PROJEKT REALIZUJE KONSORCJUM:
|
|
- Ryszard Czerwiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Projekt WND-POIG /09 ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO FORESIGHT TECHNOLOGICZNY Konferencja Koocowa PROJEKT REALIZUJE KONSORCJUM: Instytut Nawozów Sztucznych Oddział Chemii Nieorganicznej w Gliwicach lider Instytut Ochrony Środowiska Fundacja Progress and Business Terminy: styczeo 2010 marzec 2012
2 Realizatorzy Instytut Nawozów Sztucznych Oddział Chemii Nieorganicznej IChN w Gliwicach Gliwice ul. Sowioskiego 11, Instytut Ochrony środowiska PIB w Warszawie Warszawa ul. Krucza 5/11d, Fundacja Progress and Business Kraków www. pbf.pl Strona Projektu Kraków ul. Miechowska 5B 2
3 Foresight 3 Według definicji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego: Foresight to systematyczny, przyszłościowy sposób docierania do informacji w celu budowania średniolub długookresowej wizji rozwojowej, jej kierunków i priorytetów, a w tym kontekście podejmowanie bieżących decyzji i mobilizowanie wspólnych działao. Foresight technologiczny zdefiniować można zatem jako systematyczny proces generowania alternatywnych właściwości znanych obecnie i pojawiających się w przyszłości technologii, ścieżek ich ewolucji i potencjalnego oddziaływania tych technologii na zmiany społecznogospodarcze w przyszłości. Proces foresight oparty tak na analizie jakościowej jak i ilościowej, ma charakter aktywny: sprawdza, jakie decyzje i czynniki zewnętrzne mogą prowadzić do określonych następstw i jakie opcje wyboru działania doprowadzą do alternatywnych scenariuszy rozwoju przyszłości Elementy foresightu technologicznego: Identyfikacja kluczowych technologii w przyszłości; Ocena szans i zagrożeń dla technologii; Identyfikacja działań, które należy podjąć w celu rozwoju technologii; Budowa scenariuszy rozwoju 3
4 Dlaczego odpady są problemem branży? Polski przemysł nieorganiczny i nawozowy produkuje przede wszystkim bazowe chemikalia i nawozy mineralne. Korzysta przy tym z naturalnych zasobów mineralnych, z których wykorzystuje przydatne składniki pozostawiając nieprzydatne jako odpady. Zapotrzebowanie na produkty chemiczne rośnie wraz ze wzrostem zamożności społeczeństw. Produkty nieorganiczne, chociaż mniej znane konsumentom, stanowią niezbędną bazę surowcową dla budownictwa, rolnictwa i wielu innych przemysłów przetwórczych. Zrównoważone wykorzystanie zasobów w długim horyzoncie czasowym wymaga zapewnienia bezpieczeństwa dostaw surowców mineralnych, ale także ochrony ekosystemów. Celem zapobiegania powstawaniu odpadów zgodnie z polityką Unii Europejskiej należy: zredukować emisje, ograniczyć obecność niebezpiecznych substancji w strumieniach materiałów i ich rozpraszanie, poprawić efektywność wykorzystania zasobów naturalnych. Wytworzone przez ten przemysł nieorganiczny odpady stałe może nie są najgroźniejsze wśród emisji przemysłowych, ale pozostawione w środowisku naturalnym na długo w postaci składowisk, są łatwo zauważalnym przez społeczeństwa lokalne negatywnym skutkiem działalności przemysłu chemicznego. Gospodarka tymi odpadami jest ważnym zagadnieniem dla firm chemicznych, administracji państwowych i samorządowych różnych szczebli oraz dla społeczeństw lokalnych. 4
5 Cel Projektu Celem Projektu jest opracowanie alternatywnych scenariuszy rozwoju dla gospodarki odpadami nieorganicznymi powstającymi w przemyśle chemicznym oraz wskazanie nowych kierunków badań w zakresie przyjaznych ekologicznie technologii nieorganicznych. Określenie wizji rozwoju w perspektywie do roku Wyniki badań będące rezultatem Projektu powinny być wykorzystane : do tworzenia, a następnie realizacji, polityki naukowej i innowacyjnej państwa w zakresie objętym badaniem, w polityce przedsiębiorstw chemicznych - do usprawnienia zarządzania odpadami, w polityce społeczno gospodarczej administracji państwowej i samorządowej - pomóc w określeniu polityki rozwoju łączącej interesy przedsiębiorstw, środowiska naturalnego i społeczności lokalnych. Strona Projektu 5
6 Analiza literaturowa stanu wiedzy, analiza ilości odpadów u źródła, analiza ograniczeo prawnych Raport wiedzy I wersja Nabór ekspertów Baza ekspertów Dyskusje panelowe ekspertów panel główny, panel środowiskowy, panel technologiczny Dyskusje panelowe Panel główny panel ekonomiczny I runda ankiety delphi Wyniki ankiety Zamówione ekspertyzy specjalistyczne Raport wiedzy II wersja, poprawiona Dostosowanie metodologii Raport metodologiczny II runda ankiety delphi Wyniki dwóch rund Opracowanie wyników Scenariusze rozwoju Raport koocowy Prezentacja wyników Konferencja koocowa -Raport Koocowy publikacja książkowa Scenariusze i rekomendacje Działania Projektu Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego foresight technologiczny
7 Obszar badań i wpływy Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego foresight technologiczny 7
8 Tysiące ton Inwentaryzacja odpadów nieorganicznych Fosfogipsy Odpady o kodzie Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niż wymienione w Odpadowy siarczan żelaza Kwas siarkowy i siarkawy Ilości wytworzone w latach, *tys. t+ 8
9 Ilośd odpadów, tys. t % odzysku Gospodarka odpadami nieorganicznymi Wytwarzanie Odzysk Unieszkodliwianie % odzysku 9
10 Gospodarka odpadem na przykładzie siarczanu żelaza odpadu z produkcji bieli tytanowej (tys. Ton) 10
11 Kluczowe technologie analiza SWOTC Silne strony Dostępnośd surowców na rynku lokalnym Wieloletnie doświadczenie techn Ustalona marka producentów/zaufanie odbiorców; Własne lub tanie i dostępne zaplecze badawczo rozwojowe; Ustabilizowana pozycja na rynku krajowym; Stały i przewidywalny rynek zbytu; kwas fosforowy kwas siarkowy soda gips biel 11
12 Kluczowe technologie analiza SWOTC Słabe strony kwas fosforowy kwas siarkowy soda gips biel Wysokie koszty/opłaty środowiskowe Koniecznośd składowania lub unieszkodliwiania odpadu Brak opłacalnej technologii / procesu odzysku odpadów Wysokie koszty dostosowania instalacji do nowych standardów emisyjnych Szkodliwe oddziaływanie na środowisko Techniczne zużywanie się istniejących instalacji 12
13 Kluczowe technologie analiza SWOTC Szanse Nowe, innowacyjne technologie 10 Wzrost świadomości ekologicznej społeczeostwa Nowe instalacje produkcyjne o niższym reżimie środowiskowym poza Europą Dostępny krajowy potencjał badawczowdrożeniowy związany z technologią Koniunktura popytu na bazowe chemikalia spowodowana zmianami na rynku produktów rynkowych (konsumenckich) Wdrażanie nowych BAT kwas fosforowy kwas siarkowy soda gips biel 13
14 Kluczowe technologie analiza SWOTC Zagrożenia Zaostrzenie prawa środowiskowego w UE 12 Nowe instalacje produkcyjne o niższym reżimie środowiskowym poza Europą Coraz mniej dostępnych obszarów na składowanie odpadów Konkurencja krajów rozwijających się (Azja, Rosja, Ameryka Południowa) Wzrost kosztów środowiskowych Zaostrzenie kryteriów emisji z instalacji (nowe BAT) kwas fosforowy kwas siarkowy soda gips biel 14
15 Kluczowe technologie analiza SWOTC Wyzwania Konkurencja krajów rozwijających się 8 Zaostrzenie kryteriów emisji z instalacji (nowe BAT) Polityka gospodarcza Paostwa, w tym wysokośd podatków (VAT) 0 Wdrażanie nowych BAT Koniunktura popytu na bazowe chemikalia spowodowana zmianami na rynku produktów rynkowych (konsumenckich) Wzrost kosztów środowiskowych kwas fosforowy kwas siarkowy soda gips biel 15
16 Ankieta Delphi tematy 1 nowa ustawa o odpadach 2 REACH - odpady 3 dyrektywa IPPC -IED 4 opłaty za korzystanie ze środowiska 5 stosowanie surowców z odpadów 6 odpady nieorganiczne w środowisku 7 ekstrakcyjny kwas fosforowy 8 zamknięcie składowiska Wiślinki 9 substancje biogenne 10 zagospodarowanie fosfogipsu z produkcji 11 składowiska fosfogipsu 12 alternatywne źródła fosforu 13 produkcja nawozów w Polsce 14 odpady z produkcji sody 15 soda, technologie 16 chlorek wapnia 17 biel tytanowa, odpady 18 biel tytanowa, pigment 19 kwas siarkowy 20 odpady niebezpieczne 21 osady ściekowe 22 skutki zdrowotne zakładów nieorganicznych 23 społeczna odpowiedzialnośd biznesu 24 lokalizacja zakładów 25 likwidacja zakładów 26 wzrost cen produktów z przyczyn środowiskowych 27 środowiska lokalne, opiniowanie 28 rekultywacja składowisk 29 składowiska, gospodarka 30 biotechnologia 31 nanotechnologie 32 technologie produktów alternatywnych 33 nowoczesne techniki separacji 34 innowacyjnośd 35 małe i średnie firmy w gospodarce odpadami 36 zrównoważony rozwój I runda :428 pytań; II runda 59; odpowiedzi ok
17 I runda M 60% Ankieta Delphi on-line K 40% Eksperci wg płci II runda M 68% K 32% bd 4% do 30 lat 10% bd 3% do 30 lat 8% powyżej 50 lat 43% % % Eksperci wg wieku powyżej 50 lat 49% % % Org. Pozarząd. 8% Nauka 48% Biznes i gosp. 32% Adm. Adm. Paostw. Samorz. 4% 7% Eksperci wg działalności Org. Pozarząd. 11% Nauka 47% Adm. Paostw. Adm. 0% Samorz. Biznes i 3% gosp. 39% Media 1% Media 0% 17
18 OBSZAR/Y DZIAŁAO EKSPERTA ZWIĄZANY/E Z TEMATEM PROJEKTU I runda II runda Technologia i inżynieria chemiczna 40 (56%) 26 (68%) Technologie środowiskowe 28 (39%) 14 (37%) Pozostałe działy techniki 4 (6%) 0 (0%) Chemia 25 (35%) 17 (45%) Ekonomia i gospodarka 5 (7%) 2 (5%) Organizacja i zarządzanie w biznesie 5 (7%) 2 (5%) Ochrona środowiska/przyrody 39 (54%) 20 (53%) Nauczanie 6 (8%) 4 (11%) Inne 11 (15%) 4 (11%) 18
19 Ocena kompetencji ekspertów: samoocena i weryfikacja samooceny Technologia chemiczna - praktyka ocena znormalizow ana Technologi a chemiczna - teoria ocena znormalizow a na Ekonomika - praktyka ocena znormalizow a na Ekonomik a - teoria ocena znormalizow ana Ochrona i inżynieria środowiska - praktyka ocena znormalizow an a Ochrona i inżynieria środowiska - teoria ocena znormalizow a na Badania Badania społeczno-ekol - społecznoekol - praktyka teoria ocena znormalizow ana ocena znormalizow ana Badania i rozwój - praktyka ocena znormalizow a na Badania i rozwój - teoria ocena znormalizo w ana 7-0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Samoocenie -0, kompetencji -0, ekspertów -0, w skali -2, od 1 do 5 przypisane -0, są -0, następujące określenia -0, werbalne: -0, , , Nie interesuję 1, się tymi 0, zagadnieniami, 0, , , , , , , , Posiadam -0, tylko ogólne -1, wiadomości -1, na ten 0,65719 temat, 1, , , , , , Znam dobrze -0, tylko niektóre 0, zagadnienia 0, związane -0, z tym -0, tematem, -0, , , , , Posiadam -1, aktualna wiedzę -1, z tej -0, tematyki, -0, , , , , , , , , , , , , , , , Jestem specjalistą w tej dziedzinie. 9 1, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Ocena -0, znormowana: 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , X to wartość, 1, którą -0, należy znormalizować 0, , , , , , , , µ średnia 0, , , , , , , , , , σ odchylenie -0, standardowe 1, , , , , , , , , , , , , , , , , , Normowano w dziedzinach ekspertów I rundy; wtedy średnia ocena w grupie normowanej =0 0-1, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Odpady -1, nieorganiczne -1, przemysłu 0,65719 chemicznego 0, , foresight technologiczny 0, , , , , , , , , , , , ,939314
20
21
22 Polityka i ekologia Runda II teza 3 zaostrzenie roli BAT spowoduje w Polsce (wybierz jedną lub więcej odpowiedzi): Inwestycje modernizacyjne w zakresie aparatury i opomiarowania instalacji 21% Zwiększenie zapotrzebowania na usługi badawcze i projektowe od polskich podmiotów gospodarczych/naukowych 21% Zamknięcie wielu instalacji z powodu nieopłacalności 20% Rozwój badań nad technikami i technologiami spełniającymi ostre wymagania emisyjne 18% Zakup nowych technologii/linii technologicznych za granicą 15% Upadłość wielu zakładów chemicznych 5% Runda II- teza 3 W jakim horyzoncie czasowym będzie widoczny wskazany wyżej przez Pana/Panią wpływ na przemysł chemiczny spowodowany zaostrzeniem dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń? do > % 52% 6% 23 23
23 Polityka i ekologia Runda I (teza 6), Runda II (teza 16) Który z wymienionych czynników w największym stopniu wpłynie na poprawę jakości środowiska (w kontekście gospodarki odpadami 06)? Czynnik I runda II runda Eliminacja lub modernizacja przestarzałych technologii 15% 59% Podniesienie opłat środowiskowych 68 % 18% Zaostrzenie granicznych limitów emisji i uwolnień 11% 16% Inne, jakie? 5 % 7% 24 24
24 Otoczenie ekonomiczne Runda II (teza 13) Jaki wpływ na gospodarkę kraju może mieć okresowe występowanie nadmiaru kwasu siarkowego wytwarzanego przy produkcji metali nieżelaznych. Sytuacja taka wystąpić może na przykład z powodu zmniejszenia produkcji nawozów fosforowych w Polsce. Czynnik II runda Koniecznośd pracy instalacji w warunkach nieoptymalnych, co powoduje szybsze jej zużycie Wzrost ilości odpadów stałych 25,8% 24% Koniecznośd poszukiwania innych zewnętrznych rynków zbytu poza Europą bez względu na koszty, 45,5% inny 4,5% Jaki inny? Ja bym się cieszył!! Tańszy kwas oznacza niższe koszty produkcji koagulantów i niektórych nawozów Możliwe są np. scenariusze obejmujące dalsze ograniczenie produkcji kwasu siarkowego w innych technologiach w przyszłości będzie zapotrzebowanie na nawozy siarkowe 25 25
25 Otoczenie społeczne Runda I (teza 6), Runda II (teza 16) Jakie problemy gospodarki odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego są najbardziej uciążliwe dla lokalnych społeczności? Czynnik I runda II runda Szkody środowiskowe 43 % 25% Obniżenie wartości gruntu w pobliżu lokalizacji składowiska 13 % 25% Zagrożenie dla zdrowia 32 % 19% Transport odpadów 4 % 15% Uciążliwość zapachowa 3 % 14% Trudno powiedzieć 3 % 1% Inne 1 % 1% 26
26 Otoczenie społeczne Runda II (teza14) Jaki poziom wzrostu kosztów wymienionych produktów Pana/Pani zdaniem są w stanie zaakceptować konsumenci ze względu na stosowanie rozwiązań proekologicznych, w tym związanych z rezygnacją z technologii wykorzystujących produkty nieorganiczne przemysłu chemicznego? Produkt Wzrost ceny o: 0% 3% 5% 10% Produkty żywnościowe Produkty odzieżowe Środki czystości Produkty kosmetyczne
27 Odpady jako produkty Runda I (teza 10) Czy uważa Pan/Pani, że zagospodarowanie całego lub większości (powyżej 50%) świeżego" fosfogipsu powstającego w procesie wytwarzania kwasu fosforowego jest w Polsce realne? TAK RACZEJ TAK NIE MAM ZDANIA RACZEJ NIE NIE 6% 19% 35% 28% 13% Runda I (teza 10) W jakim horyzoncie czasowym może nastąpić zagospodarowanie większości fosfogipsu (z procesu - nie ze składowiska) w Polsce? do > % 61% 6% 28 28
28 Technologie Runda I (teza 7), runda II ( teza 6) Czy Pana/Pani zdaniem w Polsce należy utrzymać produkcję kwasu fosforowego ekstrakcyjnego (przynajmniej do 2030r)? Odpowiedzi I runda II runda TAK 22% 32% RACZEJ TAK 22% 58% NIE MAM ZDANIA 42% 8% RACZEJ NIE 11% 0% NIE 3% 2% 30
29 Rynek Runda I (teza 7) Jakie względy gospodarcze decydują o podtrzymaniu produkcji kwasu fosforowego w Polsce? (można wybrać więcej niż jedną odpowiedź) Import kwasu lub nawozów uzależnia rynek nawozowy i rolny od czynników zewnętrznych 41% Istnieje infrastruktura przemysłowa, którą trzeba wykorzystać 26% Koszty likwidacji instalacji kwasu, utrzymania składowiska odpadów, zmiany profilu. produktowego są za dużym obciążeniem dla przemysłu 17% Produkcja jest dochodowa 9% Inne. Jakie są inne istotne czynniki gospodarcze? 7% 31
30 Technologie Runda I (teza 15) w warunkach Polski byłoby realne wdrożenie czystszej technologii produkcji węglanu sodu z importowanej i drogiej sody naturalnej (trony)? TAK RACZEJ TAK NIE MAM ZDANIA RACZEJ NIE NIE 6% 19% 46% 25% 4% Runda II (teza 9) Czy jest możliwe w Polsce w perspektywie do 2030 roku zastąpienie dobrze prosperujących zakładów, produkujących sodę metodą Solvay a, nisko odpadową produkcją sody z importowanej trony (sody mineralnej Na 3 (CO 3 )(HCO 3 ) 2H 2 O)? TAK RACZEJ TAK NIE MAM ZDANIA RACZEJ NIE NIE 3% 2% 29% 37% 29% 33
31 Badania i rozwój Runda I (teza 30) Czy w Polsce nastąpi taki rozwój biotechnologii, że w istotny sposób wpłynie na popyt na nawozy i na zmianę struktury popytu? TAK RACZEJ TAK NIE MAM ZDANIA RACZEJ NIE NIE 15% 31% 32% 18% 4% Runda II (teza 15) Czy nawozy o przedłużonym działaniu posiadające właściwość wydłużonego czasu uwalniania składników aktywnych dla roślin, przy jednoczesnym ograniczonym ich uwalnianiu do środowiska znajdą zastosowanie w rolnictwie wielkotonażowym w perspektywie do 2030 roku? TAK RACZEJ TAK NIE MAM ZDANIA RACZEJ NIE NIE 26% 47% 5% 16% 5% 34 34
32 Polityka i ekologia Ciekawsze uzasadnienia ekspertów Odpady z grupy 06 stanowią niewielki udział w grupie odpadów przemysłowych. Ponad 80% masy odpadów z tej grupy to fosfogipsy o bardzo niskiej stawce opłaty za składowanie... należy przewidywać znaczny spadek ilości składowanego fosfogipsu spowodowany zmniejszając się produkcją kwasu fosforowego i to może mieć największy wpływ na globalną ilość odpadów z grupy 06. To co nie będzie opłacalne nie znajdzie zastosowania rynkowego. Uregulowania prawne mogą dodatkowo wpływać niekorzystnie na opłacalność np. poprzez konieczność wykonywania dodatkowych kosztownych analiz. Działania proekologiczne przedsiębiorstw powinny być objęte precyzyjnym systemem podatkowym, pozwalającym na kompensację wyższych kosztów. Moim zdaniem ulgi podatkowe powinny być wprowadzone w każdym kierunku wykorzystania odzyskanych odpadów. Zwiększyłoby to bardzo stopień odzysku. 35
33 Ciekawsze uzasadnienia ekspertów Polska posiada dobre warunki do rozwijania gospodarstw ekologicznych stosujących nawozy naturalne. Rynek europejski ekologicznej żywności rozwija się i jest to ogromna szansa zwłaszcza dla małych i średnich gospodarstw. Uważam, że ten kierunek umożliwia zmniejszenie bezrobocia i powrót do czasów, kiedy każdy kawałek ziemi był wykorzystany. Przy rosnących cenach żywności byle jakiej, możemy mieć zdrową i własną zmniejszając pogłowie zwierząt hodowlanych nie widzących nigdy trawy i słońca. Najlepsze nawozy to wysoko przyswajalne, ale z otoczką zapewniająca uwalnianie przez cały okres wegetacji. Sypanie nawozów takich jak: częściowo rozłożone fosforyty, mielone fosforyty to marnotrawienie drogiego surowca. Surowce krajowe (zazwyczaj) nie są podatne na zawirowania polityczne; pewność dostawy jest większa, poza tym uważam, że takie działania powodują zwiększenie PKB. Jeśli dostępne są surowce o wysokiej jakości i umiarkowanej cenie, to często bardziej opłacalne jest wykorzystanie tych surowców. Konieczne są zatem zachęty do stosowania surowców odpadowych w procesach produkcyjnych. 36
34 Uzupełniające badania eksperckie- dyskusje panelowe TEMATY DYSKUSJI Aspekty środowiskowo-społeczne związane z gospodarką odpadami nieorganicznymi i z działalnością przemysłu chemicznego, Odpady jako wyzwanie dla przemysłu chemii nieorganicznej, Analiza kluczowych technologii generujących główne odpady nieorganiczne Współczesna rola tradycyjnych technologii nieorganicznych dla przemysłu, także dla innych branż i w charakterze technologii sanitarnych dyskusja z udziałem młodzieży akademickiej i młodych pracowników Wydziału Chemii Politechniki Śląskiej, Podsumowanie badaniom delfickich przed przystąpieniem do opracowania scenariuszy rozwoju gospodarki odpadami nieorganicznymi w Polsce. 37
35 Panel młodych pracowników nauki i studentów Pozytywny wpływ Czynnik Rozszerzenie Dyrektywy IPCC (IED) wzmocnienie roli BAT REACH- Wykorzystanie składowisk odpadów do 3 pozyskania surowców Społeczna odpowiedzialność biznesu 4 (np. Odpowiedzialność i Troska ) przemysł chemiczny 4 jakośd środowiska 5 Edukacja ekologiczna społeczeństwa Dynamika popytu na produkty 6 nieorganiczne społeczna akceptacja gospodarka odpadami 38
36 Panel młodych pracowników nauki i studentów 6 5 Negatywny wpływ Czynnik Ceny paliw i energii (gaz) Polityka eliminująca produkcję wysoko odpadowych chemikaliów - zakup za granicą Pakiet klimatyczny-limity emisji, koszty, 3 ograniczenia Interwencje gospodarcze: dopłaty/opłaty 4 środowiskowe Nowe instalacje produkcyjne o niższym 5 reżimie środowiskowym poza Europą, 6 Dynamika popytu na produkty nieorganiczne 4 przemysł chemiczny społeczna akceptacja jakośd środowiska gospodarka odpadami 39
37 Rezultaty Projektu scenariusze rozwoju i rekomendacje Metodyka obliczeo Do wyznaczenia scenariuszy wykorzystana została wiedza zgromadzona podczas realizacji projektu, w szczególności: wyniki badao delfickich, paneli ekspertów, wiedza dotycząca otoczenia ekonomiczno-społecznego przemysłu chemicznego. Scenariusze podstawowe powstają poprzez klasteryzację scenariuszy elementarnych. Źródłem scenariuszy elementarnych są: warianty przebiegu podstawowych zmiennych makroekonomicznych na podstawie oficjalnych prognoz wskazanych przez ekspertów, wpływ przewidywanych zdarzeo technologiczno-społeczno-prawnych na strumienie odpadów nieorganicznych i na możliwości ich wykorzystania, dynamika ekstrapolowanych zmiennych związanych z technologiami przemysłu chemicznego, stopniem wykorzystania odpadów nieorganicznych i dynamiką procesów ekologiczno-społecznych. 40
38 Rezultaty Projektu scenariusze rozwoju i rekomendacje Metodyka obliczeo Podstawą teoretyczną badania zależności pomiędzy zdarzeniami jest teoria systemów zdarzeń dyskretnych z nadzorem (tzw. supervisory control, por. Ramadge i Wonham, 1987; Skulimowski, 1991, 1996, rozdz. 8). System zdarzeń dyskretnych definiowany jest jako automat P=(Q,V,,Q 0,Q m ) gdzie: Q - zbiór dopuszczalnych stanów systemu, V - skończony zbiór operacji, : S Q Q - funkcja przejścia pomiędzy stanami, Q 0 - zbiór potencjalnych stanów początkowych procesu, Q m - wyróżniony zbiór stanów (z reguły planowanych do osiągnięcia lub koocowych). Szczegóły modelu obliczeniowego: A.M.J. Skulimowski, B. Cichy, Wyznaczenie scenariuszy odpadów nieorganicznych przemysłu chemicznego W Polsce do roku 2030 na podstawie wyników analizy delfickiej; w B. Cichy (red.), Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego Foresight technologiczny, 2012, Cursiva, ISBN
39 Rezultaty Projektu scenariusze Metodyka obliczeo W kroku pierwszym obliczane są sumy ważona wiarygodnościami środka przedziału wystąpienia podawanego w odpowiedziach ekspertów: gdzie: n-liczba ekspertów odpowiadająca na pytanie odp(i) wartość odpowiedzi (tak 1, nie 0, raczej tak- 0,75, raczej nie 0,25). wr(i) wiarygodność i-tego eksperta Horyzonty czasowe: gdzie :p(t j ) prawdopodobieństwo, że zdarzenie zajdzie w przedziale czasowym t j, odp(e i,tj) = 1, gdy i-ty ekspert podaje, że zdarzenie zajdzie w i-tym przedziale czasowym w innym przypadku odp(e i,t j )=0. w(e i )- wiarygodność i-tego eksperta. n-liczba ekspertów która udzieliła odpowiedzi na to pytanie. Szczegóły modelu obliczeniowego: A.M.J. Skulimowski, B. Cichy, Wyznaczenie scenariuszy odpadów nieorganicznych przemysłu chemicznego W Polsce do roku 2030 na podstawie wyników analizy delfickiej; w B. Cichy (red.), Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego Foresight technologiczny, 2012, Cursiva, ISBN
40 Rezultaty Projektu scenariusze rozwoju i rekomendacje SCENARIUSZ INTENSYWNY ROZWÓJ STABILNY WZROST Zakładany wzrost PKB, średnio rocznie 3,5-4,5% 2,0-3,0% Produkcja chemikaliów Biopaliwa i biomasa wzrost do 5- Spadek produkcji chemikaliów 7% rocznie nieorganicznych o 0,3-0,5% 1-2% wzrost nawozy i soda rocznie Pozostałe bazowe nieorganiczne na poziomie 2011r Wytwarzanie odpadów Do 2020 wzrost proporcjonalny Spadek szybszy niż tempo nieorganicznych/rok do produkcji chemikaliów wzrostu produkcji -3-5% rocznie bazowych; Od 2020 spadek o 2-4% rocznie Stopieo odzysku odpadów Wzrost stopnia odzysku Niewielki wzrost stopnia odpadów od roku 2020 odzysku(10-20% w stosunku do roku 2011) SCENARIUSZ TURBULENCJI SPOŁECZNO EKONOMICZNYCH Naprzemian cykle wzrostu (3-5% rocznie) i kryzysu (0 1,5%) Zmiany skokowe na przemian wzrosty i spadki; destabilizacja rynku; długoterminowo spadek produkcji chemicznej Spadek ilości wytwarzanych odpadów na skutek spadku produkcji proporcjonalnie do produkcji Bez większych zmian w stosunku do obrazu roku
41 Rezultaty Projektu scenariusze rozwoju i rekomendacje SCENARIUSZ INTENSYWNY ROZWÓJ STABILNY WZROST SCENARIUSZ TURBULENCJI SPOŁECZNO EKONOMICZNYCH Technologie Rozwój biotechnologii, nanotechnologii, nawozy CRP Stabilizacja - brak istotnego rozwoju. Koncentracja środków na zapobieganiu emisjom; zmiany w energetyce firm chemicznych Brak rozwoju; Utrzymanie produkcji związanych z branżami mniej podatnymi na turbulencje społeczno-ekonomiczne, np. kwas siarkowy z produkcji metali nieżelaznych, instalacje sanitarnego oczyszczania spalin Polityka ekologiczna UE Ograniczone w stosunku do projektu wdrażanie Dyrektywy IED i ETS; Kontynuacja REACH i CLP; Monitoring odpadów przemysłowych Wdrażanie w pełnym zakresie, ETS bez ulg dla gospodarek opartych o energetykę węglową; IED przyjmuje wskaźniki emisyjne dla najlepszych instalacji bez względu na uwarunkowania społecznopolityczne Wdrażanie na zasadach uzgodnionych (w pełnym zakresie) 44
42 Rezultaty Projektu scenariusze rozwoju i rekomendacje SCENARIUSZ INTENSYWNY ROZWÓJ STABILNY WZROST SCENARIUSZ TURBULENCJI SPOŁECZNO EKONOMICZNYCH Zmiany w strukturze produkcji Koncentracja przemysłu chemicznego; wzrost potencjału Zamykanie niektórych instalacji; inwestycje w sprzęt kontrolnopomiarowy; Zamykanie niektórych zakładów z powodów ekonomicznych polskich grup kapitałowych Wzrost produkcji biopaliw i biomasy; wzrost produkcji nawozów (1-2% rocznie).i utrzymanie produkcji kwasu fosforowego w Polsce; utrzymanie produkcji sody ; zmniejszanie się ilości firm małych w wytwarzających chemikalia ściślejszy monitoring ekologiczny, zmiana struktury produkcji nawozów- rozwój nawozów o większej efektywności działania; Badania i rozwój Nakłady: 1,7%PKB do % w 2030 Rozwój ośrodków naukowych w Polsce Suma środków ok. 0,9 mld zł Krajowa oferta innowacyjnych technologii będzie niewystarczająca Ograniczenie środków na badania w latach kryzysowych. Ograniczenie badao, spadek zatrudnienia w krajowych ośrodkach badawczych 45
43 Rezultaty Projektu scenariusze rozwoju i rekomendacje Pełne wersje scenariuszy: Scenariusze; w B. Cichy (red.), Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego Foresight technologiczny, 2012, Cursiva, ISBN ; s oraz w: Scenariusze i rekomendacje; w B. Cichy (red.), Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego Foresight technologiczny, 2011, Cursiva, ISBN
44 Police Biała Góra Fosfogips Wizów Fort Meade, Floryda Wiślinki Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 47
PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ KONSORCJUM:
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Projekt WND-POIG 01.01.01-00-009/09 ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU
Bardziej szczegółowoKsiążka adresowa 9. Wprowadzenie 11. Część I Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego Technologia Ekonomika Ekologia 21
Spis treści Książka adresowa 9 Wprowadzenie 11 Część I Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego Technologia Ekonomika Ekologia 21 Rozdział 1 Stan polskiego przemysłu nieorganicznego na tle sytuacji w
Bardziej szczegółowoODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO FORESIGHT TECHNOLOGICZNY Konferencja Końcowa REKOMENDACJE
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Projekt WND-POIG 01.01.01-00-009/09 ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU
Bardziej szczegółowoPanelu w ramach Projektu: Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego foresight technologiczny. w Gliwicach, w dniu 2 czerwca 2011
Panelu w ramach Projektu: Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego foresight technologiczny w Gliwicach, w dniu 2 czerwca 2011 z udziałem studentów i doktorantów Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej
Bardziej szczegółowoPROBLEM ODPADÓW NIEORGANICZNYCH W POLSCE STAN AKTUALNY
PROBLEM ODPADÓW NIEORGANICZNYCH W POLSCE STAN AKTUALNY PANEL DYSKUSYJNY ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO Ustroń, 21.10.2010 Barbara CICHY, Andrzej PASZEK, Ewa KUŻDŻAŁ, Barbara WALAWSKA Instytut
Bardziej szczegółowoOdpady nieorganiczne przemyslu chemicznego. foresight. technologiczny. Barbara Cichy. Odpady. Projekt WND-POIG.01.01.01-00-009/09.
foresight foresight Odpady nieorganiczne przemyslu chemicznego technologiczny Projekt WNDPOIG.01.01.0100009/09 Raport koncowy Redakcja Barbara Cichy Projekt Odpady nieorganiczne przemyslu chemicznego technologiczny"
Bardziej szczegółowoODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO FORESIGHT TECHNOLOGICZNY ZAŁOŻENIA PROJEKTU
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Projekt WND-POIG 01.01.01-00-009/09 ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU
Bardziej szczegółowoPodsumowanie wyników ankiety Delphi oraz pozostałych badań eksperckich Dr inż. Barbara Cichy Mgr inż. Ewa Kużdżał Mgr inż.
Podsumowanie wyników ankiety Delphi oraz pozostałych badań eksperckich Dr inż. Barbara Cichy Mgr inż. Ewa Kużdżał Mgr inż. Paweł Moryc Panel dyskusyjny: Wstęp do scenariuszy rozwoju gospodarki odpadami
Bardziej szczegółowoZałożenia i stan realizacji PROJEKTU
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Projekt WND-POIG 01.01.01-00-009/09 ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU
Bardziej szczegółowoUniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wrocław 2011
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wrocław 2011 IDENTYFIKACJA POTENCJAŁU I ZASOBÓW DOLNEGO ŚLĄSKA W OBSZARZE NAUKA I TECHNOLOGIE NA RZECZ POPRAWY JAKOŚCI ŻYCL4 (QUALITY OF LIFE) ORAZ WYTYCZENIE PRZYSZŁYCH
Bardziej szczegółowoStrategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego
Strategia w gospodarce odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego Autorzy: Krzysztof Czarnomski Renata Osiecka http://foto.ojej.pl/ojej/6/0/1/0/27_chemia_nic_trudnego1.jpg Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoProjekt: Technologia zagospodarowania fosfogipsu
Konsorcjum naukowo-przemysłowe NOTUS-Fosfum Instytut Chemii i Techniki Jądrowej Instytut Szkła, Ceramiki, Materiałów Budowlanych i Ogniotrwałych Instytut Melioracji i Użytków Zielonych Instytut Mechanizacji
Bardziej szczegółowoalność Śląskiego Centrum Informacji Chemicznej w Instytucie Chemii Nieorganicznej w Gliwicach
Działalno alność Śląskiego Centrum Informacji Chemicznej w Instytucie Chemii Nieorganicznej w Gliwicach Barbara Cichy III Konferencja Szanse i możliwości branży chemicznej w Unii Europejskiej Ustroń 13-16.03.2007
Bardziej szczegółowoPerspektywy i kierunki rozwoju technologii nawierzchni drogowych w aspekcie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju
Perspektywy i kierunki technologii nawierzchni drogowych w aspekcie ochrony środowiska i zrównoważonego Prof. dr hab. inż. Piotr Radziszewski ZAKŁAD TECHNOLOGII MATERIAŁÓW I NAWIERZCHNI DROGOWYCH POLITECHNIKA
Bardziej szczegółowoWdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych
Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania
Bardziej szczegółowoInnowacyjność w włókiennictwie
Innowacyjność w włókiennictwie NOWOCZESNE TECHNOLOGIE DLA WŁÓKIENNICTWA SZANSA DLA POLSKI koordynator : dr inż. Danuta Ciechańska Priorytet I Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie 1.1 Wsparcie
Bardziej szczegółowoSytuacja gospodarcza przedsiębiorstw w województwie podkarpackim w III kwartale 2017 r. w świetle badań ankietowych NBP
Narodowy Bank Polski Oddział Okręgowy w Rzeszowie Sytuacja gospodarcza przedsiębiorstw w województwie podkarpackim w III kwartale 2017 r. w świetle badań ankietowych NBP Rzeszów / 14 grudnia 2017 Informacje
Bardziej szczegółowoZatrudnienie w Polsce 2013
Zatrudnienie w Polsce 2013 Praca w zielonej gospodarce Badanie wykonane przez Instytut Badań Strukturalnych w ramach prac nad projektem: Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze
Bardziej szczegółowoPB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
Bardziej szczegółowoKrajowy Program Gospodarki Odpadami
Krajowy Program Gospodarki Odpadami KPGO został sporządzony jako realizacja przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 oraz z 2002 r. Nr 41, poz. 365 i Nr 113, poz.
Bardziej szczegółowoForesight priorytetowych innowacyjnych technologii na rzecz automatyki, robotyki i techniki pomiarowej
Foresight priorytetowych innowacyjnych technologii na rzecz automatyki, robotyki i techniki pomiarowej Prezentacja wyników pierwszej ankiety Delphi w obszarze TECHNIKA POMIAROWA mgr Jan Piwiński Specjalista
Bardziej szczegółowoKonferencja zamykająca pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Śląskiego Adama Matusiewicza Główny Instytut Górnictwa, Katowice, 19.09.2011 r.
Foresight technologiczny rozwoju sektora usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym Konferencja zamykająca pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Śląskiego Adama Matusiewicza Główny
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Bardziej szczegółowoPrezentacja prac w ramach projektu
Prezentacja prac w ramach projektu WND POIG.01.01.01-30-014/09 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Poddziałanie
Bardziej szczegółowoWyzwania dla gospodarki wodno- ściekowej a popyt na innowacje w kontekście gospodarki o obiegu zamkniętym
Wyzwania dla gospodarki wodno- ściekowej a popyt na innowacje w kontekście gospodarki o obiegu zamkniętym Ewa Neczaj, JWTŚ IETU Katowice/ Politechnika Częstochowska Organizatorzy IETU, Katowice 19 marca
Bardziej szczegółowoKonferencja podsumowująca dorobek paneli tematycznych i panelu horyzontalnego w ramach Zadania III
Katowice, 28.03.2011r. Foresight technologiczny rozwoju sektora usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym Konferencja podsumowująca dorobek paneli tematycznych i panelu horyzontalnego w
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: inżynieria środowiska Rodzaj przedmiotu: obieralny, moduł 5.3 Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia Profil kształcenia: studia o profilu ogólnoakademickim Gospodarka odpadami Waste
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM
ORGANIZACJA PRODUKCJI I LOGISTYKI W PRZEMYŚLE SAMOCHODOWYM Wykład 6: Aspekty eko w przemyśle samochodowym dr inż. Monika Kosacka-Olejnik Monika.kosacka@put.poznan.pl p. 110A Strzelecka Ekonomia cyrkularna
Bardziej szczegółowoPrzegląd projektów foresightu branżowego w Polsce
Przegląd projektów foresightu branżowego w Polsce Urszula Glińska, Anna Kononiuk, Łukasz Nazarko Grupa Wsparcia, Narodowy Program Polska 2020 Warszawa, 13 listopada 2007 r. 1/18 Plan prezentacji 1. Analizowane
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIE ŚRODOWISKA I GOSPODARKA ODPADAMI
Twoje zainteresowania INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA DLA PRZEMYSŁU PROJEKTOWANIE, MODYFIKACJA TECHNOLOGII SPECJALNOŚĆ ZARZĄDZANIE, ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TECHNOLOGIE ŚRODOWISKA I GOSPODARKA ODPADAMI Zostaniesz specjalistą
Bardziej szczegółowoZałożenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji
Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Dr inż. Agnieszka BECLA Dr Magdalena STAWICKA Dr Izabela ŚCIBIORSKA-KOWALCZYK
Bardziej szczegółowoZrównoważony rozwój regionów w oparciu o węgiel brunatny 2014-11-19
Zrównoważony rozwój regionów w oparciu o węgiel brunatny 2014-11-19 Rola węgla brunatnego w gospodarce Polski 180 160 140 120 100 80 60 40 20 Struktura produkcji en. elektrycznej w elektrowniach krajowych
Bardziej szczegółowoEkoinnowacje w Polsce w aspekcie możliwości współpracy nauki z biznesem. Paweł Woźniak EKOS Poznań sp. z o.o.
Ekoinnowacje w Polsce w aspekcie możliwości współpracy nauki z biznesem Paweł Woźniak EKOS Poznań sp. z o.o. EKOS Poznań jako nazwa handlowa funkcjonuje na rynku od 1987. Głównymi obszarami działalności
Bardziej szczegółowoPRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI -wstępny przegląd środowiskowy
SZKOLENIE 2 Projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI -wstępny przegląd
Bardziej szczegółowoSPIS PUBLIKACJI. 1. SKULIMOWSKI A.M.J., Metody roadmappingu i foresightu technologicznego, Chemik: nauka technika - rynek 2009 R. 42 nr 5 s. 197 204.
SPIS PUBLIKACJI 1. SKULIMOWSKI A.M.J., Metody roadmappingu i foresightu technologicznego, Chemik: nauka technika - rynek 2009 R. 42 nr 5 s. 197 204. Streszczenie: Roadmapping jest metodologią, która wprowadzona
Bardziej szczegółowoMAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII. 03 czerwca 2008 r
Możliwości finansowania dla MAŁOPOLSKO PODKARPACKIEGO KLASTRA CZYSTEJ ENERGII 03 czerwca 2008 r OLGA WARZECHA CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII AGH Dział Obsługi Funduszy Strukturalnych tel. 12 617 31 59 warzecha@agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoI Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r.
I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r. Paliwa z odpadów jako źródło energii dla klastrów energetycznych Aleksander Sobolewski Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Spis treści
Bardziej szczegółowoPolityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego
Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Konferencja Innowacje w przemyśle a zmiany klimatu Warszawa, dn. 28 maja 2009 r. 1 Warszawa, dn.28 maja 2009 r. Plan prezentacji: Regionalna Strategia Innowacji
Bardziej szczegółowo4. CZARNOMSKI K., OSIECKA R., Strategia w gospodarce odpadami przemysłu chemicznego, Chemik: nauka technika - rynek 2010 R. 63 nr 3 s. 154 156.
Spis publikacji: 1. SKULIMOWSKI A.M.J., Metody roadmappingu i foresightu technologicznego, Chemik: nauka technika - rynek 2009 R. 42 nr 5 s. 197 204. Roadmapping jest metodologią, która wprowadzona została
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć
Nazwa modułu: Ekonomia Rok akademicki: 2015/2016 Kod: ZIP-3-803-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Zarządzania Kierunek: Inżynieria Produkcji Specjalność: - Poziom studiów: Studia III stopnia Forma i tryb studiów:
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH NA 2019 ROK Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie
Załącznik do uchwały Rady Nadzorczej nr 39/2018 z dnia 20.06.2018 r. LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH NA 2019 ROK Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie 1. Celem strategicznym
Bardziej szczegółowoOCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO"
dr Beata Kijak Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Wydział Chemii, Zakład Chemii Środowiska OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO" jako kurs integrujący zróżnicowane tematycznie wątki ochrony środowiska XXIV
Bardziej szczegółowoCzy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo?
Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Dariusz Lipka, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Kraków, 11.12.2013 r. Specyfika projektów energetyki odnawialnej -
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020
Politechnika Opolska Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020 Opole, maj 2014 r. Krótka informacja o nas Historia Wydziału Inżynierii
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki , Płock
Jerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki 10.03.2015, Płock 2 Kluczowe dokumenty w procesie identyfikacji KIS Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki
Bardziej szczegółowoKierownik Naukowy Projektu: Prof. Michał Kleiber Z-ca Kierownika ds. metodyki i organizacji: dr Jacek Kuciński
Kierownik Naukowy Projektu: Prof. Michał Kleiber Zca Kierownika ds. metodyki i organizacji: dr Jacek Kuciński Wykonawcy: Instytut Podstawowych Problemów w Techniki PAN koordynator Instytut Nauk Ekonomicznych
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław FIEDOR Prof. dr hab. Andrzej
Bardziej szczegółowoPrzemysł cementowy w Gospodarce o Obiegu Zamkniętym
Przemysł cementowy w Gospodarce o Obiegu Zamkniętym Bożena Środa Stowarzyszenie Producentów Cementu Przemysł cementowy w Polsce Ożarów 15 MLN TON/ROK Zdolność prod. klinkieru ~22 MLN TON/ROK Zdolność prod.
Bardziej szczegółowoMożliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze
Możliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze 16.10. 2014, Konstantynów Łódzki AGENDA EDIT VALUE TOOL Narzędzie
Bardziej szczegółowoDZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA W ZAKRESIE TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH ZUO SP. Z O. O. I GOT PNP SP. Z O.O.
DZIAŁALNOŚĆ INNOWACYJNA W ZAKRESIE TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH ZUO SP. Z O. O. I GOT PNP SP. Z O.O. Gorzowski Ośrodek Technologiczny PNP Sp. z o.o. Gorzowski Ośrodek Technologiczny Park Naukowo-Przemysłowy
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY IMPLEMENTACJI W POLSCE KONCEPCJI ZERO WASTE
PERSPEKTYWY IMPLEMENTACJI W POLSCE KONCEPCJI ZERO WASTE Przygotowała: Marta Wiśniewska Politechnika Warszawska Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska Katedra Ochrony i Kształtowania
Bardziej szczegółowoWojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus
SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy
Bardziej szczegółowoNauka- Biznes- Administracja
Nauka- Biznes- Administracja Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu
Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje
Bardziej szczegółowoSurowce w gospodarce o obiegu zamkniętym Łukasz Sosnowski, Sekretarz Zespołu ds. Gospodarki o Obiegu Zamkniętym
Surowce w gospodarce o obiegu zamkniętym Łukasz Sosnowski, Sekretarz Zespołu ds. Gospodarki o Obiegu Zamkniętym Surowce dla gospodarki Polski, Kraków 23 maja 2017 r. Nowa wizja europejskiego modelu gospodarczego
Bardziej szczegółowoStrategiczne kierunki działań Województwa Opolskiego dla obszarów wiejskichna lata
Strategiczne kierunki działań Województwa Opolskiego dla obszarów wiejskichna lata 2014-2020 Pawłowice, 20 lutego 2015 r. Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 roku Powstała z myślą o optymalnym
Bardziej szczegółowoPOLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle
Bardziej szczegółowoTabela nr 6.1. Stan realizacji zadań wynikających z krajowego planu gospodarki odpadami dla przedsiębiorców na dzień 1 września 2004 r.
Załącznik 6 STAN REALIZACJI ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z KRAJOWEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA PRZEDSIĘBIORCÓW (na podstawie informacji przekazanych przez przedsiębiorców) Tabela nr 6.1. Stan realizacji zadań
Bardziej szczegółowoObszary inteligentnych specjalizacji
Obszary inteligentnych specjalizacji Województwa Lubuskiego Wprowadzenie Inteligentna specjalizacja jest narzędziem programowania polityki innowacyjności, którego celem jest realizacja Strategii na rzecz
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoStudia II stopnia (magisterskie) niestacjonarne rok akademicki 2014/2015 Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Ekonomia
Studia II stopnia (magisterskie) niestacjonarne rok akademicki 2014/2015 Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie Prof. dr hab. Stanisław CZAJA
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2015/2016 Kod: RBM SE-s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Instalacje termicznego przekształcenia Rok akademicki: 2015/2016 Kod: RBM-2-306-SE-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Specjalność:
Bardziej szczegółowoPRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. PRAKTYCZNE ASPEKTY WDRAŻANIA BAT W SEKTORZE PRODUKCJI
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.
Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka
Bardziej szczegółowoUWARUNKOWANIA PRAWNE REMEDIACJI GLEB W POLSCE
UWARUNKOWANIA PRAWNE REMEDIACJI GLEB W POLSCE Joanna Kwapisz Główny specjalista Tel. 22 57 92 274 Departament Gospodarki Odpadami Obowiązujące Ochrona powierzchni regulacje ziemi prawne Poziom UE: Dyrektywa
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Bardziej szczegółowoDofinansowanie zadań z zakresu ochrony atmosfery. ze środków WFOŚiGW w Katowicach. Pawłowice,
Dofinansowanie zadań z zakresu ochrony atmosfery ze środków WFOŚiGW w Katowicach Pawłowice, 02.09.2014 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach został utworzony w czerwcu
Bardziej szczegółowoPrognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU
ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU maj-czerwiec, 2013 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Studia niestacjonarne Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH. z dnia 24 sierpnia 2017 r.
UCHWAŁA NR 27/17 RADY NADZORCZEJ WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Listy przedsięwzięć priorytetowych do dofinansowania
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław
Bardziej szczegółowoSTENA CIRCULAR ECONOMY AWARD
STENA CIRCULAR ECONOMY AWARD LIDER GOSPODARKI OBIEGU ZAMKNIĘTEGO AGENDA 1. Gospodarka Obiegu Zamkniętego 2. Stena Recycling 3. Konkurs Stena Circular Economy Award Lider Gospodarki Obiegu Zamkniętego 01
Bardziej szczegółowoNieznane życie. tworzyw sztucznych
Nieznane życie tworzyw sztucznych Dlaczego dzisiaj wiele produktów jest pakowanych w opakowania z tworzyw sztucznych? Co powinniśmy zrobić ze zużytymi opakowaniami? Tworzywa sztuczne mają wartość W fazie
Bardziej szczegółowoSiła ekobiznesu. Spis treści: E K O L O G I A I B I Z N E S W J E D N Y M M I E J S C U. Siła ekobiznesu nr 7/2014
Nrr 7/2014(lipiec) Siła ekobiznesu E K O L O G I A I B I Z N E S W J E D N Y M M I E J S C U Numer 7/ 2014 Spis treści: Enviromental Technology and Business Konferencja USA VI/2014 2 1 Nr 7/ 2014 (lipiec
Bardziej szczegółowoRola klastrów w nowej perspektywie finansowej
2 Rola klastrów w nowej perspektywie finansowej Umowa Partnerstwa określiła klastry jako bieguny wzrostu w skali całego kraju i poszczególnych regionów Klastry jako: skuteczny mechanizm koncentrowania
Bardziej szczegółowoŚwiętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny OFERTA USŁUG
OFERTA USŁUG Prezentujemy ofertę usług skierowanych do przedsiębiorstw oraz jednostek samorządu terytorialnego. Oferta obejmuje usługi, które związane są z efektywnym wykorzystaniem energii. Oferta usług
Bardziej szczegółowoInteligentna Energetyka na podstawie strategii GK PGE
1 Inteligentna Energetyka na podstawie strategii GK PGE Nowoczesna energetyka konwencjonalna Elastyczność i efektywność Nowe technologie i modele biznesowe Redefinicja misji GK PGE konieczne zmiany Nowa
Bardziej szczegółowoGospodarka o obiegu zamkniętym. wad ale trudne do pełnego wdrożenia. Konferencja POWER RING. rozwiązanie co do zasady pozbawione
Konferencja POWER RING Gospodarka o obiegu zamkniętym rozwiązanie co do zasady pozbawione wad ale trudne do pełnego wdrożenia Warszawa, 15 grudnia 2016 r. Komisja Europejska przyjęła 2 grudnia 2015 r.
Bardziej szczegółowoKrajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce
Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce 2 Regulacje Prawne 3 Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA I ZASTOSOWANIE NAWOZÓW MINERALNYCH W KONTEKŚCIE OCHRONY KLIMATU
PRODUKCJA I ZASTOSOWANIE NAWOZÓW MINERALNYCH W KONTEKŚCIE OCHRONY KLIMATU WERBKOWICE, 23 czerwca 2016 r. Martin Todorow, dr inż. Krzysztof Dziuba Prezentacja została wykonana w ramach projektu nr BIOSTRATEG1/271322/3/NCBR/2015
Bardziej szczegółowo1.2. Podmioty odpowiedzialne za realizację przedsięwzięcia (beneficjent i inne podmioty 1 o ile
Załącznik nr 6 do Zaproszenia Zakres studium wykonalności dla przedsięwzięć inwestycyjnych dotyczących poprawy jakości środowiska miejskiego Działanie 2.5. Poprawa jakości środowiska miejskiego 1. Podsumowanie
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoZamykanie obiegów materii
Drogownictwo po COP24: nowy wymiar recyklingu Zamykanie obiegów materii przez symbiozę infrastruktury Tomasz Szczygielski z energetyką i górnictwem Instytut Badań Stosowanych Politechniki Warszawskiej
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności
Bardziej szczegółowoDziałania FNEZ w 2014 r. w kontekście Planu działania dla morskiej energetyki wiatrowej w regionach nadmorskich. Mariusz Wójcik
Działania FNEZ w 2014 r. w kontekście Planu działania dla morskiej energetyki wiatrowej w regionach nadmorskich Mariusz Wójcik Prezentacja Wybrane dotychczasowe działania FNEZ Program rozwoju morskiej
Bardziej szczegółowoPlanowanie gospodarki odpadami w Polsce w świetle. Krajowego planu gospodarki odpadami 2010
Planowanie gospodarki odpadami w Polsce w świetle Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 Arkadiusz Dzierżanowski Zakopane 24 maja 2007 r. Prawo Wspólnotowe Dyrektywa 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego
Bardziej szczegółowoKRZYŻOWA ANALIZA WPŁYWÓW I PROGNOZOWANIE SCENARIUSZY ROZWOJU
Projekt FORESIGHT Mazovia KRZYŻOWA ANALIZA WPŁYWÓW I PROGNOZOWANIE SCENARIUSZY ROZWOJU mgr Krzysztof Mieczkowski Specjalista Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów Warszawa, 12 czerwca 2007 Monitorowanie
Bardziej szczegółowo2. Stan gospodarki odpadami niebezpiecznymi w regionie Polski Południowej
KOMPLEKSOWY PROGRAM GOSPODARKI ODPADAMI NIEBEZPIECZNYMI W REGIONIE POLSKI POŁUDNIOWEJ 16 2. Stan gospodarki odpadami niebezpiecznymi w regionie Polski Południowej 2.1. Analiza ilościowo-jakościowa zinwentaryzowanych
Bardziej szczegółowoPolskie ciepłownictwo systemowe ad 2013
Polskie ciepłownictwo systemowe ad 2013 Stabilne podwaliny dla przyszłego porządku ciepłowniczego Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu IGCP Debata : Narodowa Mapa Ciepła - Warszawa 22 listopada 2013 Struktura
Bardziej szczegółowoFinansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko
Głównym celem tego programu jest wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa,
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Promotorzy prac
Bardziej szczegółowoSytuacja w przemyśle stalowym na Świecie i w Polsce. dr inż. Romuald Talarek Katowice, 16 maja 2012 r.
Sytuacja w przemyśle stalowym na Świecie i w Polsce dr inż. Romuald Talarek Katowice, 16 maja 2012 r. Tezy 1. Rynek stali i usług z jej udziałem jest rynkiem globalnym. Walka konkurencja przekracza granice
Bardziej szczegółowoKierunek: Paliwa i Środowisko Poziom studiów: Studia II stopnia Forma studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia
Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Paliwa i Środowisko Poziom studiów: Studia II stopnia Forma studiów: Stacjonarne Rocznik: 2019/2020 Język wykładowy: Polski Semestr 1 Blok przedmiotów obieralnych:
Bardziej szczegółowoProgram ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska.
Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania...
Bardziej szczegółowo