadry. Pomimo różnych trudności tworzenie spółdzielni socjalnych osób prawnych jest jak najbardziej wskazane, celowe zarówno z punktu widzenia społecznego, jak i ekonomicznego. Ważnym aspektem jest zaangażowanie oraz udział w tworzeniu i wspieraniu podmiotów ekonomii społecznej lokalnych władz samorządowych, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych. Przykładów innych spółdzielni osób prawnych, które z sukcesami radzą sobie na rynku nie brakuje. Warto poznać choćby: Spółdzielnia Socjalna PRZYSTAŃ h p://spoldzielnia-przystan.pl/ Spółdzielnia Socjalna Józefowskie Centrum Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej www.spoldzielnia-socjalna.cba.pl Spółdzielnia Socjalna Pomocna Dłoń Bystrzyca Kłodzka www.pomocnadlon.org Spółdzielnia Socjalna ART Zarzecze www.artss.org 14

WAŻNE AKTY PRAWNE I ADRESY Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. 2006 nr 94 poz. 651, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. (Dz. U. 1997 nr 123 poz. 776 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. 1982 nr 30 poz. 210, z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 kwietnia 2012r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2012 r., poz. 457 z późn. zm.) Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie, tel. 81 463 53 00 Powiatowy Urząd Pracy w Chełmie, tel. 82 563 07 66 Powiatowy Urząd Pracy w Hrubieszowie, tel. 84 696 26 91 Powiatowy Urząd Pracy w Janowie Lubelskim, tel. 15 872 02 40 Powiatowy Urząd Pracy w Krasnymstawie, tel. 82 576 69 17 Powiatowy Urząd Pracy w Tomaszowie Lubelskim, tel. 84 664 20 72 Powiatowy Urząd Pracy w Zamościu, tel. 84 638 48 72 Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w Zamościu Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny Filia w Zamościu 22-400 Zamość, ul. Pereca 2, pok. 7, 8, 9 tel. 84 627 18 32, fax 84 627 01 17 Punkt Informacyjno-Konsultacyjny w Chełmie 22-100 Chełm, pl. Niepodległości 1 tel. 82 563 24 29, 560 20 20 www.wowes.pl 15

(wydawnictwo bezpłatne) www.wowes.pl Materiały: m.in. Funkcjonowanie spółdzielni socjalnych zakładanych przez osoby prawne Waldemar Żbik, Kielce, wrzesień 2012 r. Wydawca: Grupa Medialna ITM Sp. z o.o., ul. Świętoduska 10, 20-082 Lublin Skład i druk: Centergraf, Andrzej Jurek ISBN 978-83-64571-98-5 Nakład 500 egz. Lublin, maj 2015 r.