Wenera Chlamydioza Sprawcą jest bakteria Chlamydia trachomatis. Do zakażenia dochodzi podczas stosunku (również analnego lub oralnego). Objawy Mogą wystąpić po 2 5 tygodniach od czasu zakażenia. U mężczyzn najpierw pojawia się śluzowo-ropna wydzielina z cewki moczowej i niewielki ból przy oddawaniu moczu. U kobiet chlamydioza objawia się upławami, pieczeniem przy oddawaniu moczu, bólami podbrzusza. Jak wykryć chorobę Robi się wymaz z cewki moczowej lub pochwy i bada próbkę wydzieliny pod mikroskopem. Lekarz może też zlecić analizę moczu. Najbardziej wiarygodną metodą jest jednak wykonanie posiewu, czyli wyhodowanie bakterii z pobranego wymazu. Leczenie Zwykle od 7 do 14 dni trzeba zażywać antybiotyk. Po tym czasie należy poddać się badaniu kontrolnemu, by się upewnić, że lek skutecznie poradził sobie z bakteriami. Nieleczona chlamydioza może u mężczyzn prowadzić do zapalenia najądrzy i prostaty, u kobiet zaś do zapalenia szyjki macicy, jajników i jajowodów. Jeśli w wyniku stanu zapalnego w jajowodach powstaną zrosty może to stanowić przyczynę niepłodności. 1
Uwaga! Zakażenie chlamydiami w czasie ciąży może zakończyć się zapaleniem spojówek u dziecka. Kiła Kiłę czyli syfilis wywołuje ją bakteria Treponema pallidum krętek blady która poza ludzkim organizmem żyje niezwykle krótko. foto: Purestock Krętek blady rozprzestrzenia się po całym organizmie, może więc być obecny np. w wydzielinie błony śluzowej jamy ustnej, sromu, a także na skórze okolic narządów płciowych i odbytu, dlatego kiłą można się zarazić nie tylko w czasie stosunku płciowego (także oralnego czy analnego), ale nawet przez pocałunek. Objawy Jeżeli w porę nie podejmiemy leczenia, kiła przejdzie przez kilka etapów: Pierwsze objawy choroby ujawniają się mniej więcej po 2 3 tygodniach od momentu zakażenia. W miejscu wtargnięcia bakterii do organizmu (najczęściej na skórze lub błonie śluzowej narządów płciowych) najpierw tworzy się jedno lub kilka zupełnie niewielkich, bezbolesnych owrzodzeń. Powiększają się najbliższe węzły chłonne, zwykle w pachwinach. W tym okresie kiła jest najbardziej zakaźna. Objawy te najczęściej same ustępują. Kiła wrodzona Płód zaraża się nią w łonie chorej matki, która nie była leczona lub nie przestrzegała zaleceń terapii. Jeśli ciąża nie zakończy się poronieniem lub porodem przedwczesnym, na świat 2
przychodzi noworodek z typowymi objawami: na skórze widać plamy lub grudki (płaskie albo z obrzękiem), na stopach i dłoniach tworzą się pęcherze wypełnione płynem surowiczym, czasem z domieszką krwi i ropy. Zmiany na błonach śluzowych nosa i jamy ustnej utrudniają oddychanie i jedzenie. Zmiany w narządach wewnętrznych mogą spowodować ich trwałe uszkodzenia. Niestety, zwykle po 8 10 tygodniach od zakażenia, najczęściej na całym ciele, pojawia się drobna wysypka (tzw. kiła wtórna). Mogą jej towarzyszyć ból głowy, gardła, gorączka, ogólne osłabienie. Wtórna postać kiły może również sama ustąpić. Nie ma się jednak czym cieszyć nieleczona kiła przechodzi w okres utajenia. Krętki blade krążące we krwi mogą się umiejscawiać w narządach wewnętrznych i ośrodkowym układzie nerwowym. Zdarza się, że co jakiś czas na skórze pojawia się tzw. wysypka nawrotowa. Jeśli kiła nadal nie będzie leczona, przejdzie w okres późnego utajenia. Nawet po kilku czy kilkunastu latach od zakażenia na skórze, w narządach wewnętrznych, na kościach mogą się tworzyć tzw. kilaki. To guzy o konsystencji gumy, które mogą pękać i pozostawiać trwałe blizny. Na tym etapie kiła powoduje nieodwracalne zmiany w układzie nerwowym (m.in. porażenia prowadzące do kalectwa) i w układzie sercowo-naczyniowym (zagrażają życiu). Jak wykryć chorobę Wystarczy wykonać proste badanie serologiczne krwi na odczyn VDRL. Leczenie Jeżeli wynik badania będzie dodatni, koniecznie trzeba przyjąć odpowiednią dawkę silnego antybiotyku (zwykle penicyliny). Kiła jest chorobą uleczalną, jednak pod warunkiem, że kurację rozpocznie się wcześnie (zanim krętek zajmie układ nerwowy i sercowo-naczyniowy) i 3
przeprowadzi się ją bardzo sumiennie, do końca. Uwaga! Kobieta ciężarna chora na kiłę może zakazić nią rozwijający się płód. Grozi to poronieniem, urodzeniem dziecka martwego albo chorego na kiłę wrodzoną (jej skutki to m.in. upośledzenie umysłowe, głuchota, ślepota). Dlatego tak ważne jest podjęcie leczenia przed ciążą lub w jej pierwszej połowie. Kłykciny kończyste Powstają, gdy do organizmu, poprzez kontakty płciowe, wniknie wirus brodawczaka ludzkiego (Human papilloma virus HPV). foto: PhotoSpin Objawy Pojawiają się 2 3 miesiące po stosunku z osobą zakażoną. Kłykciny to płaskie lub wypukłe brodawki, które umiejscawiają się nie tylko na zewnątrz narządów płciowych, ale też w środku (np. u kobiet w pochwie i na szyjce macicy) oraz wokół odbytu. U mężczyzn na żołędzi, w kroczu i wokół odbytu, a nawet wewnątrz cewki moczowej. Kłykciny są małe, wielkości ziaren ryżu, ale mogą się ze sobą zlewać, tworząc większe, nawet kilkucentymetrowe narośla. Jak wykryć chorobę Lekarz stawia diagnozę zwykle podczas badania ogólnego lub ginekologicznego. Leczenie Kłykciny zazwyczaj usuwa się, koagulując, zamrażając ciekłym azotem lub wycinając laserem. Jednak usunięcie ich nie gwarantuje, że nie powrócą kto raz zaraził się wirusem HPV, zostaje jego nosicielem do końca życia. Wirus Papilloma podejrzewany jest o wywoływanie raka szyjki 4
macicy, dlatego kobiety, które miały kłykciny kończyste (zwłaszcza umiejscowione w szyjce macicy), po wyleczeniu muszą poddawać się cytologii co pół roku. W 1974 r. Światowa Organizacja Zdrowia wycofała z oficjalnego nazewnictwa określenie choroby weneryczne, zastępując je chorobami przenoszonymi drogą płciową. Uwaga! Kłykciny kończyste bywają wskazaniem do cesarskiego cięcia. Chodzi o to, żeby podczas porodu nie doszło do zakażenia dziecka. Rzęsistkowica Wywołuje ją pierwotniak rzęsistek Trichomonas vaginalis, który w pochwie lub w cewce moczowej znajduje odpowiednie środowisko (ciepło i wilgoć). foto: PhotoSpin Woli kobiety niż mężczyzn. Rzęsistkiem można się zarazić nie tylko podczas współżycia. Potrafi on przetrwać czas jakiś np. na bieliźnie, ręcznikach, gąbkach do mycia. Objawy Mogą się pojawić już po 3 dniach od zakażenia. U kobiet są to obfite, pieniste upławy o nieprzyjemnym zapachu, pieczenie i swędzenie pochwy i sromu, dotkliwe szczególnie podczas oddawania moczu. U mężczyzn, którzy są nosicielami pierwotniaka, rzęsistkowica bardzo często przebiega bezobjawowo. Czasem pojawia się tylko białawy wyciek z cewki moczowej i pieczenie. Jak wykryć chorobę 5
Potwierdzeniem wstępnej diagnozy jest laboratoryjne badanie próbki wydzieliny pobranej u kobiety z pochwy, u mężczyzny zaś z cewki moczowej. W przypadku rzęsistkowicy także oboje partnerzy powinni być leczeni. Terapia polega na krótkotrwałym stosowaniu np. tynidazolu, metronidazolu. Rzeżączka To inaczej tryper. Odpowiedzialne za nią są bakterie dwoinki Neisseria gonorrhoeae, zwane też gonokokami. foto: PhotoSpin Neisseria gonorrhoeae to bakterie, które wywołują rzeżączkę. Mówi się o nich dwoinki, ponieważ zawsze występują parami: po dwie, często także we wspólnej otoczce. Rzadko, ale zdarza się, że gonokoki powodują zapalenia spojówek, stawów, okostnej czy opon mózgowych. Świetnie rozwijają się w środowisku ciepłym i wilgotnym, a więc intymne okolice są dla nich wymarzonym miejscem do życia. Do zakażenia może dojść podczas stosunku płciowego także analnego i oralnego. Jak wynika z najnowszych badań, dwoinki rzeżączki przeżywają do 4 godzin na tzw. powierzchniach nieorganicznych, np. na desce klozetowej czy ręczniku! Objawy U mężczyzn rzeżączka rozwija się znacznie szybciej niż u kobiet, szybciej też można ją wykryć. Już po 3 5 dniach od momentu zakażenia pojawia się bowiem ropny wyciek z cewki moczowej. Towarzyszy mu silne pieczenie oraz ból podczas oddawania moczu. U kobiet zazwyczaj z 1 2-6
tygodniowym opóźnieniem pojawiają się niewielkie upławy, czasem zapalenie cewki moczowej i kanału szyjki macicy. Stan zapalny Obok rzeżączki najczęstszą chorobą narządów moczowo-płciowych jest u mężczyzny nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej, a u kobiety błon śluzowych cewki moczowej i pochwy. Może być wywołane przez bakterie, pierwotniaki, drożdżaki i wirusy. Do zakażenia zwykle dochodzi na drodze kontaktów płciowych. Objawy pojawiają się od jednego do kilku tygodni po zakażeniu. Charakterystycznym objawem nierzeżączkowego nieżytu cewki moczowej jest skąpa wydzielina śluzowa, która pojawia się zwykle po nocnym wypoczynku lub w ciągu dnia, po dłuższym nieoddawaniu moczu. Leczenie zależy od przyczyny choroby. Jak wykryć chorobę Rzeżączkę można wykryć podczas badania bakteriologicznego wydzieliny z cewki moczowej u mężczyzn, z pochwy u kobiet. Leczenie Rzeżączkę zwykle leczy się, podając Penicylinę, ale niektóre szczepy gonokoków już się uodporniły na ten antybiotyk. W takich przypadkach wenerolodzy sięgają po inne, np. Doksycyklinę. Nieleczona rzeżączka prowadzi do bardzo poważnych powikłań, wśród których jest niepłodność. Skutkiem przebytej rzeżączki u mężczyzn może być również zapalenie najądrzy, prostaty oraz stawów albo opon mózgowych, a u kobiet zapalenie jajników czy stawów. Rzeżączka, na którą choruje kobieta w ciąży, jest groźna dla płodu, bo może prowadzić np. do utraty wzroku u dziecka. Uwaga! U małych dziewczynek ze względu na budowę oraz skład wydzieliny narządów płciowych, 7
łatwo o zakażenie gonokokami drogą pośrednią, np. przez przebywanie w łóżku z chorymi dorosłymi czy wspólne używanie np. gąbek do mycia lub ręczników do wycierania okolic intymnych. Zakażenie obejmuje przede wszystkim srom i pochwę. Dzieci leczy się tak samo antybiotykami. To choroba weneryczna (od Wenery - rzymskiej bogini miłości), czyli przenoszona drogą płciową. Jest wywoływana przez bakterię - krętka bladego (Treponema pallidum). Do Europy przywędrowała prawdopodobnie w XV w. jako jeden z owoców wypraw Krzysztofa Kolumba. Krętek blady zakaża krew i inne płyny ustrojowe. Choroba przebiega w trzech stadiach. Pierwsze to bezbolesne owrzodzenia narządów płciowych, niekiedy też w jamie ustnej lub odbycie. Może pojawić się dopiero po kilku tygodniach od zakażenia i trwa zwykle dwa-trzy tygodnie. Drugie stadium trwa od dwóch do sześciu miesięcy i najczęściej objawia się wysypką na ciele, gorączką, bólem głowy czy gardła. Pierwsze dwa etapy choroby mogą przebiegać w sposób niezauważalny. Ostatnie stadium jest dość rzadkie i może nastąpić po upływie wielu lat od momentu zakażenia, jeżeli choroba nie była leczona. Prowadzi do trwałego uszkodzenia mięśnia sercowego, mózgu i innych organów. Syfilis leczy się penicyliną. 8
rzeżączka rzęsistki chlamotynoza & krętek blady 9
10