Pomiary w gazownictwie Dr Stanisław Łuczyński

Transkrypt

1 Pomiary w gazownictwie Dr Stanisław Łuczyński sluczyn@agh.edu.pl

2 Pomiary Pomiar jest to czynność porównania danej wielkości fizycznej z inną wielkością tego samego rodzaju, przyjętą za jednostkę [3]. A={A} [A] gdzie: {A} -współczynnik oznaczający liczbę jednostek, [A] - jednostka wielkości A. Pomiary dzielimy na: pomiary bieżące, pomiary badawcze, pomiary kontrolne lub sprawdzające, pomiary odbiorcze. Cechy przyrządów pomiarowych: niezawodność, powtarzalność wyników, dokładność, czułość.

3 Właściwości urządzeń pomiarowych. Zakres pomiarowy Niejednoznaczność sygnału wyjściowego Liniowość charakterystyki statycznej urządzenia Próg czułości (<0,1...0,25 błędu podstawowego urządzenia) Wzorcowanie przyrządów (za pomocą przyrządów wzorcowych) Cechowanie przyrządów (zależności miedzy wielkością mierzoną a odczytem) Klasyfikacja przyrządów pomiarowych Zasadnicze kryteria klasyfikacji przyrządów pomiarowych to: - fizyczne zasady działania, - konstrukcja przyrządu, - rodzaj skali, - dokładność pomiaru, - zastosowanie do określonych rodzajów pomiaru.

4 Przyrządy pomiarowe można podzielić na: - przyrządy o bezpośrednim wskazaniu w miejscu pomiaru, - przyrządy zdalnie wskazujące, - przyrządy sterujące i sygnalizujące, - przyrządy liczące i sumujące. Skale przyrządów pomiarowych: s = ax, s = ax n, s = a lnx Metody pomiaru: - metoda wychyłową, - metoda kompensacyjną. Typy przyrządów pomiarowych (czujników): - generacyjne: termoelektryczne, piezoelektryczne, fotoelektryczne,... - parametryczne: indukcyjne, pojemnościowe, rezystancyjne.

5 Błędy pomiaru Pomiary bezpośrednie i pośrednie [2, 3]. Błąd bezwzględny pomiaru x= x x* gdzie: x wielkość mierzona, x* wielkość rzeczywista Błąd względny pomiaru δ = x x* Błąd podstawowy urządzenia - wartość maksymalna względnego błędu pomiaru. Klasa dokładności przyrządu K = x x max max x min 100% 0,06; 0,1; 0,16; 0,25; 0,4; (0,5); 0,6; 1,0; 1,6 (1,5); 2,5; 4; 6 bardzo dokładne średnio dokładne

6 Błąd systematyczny Poprawka Najprostszy sposób wyboru x*: n x i= 1 x* = x = n i Błąd przypadkowy

7 Przebieg krzywych Gaussa w zależności od odchylenia standardowego = ) ( exp 2 1 ) ( σ π σ x x y gdzie: x jest wielkością pomiarową, a σ nosi nazwę odchylenia standardowego rozkładu. Rozkład opisany takim równaniem nosi nazwę rozkładu normalnego

8 = = = n i i x x x x n ) ( 1 1 σ σ = = n i i x x x n n S 1 2 ) ( 1) ( 1 ts x x x ± = Rozkład normalny Rozkład Studenta

9

10 Pomiary temperatury Pryrządy do pomiaru temperatury Rodzaj termometru Zakres pomiarowy ( o C) Rozszerzalnościowy Ciśnieniowy Rezystancyjny (oporowy) Termoelektryczny Pirometr Bezstykowe Stykowe Pirometry: radiacyjne, fotoelektryczne, monochromatyczne, Termometry nielektryczne Termometry elektryczne Rozszerzalnościowe Ciśnieniowe Generacyjne Parametryczne Cieczowe Bimetalowe Delatacyjne Cieczowe Gazowe Kondencacyjne Termoelektryczne Szumy cieplne Rezystancyjne Półprzewodnikowe Elektrolityczne Magnetyczne Pojemnościowe

11 Pirometry cyfrowe SOLONET Pirometry cyfrowe Zakres: od 250 do 1750 C Optyka 100:1 Wyjścia: 4..20mA, RS 485, Ethernet,styk SYSTEM 4 Pirometry przemysłowe Zakres: od 0 do 2800 C 12 typów pirometrów 4 procesory Wersje światłowodowe LAND CDA Pomiar temperatury spalin Bezkontaktowy pomiar temperatury CO2 Zakres C Dokładność 0,5 %

12 Seria BT Termometr przemysłowy bimetaliczny Obudowa i elementy stykające z medium: stal nierdzewna Zakresy: do 600 C Klasa dokładności: 1,0 % Seria ST Termometr gazowy Obudowa i elementy stykające z medium: stal nierdzewna Zakresy: do 600 C Klasa dokładności: 1,0 %

13 Termometry generacyjne Omnigrad S TC61 Termopara (typ J lub K), Średnica: 9, 11 lub 12 mm Zakres pomiarowy: typ J: C typ K: C Omnigrad S TC65 Termopara (typ J lub K) Średnica: 3 lub 6 mm Zakres pomiarowy: typ J: C typ K: C Omnigrad S TC61-65 są przemysłowymi termometrami z wkładem termoelektrycznym w oslonie rurowej. Wykonanie termometrów zgodne z normami EN 50014/18/20 (dopuszczenie ATEX) zapewnia możliwość stosowania ich w strefach zagrożonych wybuchem. Dostępne są również wersje z programowalnymi przetwornikami temperatury (4 20 ma/hart lub PROFIBUS-PA ) wbudowanym w główce termometru. Producent: Endress+Hauser Termopary płaszczowe typu TTP Średnica od 0,5 mm Zakres pomiar.: oc Producent: TERMOAPARATURA WROCŁAW

14 Zasada działania termometru termoelektrycznego Do pomiaru temperatury może być wykorzystywane zjawisko termoelektryczne, polegające na powstawaniu zależnej od temperatury siły elektromotorycznej E na styku dwóch różnych metali A i B, o różnej koncentracji swobodnych elektronów n A i n B. W wyniku dyfuzji tych elektronów na styku metali powstaje dyfuzyjna różnica potencjałów [2]. Termoelementy otrzymuje się łącząc trwale (przez zespawanie, zlutowanie, zagniecenie) końce drutów z odpowiednich metali. E = k e ln n n B A ( T T ) = C( T ) T0

15 Parametry niektórych termoelementów Termoelement Zakres pomiarowy C Temperatura C Napięcie mv Platynorod-platyna (typ S) (90%Pt+10%Rh) (100%Pt) ,643 4,221 9,570 Nikielchrom-nikiel (90%Ni+10%Cr) (100%Ni) ,10 20,64 41,31 Żelazo-konstantan (typ J) (100%Fe) - (60%Cu+40%Ni) ,60 5,37 27,84 Miedź-konstantan (typ T) (100%Cu) - (60%Cu+40%Ni) ,40 4,25 27,4 Chromel-alumel (typ K) (90,5%Ni+9,5%Cr) (94,5%Ni+5,5%Al,Mn,Si) ,10 20,65 41,32

16 Termometry rezystancyjne (oporowe) platyna (od -200 o C do +800 o C nikiel (od -150 o C do +200 o C) niepewność 0,5 o C, miedź (od -200 o C do +120 o C), niepewności 0,1 o C, wolfram (od -70 o C do o C), niepewność od 1 do 2 % zakresu pomiarowego[2, 3]. Charakterystyki termometryczne metali Budowa sensorów termometrów rezystancyjnych (termorezystorów) Legenda: a) sensor termometru rezystancyjnego na karkasie krzyżowym, b) sensor termometru rezystancyjnego na płaskiej płytce, c) sensor termometru rezystancyjnego nawinięty bifilarnie, zabezpieczony ceramiką lub szkłem, d) sensor termometru rezystancyjnego foliowy[2].

17 R t = R 0 (1 + A t + B t 2 + C t 3 ) od -200 o C do 0 o C R t = R 0 (1 + A t + B t 2 ) od 0 o C do +850 o C Platynowe termometry rezystancyjne Pt 100 Producent ABB Oprócz czujników Pt 100 produkowane są czujniki Pt 500 i Pt 1000, które mają głównie zastosowanie w urządzeniach, zasilanych z baterii (przeliczniki, kolektory gazomierzy, ciepłomierze), One dają taki sam sygnał napięciowy, jak Pt 100 przy 5- lub 10-krotnie mniejszym zużyciu energii.

18 Cyfrowy przetwornik temperatury MacT/A MacT/A jest cyfrowym przetwornikiem temperatury z termometrem rezystancyjnym, zasilanym z linii, dwuprzewodowej, w której jednocześnie zmienia prąd w zakresie 4-20 ma proporcjonalnie do temperatury mierzonej. MacT/A jest przeznaczony do pomiaru temperatury mediów nie agresywnych oraz agresywnych, na które odporna jest obudowa przetwornika wykonana ze stali kwasoodpornej. Przetwornik temperatury MacT/A jest urządzeniem całkowicie iskrobezpiecznym.

19 ES-1319 Miernik temperatury z czytelnym wyświetlaczem Wejście termopara typu K Zakres pomiarowy C

20 Pomiary ciśnienia Jednostki ciśnienia Pa=N/m 2, hpa=10 2 Pa, kpa=10 3 Pa, MPa=10 6 Pa. bar=10 5 Pa, tor (Tr)=1 mm Hg= Pa, 1 mm H 2 O= Pa atmosfera fizyczna (atm)=760 mm Hg= Pa. atmosfera techniczna(at)=1kg/cm 2 = Pa. funt na cal kwadratowy (pound per square inch, psi)= Pa funt na stopę kwadratową (pound per square foot, psf)=47.84 Pa Klasyfikacja przyrządów pomiarowych ze względu na przeznaczenie barometry, manometry ciśnienia absolutnego pomiar ciśnienia absolutnego manometry różnicowe pomiar różnicy ciśnień manometry pomiar nadciśnienia wakuometry pomiar podciśnienia

21 Przyrządy do pomiaru ciśnienia Manometry nieelektryczne: cieczowe, sprężyste Manometry cieczowe: dwuramienne U rurka, jednoramienne - z rurką pochyłą,

22 Manometry sprężyste (z rurką sprężystą, z przeponą sprężystą, z komorą sprężystą, z przegrodą wiotką)

23 Rurki Burdona są okrągłymi rurkami o przekroju owalnym. Ciśnienie medium napiera na wnętrze takiej rurki powodując zaokrąglenie jej przekroju. Powstanie krzywizny powoduje naprężenie pierścienia rurki i jej wygięcie. Swobodna końcówka rurki wykonuje ruch, który odzwierciedla pomiar ciśnienia.ruch ten powoduje odpowiednie odchylenie wskazówki. Manometr wzorcowy z rurka Bourdona MBW-SN-Cu Dopuszczalne zakresy ciśnień od (0...0,6 bar) do ( bar) przy klasie dokładności od 0,1 do 4.0%.

24 MAN...(modele RF2,RF3) Manometry membranowe Czujniki manometrów przeponowych to okrągłe, zwinięte membrany. Są one zaciśnięte pomiędzy krawędziami dwóch kołnierzy (lub przyspawane) i poddawane ciśnieniu medium działającemu na jedną stronę przepony. Odkształcenie powstałe w ten sposób stanowi pomiar ciśnienia. Przy pomocy płynu przekazującego hydraulicznie ciśnienie wskazywane jest przez wskazówkę. Zakresy ciśnienia: ( mbar) do ( bar) - odpowiednio (0...1,6 kpa) do (0...4 MPa) przy klasie dokładności od 0,6 do 2,5%. MAN...(modele PF,PG) Zakres ciśnienia: od mbar do bar

25 Manometry elektryczne Przetworniki ciśnienia: generacyjne i parametryczne PDA Przetworniki piezoelektryczne Zjawisko piezoelektryczne lub efekt piezoelektryczny zjawisko fizyczne polegające na mechanicznej deformacji kryształu pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego (zjawisko piezoelektryczne proste), a także: na powstawaniu na przeciwległych ścianach kryształów ładunków elektrycznych przeciwnego znaku w wyniku deformacji kryształu (zjawisko piezoelektryczne odwrotne). Piezoelektryczność występuje w tych kryształach, które nie mają swojego środka symetrii, np. kryształ kwarcu, tytanian baru, sól Seignette a. Materiały takie nazywane są piezoelektrykami. Legenda: 1 membrana, 2 kryształ, 3 okładki[2]. Schemat piezoelektrycznego sensora ciśnienia oraz wzmacniacza ładunku

26 Przetworniki piezorezystancyjne Przetwornik ciśnienia typu PC-28 Zakres [MPa]: 0,10; 0,24; 0,64; 1,00; 2,4; 6,4; 10; 24; 64 Klasa dokładności : 0,2 Budowa Elementem pomiarowym jest piezorezystancyjny czujnik krzemowy oddzielony od medium przez membranę separującą i wybraną ciecz manometryczną. Zalany silikonem układ elektroniczny znajduje się w obudowie o stopniu szczelności od IP 65 do IP 67 w zależności od zastosowanego przyłącza elektrycznego. Seria 23 Ei Zakres: od 0,2 do 1000 bar. producent: Keller

27 Manometry indukcyjnościowe Manometry z przeponą sprężystą i przetwornikiem indukcyjnościowym są wykorzystywane zazwyczaj w układach automatyki. Przepona tych przyrządów powinna znacznie się odkształcać, aby rdzeń ferromagnetyczny przetwornika przemieszczał się wyraźnie względem uzwojenia cewki zmieniając indukcyjność. Zazwyczaj przetworniki do manometrów tego typu są budowane w układzie różnicowym, tak by sygnał wejściowy oddziaływał przeciwnie na każdą cewkę. Ponieważ czynniki zakłócające (temperatura, zmiany zasilania) oddziałują na obie cewki jednakowo, możliwa jest kompensacja tych zakłóceń. Układy różnicowe pozwalają na uzyskanie maksymalnej czułości przetworników indukcyjnościowych i linearyzację ich charakterystyki. Układy pomiarowe z przetwornikami indukcyjnościowym zasila się prądem zmiennym o częstotliwości do 100 khz.

28 Manometr MAN-ZF Zakres ciśnienia: od 0...0,6 bar do bar Klasa dokładności: 1 Manometr MAN...(modele PF,PG) Manometry membranowe kontaktowe; zwykłe lub wypełnione gliceryną; w obudowie ze stali nierdzewnej; ze sprężyna magnetyczna albo indukcyjnym zestykiem Zakres ciśnienia: od mbar do bar Klasa dokładności: 1,6

29 Przetworniki pojemnościowe Przetworniki pojemnościowe wykorzystują zjawisko zmiany pojemności kondensatora wraz ze zmianą odległości między jego okładzinami. W przetwornikach tego typu przepona stanowi zazwyczaj jedną z okładzin kondensatora dzięki czemu można dokonywać pomiaru jej położenia w sposób bezstykowy. Ponieważ ugięcie przepony jest uzależnione od różnicy ciśnień działających na jej obie powierzchnie, wykonuje się często te przyrządy jako manometry różnicowe, w tym przypadku przepona jest wspólną okładziną dwóch kondensatorów zbudowanych po jej obu stronach. Tak powstały kondensator podwójny stanowi dwie gałęzie pojemnościowego mostka pomiarowego [2].

30 Typowym przykładem wykonania takiego przemysłowego manometru różnicowego jest przyrząd firmy Rosemount AG pokazany na rysunku. Zmiany ciśnień pomiarowych są doprowadzane do przepony pomiarowej (będącej elementem przetwornika pojemnościowego) za pośrednictwem oleju silikonowego wypełniającego manometr pomiędzy przeponami oddzielającymi. Zakres pomiarowy takiego manometru wynosi 1,2 kpa-:-7 MPa. FUJI FKP Inteligentny przetwornik ciśnienia Zakres: od 0...0,08 do bar Klasa dokładności: 0,1 %

31 Manometry z przeponą sprężystą i przetwornikiem tensometrycznym od czasu zastosowania tensometrów półprzewodnikowych zdobywają coraz większą popularność dzięki osiąganej dużej czułości i dokładności pomiaru. Schemat takiego manometru pokazano na rysunku. Komorę pomiarową stanowi sztywny korpus zamknięty płaską przeponą o sztywności dobranej odpowiednio do przewidywanego zakresu pomiarowego. Na przeponę naklejony jest przetwornik tensometryczny, którym jest zazwyczaj tensometr półprzewodnikowy cienkowarstwowy otrzymywany przez naparowanie np. bizmutu lub germanu na elastycznym podłożu neutralnym. Legenda: 1- element krzemowy, 2- tensometry, 3- membrana separująca, 4- trzpień, 5- mieszek sprężysty, 6- sprężyna [2].

32 Jako przetworniki stosuje się też monokrystaliczne tensometry półprzewodnikowe wykonane z bardzo cienkich pasków wycinanych z monokryształu domieszkowego krzemu lub germanu. Dokładność pomiaru ciśnienia tego typu manometrów zależy od kleju zespalającego tensometr z przeponą. Powinien on zapewnić tensometrowi podleganie takim samym odkształceniom jak przepona. Klej ten nie może zmieniać swoich właściwości w czasie i w różnych temperaturach. Manometry z tensometrami klejonymi klejami organicznymi wytrzymują temperatury do ok. 200 C, a klejami ceramicznymi do ok. 800 C. Membrana foliowa

33 Cerabar T PMC/PMP 131 to analogowe przetworniki ciśnienia absolutnego i względnego z czujnikiem ceramicznym, pojemnościowym lub krzemowym, piezorezystancyjnym. Są niezwykle stabilne i odporne na przeciążenia, opcjonalnie dostępne w wersji do pracy w strefach zagrożonych wybuchem.

34 Dobór rodzaju gazomierza w zależności od maksymalnego ciśnienia i strumienia objętości Rodzaj gazomierza Pomiary przepływu [5] Maksymalna średnica nominalna DN [mm] Maksymalny strumień objętości Q [m n 3 /h] Maksymalne ciśnienie robocze p [kpa] zwężkowy turbinowy 750 rotorowy miechowy ultradźwiekowy masowy

35 Zasada działania gazomierza miechowego Cztery podzielone syntetycznymi membranami komory pomiarowe zostają na przemian napełniane i opróżniane. Przekładnia przegubowa przenosi ruch membrany na wałek korbowy. Wałek korbowy poprzez zasuwy steruje przepływem gazu. Ruch obrotowy przekładni przenoszony jest poprzez sprzęgło magnetyczne na liczydło. Gazomierz domowy BK-G6 Gazomierz miechowy G 10 z nadajnikiem impulsu Gazomierz przemysłowy G65. Zakres pomiarowy: m 3 /h Temperatura gazu: ot - 20 C do + 50 C

36 Gazomierze zwężkowe Kryzy pomiarowe z mechanizmem wymiany: - typowa zabudowa dwukomorowa "FIOMASTER" w ciągu pomiarowym, - obudowa dwukomorowa kryzy firmy Pietro Fiorentini, - gazomierz zwężkowy dwukomorowy firmy PECO

37 Gazomierze turbinowe W skład gazomierza turbinowego wchodzą: -Zespół pomiarowy: prostownica, wirnik, pompa oleju -Zespół przeniesienia napędu: sprzęgło magnetyczne, korpus przegrody hermetycznej -Zespół liczydła: przekładnia zębata, liczydło mechaniczne

38 Przekrój gazomierza turbinowego 1- zespół pomiarowy w skład którego wchodzą: wirnik turbiny - 4,kierownica strugi - 3,. korpus główny - 2, zespół przeniesienia napędu - 5,. zespół liczydła - 6

39 Gazomierze turbinowe Gazomierz firmy Alsi GTE, Gazomierz firmy Gazomet typ TRZ 03, Gazomierz firmy Common

40

41 Gazomierze rotorowe Przekrój gazomierza rotorowego

42 Gazomierze rotorowe firmy COMMON firmy ROMET firmy InterGas

43 Gazomierze wirowe w=k*f

44

45 Gazomierze ultradźwiękowe średnica gazociągu mm dokładność pomiaru - >0.5% aktualnej wielkości przepływu długość dopływu nawet 40 D długość odpływu 2-3 D

46

47

48 Gazomierze działające w oparciu o siłę Coriolisa średnica gazociągu - <150 mm dokładność 0.1% wielkości mierzonej

49 Podsumowanie Przepływomierz Zalety Wady Zwężkowy - prostota konstrukcji - mały zakres pomiaru - montaż na gazociągach wysokiego - długi prosty odcinek (10D 50D) ciśnienia - czuły na zmianę rozkładu prędkości Rotorowy - brak odcinka prostego przed gazomierzem - bezpośredni pomiar objętości - nieczuły na zmianę rozkładu prędkości - duży zakres pomiaru Turbinowy - małe wymiary - duży zakres pomiaru - krótki prosty odcinek (2D 3D) Wirowy - niewrażliwe na zanieczyszczenia i uderzenia pneumatyczne - duży spadek ciśnienia - wrażliwość na zanieczyszczenia i uderzenia pneumatyczne - duże wymiary - czuły na zmianę rozkładu prędkości - wymaga smarowania łożysk - czuły na zmianę rozkładu prędkości - duży spadek ciśnienia - wrażliwość na wibracje rurociągu - niestabilność współczynnika K (równanie1) Ultradźwiękowy - duży zakres pomiaru - brak części ruchomych - mały spadek ciśnienia - montaż na gazociągach wysokiego ciśnienia - czuły na zmianę rozkładu prędkości (dla układu jednopromieniowego)

50 Rodzaje korekcji 1. 5 kpa < P < 200 kpa korekcja typu T - czujnik temperatury T, przelicznik elektroniczny kpa < P < 1100 kpa korekcja typu PTZ - przetwornik ciśnienia P, czujnik temperatury T, przelicznik elektroniczny wyposażony w program do obliczania Z,lub korekcja typu T jeżeli względny współczynnik ściśliwości K 1 zmienia się nie więcej niż o ± 2% wartości średniej. 3. P > 1100 kpa korekcja typu GNG -gęstościomierze do warunków pomiaru G oraz do warunków normalnych NG, przetwornik elektroniczny, jeżeli gęstość gazu w warunkach normalnych zmienia się więcej niż o ± 0,2% i skład gazu nie jest mierzony w sposób ciągły, lub korekcja rodzaju PTZ, jeżeli temperatura punktu rosy węglowodorów jest wyższa niż -10 C, i przewiduje się występowanie zanieczyszczeń gazu lub częste zmiany jego temperatury. (ZN-G-4004:2001)

51 Korektor objętości Układ korekcji i rejestracji objętości gazu CMK-02 służy do pomiaru ilości i strumienia gazu. Przeznaczony jest do montażu na stacjach redukcyjnych i pomiarowych gazu. ( ) Różni się zasadniczo od korektora Mac BAT/2COM, jest bardziej skomputeryzowany, ma więcej zabezpieczeń i większą pamięć, jest wydajniejszy. Przeliczniki MacMAT II służy do pomiarów i rejestracji przepływu objętości gazu. Na podstawie wprowadzonego składu gazu oraz zmierzonego ciśnienia i temperatury przelicznik wyznacza potrzebną do dalszych obliczeń gęstość gazu. Niezbędny do tego współczynnik ściśliwości wyznaczany jest w oparciu o metody SGERG-88, AGA-NX lub Beattie- Bridgemana. (

52 MacBAT/2COM jest przyrządem przeznaczonym do pomiaru ilości i strumienia gazu. Jest urządzeniem o zasilaniu bateryjnym, z możliwością dołączenia zasilacza sieciowego MacZ/2COM. Pomiar polega na zliczaniu ilości impulsów czujnika kontaktronowego umieszczonego w głowicy gazomierza z wyjściem impulsowym (turbinowy, rotorowy, miechowy) Przelicznik sieciowy MacMAT IIE w eurokasecie Zaletą przelicznika MacMAT IIE jest możliwość obsługi wielu ciągów pomiarowych jednocześnie. Przelicznik stosowany jest w dwóch wersjach: do gazomierza zwężkowego (kryza, kryza podwójna) lub impulsowego (turbinowy, rotorowy, itp.). Cechy wyróżniające przelicznik MacMAT IIE. - wysoka dokładność: 0.02% (zwykły przelicznik: 0.16%); - wysoka odporność na zakłócenia: W3 (zwykły przelicznik: W2);

53 Rejestrator impulsów Rejestrator impulsów CRI-02 jest urządzeniem przeznaczonym do współpracy z gazomierzem miechowym, rotorowym lub turbinowym, wyposażonym kontaktronowy nadajnik impulsów niskiej częstotliwości LF, w celu rejestracji objętości gazu oraz jego strumienia w układach pomiarowych na niskim ciśnieniu. Zastosowanie rejestratora CRI-02 pozwala na zamówienie mocy umownej zgodnie z rzeczywistymi potrzebami odbiorcy gazu oraz dokładna analizę charakterystyki poboru gazu. Mikrokomputer MacGAZ Mikrokomputer do przenoszenia danych pomiarowych MacGAZ służy do czytania danych z przeliczników elektronicznych Pojemność pamięci 4MB pozwala na odczytanie pełnych danych z około 20 przeliczników.

54 Odczyt przelicznika MacMAT/2COM lub MacMAT II łącze w podczerwieni IrDA Odczyt przelicznika MacMAT/2COM - łącze RS-232

55 Odczyt przelicznika CMK-01 Odczyt CMK-02 Dołączenie do odczytu przez komputer PC Interfejs RS232 IrDA

56 Schemat chromatografu Przykład wykresu chromatograficznego Legenda: 1 sonda do poboru próbki gazu, 2 butla z gazem nośnym, 3,4 układ stabilizacji ciśnienia i oczyszczania gazu analizowanego i nośnego, 5 zawór do wprowadzania próbki gazu badanego, 6 kolumna chromatograficzna, 7 termostat, T 0 detektor termokonduktymetryczny odniesienia, T 1 detektor termokonduktymetryczny, 8 wzmacniacz pomiarowy o automatycznie regulowanym wzmocnieniu[17].

57

58 Literatura 1. Bąkowski K.: Gazyfikacja. WNT, Warszawa, Kostro J.: Elementy, urządzenia i układy automatyki. WSP, Warszawa Pomiary cieplne. Cz.1. WNT, Warszawa, ZN-G : Pomiary paliw gazowych. 5. Rybicki Cz., Łuczyński S.: Pomiary natężenia przepływu. Wiertnictwo Nafta Gaz, t. 24 z. 2, 2007.