W Wielkopolskim Muzeum Wojskowym odbyło się Spotkanie Świąteczno-Noworoczne Towarzystwa.

Transkrypt

1 KRONIKA styczeń W Wielkopolskim Muzeum Wojskowym odbyło się Spotkanie Świąteczno-Noworoczne Towarzystwa. Zgromadziliśmy się z licznym, ponad osiemdziesięcioosobowym gronie. Tym razem spotkaliśmy się w gościnnych murach WMW. Honory gospodarza pełnił pan Jarosław Łuczak. Z wielką radością powitaliśmy członków założycieli naszego Towarzystwa w osobach pana Henryka Kondzieli pierwszego prezesa oraz pana Zbigniewa Torońskiego długoletniego skarbnika. Spotkanie rozpoczęło wystąpienie pani Prezes Wrócisławy Bergandy, która złożyła wszystkim okolicznościowe życzenia. Te życzenia mieliśmy okazję złożyć sobie wzajemnie łamiąc się opłatkiem. Za stołem od lewej panowie Jarosław Łuczak, Zbigniew Toroński, Jerzy Lisowski, Henryk Kondziela

2 Pan Jarosław Łuczak zaprezentował zebranym drzewce sztandaru podarowane przez nasze Towarzystwo i poprosił o pomoc w weryfikacji informacji na temat niektórych osób będących fundatorami sztandaru oraz jego przeznaczenia, bowiem sam sztandar się nie zachował. Serdeczna atmosfera sprzyjała przedłużeniu spotkania. Pan Łuczak oprowadził nas po ekspozycji mówiąc ze swadą i wielkim zaangażowaniem.

3 20 styczeń W Galerii Malarstwa i Rzeźby odbyło się Zebranie sprawozdawcze za rok Zebrani w skupieniu wysłuchali sprawozdania przygotowanego prze zarząd. W minionym roku udało nam się między innymi zakupić interesujące eksponaty dla Muzeum Etnograficznego i Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego. Po raz pierwszy grupa członków udała się na kilkudniową wycieczkę. Jej celem był Kraków i złożenie rewizyty tamtejszemu Towarzystwu Przyjaciół Muzeum. Po raz pierwszy Towarzystwo nasze zostało współorganizatorem Nocy Muzeów. Dwunastu naszych członków w kolejnych dyżurach witało zwiedzających Muzeum, wręczając im specjalnie

4 przygotowane foldery informacyjne i znaczki z logo naszego towarzystwa. Mieliśmy też okazję zapoznać zwiedzających z działalnością Towarzystwa na rzecz Muzeum Narodowego. Po zakończeniu zebrania pani Teresą Michałowską Barłóg oprowadziła nas po wystawie Idea Bauhausu. Wystawa prezentująca prace czołowych projektantów ujawnia fenomen Bauhausu jako szkoły, która funkcjonując zaledwie 14 lat mimo dość krótkiego okresu działalności - wywarła tak silny wpływ na współczesne wzornictwo. Na wystawie zobaczyć można m.in. plakaty promocyjne Bauhausu, archiwalne projekty i modele serwisu TAC prof. Waltera Gropiusa, pierwszego dyrektora szkoły, oraz współczesną wersję tego legendarnego zestawu z białej i czarnej porcelany. Poznańska wystawa przybliży zwiedzającym historię Bauhausu i, przede wszystkim pokaże, że estetyka Bauhausu obecna jest również we współczesnym wzornictwie. Tan napisała Pani Teresa na stronie internetowej. Przybliżając na problematykę wzornictwa XX wieku wzbogaciła swoje wystąpienie interesującym pokazem ilustracji prac artystów współczesnych Bauhausowi, działających w innych krajach, w tym również projektantów polskich.

5 17 luty W Galerii Malarstwa i Rzeźby spotkaliśmy się z panem Janem Szymkiewiczem, który oprowadzi nas po nowo otwartej ekspozycji stałej Galeria Sztuki Starożytnej. Nareszcie, po kilku dziesięcioleciach, udało się otworzyć w MNP stałą ekspozycję sztuki starożytnej. Członkowie naszego Towarzystwa stawili się bardzo licznie na oprowadzanie po tej kolekcji, którego podjął się pan Jan Szymkiewicz, długoletni kustosz, twórca tej ekspozycji i najlepszy znawca zagadnień z nią związanych. Otwarcie Galerii zbiegło się w czasie z przejściem pana Szymkiewicza na emeryturę, stając się ukoronowaniem jego pracy.

6 2 marzec W Galerii Malarstwa i rzeźby wysłuchaliśmy wykładu pana dr Zbigniewa Tomaszewskiego Architektura jako kulturowy symbol cywilizacji i ważny element świadomości narodów. Było to kolejne spotkanie z jednym z członków naszego Towarzystwa, który prezentował swoją pasję. Pan Tomaszewski odbył na przełomie lat 2010, 2011 podróż dookoła świata. Przywiózł ze sobą nie tylko wiele niezapomnianych przeżyć, którymi chciał się z nami podzielić, ale i ogromny materiał fotograficzny, który opracowuje systematycznie i rozsyła znajomym. Dla nas przygotował prezentację budowli zabytkowych i współczesnych, z konieczności ograniczoną do czterech miejsc. Bangkok W tym mieście znajduje się około 400 świątyń buddyjskich i hinduistycznych Angkor Wat Największa, najważniejsza i najbardziej znana świątynia w kompleksie Angkor

7 Singapur Tak zwana singapurska zapiekanka nowoczesny kompleks budynków z 2010 Sidney Widok na słynną operę Kontakt z architekturą krajów Dalekiego Wschodu i Australii zaprezentowaną na pięknych zdjęciach był dla nas dużym przeżyciem. Mogliśmy zobaczyć wielkie miasta drugiej półkuli z bogactwem ich zabytków oraz podziwiać piękno nowoczesnych budowli. Wykład został ciekawie ułożony pozwalając nam poznać różnorodne aspekty życia zwiedzanych przez podróżnika miejsc. Swoją pasje poznawania świata pan Zbigniew Tomaszewski łączy z uzdolnieniami artystycznymi, które sprawiają, że jego fotografie to małe dzieła sztuki. Skłonność ku pięknu i pozytywne nastawienie do ludzi oraz wrażliwość na uroki przyrody nadają im pogłębiony wymiar.

8 23 marzec W Galerii Malarstwa i Rzeźby pan Paweł Napierała wygłosił wykład Hyacyntho prolog. Odkrycia w trakcie konserwacji Melancholii Jacka Malczewskiego. Wykład poświęcony był odkryciu zmiany w formacie obrazu dokonanej przez malarza. Podczas konserwacji okazało się, że dolna część została dosztukowana już po zamalowaniu górnej. Pierwotny format ręcznikowy uległ zmianie na szerszy prostokąt, a pierwszoplanową grupę postaci malarz dodał do już gotowej kompozycji. W ten sposób łatwo wytłumaczyć dlaczego obraz wydaje nam się kompozycyjnie zawikłany. W trakcie pracy artysta rozszerzył i wzbogacił ugrupowanie postaci zmierzając do wzbogacenia symbolicznego wyrazu. Zaskakujący wydaje się fakt, że owo dosztukowanie płótna tak długo umykało uwadze badaczy.

9 13 kwiecień W Galerii Malarstwa i Rzeźby wysłuchaliśmy wykładu pana Jana Szymkiewicza Całun Turyński i jego tajemnice.

10 Całun Turyński należy do tych wyjątkowych obiektów, które zawsze wzbudzają zainteresowanie słuchaczy. Pan Szymkiewicz skupił się w swoim wystąpieniu na zagadnieniach ikonograficznych. Zaprezentował nam jak pojawienie się całunu wpłynęło na ukształtowanie się wizerunku Jezusa Chrystusa, który wszyscy znamy. Jego rodowód wywodzi się właśnie z oblicza na Całunie Turyńskim. Pojawiły się też odniesienia poznańskie. W pierwszym rzędzie do monety z ekspozycji prutaha Poncjusza Piłata, takiej samej jak monety, które odbiły się w oczodołach Całunu. Buła ona bezpośrednią inspiracją wykładu.

11 28 kwietnia WYCIECZKA Pan Przemysław Maćkowiak zaprasza do zwiedzenia Fortu II A zlokalizowanego na Ratajach. Przesyłam sprawozdanie z wycieczki muzealnej fortowej-zwiedzania fortu pośredniego II a zlokalizowanego na Osiedlu Czecha. Przez przewodnika Pana S. Klupczyńskiego zostaliśmy na wstępie zaopatrzeni w folder opisujący szczegółowo wiadomości o poszczególnych pomieszczeniach w fortach pośrednich, ich budowie, modernizacjach i dziejach od międzywojnia do dzisiaj. Posługiwaliśmy się schematem podstawowych elementów fortu pośredniego II a. Zdjęcia obrazują nasz udział w imprezie zbiorowej: IV weekendu fortecznego. Po wejściu do wnętrza oglądaliśmy wewnętrzne pomieszczenia fortu, bojowe i socjalne. Zewnętrznie oglądaliśmy stanowiska strzeleckie i całą budowlę fortu, wg schematu folderowego. Dodatkowo oglądaliśmy animacje wojskowe z czasów końca II wojny światowej, pobytu tam żołnierzy polskich i radzieckich wyzwalających Poznań. Na zakończenie podziękowaliśmy Panu przewodnikowi za wspaniale przygotowanie historyczno - wojskowe i wyczerpujące rozmowy z uczestnikami naszej wycieczki o całości zagadnień fortyfikacji. Na pamiątkę zrobiliśmy zbiorowe foto z naszym przewodnikiem. Cześć z nas zakupiła książkę Przemysława Maćkowiaka "Twierdza poligonalna" i otrzymała - od naszego kolegi z TPMN - wpisy dedykacyjne. Aldona Fiedler

12

13 W niebiskiej bluzce, po lewej ręce pana Klupczyńskiego, stoi autorka relacji Aldona Fiedler

14 19 maja NOC MUZEÓW Towarzystwo ponownie wzięło aktywny udział w Nocy Muzeów prezentując nasze działania na rzecz Muzeum. Tym razem stolik informacyjny usytuowany był w Galerii Sztuki Polskiej.

15 25 maja W Muzeum Instrumentów Muzycznych, w Sali Groblicza wysłuchaliśmy wykładu pani dr Aliny Mądry i pana Patryka Frankowskiego XVIII-wieczne rękopisy z kapeli jezuickiej w Otyniu W Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu przechowywany jest zbiór muzykaliów, który odsłonił nieznaną dotąd historię istnienia jezuickiej kapeli w XVIII wieku w Otyniu (niem. Wartenberg). Nigdy dotąd to miejsce nie było przedmiotem muzykologicznej refleksji, ponieważ nie posiadano wiedzy, aby tam istniał zespół muzyczny. Moment, w którym po raz pierwszy spoglądaliśmy na ocalałe otyńskie rękopisy nie zapowiadał, że ta nowa muzyczna przestrzeń okaże się tak interesująca i bogata w liczne konteksty. Rękopisy stały się punktem wyjścia dla naszych poszukiwań. To, co w nich zapisane inspiruje nie tylko muzycznie, ale poprzez różne konteksty, zawarte inskrypcje, umożliwia odtworzenie czegoś, co kiedyś było miejscem ożywionym przez bogatą kulturę muzyczną, a dziś niestety jest opustoszałą i zaniedbaną ruiną. Takim miejscem jest właśnie Otyń, który obecnie leży w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim. Najistotniejszym dla nas faktem historycznym, ze względu na podjęty temat, jest moment przejścia Otynia we władanie zakonu jezuitów. Nastąpiło to w 1649 i trwało do 1776 roku. Po wojnie trzydziestoletniej Eleonora von Sprintzenstein zapisała w testamencie majątek otyński jezuitom. Otyń szybko staje się prepozyturą zakonną. Bardzo istotne dla rozwoju jezuickiej działalności, w tym i muzyki, było uczynienie z Otynia lokalnego ośrodka kultu maryjnego. Miało to dopomóc w nawracaniu mieszkańców Otynia i okolicznych miejscowości, należących do prepozytury, na wiarę katolicką. Warto zaznaczyć, że w zachowanym repertuarze odnajdujemy liczne kompozycje poświęcone Matce Bożej. Kluczem do ustalenia doniosłości naszego odkrycia, obok rozszyfrowania w pierwszej kolejności miejscowości, której nazwa występują na kartach tytułowych rękopisów: "Wartenberg", było imię i nazwisko "Karol Reinach". Znalazło się ono jako inskrypcja-dedykacja na trzech zachowanych rękopisach. Okazało się, że ta postać dla Towarzystwa Jezusowego w ogóle, a dla Otynia szczególnie, miała ogromne znaczenie. Wiadomo, że urodził się w 1710 roku na Śląsku. Nowicjat rozpoczął w 1727 roku i kolejno jego jezuicka edukacja objęła takie miasta jak Praga, Kłodzko i Legnica.

16 Swą jezuicką posługę zaczął pełnić w Nysie w roku Rok później został powołany na stanowisko prezesa w praskim seminarium św. Klemensa. O 1749 roku przebywał w Otyniu. Poświęcił prawie czterdzieści lat swojego życia dla tego ośrodka. Przebywał tu aż do roku Początkowo sprawował funkcję prokuratora, a od roku 1753 superiora. Reinach obejmując majątek musiał podźwignąć go z wojennej pożogi. Na początek lat 50. XVIII wieku datuje się przyjaźń superiora z Fryderykiem II Wielkim. To ma ogromne znaczenie zarówno dla samego majątku i jego rozwoju gospodarczego, jak i z pewnością dla rozwoju kultury muzycznej w tym ośrodku. Świadczą o tym choćby zachowane muzykalia - a jest to z pewnością tylko ułamek tego, co stanowiło repertuar kapeli otyńskiej - oraz fakt, że Fryderyk Wielki, który odwiedzał Otyń, sam był muzykiem - flecistą. Majątek klasztorny i miasto za rządów Reinacha przeżywało złoty okres, mimo wielu wojennych zawirowań. Po kasacji zakonu jezuitów w 1773 roku przez papieża Klemensa XIV jeszcze przez trzy lata majątkiem otyńskim władali zakonnicy. Fryderyk Wielki chciał zachować Towarzystwo Jezusowe w Prusach i liczył na wsparcie ze strony otyńskiego superiora. Złożył mu nawet propozycję objęcia stanowiska zwierzchnika zakonu jezuitów w Prusach. Karol Reinach odmówił, co króla wielce zdziwiło. Do końca nie wiadomo jaka była prawdziwa przyczyna odmowy - superior tłumaczył się brakiem sił i postępującą chorobą. Nie wpłynęło to niekorzystnie na ich dalsze kontakty. Fryderyk II od początku 1776 roku począł przekształcać zakon w zgromadzenie świeckie - radził się Reinacha w tym względzie prowadząc z nim ożywioną korespondencję. Król dokonał wyjątkowej rzeczy. Majątki jezuickie były w większości wydzierżawiane, a w przypadku Otynia uczynił wyjątek. Karol Reinach zarządzał nim aż do śmierci Fryderyka Wielkiego, czyli do 1786 roku. Niestety po tym fakcie wszystko się zmieniło i nieprzychylny mu od samego początku królewski minister Hoym odwołał go ze stanowiska - 1 czerwca 1787 Reinach opuścił majątek i to w atmosferze bardzo dla niego nieprzyjaznej. Ostatnie lata spędził w Legnicy. Zmarł 10 grudnia 1791 roku. Zbiór rękopisów z pojezuickiego kościoła w Otyniu przechowywany jest obecnie w Muzeum Instrumentów Muzycznych, które jest oddziałem Muzeum Narodowego w Poznaniu. Otyńskie rękopisy trafiły do muzeum w roku 1947 wraz z trzema ocalałymi instrumentami: parą kotłów i basową violą da gamba. Kolekcja rękopisów ocalałych po kapeli jezuickiej z Otynia obejmuje na chwilę obecną 56 kompozycji: 31 utworów posiada w pełni potwierdzoną proweniencję, która ma swoje odzwierciedlenie na kartach tytułowych rękopisów poprzez inskrypcje: "pro Choro Residentiae Wartenbergensis" lub podobne; oraz przez nazwiska otyńskich skryptorów; 25 zostało zakwalifikowanych jako należące do jezuickiego zbioru na podstawie charakterystycznego dla tego zbioru numeru inwentarzowego umieszczonego w prawym górnym rogu.

17 Siedemnaście z zachowanych rękopisów posiada datowanie w postaci dokładnej daty dziennej (10 kompozycji) lub samego roku (7 kompozycji). Wspomniane manuskrypty powstały w okresie od 1753 do 1768 roku. Możemy wyróżnić następujące typy kompozycji: ofertoria, antyfony i hymny maryjne (głównie arie), litanie, pastorelle oraz jedną kantatę, dialogus i sekwencję. Wszystkie kompozycje posiadają obsadę wokalnoinstrumentalną. Teksty słowne obecne w utworach pisane są w języku łacińskim i niemieckim, a ich tematyka związana jest głównie z kultem maryjnym (antyfony: Ave Regina Caelorum, Alma Redemptoris Mater, Regina Coeli Laetare, hymn Ave Maris Stella), tematyką jezuicką (litania do św. Jana Nepomucena, modlitwa św. Franciszka Ksawerego O Deus Amo ego te) oraz okresem Bożego Narodzenia (pastorelle). Ocalały zbiór nut po kapeli jezuickiej działającej w XVIII wieku w Otyniu k. Nowej Soli ( Wartenberg) jest przykładem, że nawet dziś można odnaleźć fragment historii, o którym do tej pory nie słyszano. Każdy taka nowa karta wzbogaca w sposób nieoceniony kulturę muzyczną wieków minionych. W tym wypadku kolejne odkrywane karty wskazują jak miejsca dziś zapomniane i zaniedbane były niegdyś ważnymi ośrodkami życia muzycznego, w których bywali najwięksi władcy ówczesnego świata. Patryk Frankowski

18

19 16 czerwca WYCIECZKA Grupa członków naszego Towarzystwa uczestniczyła w dorocznej wycieczce po Wielkopolsce. Tym razem udaliśmy się w kierunku Ziemi Babimojskiej. Na naszej trasie znalazło kilka kościołów drewnianych oraz rezydencje i parki. Wyruszyliśmy rankiem w Kierunku Nowego Tomyśla i dalej przez Zbąszyń i Babimost, aby wrócić od strony Stęszewa. Na tej trasie zwiedzaliśmy Łomnicę, Chlastawę, Kosieczyn, Babimost, Chobienice i Ruchocice. ŁOMNICA Wyjątkowo dobrze zachowało się tu XVIII-wieczne osiowe założenie przestrzenne, na które składają się: przepiękny kościółek p.w. św. Wawrzyńca, dwór, oficyny, park i kaplica grobowa.

20 CHLASTAWA Kościół wzniesiony w 1637, po pożarze poprzedniego. Budowla o interesującej konstrukcji odwróconej łodzi. W l poddano go gruntownemu remontowi. Aby ratować niszczejącą świątynię Seweryn Zakrzewski, ówczesny właściciel wsi, zaciągnął kredyt pod zastaw majątku. Kościół został wówczas powiększony w kierunku zachodnim i połączony z nowo wybudowaną wieżą.

21 KOSIECZYN Skromny kościółek p.w. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Kosieczynie stał się głośny w momencie kiedy badania dendrochronologiczne potwierdziły ustalenia historyków, że nigdy nie był remontowany i pochodzi z 1 poł. XIV stulecia. Budulcem było drewno sosnowe. Obecnie konserwacja świątyni jest już na ukończeniu. W sąsiedztwie kościółka stoją barokowy dwór i pałac z 2 poł. XIX w.

22 BABIMOST Głównym celem naszej wyprawy był ołtarz późnogotycki z 1499, a właściwie skrzydła, które z niego pozostały wypełnione malarska dekoracją przedstawiającą sceny Męki Pańskiej. Zabytek pochodzi z Sulechowa, w 1866 trafił do Babimostu. Przypisywany jest Mistrzowi ołtarza z Gościszowic.

23 Pani Babimojska, patronka miasta

24 W Babimoście po emocjach zwiedzania przyszedł czas na odpoczynek

25 CHOBIENICE Zainspirowani napisem na frontonie: Nie sobie, lecz następcom, postanowiliśmy nadać taki tytuł naszej książce podsumowującej działalność Towarzystwa.

26 RUCHOCICE Ruchocice przywitały nas rzęsistym deszczem. Biegiem pokonaliśmy drogę z autokaru do kościoła. Czekał już na nas Mateusz Michalski, który zauroczył wszystkich swoją opowieścią o dziejach wsi i jej świątyni.

27 GRANOWO Ostatni miejscem na trasie naszej wyprawy było Granowo. Miejscowość ma bardzo dawny rodowód sięgający czasów wczesnopiastowskich, podobnie jak sąsiednia Nądnia. Ucieszyła nas fakt, że mieszkańcy są świadomi przeszłości i kultywują jej pamięć.

28

29 22 czerwca W Galerii Malarstwa i Rzeźby spotkaliśmy się z panem Piotrem Michałowskim, który oprowadzi nas po wystawie Tycjan, Veronese, Tiepolo. Arcydzieła malarstwa włoskiego z Accademia Carrara w Bergamo. Accademia Carrara w Bergamo swoje powstanie zawdzięcza hrabiemu Giacomo Carrarze, mecenasowi sztuki i kolekcjonerowi, który dokonał hojnego zapisu dzieł dla miasta Bergamo. Od 1810 roku zbiory malarstwa znalazły przestrzeń ekspozycyjną w nowym neoklasycystycznym budynku projektu Simone Elii. Inną osobistością silnie związaną później z historią zbiorów Akademii Carrary był hrabia Guglielmo Lochis, który po okresie kierowania Akademią przekazał część swoich ogromnych zbiorów malarstwa miastu Bergamo. Muzeum przez lata kontynuowało powiększanie zasobów dzieł sztuki dzięki zakupom i darom. Obecnie w zbiorach Akademii Carrary znajduje się obrazów od XV do XIX wieku takich artystów włoskich, jak Pisanello, Botticelli, Bellini, Tycjan, Mantegna, Rafael, Moroni, Baschenis, Guardi, Tiepolo, Canaletto, także malarzy szkół północnych i niemieckiej, holenderskiej czy flamandzkiej. Na wystawę w Poznaniu wybrano specjalnie dzieła malarzy przede wszystkim szkoły weneckiej, a także lombardzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem mistrzów lokalnej szkoły z Bergamo. Zaprezentowanych zostanie 36 obrazów, które powstały od końca XV do XVIII wieku, w okresie od renesansu do rokoka.

30 Panie Halina Najgrakowska, Sylwia Górna i Anna Kryska przychodzą na każde nasze spotkanie. Panie Piotrze, serdecznie dziękujemy!

31 21 września W Galerii Malarstwa i Rzeźby spotkaliśmy się z gościem niezwykłym, panem Adamem Kochanowskim, który zechciał przyjąć nasze zaproszenie i wygłosił wykład zatytułowany Zygmunt Warczygłowa poznański Nikifor. Pan Adam Kochanowski był jedną z osób mających duży wpływ na propagowanie twórczości Zygmunta Warczygłowy. Kontakt z tym malarzem-amatorem nawiązał dzięki pasji wędkarskiej. Twórczość Warczygłowy rozwinęła się w pełni kiedy artysta przeszedł na rentę. Tematem jago obrazów było rodzinne miasto. Prace Zygmunta Warczygłowy znajdują się obecnie w różnych zbiorach prywatnych, również poza Polską.

32 5 7 października Grupa członków odbyła wycieczkę, której celem była Łódź. Zwiedziliśmy kilka miejscowości położonych na trasie podróży: Tubądzin, Wartę, Sieradz i Pabianice. Tubądzin urokliwy XVIII dworek z kolekcją obrazów zgromadzoną przez rodzinę Walewskich.

33 Warta zwiedziliśmy klasztor bernardynów sławny grobem błogosławionego Rafała z Proszowic oraz średniowiecznymi malowidłami.

34 Sieradz. Siostry urszulanki gospodarujące w średniowiecznym klasztorze dominikańskim przyjęły nas bardzo serdecznie. Zdjęcie grupowe powstało na tle portalu dawnego wejścia.

35 Łódź zwiedzaliśmy pod opieką miejscowej przewodniczki. Rozpoczęliśmy od fabryki i pałacu Poznańskiego, potem odwiedziliśmy kompleks pofabryczny Scheiblera, a następnego dnia cmentarz żydowski i Muzeum Włókiennictwa.

36

37 Pabianice. Dwór obronny kapituły krakowskiej przypomniał nam poznański ratusz. Wnętrza zachowały wiele z renesansowego klimatu. Obecnie mieści się w nim muzeum z ciekawą kolekcja etnograficzną zgromadzoną w Afryce przez jednego z mieszkańców miasta.

38 12 pażdziernika W Muzeum Etnograficznym spotkaliśmy się z panią dr Joanną Minksztym, która zaprezentowała nam najnowsze nasze dary naszego Towarzystwa dla Muzeum. Eksponaty te pani Minksztym zakupiła na terenie Albanii. Stanowią one cenne uzupełnienie kolekcji.

39 Po prezentacji zwiedziliśmy wystawę Rzeczy mówią. 100 lat zbiorów etnograficznych w Poznaniu. Na stronie internetowej czytamy: 28 grudnia 2011 roku przypadł jubileusz 100-lecia otwarcia pierwszej stałej ekspozycji etnograficznej w Poznaniu. W 1911 roku w 52 numerze Przeglądu Wielkopolskiego tak donoszono : Z dumą wolno nam myśleć o muzeum ludoznawczym poznańskiem. Wszystkie cywilizowane narody, wszystkie kraje wysoce kulturalne zakładają u siebie muzea etnograficzne, zbierając skrzętnie wszelkie zabytki ludowe.(...). Dzięki staraniom i opiece księdza Biskupa Likowskiego i pani radczyni Cichowiczowej, zbiory ludoznawcze są tak piękne, że najprzewielebniejszy ksiądz biskup zdecydował, aby muzeum etnograficzne otworzono w dniu 28 grudnia b.r. Na jubileuszowej wystawie przedstawiamy zbiory poprzez ich reprezentatywny wybór i sposób ekspozycji, sprzyjający wysłyszeniu mowy rzeczy. Każdy obiekt jest samodzielnym bohaterem z własną indywidualną biografią, własną historią do opowiedzenia. Opowieści te współtworzą historię muzeum, odkrywają informacje mówiące o samym obiekcie, ale i o ludziach, których losy były z nimi związane. Do każdej rzeczy przylegają bowiem jakieś ludzkie działania, myśli, emocje. To człowiek nadaje im różne, zależne od kontekstu, znaczenia i funkcje, jakie pełnią w jego życiu. Może więc ich poznanie i zrozumienie to ścieżka wiodąca do zrozumienia siebie i innych. Przedstawiane przedmioty mówią do widza nie tylko treścią swojego obrazu, swoim wyglądem. Rozmawiają z widzem także za pośrednictwem czterech opisów, z których każdy umieszczony jest z innej strony, by oglądając obiekty, krążyć wokół nich. Opisy reprezentujące rozmaite punkty widzenia mają inicjować dialog z widzami i skłonić ich do wypowiedzi. Czwarty opis ma powstawać dzięki widzom. Chcemy, by to zwiedzający stali się aktywnymi uczestnikami wystawy i współtworzyli kolejną czwartą opowieść. Jeśli sam obiekt lub dołączone do niego opisy, komentarze, opowieści wzbudzą jakieś doznania, emocje, wspomnienia, wywołają refleksje, nasuną pytania zachęcamy do podzielenia się nimi. Zapraszamy do napisania własnej opowieści. Na wystawie udostępniamy specjalne miejsce, gdzie widzowie będą mogli przekazać swoje przemyślenia, a także poznać opinie innych osób. Mamy nadzieję, że przedmioty pokazane na wystawie skłonią widzów do wyrażenia swoich refleksji, doświadczeń, uczuć, wątpliwości, do zadania pytań, a jubileuszowa wystawa stanie się forum dla tego dialogu. Wystawa jest trudna do sfotografowania ze względu na delikatne, przyćmione oświetlenie, którego wymagają eksponaty, a które jednocześnie tworzy tajemniczy, niezwykły nastrój. Możliwość zapisania własnych wrażeń podziałała bardzi inspirująco. Od razu na gorąco zamieściliśmy nasze wpisy.

40 26 października W Muzeum Historii Miasta Poznania czekała na nas pani dr Magdalena Mrugalską - Banaszak, która oprowadziła nas po swojej wystawie Miejska ikonosfera na drukach reklamowych z widokami Poznania ( ) Przyczynkiem do powstania wystawy jest książka napisana przez wybitną znawczynię historii miasta i jego widoków a jednocześnie kuratorkę tej wystawy dr Magdalenę Mrugalską Banaszak. W 500-stronnicowym wydawnictwie autorka opisuje i ilustruje niemal 500 różnego rodzaju reklam. Wystawa pokazuje część tego bogatego zbioru druki firmowe. O tym jak niegdyś wyglądał Poznań można dowiedzieć się oglądając różne druki reklamowe: zamieszczane w gazetach i czasopismach, ulotki, papiery firmowe, rachunki, pocztówki itp. Najczęściej wiernie oddają wygląd miasta lub jego poszczególne fragmenty. Są doskonałym źródłem do ikonografii miasta, do tej pory nie docenianym i nie wykorzystywanym, a tym bardziej cennym, że z reguły pokazujące fragmenty Poznania, które już dawno zniknęły z pejzażu miasta. Tym bardziej więc warto udostępnić je szerszej publiczności. Na wystawie pokazujemy ok. 350 widoków Poznania (od końca lat 30. XIX wieku do 1939 roku), a uzupełnieniem ekspozycji jest prezentacja firmowych gadżetów poznańskich firm.

41 16 listopada W Galerii Malarstwa i Rzeźby odbyła się uroczysta prezentacja książki Nie sobie, lecz następcom. 35 lat działalności na tle dziejów wspierania uzealnictwa w Poznaniu i Wielkopolsce. Rozesłaliśmy zaproszenia do autorów artykułów, członków założycieli i przyjaciół Towarzystwa. Jubileusz stał się wspaniała okazją spotkania osób, które poświęciły swoje siły Towarzystwu. Nowi członkowie mieli okazję ich poznać. Zaproszeni pracownicy Muzeum dziękowali za otrzymane darowizny wzbogacające zbiory. Nie mogło zabraknąć toastu. Wokół stołu ze skromnym poczęstunkiem długo toczyły się rozmowy przebiegające w bardzo serdecznej atmosferze. Hol nowego gmachu miejsce uroczystości od lewej: W. Stolzmann, K. Biniakowa, H. Kondziela, J.A. Madziarowie

42 Książkę otrzymuje pan Toroński Pani E. Orhon-Lerczak i prezes J. Madziara Od lewej: pani Michałowska, na pierwszym planie pan Szymkiewicz od lewej: E. Hornowska, W. Bergandy, A. Podmostko, W. Garbaczewski, A. Murawska, E. Siejkowska

43 Studenci z Koła Naukowego Edytorów UAM Trantiputl, którzy opracowali naszą książkę Pracownicy Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego dziękują za licznie otrzymane dary

44 7 grudnia Obraz miasta w kolekcji poznańskich pocztówek. W Galerii Malarstwa i Rzeźby spotkaliśmy się z panem Krzysztofem Wawrzyniakiem, członkiem naszego Towarzystwa Krzysztofem Wawrzyniakiem, który zaprezentował nam wykład poświęcony własnej kolekcji kart pocztowych. Wysłuchaliśmy wykładu ilustrowanego fotografiami pocztówek, które mają swoją, niekiedy niezwykłą historię. Drugim wątkiem była prezentacja znanych miejsc i ich charakterystycznej zabudowy. Znaczenie tych starych fotografii dla odtwarzania dziejów miasta pan Wawrzyniak potrafi doskonale ocenić pracując jako przewodnik wycieczek. Zainteresowanie widokami miasta odziedziczył jak się okazuje po dziadku, który był malarzem specjalizującym się w wedutach poznańskich.

45 28 grudnia Spotkanie Świąteczno Noworoczne W tym roku spotkaliśmy się bezpośrednio po Bożym Narodzeniu. Licznie przybyli członkowie składali sobie serdeczne życzenia łamiąc się opłatkiem. Pani Prezes przedstawiła nasze plany na Nowy Rok. Potem chwilę poświęciliśmy na wspólny spacer po nowo otwartej, nieco zmienionej ekspozycji malarstwa polskiego XVIII XX wieku. Jędrzej Płaczkowski zrobił wiele udanych zdjęć, które będą dla nas miłą pamiątką z tego spotkania.

46