Czeski system medialny

Transkrypt

1 Czeski system medialny

2 Proces transformacji Od Czechosłowacji do Czech i Słowacji. W okresie istnienia federacji używano obu języków (czeskiego i słowackiego) zamiennie, od parlamentu po telewizję. W gazetach artykuły po słowacku sąsiadowały z tekstami po czesku, dzienniki telewizyjne zwykle prowadziła mieszana para, a wywiady przeplatano: pytanie po słowacku, odpowiedź po czesku (i odwrotnie). Listopad grudzień 1989 r. aksamitna rewolucja dała początek przemian ustrojowych i społecznych w Czechosłowacji. 28 marca 1990 r. przyjęto nowelizację prawa prasowego, zmieniono ustawę pochodzącą jeszcze z 1966 r., zagwarantowano wolność słowa, zakazano cenzury, otwarto rynek prasowy dla prywatnych podmiotów, w tym zza granicy; Zgromadzenie Federalne przyjęło uchwałę o podziale sfederowanego państwa i od 1 stycznia 1993r., mówimy już o dwóch niezależnych państwach Czechach i Słowacji

3 Faza przemian mediów w Czechach wg B. Ociepki I ( ) likwidacja cenzury, szybki rozwój prasy; II ( ) federalna ustawa medialna, nowe instytucje regulacyjne federalne, pierwsza koncesja dla nadawcy prywatnego; III (1993) powstaje TV Nova (regularna emisja w 1994) koniec monopolu; IV ( ) uzależnienie mediów od parlamentu (nowa ustawa); V ( ) wewnętrzna reforma nadawcy publicznego; VI ( ) problemy finansowe TV Nova i konflikt na linii nadawca publiczny państwo; VII (od 2000 do dziś) strajk dziennikarzy ČT i masowe demonstracje wymuszają zmiany w ustawodawstwie polityczne uzależnienie mediów było poważaną barierą na drodze rozwoju.

4 Prywatyzacja prasy czeskiej Pierwsza faza ( ) spontaniczna prywatyzacja większości przedsiębiorstw, głównie oparta o zasadę uspółdzielczenia wydawnictwa. Druga faza ( ) doszło do przekształceń własności, będącej do tego czasu w rękach państwa (brak subwencji pojawienie się reklamy ratunek dla wielu tytułów prasowych); w ręce prywatne przeszło blisko 80% tytułów. Szybka koncentracja kapitału Na początku 1990 r. w Czechosłowacji ukazywało się 1100 gazet i czasopism, o łącznym nakładzie 32 mln egz. Na początku 1991 r., liczba ta wzrosła już do 2500 tytułów (tzw. boom prasowy). Ograniczeniem euforii i rozwoju prasy czeskiej było wprowadzenie 22% podatku na wszystkie gazety na początku 1991 r co doprowadziło do spadku czytelnictwa.

5 Grupy kapitałowe Vltava Labe Press (VLP) należąca do niemieckiego Verlagsgruppe Passau i POL Print Medien GmbH (rynek prasy lokalnej) Szwedzki MTG (bezpłatny dziennik Metro) Szwajcarski Ringier (tabloid Blesk, bezpłatny dziennik 24 hodin) Sanoma Magazines International (SMI) (prasa kobieca) Axel Springer Media

6 Dzienniki Czeska ustawa prasowa o prawach i obowiązkach wydawców prasy periodycznej, nawet po przeprowadzonej w lutym 2002 roku nowelizacji, nie wprowadza żadnych ograniczeń dotyczących osoby wydawcy. Prawo prasowe nie zajmuje się stosunkami własnościowymi wydawcy, którym może stać się także osoba prawna z zagranicy. W Czechach ukazuje się 7 dzienników ogólnokrajowych, które należą do 5 właścicieli. Blesk Mlada Fronta Dnes Pravo Lidove Noviny Hospodarske Noviny Halo Noviny Sport

7 Respekt Najstarszy tygodnik politycznospołeczny, jest kontynuatorem opozycyjnego tytułu Informacni Servis z 1989 r. Główna ideą pisma jest wspieranie liberalnych dążeń do utworzenia społeczeństwa obywatelskiego Ma czarno białą szatę graficzną Jeden z niewielu tytułów pozostających bez zagranicznych inwestorów 93% akcji jest w rękach Karela Schwarzenberga (R press), który pracował w kancelarii byłego prezydenta Vaclava Havla Nakład wynosi 17 tys. egz.

8 Reflex Wydawcą pisma jest Ringier Pismo łączy w sobie poważne informacje z kraju i ze świata oraz opisuje skandale i wydarzenia ciekawe dla czytelnika Czytelnictwo wynosi 60 tyś (19%)

9 Tyden Wznowiony w 1994 roku. Kilkakrotnie zmieniał właściciela, ostatecznie jest nim wydawnictwo Mediacop, na którego czele stoi Polak Sebastian Pawłowski Tytuł ten nie reprezentuje konkretnej i ściśle określonej opcji politycznej Często porusza tematy ekonomiczne i międzynarodowe Największy nakład (53766 egz.) i czytelnictwo 213 tyś. (63%) w kraju

10 Prasa bezpłatna Metro Tip Tyden 24 Hodin

11 Podstawy funkcjonowania Ustawa z 30 października 1991 r. o działalności radiowej i telewizyjnej przyjęta przez Zgromadzenie Federalne Czechosłowacji; Ustawa z 7 listopada 1991 r. o telewizji czeskiej, dzięki której jeszcze 1 stycznia 1992 r. powstaje w ramach federacji ČT, której celem jest wspieranie narodowej tożsamości narodu czeskiego oraz tożsamości innych grup narodowościowych i etnicznych w Republice Czeskiej;

12 W grudniu 1992 r. przyjęto nowelizację ustawy zgodnie, z którą telewizja czeska była legalnym sukcesorem telewizji czechosłowackiej. Zgodnie z ustawą otrzymała ona jeden kanał telewizyjny ČTV. Drugi z dotychczasowych, o największej oglądalności Kanał F1 przeznaczono dla nadawcy prywatnego. Program trzeci OK. miał być najpierw w rękach nadawcy publicznego, a następnie przekazany podmiotowi prywatnemu; Powołano także Czeską Radę Radiowo Telewizyjną, nadzorującą sektor prywatny. Od początku podlegała ona jednak naciskom politycznym;

13 Reklama Ustawa z 1992 r. zezwalała na wprowadzenie reklamy do radia i telewizji. Prywatne stacje mogły poświęcać 10% swojego czasu antenowego, publiczne zaś 3%. Wkrótce jednak ograniczono i ten pułap do 1%, w godzinach od do (6 min/h). W wyniku zmian reglamentacyjnych przyjęto zasadę: nadawca publiczny utrzymuje się wyłącznie z pieniędzy publicznych do końca 2008 roku z anteny nadawców publicznych zniknęła reklama.

14 Česká Televize Ceska televize, założona 1 stycznia 1992r. po rozpadzie państwa Czechosłowackiego Na rynku medialnym znajdują się 4 programy ogólnokrajowe CT1 CT2 CT24 CT4 Sport

15 Zgodnie ze statutem czeska telewizja utrzymuje się z abonamentu, własnej działalności produkcyjnej, dotacji budżetowych oraz w coraz mniejszym stopniu z reklamy (wkrótce już wcale).

16 TV Nova Pierwsza telewizja prywatna w Czechach; Swoje nadawanie rozpoczęła 4 lutego 1994 r. Od początku znajdowała się na uprzywilejowanej pozycji: otrzymała częstotliwość po najpopularniejszym czechosłowackim programie, była ponadto najlepiej technicznie przygotowana. Jej właścicielem było czesko słowackie konsorcjum na czele z Vladimirem Zelaznym oraz amerykańska firma Central European Development Corporation; Następnie jej właścicielem była czeska firma Ceska Produkcni 2000; W 2003 roku cieszyła się 43,36% oglądalnością.

17 TV Prima Swoją emisję rozpoczęła w 1993 roku jako telewizja regionalna Premiera nadająca w Pradze i części pd Czech (przy udziale kapitału włoskiego); Z czasem przekształciła się w nadawcę ogólnokrajowego, a w 1997 zmieniła nazwę na FTV Prima (Aleksandrem Cesnavicius); zgodnie z koncesją jest zobowiązana do udostępniania swoich częstotliwości nadawcom lokalnych codziennie w godzinach popołudniowych Od 2005r. właścicielem jest czeski GES Holding i szwedzka kampania medialna Modern Times Group (MTG); W 2003 roku cieszyła się 20,5% oglądalnością

18

19

20