Dlaczego osoby niepełnosprawne nie chcą mieszkać w domach pomocy społecznej?

Transkrypt

1 Dlaczego osoby niepełnosprawne nie chcą mieszkać w domach pomocy społecznej? Agnieszka Dudzińska Komisja Dialogu Społecznego m. st. Warszawy ds. mieszkań chronionych Łódź biuro@mieszkaniachronione.waw.pl

2 Głębokie zmiany kulturowe w sposobie funkcjonowania: przygotowani przez rodziny i przez system edukacji do maksymalnej niezależności w funkcjonowaniu Mają inne niż dawniej oczekiwania wobec przyszłości. Postęp medycyny: większa oczekiwana długośćżycia Chcą jak najdłużej podtrzymywać nabyte umiejętności. Prawo do wolności osobistej Oczekują wsparcia w środowisku, a nie uwięzienia (wykluczenia społecznego) w instytucji opiekuńczej.

3 Niepełnosprawność to zdarzenie losowe. wrodzona nabyta różny stopień różne schorzenia bardzo zróżnicowana grupa osób, nawet w obrębie tej samej niepełnosprawności

4 Przejście z otwartego środowiska do zamkniętej instytucji Różny moment wypadnięcia z otwartego środowiska: nagłe (śmierć lub hospitalizacja rodzica) stopniowe (pogorszenie funkcjonowania)

5 uproszczone kategorie niepełnosprawności 1. osoby z chorobami psychicznymi 2. osoby z lekką niepełnosprawnością intelektualną 3. osoby z niepełnosprawnością ruchową* 4. osoby z niepełnosprawnością sensoryczną 5. osoby ze znaczną niepełnosprawnością intelektualną 6. osoby z autyzmem dom rodzinny własny dom dom rodzinny własny dom dom rodzinny szpital dom pomocy społecznej dom pomocy społecznej dom pomocy społecznej

6 Osoba z niepełnosprawnością DEFINICJA! POTENCJAŁ (zasoby) + DEFICYTY (ograniczenia) DPS = wsparcie totalne = marnowanie potencjału środowisko

7 mieszkanie zasoby publiczne zasoby prywatne (procedury przekazywania) SYSTEM! + + wsparcie określenie potencjału na dalsze życie edukacja praca wczesne wspomaganie

8 Zamęt terminologiczny. Oczekiwane rodzaje mieszkań chronionych: docelowe mieszkania chronione treningowe readaptacyjne (terapeutyczne, rehabilitacyjne) przejściowe (tymczasowe, aktywizujące) samodzielne mieszkanie w otwartym środowisku samodzielne mieszkanie w otwartym środowisku samodzielne mieszkanie w otwartym środowisku docelowe mieszkania chronione! rodzinne domy pomocy -?

9 Szansa na zmiany po stronie systemu: DPSy są rosnącym wydatkiem dla samorządów (od 2004) nakłady inwestycyjne związane z budowaniem nowych i utrzymaniem istniejących Rola ośrodka pomocy społecznej: aktywne działania wobec osób niepełnosprawnych: ewindencjonowanie monitorowanie

10 Kto CHCE? mieszkać w domu pomocy społecznej? potrzeba bezpieczeństwa: ktoś za mnie odpowiada za zaspokojenie moich potrzeb bytowych za moje zdrowie za moje bezpieczeństwo potrzeba towarzystwa

11 I. PROFIL Przykład: osoby z niepełnosprawnością ruchową - bardzo zróżnicowana wewnętrznie kategoria osób niepełnosprawnych, niepełnosprawność wrodzona lub nabyta (wypadki) - mózgowe porażenie jako kategoria szczególnie trudna w wielu przypadkach (związana z zaburzeniami napięcia mięśniowego - spastyka, w tym niekiedy także artykulacyjnymi, wynikającymi z uszkodzenia c.u.n.; ta grupa w odróżnieniu od osób z nabytymi porażeniami nie ma pamięci samodzielności ) - często osoby uwięzione w mieszkaniu o niskim standardzie, nawet jeśli mieszkają z rodzicami (wąskie przejścia, małe pomieszczenia, schody) - bariery w otoczeniu nierówna powierzchnia chodnika (nowa kostka!), nieodśnieżane chodniki zimą, stopnie i schody, szerokość przejść, w tym drzwi

12 I. PROFIL (c.d.) Przykład: osoby z niepełnosprawnością ruchową - ważny element sytuacji życiowej stanowi całkowita niekiedy zależność od innych osób i wynikające stąd konsekwencje: zagrożenie autonomii (brak podstawowej wolności), poczucie ubezwłasnowolnienia, brak intymności, konieczność wpuszczania do domu obcych osób, bezbronność wobec niechcianego towarzystwa (asymetria w kontaktach osoby na wózkach są uważane za całkowicie dyspozycyjne, łatwiej je odwiedzić niż zaprosić do siebie) - silna potrzeba autonomii, intymności ( nie można wyjść! ), często bunt wyrastający z frustracji - lęk przed sytuacjami, w których niepełnosprawność uniemożliwia działanie adekwatne do sytuacji (wezwanie pomocy, ucieczkę) - dramatyczny w wielu przypadkach jest brak jakichkolwiek form aktywności dziennej, przez co osoby niepełnosprawne ruchowo będące w normie intelektualnej cierpią często na zaburzenia psychiczne; dotyczy to zwłaszcza osób, które doznają wstrząsu ukończenia edukacji

13 Przykład: osoby z niepełnosprawnością ruchową II. SYTUACJA RODZINNA - dorosłe dziecko w rodzinie (przy zwłąszczaa wrodzonej niepełnosprawności) lub własne gospodarstwo, niekiedy własna rodzina - opiekujący się członkowie rodziny pozbawieni zmienników, problemy zdrowotne: kręgosłup (operacje) III. WARUNKI MIESZKANIOWE - często mieszkają z rodzicami, sprawującymi opiekę, w ich mieszkaniu własnościowym lub lokatorskim -średnio gorsze warunki w stosunku do innych grup - funkcjonowanie w znacznym stopniu zależne od warunków mieszkaniowych

14 Przykład: osoby z niepełnosprawnością ruchową IV. ZASOBY - często znaczna samodzielność w zakresie czynności domowych (np. sprzątanie do określonej wysokości, podstawowa samoobsługa, obsługa pralki, rozwieszenie prania, proste posiłki niewymagające gotowania, zakupy) - mowa, artykulacja (poza niektórymi osobami z mpd), poziom intelektualny - wiele osób aktywnych zawodowo i/lub dobrze wykształconych - niekiedy własny majątek

15 Przykład: osoby z niepełnosprawnością ruchową V. OCZEKIWANE WSPARCIE - system łatwej zamiany mieszkań ( usztywnienie części zasobu mieszkaniowego gminy mieszkań dostosowanych do osób z niepełnosprawnością ruchową) - optymalne wykorzystanie nowobudowanych zasobów lokalowych na potrzeby osób z tej kategorii - zapewnienie możliwości szybkiego wezwania pomocy w sytuacji kryzysowej (zwłaszcza przy upadku), należy też pamiętać o zapewnieniu zapasowego klucza osobie, która ma udzielić pomocy w razie potrzeby - ewentualnie zapewnienie ciepłego posiłku - pomoc w kupowaniu odzieży (zwłaszcza dolnych części, w tym butów) - pomoc w transporcie (np. koszt, czas oczekiwania, dostosowanie taksówek) - dostęp do internetu (komunikacja społeczna, zakupy, prowadzenie rachunków)

16 Przykład: osoby z niepełnosprawnością ruchową V. OCZEKIWANE WSPARCIE (c.d.) - może być niezbędna pomoc np. przy przemieszczaniu się z wózka na łóżko i z powrotem - może być niezbędna pomoc w czynnościach toaletowych i przy posiłkach - okresowe badania lekarskie, monitorowanie stanu zdrowia - stała, regularna rehabilitacja ruchowa w wymiarze godziny dziennie, przez całe życie, dla utrzymania sprawności motorycznej na obecnym poziomie - wskazany basen (możliwośććwiczenia mięśni nóg!), problemem są dojazdy, brak przystosowania basenów, koszt wejścia, konieczność pomocy przy przebieraniu i wejściu do wody, bilet dla opiekuna

17 Przykład: osoby z niepełnosprawnością ruchową VI. PROPONOWANE ROZWIĄZANIA - trening mieszkaniowy (weryfikacja wyobrażeń o własnej samodzielności) - rekomendowanym rozwiązaniem docelowym są pojedyncze dostosowane mieszkania (lokatorskie lub chronione), - bliskość zamieszkania kilku osób (wspólna opieka ze strony zaufanej osoby) - miejsce spotkań (może być w przestrzeni publicznej! ale łatwo dostępne i niedalekie) - wspólne pomieszczenie do ćwiczeń z odpowiednim oprzyrządowaniem (materac, pionizator, drabinka, piłka, stepper, rowerek) oraz usługi rehabilitanta, który w zależności od indywidualnych potrzeb zaplanuje i w razie potrzeby poprowadzi ćwiczenia - łatwy dostęp do infrastruktury, zwłaszcza komunikacji publicznej