Sprawozdanie z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w 2014 roku

Sprawozdanie z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w 2014 roku

Struktura biura Powiatowego Rzecznika Konsumentów, stan kadrowy. 1. Województwo Mazowieckie 2. Miasto /Powiat 3. PRK/ MRK 4. Imię i nazwisko Rzecznika Konsumentów Powiat Ostrołęcki Powiatowy Rzecznik Konsumentów Joanna Białobrzewska 5. Wykształcenie (np. wyższe prawnicze) Wyższe prawnicze 6. Funkcja Rzecznika Konsumentów jest wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy (1 etat). Proszę napisać TAK lub NIE. NIE DOTYCZY TYCH RZECZNIKÓW, KTÓRZY ODPOWIEDZIELI TAK NA PYT. 6 7. Funkcja Rzecznika Konsumentów jest wykonywana w niepełnym wymiarze czasu pracy. Proszę zaznaczyć odpowiednią odpowiedź. DOTYCZY TYCH RZECZNIKÓW, KTÓRZY ODPOWIEDZIELI NA PYT.7 8. Liczba dni/godzin w tygodniu, w których wykonywane są zadania Rzecznika Konsumentów (np. 5 razy w tygodniu po 3 godziny). 9. Rzecznik działa w ramach wyodrębnionego biura (art. 40 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) Proszę napisać TAK lub NIE. 10. Rzecznik Konsumentów w ramach działalności Rzecznika korzysta z pomocy innych osób. Proszę napisać TAK lub NIE. 11. Liczba osób, która stale pomaga Rzecznikowi Konsumentów w wykonywaniu obowiązków Rzecznika (jeśli liczba nie jest stała, to wpisać średnią liczbę). NIE 3 etatu 5 5 razy w tygodniu rzecznik wykonuje swoje zadania i jest dostępny dla konsumentów każdego dnia tygodnia od godz. 8.00 do16.00. NIE NIE 0 2

I. Wstęp i uwagi ogóle dotyczące działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów. Powiatowy Rzecznik Konsumentów wykonuje zadania Powiatu Ostrołęckiego na podstawie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. nr 50, poz. 331 ze zm.) oraz innych przepisów szczególnych. Zgodnie z przepisem art. 40 ww. ustawy rzecznika wyodrębnia się organizacyjnie w strukturze starostwa powiatowego, a w powiatach powyżej 100 tys. mieszkańców i w miastach na prawach powiatu rzecznik może wykonywać swoje zadania w ramach wyodrębnionego biura. Z rzecznikiem stosunek pracy nawiązuje starosta, a w miastach na prawach powiatu prezydent miasta, któremu rzecznik jest bezpośrednio podporządkowany. W zakresie nieuregulowanym ww. ustawą, do statusu prawnego rzecznika stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych. Jako organ wykonujący zadania powiatu w zakresie ochrony interesów konsumentów Powiatowy Rzecznik Konsumentów: udziela konsumentom bezpłatnego poradnictwa i informacji prawnej (za pośrednictwem poczty elektronicznej, telefonicznie i osobiście), występuje do przedsiębiorców w indywidualnych sporach z udziałem konsumentów, udziela konsumentom pomocy w dochodzeniu roszczeń na drodze sądowej (wytaczanie powództw na rzecz konsumentów, sporządzanie projektów pozwów i pism procesowych na wniosek konsumentów), współdziała z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi, przekazuje na bieżąco właściwym miejscowo delegaturom Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wnioski oraz sygnalizuje zaistnienie ewentualnych problemów dotyczących ochrony konsumentów, które wymagają podjęcia działań na szczeblach administracji rządowej, występuje z zawiadomieniem do Prezesa UOKiK w sytuacjach podejrzenia stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, prowadzi działania z zakresu edukacji konsumenckiej (min. udostępnianie materiałów edukacyjnych, treści aktów normatywnych, wzorów pism, wyjaśnianie znaczenia i zastosowania poszczególnych regulacji prawnych, zwracanie szczególnej uwagi konsumentów na istniejące zagrożenia w celu uniknięcia decyzji skutkujących negatywnymi konsekwencjami), 3

wykonuje zadania związane z funkcją oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów, składa wnioski w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony konsumentów, wykonuje inne zadania określone w przepisach odrębnych. Jako Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Ostrołęce wykonuję swoje zadania samodzielnie. Posiadam wykształcenie wyższe prawnicze. Praca na stanowisku rzecznika konsumentów wymaga ode mnie na bieżąco aktualizowanej wiedzy prawniczej, przez co należy rozumieć zarówno znajomość przepisów z zakresu poszczególnych gałęzi prawa (prawo telekomunikacyjne, turystyczne, przewozowe, ubezpieczeniowe, bankowe itp.), aktualnego orzecznictwa oraz poglądów doktryny, jak również szeroko rozumianych umiejętności interpersonalnych. W związku z powyższym, nieodzownym elementem mojej codziennej pracy jest dążenie do opanowania sztuki mediacji jako konstruktywnego sposobu rozwiązywania sporów o charakterze konsumenckim. II. REALIZACJA ZADAŃ W 2014 ROKU 1. Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów. Poniżej, przedstawiam liczbę spraw będących przedmiotem działania Powiatowego Rzecznika Konsumentów według kryterium sposobu wykonania: Porady oraz informacje udzielone telefonicznie i osobiście 307 w tym: telefonicznie - 132 i osobiście 175; Porady i informacje udzielone za pośrednictwem poczty elektronicznej 32; Wystąpienia do przedsiębiorców 47; Pozwy przygotowane konsumentom 2; Sprawy sądowe z udziałem rzecznika 1; Łącznie 389 spraw. Udzielanie bezpłatnych porad i informacji prawnej odbywa się głównie w formie bezpośredniego kontaktu z interesantami zgłaszającymi się do Starostwa Powiatowego w Ostrołęce oraz drogą telefoniczną. Jednakże wraz z rozwojem nowych technologii można zaobserwować systematyczny wzrost ilości zapytań kierowanych za pośrednictwem poczty 4

elektronicznej. Ponadto, konsumenci korzystają również z bazy aktów prawnych, wzorów pism i informacji zamieszczonych na stronie internetowej www.powiatostrolecki.pl. Wśród pisemnych wniosków konsumentów przeważająca część dotyczy podjęcia przez rzecznika interwencji i mediacji w toczącym się sporze z przedsiębiorcą. Podejmowane przez rzecznika interwencje wymagają wnikliwej analizy stanu faktycznego i prawnego sprawy, dlatego też jest to zadanie pracochłonne i niekiedy, z uwagi na prowadzoną argumentację i polemikę, długotrwałe. Zadania z zakresu ochrony praw konsumenckich w powiecie ostrołęckim (liczącym według statystyk GUS na dzień 30.VI.2013 r. 87865 mieszkańców) wykonuję samodzielnie, przy czym wobec powszechnie zaobserwowanego wzrostu świadomości praw konsumenckich liczba spraw wymagających porad i interwencji rzecznika z roku na rok wzrasta. Przykładowo w roku 2013 r. udzielono łącznie 127 porad konsumenckich, a już w 2014 r. 307, a na dzień sporządzania niniejszego sprawozdania takich porad udzielono 98. Nadmienię, że do Powiatowego Rzecznika Konsumentów dość często zgłaszają się również podmioty, których sprawy nie mają charakteru konsumenckiego, np. drobni przedsiębiorcy, osoby fizyczne zawierające umowy z innymi osobami fizycznymi, rolnicy w związku z wykonywaną przez nich działalnością zawodową, a także osoby szukające pomocy w sprawach rodzinnych, z zakresu prawa pracy, czy też w sprawach karnych. Mimo, iż nie podejmuję działań w ww. sprawach, to staram się udzielać interesantom stosownych wyjaśnień i wskazówek (przedstawienie kompetencji leżących w gestii rzecznika ze wskazaniem podstawy prawnej działania, odesłanie do zapoznania się z właściwymi regulacjami prawnymi, wskazanie instytucji świadczących pomoc na rzecz takich podmiotów). W roku 2014 r., podobnie jak w latach ubiegłych, konsumenci najczęściej zgłaszali się do rzecznika konsumentów w sprawach dotyczących umów sprzedaży (193 porad, 24 interwencji). Spory powstałe w związku z umowami sprzedaży dotyczyły głównie zakupu obuwia i odzieży (84 porady, 14 interwencji), elementów wyposażenia mieszkania (23 porady, 3 interwencje), sprzętu telekomunikacyjnego (17 porad, 3 interwencje), urządzeń komputerowych i akcesoriów (13 porad, 2 interwencje), urządzeń o charakterze motoryzacyjnym (12 porad, 1 interwencja) i innych t.j. urządzenia medyczne, kolektory, piece grzewcze, piły, pompy wodne itp. (36 porad, 1 interwencja). Mniej liczną grupę stanowiły umowy sprzedaży artykułów spożywczych (4 porady), zabawek (3 porady), czy artykułów chemicznych kosmetyków (1 porada). Spory i wątpliwości dotyczyły przede wszystkim sposobu rozpatrywania reklamacji przez sprzedawców (odmowa przyjęcia reklamacji, 5

odsyłanie konsumentów do gwaranta, nieuwzględnianie roszczeń konsumentów, nie ustosunkowanie się do zgłoszenia w ustawowym terminie itp.) Drugą grupę pod względem liczebności zgłoszeń stanowiły sprawy dotyczące świadczonych przez przedsiębiorców usług (114 porad, 23 interwencje). W tej kategorii spraw najliczniej zgłaszali się do rzecznika konsumenci będący odbiorcami usług telekomunikacyjnych, w tym usług świadczonych przez sieci komórkowe, operatorów telewizji kablowych i platformy cyfrowe (43 porady, 8 interwencji) oraz konsumenci zawierający umowy o świadczenie usług dostawy energii, gazu ciepła, wody, wywozu nieczystości (16 porad, 4 interwencje). Dość liczną grupę stanowiły również sprawy z zakresu usług remontowo-budowlanych i wyposażenia wnętrz (14 porad, 2 interwencje) oraz usług finansowych (10 porad, 2 interwencje) i ubezpieczeniowych (10 porad, 2 interwencje). Marginalną część stanowiło poradnictwo w zakresie usług deweloperskich oraz pośrednictwa nieruchomościami (5 porad), windykacyjnych (4 porady), przewozowych (4 porady), jak również usług turystyczno-hotelarskich (3 porady), edukacyjnych (1 porada, 2 interwencje) i medycznych (1 porada). Trzecią grupę spraw stanowią umowy zawierane przez konsumentów poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość. W 2014 r. odnotowano 43 porady i 5 interwencji w przedmiotowym zakresie. Coraz więcej konsumentów dokonuje zakupów na odległość (telefonicznie i za pośrednictwem Internetu). W związku z powyższym, wzrasta liczba zapytań dotyczących ewentualnej możliwości rezygnacji z zakupionego towaru, sposobu odesłania towaru, jak i sposobu dokonania zwrotu wzajemnie udzielonych świadczeń. Zdarzają się również pytania dotyczące interpretacji poszczególnych norm prawnych regulujących problematykę sprzedaży na odległość (w tym min. dotyczących interpretacji treści regulaminów sklepów internetowych, możliwości dokonania zwrotu, czy reklamowania towaru itp.) Ponadto, nadal dość liczna grupa mieszkańców powiatu, głównie w wieku emerytalnym, regularnie uczestniczy w zorganizowanych spotkaniach, pokazach, wycieczkach, podczas których oferowana jest sprzedaż różnego typu towarów oraz usług. Niejednokrotnie przedsiębiorcy namawiają potencjalnych klientów do zakupu towarów o rzekomo niezwykle skutecznych właściwościach leczniczych, urządzeń elektronicznych i sprzętów gospodarstwa domowego wyręczających ich w codziennych obowiązkach, jak również pościeli, materaców, garnków itp. Na skutek zastosowanych przez sprzedawców technik marketingowych (niejednokrotnie mających znamiona nieuczciwych praktyk rynkowych) konsumenci podpisują przedstawione im dokumenty, wśród których, jak się 6

później okazuje, znajdują się umowy kredytowe z bankiem o wartości kilku lub kilkunastu tysięcy złotych. Praktyka mająca na celu wprowadzenie konsumenta w błąd, co w efekcie doprowadza do niekorzystnego rozporządzenia majątkiem, polega na stosowaniu coraz bardziej wyrafinowanych metody działania. Przedsiębiorcy niejednokrotnie deklarują, iż ich produkty posiadają odpowiednie atesty, cieszą się rekomendacją lekarzy i wykwalifikowanych specjalistów, zaś cena jest okazjonalnie niska a oferta ograniczona czasowo. W praktyce rzecznika zdarzały się również przypadki, w których konsumenci w trakcie zorganizowanej prezentacji brali udział w loterii, a następnie wgrywali nagrodę (np. wycieczkę), której otrzymanie uzależniano od dokonania zakupu. Niejednokrotnie konsumenci decydowali się na zakup zupełnie im niepotrzebnych towarów. Wielokrotnie okazywało się, że konsumenta nie stać na spłatę zaciągniętego kredytu, natomiast termin na odstąpienie od umowy dawno upłynął, a wygrana wycieczka nie spełniła ich oczekiwań (np. refundowano jedynie dojazd i nocleg w niskiej klasy hotelu bez wyżywienia oraz kosztów zwiedzania). Wobec powyższego, udzielam konsumentom informacji porad w zakresie możliwości odstąpienia od przedmiotowych umów oraz reklamacji zakupionych towaru (rozpowszechniając informacje, wręczając ulotki, udzielając pomocy przy sporządzaniu pism itp.). Ponadto, szczególnie uczulam konsumentów na zagrożenia płynące z niezapoznania się z treścią podpisywanych przez nich dokumentów. 2. Składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów. W roku 2014 nie został złożony żaden wniosek w sprawie stanowienia i zmian przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów. 3. Występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów. Wystąpienia rzecznika do przedsiębiorców w sprawach z zakresu ochrony i praw konsumentów dotyczyły przede wszystkim podjętych interwencji i mediacji w toczących się sprawach z udziałem konsumentów. Miały one na celu doprowadzenie do polubownego rozstrzygnięcia sporu i wiązały się z przeprowadzeniem mediacji drogą korespondencyjną. Wystąpienie rzecznika polega na zastąpieniu konsumenta, jako słabszej strony umowy, w sporze z udziałem przedsiębiorcy poprzez pisemne przedstawienie okoliczności sprawy (zgodnych z oświadczeniem konsumenta i treścią załączonych dokumentów), przytoczenie 7

treści przepisów prawa obowiązujących w przedmiotowym zakresie, przedstawienie roszczeń konsumenta oraz zwrócenie się do przedsiębiorcy o złożenie wyjaśnień wobec stawianych zarzutów lub ewentualnej propozycji ugodowego zakończenia sprawy. Pisemne interwencje bywają niekiedy pracochłonne i długotrwałe, co w szczególności dotyczy spraw o skomplikowanym stanie faktycznym i powszechnie budzących wątpliwości interpretacyjne. Już na etapie weryfikacji dokumentów rzecznik wnikliwie analizuje treść łączącej strony umowy (w tym pod kątem obecności klauzul abuzywnych), ustala podstawę prawną i zapoznaje się z aktualnym stanowiskiem doktryny i judykatury. Niekiedy niezbędna okazuje się również dłuższa polemika z przedsiębiorcą i sprawa nie kończy się na pojedynczym wystąpieniu rzecznika. Ponadto, do rzecznika wpływają również wnioski konsumentów, którzy bezzasadnie formułują swoje zarzuty przeciwko przedsiębiorcom. Niekiedy dopiero w toku już podjętej przez rzecznika interwencji ujawnia się odmienny od opisanego przez konsumenta stan faktyczny sprawy. W takich sytuacji, mimo, że roszczenia konsumenta bywają nieuzasadnione, rzecznik udziela wyczerpujących wyjaśnień i informacji. W 2014 r. rzecznik występował do przedsiębiorców w 47 sprawach. Usług dotyczyły 23 wystąpienia rzecznika, z czego w 17 sprawach uwzględniono roszczenia konsumentów, 5 interwencji przyniosło negatywny wynik, a 1 sprawa jest w toku. Wśród pisemnych interwencji rzecznika 24 sprawy dotyczyły umowy sprzedaży, z tego 11 zakończono pozytywnie, 11 negatywnie, a 2 sprawy są w toku. Analiza przedmiotu sprawy wskazuje, że wystąpienia pisemne rzecznika z 2014 roku najmniejszą efektywność przyniosły w sprawach z zakresu sprzedaży obuwia 6 negatywnie zakończonych spraw. Przyczyną takiego wyniku jest brak możliwości sporządzenia przez konsumenta rzetelnej i dostępnej cenowo opinii rzeczoznawczej, która stanowiłaby dowód w sporze z przedsiębiorcą. Konsument, który pragnie dowieść słuszności swoich roszczeń reklamacyjnych musi ponieść znacznej wysokości koszt związany z wykonaniem ekspertyzy (wiąże się to kosztem dostarczenia i odebrania obuwia od rzeczoznawcy, ceną opinii fachowca), który niekiedy przekracza wartość zakupionego obuwia i jednocześnie nie daje gwarancji pozytywnego rozstrzygnięcia sporu. Niestety obuwie sprzedawane w sklepach sieciowych, jak również w indywidualnie prowadzonych markowych sklepach sportowych i obuwniczych niejednokrotnie wykazuje cechy świadczące o niedostosowaniu go do użytku zgodnego z przeznaczeniem. Wobec braku uprzedniej i regularnej kontroli jakości obuwia wprowadzanego do sprzedaży na polski rynek konsument jest narażony na zakup niepełnowartościowych produktów, które bardzo często po kilkumiesięcznym użytkowaniu tracą swoje walory użytkowe i estetyczne. 8

Natomiast wśród sporów konsumenckich, które po pisemnym wystąpieniu rzecznika zakończyły się pozytywnie znajdują się przede wszystkim sprawy dotyczące świadczenia usług telekomunikacyjnych oraz usług w zakresie sprzedaży energii, czy też sprawy dotyczące odstąpienia od umowy sprzedaży zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa pozostałych na odległość. W większość ww. spraw pisemna argumentacja rzecznika doprowadziła do uwzględnienia roszczeń konsumentów lub wypracowano rozwiązania satysfakcjonujące obie strony. Konsumenci z roku na rok składają coraz więcej wniosków o podjęcie interwencji (na chwilę obecną Rzecznik wystąpił do przedsiębiorców już w 20 sprawach, które wpłynęły w 2015 r.). Zanim jednak pisemne wystąpienie do przedsiębiorcy w imieniu konsumenta okaże się niezbędne, moja rola sprowadza się do udzielenia porady, informacji prawnej i pomocy w sporządzeniu pisma. 4. Współdziałanie z UOKiK, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi i innymi instytucjami w zakresie ochrony konsumentów. Powiatowy Rzecznik Konsumentów w ramach współpracy z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów przekazuje właściwym miejscowo delegaturom UOKiK informacje dotyczące nieuczciwych praktyk stosowanych przez przedsiębiorców, które mogą stanowić naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. W ubiegłym roku skierowano trzy tego typu skargi i dotyczyły one w dwóch przypadkach nieuczciwych praktyk stosowanych przez firmy prowadzące sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa oraz jedną skargę dotyczącą świadczenia usług telekomunikacyjnych. Ponadto, korzystam z bazy informacji i danych (w tym ewentualnych wyników zakończonego postępowania) zamieszczanych na stronach internetowych takich instytucji jak: UOKiK, Komisja Nadzoru Finansowego, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Urząd Regulacji Energetyki, Europejskie Centrum Konsumenckie, Rzecznik Ubezpieczonych, Inspekcja Handlowej, Federacja Konsumentów, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich itp. Współpraca z powyższymi instytucjami ogranicza się do ewentualnego przekazywania informacji dotyczących niezgodnych z prawem działań przedsiębiorców, które dotyczą konsumentów. 9

5. Wytaczanie powództw na rzecz konsumentów i wstępowanie do toczących się postępowań. W roku 2014 r. Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Ostrołęce złożył pozew w jednej sprawie w zakresie niezgodności towaru z umową, a w dwóch sprawach przygotowano konsumentom projekty pozwów. 6. Działania o charakterze edukacyjno - informacyjnym. Działania o charakterze edukacyjno - informacyjnym Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Ostrołęce ograniczają się do udzielania konsumentom informacji, wyrażania opinii, udostępniania treści aktów prawnych, broszur informacyjnych oraz poradników. Ponadto, regularnie aktualizowana jest baza informacji prawnych, wzorów pism i publikacji na stronie internetowej Powiatu Ostrołęckiego. 7. Podejmowanie działań wynikających z: art. 479 ( 38 ) Kpc (niedozwolone postanowienia umowne), ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, art. 42 ust. 1 pkt 3 uokik (występowanie w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów), art. 42 ust. 5 uokik w zw. z art. 63 Kpc (przedstawienie sądowi istotnego poglądu dla sprawy). W roku 2014 nie były podejmowane działania wynikające z w/w przepisów. III. WNIOSKI KOŃCOWE, PROPOZYCJE ZMIAN ZMIERZAJĄCYCH DO POPRAWY REALIZACJI PRAW KONSUMENTÓW 1. Wnioski rzeczników dotyczących polepszenia standardów ochrony konsumentów. W mojej ocenie, w związku z rozwojem nowych technologii, popularyzacją zawierania umów drogą elektroniczną i coraz częstszym korzystaniem z usług cyfrowych niezbędne jest zwrócenie szczególnej uwagi na edukację konsumentów oraz dążenie do konstruowania jasnych, precyzyjnych i powszechnie zrozumiałych regulacji w przedmiotowym zakresie. Równolegle należy zwrócić szczególną uwagę na problematykę ochrony danych osobowych w umowach z udziałem konsumentów. Powszechnie wiadomo, 10

że internetowy rynek dóbr i usług już osiągnął imponujące rozmiary i stale rozrasta się, co równolegle tworzy arenę dla działalności nieuczciwych podmiotów bazujących na niewiedzy, nieświadomości i ufności przeciętnego konsumenta. Niewątpliwie szczególnie wrażliwą grupę konsumentów stanowią dzieci oraz młodzież i to w ich kierunku proponowałabym skierować kampanie informacyjne oraz projekty edukacyjne, przy czym powinny one przybrać dostępną i przyjazną dla nich formę (np. aplikacje, gry edukacyjne). Ponadto, uważam, że w obecnym systemie ochrony konsumentów brakuje wykwalifikowanych oraz odpowiednio wyposażonych instytucji i podmiotów, które kontrolowałyby jakość wpływających na polski rynek towarów (w tym w szczególności obuwia, odzieży, produktów spożywczych) oraz mogłyby efektywnie i uprzednio zapobiegać powstającym na tym tle problemów. 2. Wnioski dotyczące pracy rzeczników. Rodzaj spraw, z którymi konsumenci zwracają się do rzecznika świadczy o rozrastającej się skali problemów, które możemy zaobserwować na współczesnym rynku dóbr i usług. Dużym wsparciem dla efektywnej pracy rzecznika konsumentów byłyby regularnie przeprowadzane szkolenia i warsztaty tematyczne (z uwagi na ograniczenia finansowe i czasowe również w formie zdalnej), jak również stały przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi rzecznikami i instytucjami konsumenckimi. Joanna Białobrzewska Załączniki: 1. Tabela nr 1 - poradnictwo i informacja prawna, 2. Tabela nr 2 - wystąpienia do przedsiębiorców, 3. Tabela nr 3 - wytaczanie powództw, wstępowanie do toczących się postępowań, 4. Tabela nr 4 - inne zadania. 11