Dariusz Śmiechowski Oddział Warszawski SARP Wydział Architektury Wnętrz ASP w Warszawie Sztuka kształtowania przestrzeni w bibliotece WBPiCAK Poznań, 12.03.2014 r.
Wsparcie lokalnych bibliotek w ramach projektu SZTUKA KSZTAŁTOWANIA PRZESTRZENI W BIBLIOTECE przykłady niskobudżetowych przekształceń małych bibliotek publicznych
Skąd potrzeba innowacyjnej metody? [Miejsce..., fot...] wieloletnie zaniedbania architektury bibliotek
Skąd potrzeba innowacyjnej metody? oczekiwania wobec współczesnych bibliotek
Jak poprawić architekturę bibliotek? Cel projektu wsparcie małych bibliotek publicznych w działaniach modernizacyjnych finansowanych m.in. z programu MKiDN Infrastruktura bibliotek oraz upowszechnianie dobrych praktyk w zakresie estetycznego i funkcjonalnego kształtowania przestrzeni bibliotek wśród bibliotekarzy i użytkowników, samorządów lokalnych oraz projektantów
Jak poprawić architekturę bibliotek? Zadania projektu promowanie demokratycznych metod współpracy społeczności skupionej wokół biblioteki wykorzystanie potencjału wiedzy i oczekiwań społeczności lokalnych w procesie tworzenia miejsc w przestrzeni publicznej wykorzystanie wiedzy, doświadczenia, innowacyjnego podejścia ze strony projektantów
Praca nad wizją rozwoju przestrzeni biblioteki Innowacyjna metoda partycypacyjna - aktywizująca, angażująca użytkowników
Jak przebiegają konsultacje architektoniczne?
Jak przebiegają konsultacje architektoniczne? ekspresja potrzeb czytelników i pracowników biblioteki przełamywanie stereotypów i integracja wokół miejsca służącego wszystkim
Jak przebiegają konsultacje architektoniczne? tworzenie forum dla ujawnienia potrzeb społeczności lokalnych w zakresie kształtowania przestrzeni bibliotek; oczekiwań związanych z dostępem do kultury (również kultury przestrzeni) tworzenie wizji rozwoju przestrzeni biblioteki, możliwej do etapowej realizacji za pomocą zasobów lokalnych i ponad-lokalnych
Jak przebiegają konsultacje architektoniczne? określenie potencjału miejsca i możliwości rozwoju, pomysłów, problemów do rozwiązania ocena potrzeb i skali działań koniecznych w danej sytuacji, wskazanie etapów działania
Przykład I Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej zlokalizowana w przedwojennej willi adaptowanej dla jej potrzeb. Darmowy internet, Dyskusyjny Klub Książki, Biblioteka udostępnia zapięcie do roweru.
Konsultacje architektoniczne w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; warsztaty partycypacyjne - rysowanie planszy rzutu poziomego stanu istniejącego pomieszczeń biblioteki w skali 1:20
Konsultacje architektoniczne w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; warsztaty partycypacyjne - grupowa praca nad wizją zmian przestrzeni biblioteki
Konsultacje architektoniczne w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; warsztaty partycypacyjne - konfrontowanie pomysłów na zmiany we wnętrzach ze stanem istniejącym
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; warsztaty partycypacyjne - dyskusja nad możliwością przeprowadzenia zmian (dyrektor biblioteki, mieszkańcy, radni)
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; dyrektor biblioteki Dorota Skotnicka oblicza powierzchnię konieczną dla pomieszczenia księgozbioru.
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; uczestnicy warsztatów partycypacyjnych planszą wizją rozwoju przestrzeni biblioteki gotową do upublicznienia, szerszej dyskusji
Konsultacje architektoniczne w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej materiały wyjściowe (fragment inwentaryzacji wykonanej przez arch. Krzysztofa Dłubakowskiego i projekt koncepcyjny ogrodu wykonany przez mgr inż. ogrodnictwa Hannę Gradkowską) oraz wizja rozwoju przestrzeni biblioteki uzyskana w wyniku warsztatów partycypacyjnych. Niektóre pomysły udało się zrealizować już w trakcie remontu prowadzonego w wykorzystaniem środków z programu Infrastruktura Bibliotek.
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; wypożyczalnia dla dzieci przed i po remoncie biblioteki (zmiany: przeniesienie tej funkcji do większego pomieszczenia byłej kuchni, z wykorzystaniem spiżarni na kryjówkę z książkami, uporządkowanie księgozbioru, odpowiednie oświetlenie). (Kolor ścian zbyt intensywny)
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; hol przed i po remoncie (uporządkowanie z pozostawieniem charakteru wnętrza, półka na książki book crossing, wyeksponowanie czasopism i wydawnictw lokalnych, siedziska dla gości)
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; wnętrze wypożyczalni po remoncie biblioteki: uporządkowanie i zapewnienie wystarczającego miejsca dla książek i czytelników; modernizacja, ale też zachowanie charakteru budynku w mieście ogrodzie (genius loci)
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; urządzenie małego pokoju z księgozbiorem podręcznym, stanowiskiem komputerowym - z uwzględnieniem potrzeb m.in. jednego ze stałych czytelników
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; gabinet mała czytelnia: księgozbiór podręczny, wygodny fotel przy oknie (z możliwością przysłaniania) z lampą stojącą, stanowisko komputerowe z internetem; posadzki z klepki dębowej wycyklinowane i olejowane, ściany pomalowane farbą akrylową o umiarkowanym natężeniu barwy, nowe oprawy sufitowe; nowa aranżacja z zastosowaniem istniejących mebli
Miejska Biblioteka Publiczna im. Poli Gojawiczyńskiej w Podkowie Leśnej; W ramach remontu zastosowano wysokiej jakości nowe okna drewniane Parkowe zagospodarowanie ogrodu pozwala na wykorzystanie jego części jako letniej czytelni. Obok, w ogrodzie, jest miejsce spotkań.
Przykład II Biblioteka zajmuje część budynku, w którym mieści się także Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji. Budynek z lat 70. XX wieku o konstrukcji drewnianej, wyremontowany, ale nadal wymagający zmian (m.in. poprawy standardu energetycznego). Księgozbiór ok. 20 000 vol.
Gminna Biblioteka Publiczna w Mielniku stan istniejący holu wejściowego (remontowanego wcześniej). Hol sprawiał wrażenie ciasnego korytarza, a pierwsze wrażenie nie kojarzyło się z biblioteką
Materiały wyjściowe: rysunki budowlane, schemat rzutu poziomego wykonany z udziałem młodzieży, sprawdzenie konstrukcji dachu - przydatne w podejmowaniu decyzji dotyczących remontu i przebudowy. Informacje o remoncie wnętrza biblioteki: http.www.biblioteka.mielnik.com.pl/remont_biblioteki.html
Gminna Biblioteka Publiczna w Mielniku warsztaty partycypacyjne. Kierownik biblioteki Irena Wysocka opowiada o planach rozwoju placówki
Gminna Biblioteka Publiczna w Mielniku porównanie rzutu poziomego stanu istniejącego ( pierwotnego ) z planszą w skali 1:20, na której grupa osób biorących udział w partycypacyjnej konsultacji architektonicznej naniosła propozycje zmian aranżacji wynegocjowane w kolejnych rundach pracy warsztatowej - wizja zmian, rozwoju przestrzeni biblioteki
Przed dokonaniem zmian ściana pomiędzy holem a wypożyczalnią nie pozwalała na orientację wchodzących do biblioteki w jej przestrzeni. Ściana z oknami zastawiona była regałami. W wyniku zmian możliwy jest kontakt wzrokowy pomiędzy wejściem a salą wielofunkcyjną (duże przeszklenie w ścianie). Kącik dla dzieci w miejscu oświetlonym w rogu sali, z regałami dopasowanymi do wzrostu dziecka. Stanowisko bibliotekarza z dobrym oświetleniem, ustawione w sposób umożliwiający spokojną pracę i czuwanie nad funkcjonowaniem całej biblioteki. Gminna Biblioteka Publiczna w Mielniku; wnętrze wypożyczalni w trakcie remontu i po zakończeniu prac - nowa przestrzeń wielofunkcyjna biblioteki.
Gminna Biblioteka Publiczna w Mielniku; wnętrze wypożyczalni przed zmianami, w trakcie remontu i przebudowy oraz po zakończeniu prac - nowa przestrzeń wielofunkcyjna biblioteki. Przed dokonaniem zmian, regały z księgozbiorem zajmowały większość przestrzeni. W efekcie zmian księgozbiór umieszczony został w głębi sali a otwartą przestrzeń można różnorodnie wykorzystywać. Ciemny i ciasny pokój komputerowy został zlikwidowany, co pozwoliło na powiększenie sali. Komputery przeniesiono do przestrzeni wspólnej.
Gminna Biblioteka Publiczna w Mielniku; wnętrze wypożyczalni przed zmianami, w trakcie remontu i przebudowy oraz po zakończeniu prac - nowa przestrzeń wielofunkcyjna biblioteki. Przed dokonaniem zmian, miejsca pracy źle wykorzystywały światło naturalne. Multimedia umieszczone były w oddzielnym pomieszczeniu. Zmiany pozwoliły na właściwe wykorzystanie światła i uwolnienie przestrzeni. Komputery, urządzenie wielofunkcyjne i rzutnik pozwalają na różnorodne wykorzystanie przestrzeni i kontakty międzyludzkie.
Gminna Biblioteka Publiczna w Mielniku wnętrze wielofunkcyjne
Małe biblioteki wielkie zmiany, czyli projekt Sztuka kształtowania przestrzeni w bibliotece http://www.biblioteki.org/strona.php?p=497 Projekt Sztuka kształtowania przestrzeni w bibliotece prowadzony przez Stowarzyszenie Architektów Polskich, Oddział Warszawski, w ramach Programu Rozwoju Bibliotek Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego realizuje Program Rozwoju Bibliotek, który ma ułatwić polskim bibliotekom publicznym dostęp do komputerów, Internetu i szkoleń. Program Rozwoju Bibliotek w Polsce jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji Billa i Melindy Gates oraz Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności
Wsparcie lokalnych bibliotek w ramach projektu SZTUKA KSZTAŁTOWANIA PRZESTRZENI W BIBLIOTECE Zespół projektu Mariusz Bekasiak, Agnieszka Czachowska, Marek Happach, Marlena Happach, Anna Komorowska, Agnieszka Krawczyk, Dorota Kudła, Maciej Siczek, Dominika Tomaszewska, Maciej Walczyna, Eliza Wierzcholska oraz Karol Langie, Dariusz Śmiechowski, Katarzyna Tadeusiak-Jeznach, Joanna Wysocka (biuro OW SARP) W prezentacji wykorzystano zdjęcia i inne materiały członków Zespołu, Bibliotek w Mielniku i Podkowie Leśnej, Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Instytutu Książki oraz Antoniego Platowskiego.
Jakie są efekty konsultacji? Korzyści dla bibliotek wykorzystanie potencjału wiedzy i kreatywności osób aktywnych w budowaniu wizji rozwoju wykorzystanie fachowej wiedzy i umiejętności architektów utworzenie forum twórczych rozwiązań dotyczących modernizacji budowanie wizerunku instytucji kultury otwartej, atrakcyjnej, wygodnej i wielofunkcyjnej poszerzanie wiedzy społeczności lokalnej na temat działalności własnej placówki, jako dobra publicznego służącego wszystkim poszerzenie kręgu osób i organizacji działających na rzecz biblioteki nadanie rangi tematowi bibliotek jako ważnemu a niedocenianemu elementowi rozwoju
Jakie są efekty konsultacji? Korzyści dla społeczności lokalnej dostosowanie przestrzeni biblioteki do potrzeb użytkowników (potrzeb często nie realizowanych, nawet wcale nie ujawnianych) możliwość zgłoszenia własnych pomysłów dotyczących ulepszeń w funkcjonowaniu biblioteki okazja do czynnego uczestnictwa w życiu publicznym: debaty, zdobywania wiedzy w gronie ludzi dzielących podobne zainteresowania, zgłaszania uwag i wniosków, powstawania sieci kontaktów społecznych, poznanie i poprawa mechanizmów podejmowania decyzji w instytucjach samorządu oraz administracji rządowej poszerzenie wiedzy na temat kształtowania i wartości przestrzeni
Jakie są efekty konsultacji? Korzyści dla podmiotów finansujących racjonalne wykorzystanie funduszy dzięki właściwej organizacji procesu inwestowania, profesjonalnemu wsparciu, mediacji, negocjacjom większa trwałość inwestycji zaangażowanie społeczności przekładające się na zwiększoną odpowiedzialność za prowadzenie prac projektowych i realizacyjnych oraz utrzymanie biblioteki w dobrym stanie potencjalne zwiększenie oddziaływania inwestycji (zwiększenie atrakcyjności bibliotek w ogóle) wzrost wiedzy o źródłach i sposobach finansowania instytucji kultury
Jakie są efekty konsultacji? Korzyści dla bibliotekarzy lepsza organizacja i większa estetyka miejsca pracy (często zachęta do tworzenia godnych warunków pracy) sprawdzenie się w nowej formie pracy bardziej demokratycznej, zespołowej poszerzenie wiedzy na temat architektury, kształtowania i wartości przestrzeni, modernizacji bibliotek uzyskanie wizji rozwoju placówki, co pomaga w negocjacjach z władzami lokalnymi i grantodawcami
Jakie są efekty konsultacji? Korzyści dla architektów uzupełnienie wiedzy i umiejętności; poszerzenie warsztatu projektanta, między innymi o metody aktywizujące, oparte na partycypacji użytkowników możliwość profesjonalnego dialogu z użytkownikami przestrzeni publicznych zwiększenie wiedzy o specyficznych potrzebach użytkowników bibliotek i problematyce ich projektowania
(wg poradnika biblioteka; małe pomysły na wielkie zmiany ): Idealna biblioteka: otwarta, atrakcyjna, wygodna, wielofunkcyjna W poradniku MEBLE W BIBLIOTECE, małe różnice, duże znaczenie - informacje i wskazówki dotyczące: materiałów, z których wykonuje się meble funkcjonalności przestrzeni biblioteki zasad ergonomii konkretnych mebli przydatnych adresów poradnik Biblioteka dobre miejsce http://www.biblioteki.org/repository/pliki/wiadomosci/wydawnictwa/biblioteka_dobre_miejsce/biblioteka_dobre_miejsce_poradnik.pdf