KOMUNIKAT KOMISJI OGÓLNA OCENA PROJEKTÓW PLANÓW BUDŻETOWYCH NA 2015 R.

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2014) 907 final KOMUNIKAT KOMISJI OGÓLNA OCENA PROJEKTÓW PLANÓW BUDŻETOWYCH NA 2015 R. PL PL

2 Streszczenie Niniejszy komunikat zawiera podsumowanie dokonanej przez Komisję oceny projektów planów budżetowych (ang. Draft Budgetary Plans, DBP) przedłożonych do dnia 15 października przez szesnaście państw członkowskich UE należących do strefy euro nieobjętych programem dostosowań makroekonomicznych (SE-16). Zgodnie z przepisami dyrektywy (UE) nr 473/2013 Komisja oceniła wspomniane plany oraz ogólny stan budżetu i kurs polityki budżetowej strefy euro w okresie wdrażania istotnych reform strukturalnych. Ogólną ocenę projektów planów budżetowych na 2015 r., oraz wspólnego kursu polityki budżetowej można podsumować następująco: 1. Projekty planów budżetowych państw członkowskich zakładają dalszą redukcję łącznego nominalnego deficytu budżetowego w strefie euro: po przywróceniu, po raz pierwszy od 2008 r., poziomu poniżej 3 proc. PKB w 2013 r. planuje się dalsze obniżanie łącznego nominalnego deficytu do 2,6 proc. PKB w roku 2014 i do 2,2 proc. w roku Na podstawie projektów planów budżetowych przewiduje się, że łączny wskaźnik zadłużenia pozostanie na poziomie w zasadzie niezmienionym w stosunku do poziomu w bieżącym roku szacowanego na około 92,5 proc. PKB. 2. W porównaniu ze średniookresowymi planami przedstawionymi w ramach programów stabilności wiosną 2014 r. planowane zmniejszenie deficytu jest znacznie mniejsze. Odzwierciedla ono zarówno bardziej umiarkowaną prognozę wzrostu gospodarczego, jak i zmniejszenie wysiłku fiskalnego. Po wstrzymaniu w 2014 r. konsolidacji budżetowej w świetle wypadkowej projektów planów budżetowych państw SE-16 nie planuje się jej wznowienia w 2015 r. 3. Obraz wyłaniający się z projektów planów budżetowych zasadniczo znajduje potwierdzenie w prognozach Komisji z jesieni 2014 r. Wychodząc od tej samej zasadniczej prognozy deficytu na rok 2014 (2,6 proc. PKB), na rok 2015 Komisja przewiduje jednak mniejszą (o 0,2 p.p.) redukcję nominalnego deficytu niż państwa członkowskie (0,4 p.p.). Odzwierciedla to zmniejszenie wysiłku fiskalnego w 2015 r. Podwyższenie deficytów i niższy wzrost odpowiadają za zagregowany wskaźnik relacji długu do PKB, który według przewidywań Komisji wzrośnie z 91,7 % PKB w 2013 r. do 93,1 % w 2014 r. i 93,6 % w 2015 r., wbrew szacunkom stabilizacji zawartym w projektach planów budżetowych państw członkowskich. 4. Prognoza Komisji dla strefy euro na rok 2015 wskazuje także na zasadniczo neutralny kurs polityki budżetowej (bez zacieśniania ani rozluźniania), po wstrzymaniu konsolidacji w roku Wydaje się, że tym samym zachowana jest równowaga między wymogami długookresowej stabilności budżetowej, uwypuklonymi przez wysokie i rosnące wskaźniki długu sektora instytucji rządowych i samorządowych z jednej strony, a względami stabilizacji cyklu koniunkturalnego, uwydatnionymi przez lukę produktową, która zgodnie z planem ma ulegać jedynie powolnej redukcji w nadchodzących latach, z drugiej strony. Jednocześnie ocena planów potwierdza, że prawdopodobnie niektóre państwa członkowskie nie wypełnią zobowiązań wynikających z paktu stabilności i wzrostu. 5. Zachodzi potrzeba ścisłego monitorowania nie tylko wspólnego kursu polityki budżetowej w strefie euro, ale również składowych tego kursu w poszczególnych państwach w zakresie swobody, jaką dopuszcza ten pakt. W szczególności utrzymanie neutralnego wspólnego kursu 2

3 polityki budżetowej w sytuacji, gdy niektóre z państw członkowskich wzywane są do zwiększenia wysiłków na rzecz zachowania zgodności z wymogami paktu stabilności i wzrostu, zakłada określony poziom wsparcia budżetowego wynikającego z wykorzystania wszelkiej innej dostępnej przestrzeni fiskalnej. Tym samym znaczenie ogłoszonego przez Komisję w dniu 26 listopada ambitnego planu inwestycyjnego dla Europy zdecydowanie rośnie. 6. Ten sposób wspierania wzrostu w strefie euro jest istotny dla analizy struktury finansów publicznych. O ile ostatnie kroki na rzecz zmniejszenia obciążeń podatkowych związanych z zatrudnieniem z pewnością zmierzają we właściwym kierunku, o tyle obecna struktura finansów publicznych wciąż nie wykazuje żadnego znaczącego postępu w dążeniu do sprzyjania wzrostowi gospodarczemu. W tej sytuacji tym większą wagę należy przykładać do ściślejszego uwzględniania priorytetów komisyjnego pakietu na rzecz zatrudnienia, wzrostu i inwestycji przy kształtowaniu polityki państw członkowskich UE. 7. Ogólną ocenę poszczególnych państw z punktu widzenia Komisji można podsumować następująco: W żadnym z projektów planu budżetowego na 2015 r. nie stwierdzono przypadku szczególnie poważnego nieprzestrzegania wymogów paktu stabilności i wzrostu. W kilku przypadkach Komisja stwierdza jednak, że planowane korekty budżetowe są niewystarczające w stosunku do wymogów paktu stabilności i wzrostu lub że zachodzi takie ryzyko. W szczególności: Projekty planów budżetowych pięciu państw: Irlandii, Luksemburga, Niderlandów, Niemiec i Słowacji, są zgodne ze wszelkimi wymogami paktu stabilności i wzrostu. Projekty planów budżetowych czterech państw: Estonii, Łotwy, Słowenii i Finlandii, uznano za zasadniczo zgodne z wymogami paktu stabilności i wzrostu. W przypadku Estonii, Łotwy i Finlandii realizacja planów mogłaby doprowadzić do pewnych odstępstw od ścieżek dostosowania zmierzających do średniookresowych celów budżetowych każdego z tych państw. W przypadku Słowenii, o ile możliwe byłoby sprowadzenie nominalnego deficytu do poziomu poniżej 3 proc. PKB w terminie ustalonym w ramach procedury nadmiernego deficytu, o tyle niedostatki wysiłków fiskalnych zagrażają terminowej i trwałej korekcie nadmiernego deficytu. Komisja zwraca się do władz Słowenii o zastosowanie niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej w celu zapewnienia, by budżet na rok 2015 był w pełni zgodny z paktem stabilności i wzrostu. Projekty planów budżetowych siedmiu państw: Austrii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Malty, Portugalii i Włoch pociągają za sobą ryzyko nieprzestrzegania wymogów paktu stabilności i wzrostu. W przypadku Austrii przedłożone plany mogą doprowadzić do znaczącego odstępstwa od ścieżki dostosowania zmierzającej do osiągnięcia średniookresowych celów budżetowych; to samo ryzyko dotyczy Malty, jeśli zostanie objęta funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu. Projekty planów budżetowych przedłożone przez Francję, Hiszpanię, Maltę i Portugalię obarczone są ponadto ryzykiem odnoszącym się do wymogów zgodności w ramach procedury nadmiernego deficytu. Informacje udostępnione przez Francję wskazują, że państwo nie podjęło jak dotąd (w roku 2014) żadnych skutecznych działań i jest zagrożone ryzykiem wystąpienia nieprzestrzegania wymogów w roku Co do Belgii i Włoch, które już objęto funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu, grozi im niezgodność z regułą dotyczącą zadłużenia. Komisja zwraca się do władz o zastosowanie niezbędnych środków w ramach krajowej procedury 3

4 budżetowej w celu zapewnienia zgodności budżetu na rok 2015 z paktem stabilności i wzrostu. 8. W niektórych przypadkach ryzyko nieprzestrzegania wymogów ma poważne konsekwencje związane z podjęciem ewentualnych kroków w ramach procedury nadmiernego deficytu. W przypadku Belgii, Francji i Włoch Komisja przeanalizuje na początku marca 2015 r. swoje stanowisko w sprawie ich zobowiązań nakładanych przez pakt stabilności i wzrostu, w świetle uchwalonych ustaw budżetowych i spodziewanego doprecyzowania programów reform strukturalnych zapowiedzianych przez władze w pismach z dnia 21 listopada. Wymienione trzy państwa członkowskie UE podjęły na najwyższym szczeblu zobowiązania do przyjęcia i wdrożenia strukturalnych reform służących pobudzeniu wzrostu już na początku roku 2015, które w perspektywie średniookresowej powinny wywrzeć odpowiedni wpływ na stabilność finansów publicznych. 4

5 Spis treści 1. Wprowadzenie Główne ustalenia dotyczące strefy euro Ocena poszczególnych projektów planów budżetowych...14 ZAŁĄCZNIK I: Ocena projektów planów budżetowych poszczególnych państw...23 ZAŁĄCZNIK II: Metodyka sporządzania i założenia leżące u podstaw prognozy ekonomicznej Komisji z jesieni 2014 r ZAŁĄCZNIK III: Analiza wrażliwości...30 ZAŁĄCZNIK IV: Wdrażanie reform strukturalnych: korygowanie zakłóceń nierównowagi makroekonomicznej i zmniejszanie klina podatkowego...34 ZAŁĄCZNIK V: Wykresy i tabele

6 1. Wprowadzenie W celu poprawy koordynacji kształtowania polityki gospodarczej w ramach unii gospodarczej i walutowej w prawodawstwie UE przewiduje się składanie przez państwa członkowskie należące do strefy euro do dnia 15 października projektów planów budżetowych na rok następny 1. Plany te przedstawiają streszczenie projektów budżetów, które rządy zamierzają przedłożyć parlamentom krajowym. Na temat każdego planu Komisja wydaje opinię, oceniając go pod kątem zgodności z zobowiązaniami budżetowymi danego państwa w ramach paktu stabilności i wzrostu. Komisja dokonuje też ogólnej oceny sytuacji budżetowej i perspektyw w odniesieniu do całej strefy euro. W terminie, to jest do dnia 15 października, zgodnie z przepisami dwupaku do Komisji wpłynęły projekty planów budżetowych na rok 2015 szesnastu 2 państw członkowskich należących do strefy euro. Belgia i Łotwa przestawiły początkowo projekty planów budżetowych oparte na na założeniu niezmiennego kursu polityki, co odzwierciedlało brak uzgodnionej rządowej polityki budżetowej wynikający z niedawnych wyborów krajowych, przy czym Belgia już tydzień później przedłożyła pełny program 3. Przy poszanowaniu autonomii budżetowej państw członkowskich opinie Komisji zapewniają niezależne doradztwo w dziedzinie polityki, w szczególności dla rządów i parlamentów państw członkowskich, w celu ułatwienia oceny zgodności projektów budżetu z zobowiązaniami w ramach unijnych przepisów polityki budżetowej. Przepisy tzw. dwupaku zapewniają kompleksowy zestaw narzędzi pozwalających traktować politykę gospodarczą i budżetową jako przedmiot wspólnego zainteresowania zgodnie z intencjami Traktatu. Ponadto w lipcu 2014 r. Rada zwróciła się do Eurogrupy o monitorowanie i koordynowanie polityki budżetowej państw członkowskich należących do strefy euro oraz założonego wspólnego kursu polityki budżetowej dla strefy euro w celu zapewnienia zróżnicowanej polityki budżetowej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu 4. Rada zaleciła, aby państwa członkowskie grupy euro podjęły w latach indywidualne i wspólne działania, apelując o koordynację polityki budżetowej w państwach członkowskich strefy euro, w ścisłej współpracy z Komisją, w szczególności podczas oceny projektów planów budżetowych, tak aby zapewnić spójny i sprzyjający wzrostowi kurs polityki budżetowej w całej strefie euro. Poprawę jakości i stabilności finansów publicznych poprzez priorytetowe traktowanie inwestycji materialnych i niematerialnych na poziomie krajowym i unijnym. Dopilnowanie, by została zapewniona silna rola krajowych przepisów budżetowych, w tym krajowych rad budżetowych. To zalecenie Rady stanowi kamień węgielny dla oceny dokonanej przez Komisję Jak określono w rozporządzeniu (UE) nr 473/2013 w sprawie wspólnych przepisów dotyczących monitorowania i oceny projektów planów budżetowych oraz zapewnienia korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich należących do strefy euro. Jest to jedno z dwóch rozporządzeń tak zwanego dwupaku dotyczącego zarządzania gospodarczego, które weszły w życie w maju 2013 r. Grecja i Cypr kraje strefy euro nadal objęte programami dostosowań makroekonomicznych nie są zobowiązane do przedłożenia takiego planu, ponieważ w poszczególnych programach przewidziano już ścisłe monitorowanie budżetowe. Łotwa proszona jest o ponowne przedłożenie uaktualnionego planu w odpowiednim czasie, tak by umożliwić Komisji przyjęcie uzasadnionej opinii na temat projektu planu budżetowego, a Eurogrupie przeprowadzenie odpowiedniej debaty przed planowanym przyjęciem ustawy budżetowej przez parlament krajowy. Zalecenie Rady z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie wdrażania ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich, których walutą jest euro (Dz.U. C 247 z , s. 143). 6

7 Cel komunikatu jest dwojaki. Po pierwsze, ma on zapewnić ogólny obraz polityki budżetowej na poziomie strefy euro, oparty na przekrojowej ocenie projektów planów budżetowych. Działanie to odpowiada przekrojowej ocenie programów stabilności odbywającej się wiosną, jednak z większym naciskiem na następny rok niż na średniookresowe plany budżetowe. Po drugie, ma on stanowić przegląd projektów planów budżetowych na poziomie krajowym, wraz z wyjaśnieniem podejścia stosowanego przez Komisję przy ich ocenie. Podejście to sprowadza się do oceny zgodności z wymogami paktu stabilności i wzrostu. 2. Główne ustalenia dotyczące strefy euro Ustalenia ogólne Tegoroczny pakiet projektów planów budżetowych potwierdza spowolnienie wzrostu PKB w porównaniu z opublikowaną w maju prognozą Komisji z wiosny 2014 r.. W oparciu o założenia makroekonomiczne przedstawione w planach, w chwili obecnej zakłada się, że PKB w 2014 r. wzrośnie o 1,0 % w szesnastu państwach członkowskich należących do strefy euro (SE-16), zatem mniej niż o 1,3 %, jak spodziewano się w kwietniu 2014 r., w momencie formułowania programów stabilności (tabela 1). Przewidywana poprawa warunków gospodarczych w 2015 r. w 16 państwach członkowskich strefy euro pozostaje poniżej zakładanej w ramach programów stabilności, ze wzrostem PKB o 1,5 % zamiast o 1,7 %. Korekta wskaźników w dół jest stosunkowo powszechna, a jedynie Hiszpania, Irlandia, Malta i Słowenia informują o korekcie w górę w stosunku do swoich prognoz dotyczących wzrostu, podczas gdy większość pozostałych państw wykazuje znaczne redukcje. Prognozę inflacji również skorygowano w dół w związku ze spadkiem cen energii i żywności, a także w wyniku poważnego zastoju w gospodarce. Według projektów planów budżetowych w tym roku stopa inflacji w wysokości 0,8 % w 16 państwach członkowskich strefy euro osiągnie historyczne minimum, po czym nastąpi nieznaczny wzrost w 2015 r. (1,2 %). Po powrocie łącznego nominalnego deficytu budżetowego do poziomu poniżej 3 % PKB w 2013 r., co nastąpiło po raz pierwszy od 2008 r., według projektów planów budżetowych państw członkowskich oczekuje się jego obniżenia w krajach SE-16 do 2,6 % PKB w 2014 r. Będzie on jednak wyższy od przewidzianego w ramach programów stabilności poziomu 2,4 % PKB. Spowolnienie tempa redukcji deficytu jest także widoczne w roku 2015, przy przewidywanym zmniejszeniu się łącznego deficytu nominalnego o 0,4 p.p. do 2,2 % PKB, w porównaniu z zakładaną wiosną redukcją o 0,6 p.p. Przewidywany wyższy poziom deficytu ma związek z pogorszeniem prognoz wzrostu na lata , ale jest również wynikiem zmniejszenia wysiłku fiskalnego (zob. poniżej). Przy wskaźniku łącznego zadłużenia na poziomie 92,5 % PKB w 2015 r., planuje się utrzymanie go od tego roku na w zasadzie niezmienionym poziomie. w zasadzie niezmienionego wskaźnika łącznego zadłużenia. Kontrastuje to z programami stabilności, w których przewidziano zmniejszanie długu począwszy od przyszłego roku. Łączny wskaźnik jest wypadkową różnych danych krajowych w relacji do PKB: od 133 % we Włoszech do nieco poniżej 10 % PKB w Estonii. W odniesieniu do poziomów korekty w dół w stosunku do wskaźników zadłużenia z programów stabilności odzwierciedlają wprowadzenie nowego systemu rachunków narodowych ESA 2010, który z nadwyżką kompensuje pogorszone perspektywy wzrostu gospodarczego i inflacji oraz osłabienie wysiłku konsolidacyjnego. 7

8 Bardziej szczegółowa analiza zaplanowanego wysiłku fiskalnego wykazuje, że projekty planów budżetowych nie dostarczają dowodu konsolidacji na skalę zagregowaną w latach 2014 i 2015, mierzonego jako pozytywna zmiana salda strukturalnego. W obu tych latach państwa członkowskie w swoich planach stabilności przewidywały poprawę o 0,3 % PKB. Zważywszy, że sześć państw członkowskich spośród szesnastki strefy euro pozostaje objętych procedurą nadmiernego deficytu w 2014 r. 5, i tylko w odniesieniu do dwóch objętych funkcją naprawczą oczekuje się, że osiągną poziomy swoich średniookresowych celów budżetowych w latach lub nawet je przekroczą, może to wskazywać na pewne niedociągnięcia w odniesieniu do wymogów paktu stabilności i wzrostu. Jednakże łączną korektę strukturalną można postrzegać jedynie jako ilustrację tego zagadnienia, gdyż nie odzwierciedla ona istotnych różnic między poszczególnymi państwami członkowskimi w stosunku do wymogów paktu stabilności i wzrostu, które są przedmiotem indywidualnej oceny państw przez Komisję. Ponadto należy zachować umiar przy wyciąganiu wszelkich wniosków dotyczących ogólnej konsolidacji w oparciu o zmiany salda strukturalnego, gdyż saldo strukturalne może nie zawsze dawać precyzyjny obraz leżącego u podstaw wysiłku fiskalnego, na przykład w związku z nietypową reakcją dochodów na wzrost gospodarczy. Brak konsolidacji budżetowej na poziomie zagregowanym potwierdza się jednak nawet przy zastosowaniu alternatywnych narzędzi pomiaru wysiłku fiskalnego, wykazujących korektę nie większą niż 0,2 % PKB zarówno w 2014, jak i w 2015 r. 6. Tabela 1: Przegląd gospodarczych i budżetowych wartości zbiorczych (SE-16) na lata Wzrost realnego PKB (zmiana w %) Inflacja HICP (zmiana w %) Deficyt nominalny (% PKB) Zmiana salda strukturalnego Programy stabilności z 2014 r. (kwiecień) Projekty planów budżetowy ch (październi k) Jesienna prognoza Komisji z 2014 r. (listopad) Programy stabilności z 2014 r. (kwiecień) Projekty planów budżetowy ch (październi k) Jesienna prognoza Komisji z 2014 r. (listopad) 1,3 1,0 0,8 1,7 1,5 1,1 1,1 0,8 0,6 1,4 1,2 0,9-2,4-2,6-2,6-1,8-2,2-2,4 0,3 0,0 0,1 0,3 0,1 0,0 5 6 Francja, Hiszpania, Irlandia, Malta, Portugalia i Słowenia. Alternatywny pomiar wysiłku fiskalnego określonego w projektach planów budżetowych opiera się na analizie sumy uznaniowych środków po stronie dochodów pomniejszonej o zmianę wskaźnika wydatków w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne (Tabela A5.7). Wskazuje on, że poziom korekty budżetowej w SE-16 zarówno w 2014, jak i w 2015 r. wyniesie 0,2 % PKB Szacunki te są wprawdzie nieznacznie wyższe niż zmiany salda strukturalnego (odpowiednio: 0,0 % i 0,1 % PKB w obu kolejnych latach), niemniej skala korekt w dół w stosunku do prognoz wiosennych jest zblizona, niezależnie od wybranej metody pomiaru wysłku fiskalnego. Tym samym potwierdza się, że wynikający z projektów planów budżetowych zagregowany poziom wysiłku fiskalnego jest mniejszy niż zakładany wiosną w programach stabilności. 8

9 (w p.p. PKB) Dług (% PKB) 94,3 92,7 93,1 93,1 92,5 93,6 Wskaźnik wydatków w ujęciu uwzględniając ym zmiany cykliczne (% potencjalnego PKB) Wskaźnik dochodów w ujęciu uwzględniający m zmiany cykliczne (% potencjalnego PKB) 47,8 47,9 48,0 47,5 47,7 48,0 46,9 46,7 46,8 46,7 46,5 46,8 Struktura finansów publicznych W odniesieniu do strefy euro jako całości w projektach planów budżetowych przewiduje się jedynie niewielkie zmiany w strukturze finansów publicznych w latach (tabela A5.5). Oczekuje się bardzo niewielkiego zmniejszenia wskaźnika wydatków w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne w 2015 r. (o 0,2 p.p.), równoważącego skutki równie ograniczonego wzrostu w 2014 r. 7. Spodziewane jest obniżenie w większości kategorii wydatków, w tym w szczególności kosztów wynagrodzeń w sektorze publicznym i kosztów z tytułu odsetek (wykres A5.2), z wyłączeniem transferów socjalnych. Środki podatkowe przedstawione w projektach planów budżetowych, mimo iż zmierzają w kierunku bardziej sprzyjającym wzrostowi gospodarczemu, wywarłyby jedynie umiarkowany wpływ na strukturę podatkową w 2015 r. Wpływ spadku dochodów ze składek na ubezpieczenie społeczne o 0,1 p.p. jest wyrównywany przez wzrost dochodów z podatków bezpośrednich o 0,1 p.p. (wykres A5.3). Oczekuje się, że udział podatków pośrednich pozostanie na stabilnym poziomie w relacji do PKB. Wiele projektów planów budżetowych zawiera odniesienia do środków mających na celu rozwiązanie kwestii obciążeń podatkowych związanych z zatrudnieniem, zwanych klinem podatkowym. Dokument roboczy służb Komisji towarzyszący opinii Komisji na temat projektów planów budżetowych zawiera specjalną rubrykę Ograniczanie klina podatkowego w odniesieniu do tych państw członkowskich, którym wydano indywidualne zalecenia w tym obszarze 8 lub które zapowiedziały odnośne reformy w projektach planów budżetowych. Załącznik IV do niniejszego komunikatu zawiera dalsze informacje na ten temat. 7 8 Wskaźnik w ujęciu nieuwzględniającym zmian cyklicznych obniży się w 2015 r. w zdecydowanie większym stopniu: o około 0,6 p.p., z uwagi na pozytywne efekty mianownika związane ze zmniejszaniem się luki produktowej. Dz.U. C 247 z , s

10 Ogólnie z projektów planów budżetowych wynika wyraźnie, że państwa członkowskie należące do strefy euro są świadome korzyści wynikających z rozwiązania kwestii wysokiego opodatkowania pracy. Po pierwsze: podczas gdy w ostatnich kilku latach w większości państw członkowskich strefy euro następowało stałe zwiększanie klina podatkowego, obecne projekty obejmują bardzo niewiele środków, których skutkiem byłby dalszy jego wzrost. Wiele państw członkowskich planuje natomiast lub wprowadza środki w celu zmniejszenia klina podatkowego. Po drugie: środki służące do obniżenia klina podatkowego są przewidziane nie tylko przez państwa członkowskie o stosunkowo wysokiej wartości klina podatkowego, ale również przez te, w których jest on stosunkowo niski. Po trzecie: wiele środków ukierunkowanych jest na niższe kategorie dochodów przez zwiększanie kwoty wolnej od podatku bądź obniżanie podatków na niskich poziomach dochodów lub przez wkłady na ubezpieczenie społeczne w przypadku osób o niskich dochodach. Reformy klina podatkowego pozostają jednak przeważnie stosunkowo niewielkie w porównaniu z wyzwaniami. Jest to odzwierciedleniem zarówno braku przestrzeni fiskalnej w wielu państwach członkowskich, jak i trudności ze znalezieniem środków wyrównawczych, czy to przez obniżenie wydatków publicznych, czy przez podniesienie podatków mających mniej niekorzystny wpływ na wzrost gospodarczy, takich jak podatki konsumpcyjne, podatki od majątku i podatki na ochronę środowiska. Różnice w prognozach Celem innowacyjnego rozwiązania dwupaku jest zmniejszenie potencjalnych różnic między prognozami państw członkowskich a prognozą Komisji, zwłaszcza wprowadzenie wymagania ściślejszego nadzorowania przez rady budżetowe procesu prognozowania. W ramce 1 na stronie 12 przedstawiono sposób, w jaki państwa członkowskie zastosowały się do wymagania, by podstawą projektów planów budżetowych były niezależne prognozy makroekonomiczne. Jeśli chodzi o ogólne perspektywy budżetowe, łączny deficyt nominalny 16 państw członkowskich strefy euro wynikający z projektów planów budżetowych na 2015 r. jest o 0,2 p.p. PKB niższy niż deficyt przewidywany w prognozie Komisji. Po pierwsze: w projektach planów budżetowych założono większy wysiłek fiskalny (na poziomie 0,2 % PKB, w zestawieniu z -0,1 % PKB w prognozie Komisji, w której poziom ten określono przy użyciu alternatywnego wskaźnika, o którym mowa powyżej, zob. tabela A5.7). Po drugie: w planach przewidziano wyższy wzrost PKB w 2015 r. (1,5 %, natomiast w prognozie Komisji 1,1 %, przy czym za różnicę tę w znacznej mierze odpowiedzialne są Niemcy 9 ). Założenia makroekonomiczne nie stanowią jednak głównej przyczyny różnicy w prognozach dotyczących deficytu w 2015 r. Wynika to z faktu, iż państwa członkowskie traktowane łącznie prognozują wprawdzie wyższy wzrost PKB, ale przewidują jednocześnie mniejszy wpływ wzrostu na dochody niż w prognozie Komisji 10. Ta przewidywana mniejsza elastyczność równoważy w znacznym stopniu wpływ prognozowanego wyższego wzrostu PKB. Różnica między 9 10 Scenariusz makroekonomiczny, stanowiący podstawę projektu planu budżetowego, oparty jest na wiosennej prognozie rządu federalnego Niemiec opublikowanej w kwietniu. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że po opublikowaniu prognozy udostępniono kolejne oficjalne statystyki i wskaźniki koniunktury dające obraz pogorszonej sytuacji, w scenariuszu tym zawarto znacznie bardziej optymistyczne przewidywania dotyczące działalności gospodarczej w 2014 i 2015 r. niż w prognozie Komisji opublikowanej jesienią 2014 r. Rząd niemiecki zaktualizował swoją własną prognozę już po przedłożeniu projektu planu budżetowego. Tak zwana elastyczność netto dochodów, tj. zmiana procentowa w dochodach, po skorygowaniu o skutki działań dyskrecjonalnych, w relacji do zmiany PKB o 1 %. Łączna elastyczność dochodów w 2015 r. przewidywana w planach jest mniejsza niż elastyczność zakładana w prognozie Komisji (odpowiednio, 0,8 i 1,0, zob. tabela A5.6). 10

11 deficytem prognozowanym przez Komisję a deficytem przewidywanym w projektach planów budżetowych w istocie w znacznym stopniu wynika z odmiennej oceny wysiłku po stronie wydatków. Wartości deficytu nominalnego określone w poszczególnych projektach planów budżetowych mogą znacznie różnić się od wartości w prognozie Komisji, przy czym powody tego są różne w zależności od kraju. Komisja przewiduje, że w Belgii, Hiszpanii, na Malcie, w Portugalii i na Słowacji deficyt będzie wyższy od zakładanego w projektach planów budżetowych tych państw, przy czym różnica ta jest największa w przypadku Malty (tabela A5, wykres A5.4). Rozbieżności w pozostałych prognozach mieszczą się w przedziale 0,2 p.p., a w przypadku Niderlandów i Austrii wartość deficytu prognozowanego przez Komisję jest niższa. Podobnie jak w przypadku prognoz łącznego deficytu nominalnego Komisja przewiduje łączne zadłużenie na poziomie wyższym niż przewidywany przez państwa członkowskie. Według prognozy Komisji dług ten będzie nadal umiarkowanie rósł w 2015 r. do ponad 93 % PKB, w przeciwieństwie do praktycznie niezmienionego poziomu wynikającego z projektów planów budżetowych. Główną przyczyną tej różnicy jest wyższy deficyt nominalny i niższy nominalny wzrost PKB prognozowany przez Komisję. W tym przypadku ponownie różnice między wartościami deficytu nominalnego określonymi w projektach planów budżetowych i w prognozie Komisji mogą być większe na poziomie państw członkowskich, przy czym powody tego są różne w zależności od kraju. Większe różnice odnoszą się do Belgii, Niemiec, Łotwy i Malty, w których przypadku w projektach planów budżetowych przewiduje się dług na poziomie o ok. 2 % PKB niższym niż w prognozie Komisji (tabela A5.3 i wykres A5.5). W większości przypadków różnice między prognozami pozostają w przedziale od zera do 1 % PKB. Komisja prognozuje niższy deficyt jedynie w przypadku Słowenii. W odniesieniu do struktury Komisja w swojej prognozie przewiduje, że osiągnięcie nawet ograniczonego spadku wskaźnika wydatków w ujęciu uwzględniającym zmiany cykliczne przewidzianego w projektach planów budżetowych jest zagrożone (tabela A5.5). W zakresie wydatków prognoza Komisji potwierdza, że obciążenia z tytułu płac w sektorze publicznym oraz płatności z tytułu odsetek i ewentualnych inwestycji publicznych mogłyby ewentualnie ulec zmniejszeniu, podczas gdy udział wydatków socjalnych może jeszcze wzrosnąć (wykres A5.2). Po stronie dochodów prognozy Komisji są zgodne z projektami planów budżetowych (wykres A5.3). Wielkość i struktura korekty W odniesieniu do wielkości strukturalnej korekty budżetowej prognoza Komisji zgodna jest z treścią projektów planów budżetowych. W 2014 r,. po trzech latach trwałej konsolidacji budżetowej, wspólny kurs polityki budżetowej w strefie euro jest neutralny i oczekuje się, że w 2015 r. taki pozostanie. Wydaje się, że na poziomie zagregowanym brak zaostrzenia polityki budżetowej stanowi wyraz zasadniczo możliwej do przyjęcia równowagi między wymogami stabilności, których znaczenie unaoczniają wysokie i rosnące wskaźniki zadłużenia, a warunkami koniunkturalnymi, wskazującymi na występowanie znacznej i uporczywej luki produktowej, w odniesieniu do której prognozy przewidują jedynie wolne tempo zmniejszania się w nadchodzących latach. Jednocześnie ocena planów potwierdza, że prawdopodobnie niektóre państwa członkowskie nie wypełnią swych obecnych zobowiązań wynikających z paktu stabilności i wzrostu. Z uwagi na wszystkie powyższe uwarunkowania zachodzi potrzeba ścisłego monitorowania nie tylko ogólnego kursu polityki budżetowej w strefie euro, ale również ale również składowych tego kursu w poszczególnych państwach w ramach marginesu swobody, jaką dopuszcza ten pakt. W zasadzie możliwe byłoby osiągnięcie ponownego dostosowania polityki budżetowej poszczególnych państw, zapewniającego zgodność z paktem stabilności i wzrostu we wszystkich państwach członkowskich, przy 11

12 jednoczesnym uniknięciu nieuzasadnionego zaostrzenia polityki budżetowej. Oznaczałoby to wykorzystanie przestrzeni fiskalnej, jaką dopuszczają przepisy w niektórych państwach. Powyższe uwagi stanowią również silne argumenty za przyjęciem ambitnego planu inwestycji na poziomie UE w celu pobudzenia łącznego popytu i zmniejszenia ograniczeń po stronie podaży, a tym samym za dostarczaniem bodźców dzięki akomodacyjnej polityce pieniężnej. Ta ścieżka wspierania wzrostu gospodarczego w całej strefie euro stanowi istotny element, który należy wziąć pod uwagę w analizie struktury korekty finansów publicznych. Chociaż obserwowane odejście od opodatkowania pracy oraz liczne działania polityczne podjęte w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych związanych z pracą stanowią krok we właściwym kierunku, struktura wydatków pokazuje niewielki, jeśli w ogóle jakikolwiek, postęp w stronę podejścia bardziej sprzyjającego wzrostowi. Unaocznia to potrzebę większego stopnia dostosowania polityk państw członkowskich do priorytetów określonych w pakiecie na rzecz zatrudnienia, wzrostu i inwestycji, w tym poprzez wykorzystanie elastyczności dopuszczonej w stosownych przepisach. Ramka 1: Zaangażowanie niezależnych instytucji budżetowych w projekty planów budżetowych na 2015 r. Artykuły 1, 4 i 5 rozporządzenia (UE) nr 473/2013 wchodzącego w skład dwupaku odnoszą się do koncepcji niezależnych organów. Rozporządzenie to stanowi doprecyzowanie i rozszerzenie wcześniejszych wymagań określonych w unijnych i międzyrządowych przepisach, upoważniających niezależne organy do wykonywania różnych zadań związanych z budżetem. Wskazane zostały dwa dodatkowe obszary: (i) monitorowanie zgodności z przepisami budżetowymi oraz (ii) prognozy makroekonomiczne. Przepisy wykonawcze mające na celu dostarczenie państwom członkowskim wskazówek zostały określone w kodeksie postępowania w sprawie dwupaku w odniesieniu do procesu prognozowania. W uzupełnieniu tych przepisów Rada na posiedzeniu w dniu 8 lipca 2014 r. wezwała państwa członkowskie strefy euro do dopilnowania, by została zapewniona silna rola krajowych przepisów budżetowych, w tym krajowych rad budżetowych. W szczególności, zgodnie z art. 4 ust. 4 wspomnianego rozporządzenia, projekty budżetów powinny być oparte na niezależnych prognozach makroekonomicznych, co zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b) oznacza, że muszą być sporządzane lub zatwierdzane przez niezależne organy. Wiele projektów planów budżetowych przedłożonych w październiku 2014 r. zawiera odniesienia do wymagań dwupaku, przy czym państwa członkowskie należące do strefy euro decydują, czy podstawowe prognozy makroekonomiczne będą sporządzane, czy też zatwierdzane niezależnie. Według informacji podanych w projektach planów budżetowych prognozy zostały sporządzone przez odrębne podmioty w pięciu państwach członkowskich: w Austrii (Österreichisches Institut für Wirtschaftsforschung, WIFO), Belgii (Bureau fédéral du Plan, FPB), Luksemburgu (STATEC), Niderlandach (Centraal Planbureau, CPB) i Słowenii (Urad RS Za Makroekonomske Analize in Razvoj, UMAR-IMAD). W Niemczech prognozy makroekonomiczne nadal sporządza Ministerstwo Gospodarki, jednak oparte są one na wspólnej prognozie gospodarczej opracowanej przez instytuty badawcze. Niezależna Rada Doradców ds. Gospodarki dokonuje w listopadzie oceny prawdopodobieństwa prognoz Ministerstwa. Prognoza w projekcie planu budżetowego opiera się na wiosennej edycji wspólnej prognozy gospodarczej i prognozy rządowej i nie jest uwzględniana w 12

13 jesiennej edycji tych prognoz. W Finlandii Ministerstwo Finansów sporządza wewnętrznie prognozy makroekonomiczne, ale uznaje, że potrzebne są środki, aby zapewnić formalną niezależność zespołu autorskiego. W Estonii, Hiszpanii, Irlandii, Włoszech i Słowacji odwołano się w projekcie planu budżetowego do opinii na temat prognoz makroekonomicznych dostarczonych przez odrębne organy (odpowiednio: Eelarvenõukogu, Autoridad Independiente de Responsabilidad Fiscal (AIReF), Irish Fiscal Advisory Council (IFAC), Ufficio Parlamentare di Bilancio (UPB) i Odbor makroekonomických analýz a prognóz (IFP1)). We Francji, na Malcie i w Portugalii, mimo iż opinia została wydana przez odrębny organ (odpowiednio: HCFP (Haut Conseil des Finances Publiques), Ufficcju Nazzjonali tal-verifika oraz CFP (Conselho das Finanças Públicas), nie ma do nich odniesienia w projektach planu budżetowego. W przypadku Francji i Portugalii opinie zostały ostatecznie włączone do dokumentów budżetowych. Na Łotwie wydany dokument budżetowy oparty na założeniu niezmiennego kursu polityki budżetowej nie kwalifikuje się jako projekt planu budżetowego i w związku z tym formalnie nie powoduje konieczności przygotowania opinii przez odrębny organ. W przypadku Estonii, Hiszpanii, Irlandii, Włoch, Malty, Portugalii i Słowacji prognozy zostały w znacznej mierze potwierdzone przez wyżej wymienione organy, zwrócono jednak uwagę na pewne zagrożenia. W przypadku Francji scenariusz makroekonomiczny na rok 2015 został uznany przez HCFP za optymistyczny. Do zagrożeń obniżenia wskaźników wynikającego z czynników zewnętrznych, potencjalnie objawiającego się w postaci niższego niż oczekiwano wzrostu eksportu, odniesiono się w Estonii, Hiszpanii, Francji, Irlandii, na Malcie i w Portugalii. Wspomniano również o braku pewności w odniesieniu do popytu krajowego (Francja), konsumpcji (Hiszpania) i inwestycji (Malta). 13

14 3. Ocena poszczególnych projektów planów budżetowych Opinie Komisji dotyczące projektów planów budżetowych koncentrują się na zgodności z wymogami paktu stabilności i wzrostu oraz zaleceniami wydanymi na jego podstawie. W przypadku państw członkowskich objętych procedurą nadmiernego deficytu (ang. Excessive Deficit Procedure, EDP) Komisja w swych opiniach ocenia postęp w zakresie korekty nadmiernego deficytu, zarówno w odniesieniu do docelowego deficytu nominalnego, jak i strukturalnego. W przypadku państw członkowskich należących do strefy euro, które są objęte funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu, tj. nie są objęte procedurą nadmiernego deficytu, ocenie poddawane są postępy na drodze do osiągnięcia średniookresowych celów budżetowych, aby sprawdzić, czy są one zgodne z wymogami paktu stabilności i wzrostu oraz wydanymi w lipcu przez Radę zaleceniami dla poszczególnych krajów. Ocena planów opiera się na prognozie Komisji z jesieni 2014 r. Komisja, po przeprowadzeniu konsultacji z niektórymi państwami członkowskimi w celu uzyskania dalszych informacji lub też zwrócenia uwagi na pewne początkowe obawy związane z przedstawionymi przez nie projektami planów budżetowych, nie wykryła do końca października żadnych przypadków szczególnie poważnego nieprzestrzegania wymogów polityki budżetowej w projektach planów budżetowych, o którym mowa w art. 7 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 473/2013. Niemniej jednak niektóre z przedłożonych planów dają powody do obaw dotyczących ryzyka nieprzestrzegania wymogów. W tabelach 2a i 2b podsumowano ocenę planów budżetowych poszczególnych krajów według opinii Komisji wydanych w dniu 28 listopada wraz z oceną postępów w zakresie reform budżetowych o charakterze strukturalnym 11. W celu ułatwienia porównania oceny projektów planów budżetowych ujęto zbiorczo w trzech szerokich kategoriach. Zgodny: według prognozy Komisji nie ma potrzeby dostosowania planów budżetowych w ramach krajowej procedury budżetowej w celu zapewnienia zgodności z wymogami paktu stabilności i wzrostu. Jednakże w przypadku gdy Komisja ocenia projekt planu budżetowego jako obarczony szczególnym ryzykiem, zwraca się ona do państwa członkowskiego, którego to dotyczy, o podjęcie stosownych działań. Zasadniczo zgodny: Komisja zwraca się do władz o zastosowanie niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej w celu zapewnienia, by budżet na rok 2015 był w pełni zgodny z paktem stabilności i wzrostu, uzasadniając to wezwanie następująco: w przypadku państw członkowskich objętych procedurą nadmiernego deficytu: według prognozy Komisji deficyt nominalny zostanie sprowadzony poniżej wartości referencyjnej określonej w Traktacie, tj. 3 % PKB, w wyznaczonym w ramach EDP terminie, jednakże wyraźnie niewystarczający jest wysiłek fiskalny, co zagraża dokonaniu korekty nadmiernego deficytu w terminowy i trwały sposób. w przypadku państw członkowskich objętych funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu: według prognozy Komisji można spodziewać się, iż w 2015 r. nie nastąpi strukturalna korekta służąca osiągnięciu średniookresowego celu budżetowego, jednak różnica w stosunku do wartości 11 Reformy strukturalne mające bezpośredni wpływ na budżet. 14

15 wymaganej nie będzie stanowić znacznego odstępstwa od wymaganej ścieżki dostosowawczej prowadzącej do takiego celu 12. Utrzymywanie się tej sytuacji w kolejnych latach może jednak doprowadzić do powstania znacznego odstępstwa od wymaganej ścieżki dostosowania. Państwa członkowskie, których to dotyczy, spełniają, w stosownych przypadkach, wymagania w zakresie wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu. Zachodzi ryzyko nieprzestrzegania wymogów: według prognozy Komisji projekt planu budżetowego najprawdopodobniej nie zapewni przestrzegania wymogów paktu stabilności i wzrostu. Komisja zwraca się zatem do władz o zastosowanie niezbędnych środków w ramach krajowej procedury budżetowej w celu zapewnienia, by budżet na rok 2015 był w pełni zgodny z paktem stabilności i wzrostu, uzasadniając to wezwanie następująco: w przypadku państw członkowskich objętych procedurą nadmiernego deficytu: prognoza Komisji na rok 2015, jeśli zostanie potwierdzona ex post, mogłaby doprowadzić do zintensyfikowania działań w ramach procedury nadmiernego deficytu, ponieważ przewiduje się w niej, iż wysiłek fiskalny nie będzie wystarczający, a docelowy deficyt nominalny nie zostanie osiągnięty. w przypadku państw członkowskich objętych funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu: według prognozy Komisji należy spodziewać się znacznego odstępstwa od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego w 2015 r. lub nieosiągnięcia wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu, w stosownym przypadku (w zależności od tego, które wymaganie jest bardziej wiążące). Przy dokonywaniu oceny planów wzięto pod uwagę wpływ przejścia na standard ESA 2010 w rachunkach narodowych i innych korekt statystycznych dotyczących zarówno wartości deficytu, jak i zadłużenia (wpływ przejścia na standard ESA 2010 był najbardziej znaczący w przypadku Francji, Irlandii, Włoch, Portugalii i Finlandii). W szczególności statystyczne korekty uwzględniono w kategoriach jakościowych, oraz, w miarę możliwości, również pod względem ilościowym w dokumentach roboczych służb Komisji towarzyszących opiniom Komisji, w każdym przypadku, gdy korekty te miały wpływ na główne zmienne stosowane do oceny zgodności z paktem stabilności i wzrostu. Inne zmiany statystyczne, odnoszące się do Estonii, Łotwy i Słowenii, zostały wyraźnie zaznaczone. W innych przypadkach wpływ korekt był nieznaczny lub nie zmieniłby wyniku oceny. Ponadto Komisja oceniła stopień ogólnej zgodności w odniesieniu do reform budżetowych o charakterze strukturalnym, określonych w zaleceniach dla poszczególnych krajów na 2014 r. Wyniki oceny projektów planów budżetowych przedstawiono w pięciu szerokich kategoriach. Są to: 12 W przypadku państwa członkowskiego, które nie osiągnęło swojego średniookresowego celu budżetowego, odstępstwo uznaje się za znaczne, jeżeli: (i) odchylenie salda strukturalnego od właściwej ścieżki dostosowania wynosi co najmniej 0,5 % PKB w ciągu jednego roku lub co najmniej 0,25 % PKB średnio rocznie w ciągu dwóch kolejnych lat; oraz (ii) zbyt szybkie tempo wzrostu wydatków skorygowanych o dyskrecjonalne działania po stronie dochodów jest nadmierne w stosunku do właściwej ścieżki dostosowania określonej w stosunku do referencyjnej średniookresowej stopy wzrostu, co miało negatywny wpływ na saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych w wysokości najmniej 0,5 p.p. PKB w ciągu jednego roku lub narastająco w ciągu dwóch kolejnych lat. Odstępstwo może być również uznane za znaczne, jeżeli potwierdzone zostało spełnienie wprawdzie tylko jednego z dwóch warunków (i) oraz (ii), ale z ogólnej oceny wynika, że warunek ten stanowi najodpowiedniejszą podstawę do oszacowania wysiłku fiskalnego danego państwa. 15

16 Brak postępów: Państwo członkowskie nie zapowiedziało ani nie przyjęło żadnych środków w celu zastosowania się do zaleceń skierowanych przez Radę do tego kraju. Ograniczone postępy: Państwo członkowskie zapowiedziało pewne środki w celu zastosowania się do zaleceń skierowanych przez Radę do tego kraju, lecz środki te wydają się niewystarczające lub ich przyjęcie/wdrożenie jest obarczone ryzykiem. Pewne postępy: Państwo członkowskie zapowiedziało lub przyjęło środki w celu zastosowania się do zaleceń skierowanych przez Radę do tego kraju. Środki te są obiecujące, lecz nie wszystkie zostały jeszcze wdrożone i nie we wszystkich przypadkach ich wdrożenie jest pewne. Znaczne postępy: Państwo członkowskie przyjęło środki, z których większość wdrożono. Środki te stanowią zastosowanie się w dużym stopniu do zaleceń skierowanych przez Radę do tego kraju. Pełne wykonanie: Państwo członkowskie przyjęło i wdrożyło środki, które stanowią pełne zastosowanie się do zaleceń skierowanych przez Radę do tego kraju. Tabela 2 a: Przegląd poszczególnych opinii Komisji w sprawie projektów planów budżetowych państwa członkowskie objęte funkcją zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu Ogólna zgodność projektu planu budżetowego z paktem stabilności i wzrostu Ogólna zgodność z reformami budżetowymi o charakterze strukturalnym zasugerowanymi w zaleceniach dla poszczególnych krajów na 2014 r. Państwo BE Ogólny wniosek na podstawie prognozy Komisji z jesieni 2014 r. Występuje ryzyko nieprzestrzegania wymogów Zgodność z wymogami funkcji zapobiegawczej paktu w latach : pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; ryzyko nieprzestrzegania wymagania odnoszącego się do wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2015: pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; ryzyko nieprzestrzegania Ogólny wniosek dotyczący postępów w realizacji reform budżetowych o charakterze strukturalnym Pewne postępy Główne środki w projekcie planu budżetowego służące zastosowaniu się do zaleceń dla poszczególnych krajów dotyczących klina podatkowego Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego. Większe ulgi podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. Obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne uiszczanych przez pracodawcę. 16

17 wymagania odnoszącego się do wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego. DE EE Zgodny Zasadniczo zgodny 2014: osiągnięcie wyniku lepszego niż średniookresowy cel budżetowy; osiągnięcie wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2015: osiągnięcie wyniku lepszego niż średniookresowy cel budżetowy; osiągnięcie wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2014: pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. 2015: pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego. Ograniczone postępy Brak postępów W 2014 r. podwyższenie kwoty wolnej od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz brak wprowadzenia planowanej początkowo obniżki wysokości składek emerytalnych w celu sfinansowania dodatkowych świadczeń emerytalnych. W 2015 r. podwyższenie wysokości składek na opiekę długoterminową i reforma finansowania ubezpieczeń zdrowotnych. Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego. Obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. Podwyższenie kwoty wolnej od opodatkowania. 17

18 IT LV LU Zachodzi ryzyko nieprzestrzegania wymogów Zasadniczo zgodny Zgodny 2014: odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego dopuszczone z uwagi na wyjątkowo trudne warunki gospodarcze; ryzyko nieprzestrzegania wymagania odnoszącego się do wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2015: znaczne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; ryzyko nieprzestrzegania wymagania odnoszącego się do wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2014: brak odstępstwa od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia celu średniookresowego. 2015: pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego wynikające z oparcia projektu planu budżetowego na założeniu niezmiennego kursu polityki. 2014: osiągnięcie wyniku lepszego niż średniookresowy cel budżetowy. 2015: brak odstępstwa od ścieżki dostosowania prowadzącej do Pewne postępy Ograniczone postępy Pewne postępy Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego. Pełne odliczenie kosztów pracy od podstawy opodatkowania w przypadku podatku regionalnego od przedsiębiorstw. Stała ulga podatkowa (w standardzie ESA 2010 rejestrowana jako transfer socjalny) dla pracowników o niskich zarobkach, obecnie finansowana wyłącznie za 2014 r. Zwolnienie pracodawców z płacenia przez okres trzech lat składek na ubezpieczenie społeczne dla nowych pracowników zatrudnionych w ciągu 2015 r. na umowy na czas nieokreślony. Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego Brak środków w projekcie planu budżetowego przedłożonym przez ustępujący rząd. Strategia polityki podatkowej na lata obejmuje jednak plany podwyższenia płacy minimalnej i minimalnego dochodu niepodlegającego opodatkowaniu. Brak skierowanego do tego kraju zalecenia dotyczącego klina podatkowego. 18

19 MT 13 NL Zachodzi ryzyko nieprzestrzegania wymogów Zgodny osiągnięcia celu średniookresowego. 2014: państwo objęte procedurą nadmiernego deficytu. 2015: znaczne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; osiągnięcie wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2014: brak odstępstwa od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; osiągnięcie wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2015: brak odstępstwa od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; osiągnięcie wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. Pewne postępy Pewne postępy Brak skierowanego do tego kraju zalecenia dotyczącego klina podatkowego. Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego Reforma ulgi podatkowej dla pracowników, zmniejszenie obciążeń dla gospodarstw domowych o niższych i średnich dochodach. Obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych w najniższym progu podatkowym. 13 Malta podlega obecnie funkcji naprawczej, może jednak w 2015 r. zostać objęta funkcją zapobiegawczą, jeżeli w odpowiednim terminie zostanie osiągnięta trwała korekta. 19

20 AT SK FI Zachodzi ryzyko nieprzestrzegania wymogów Zgodny Zasadniczo zgodny 2014: pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; osiągnięcie wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2015: znaczne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia średniookresowego celu budżetowego; osiągnięcie wartości odniesienia dotyczącej zadłużenia. 2014: brak odstępstwa od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia celu średniookresowego. 2015: brak odstępstwa od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia celu średniookresowego. 2014: pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia celu średniookresowego. 2015: pewne odstępstwo od ścieżki dostosowania prowadzącej do osiągnięcia celu średniookresowego. Ograniczone postępy Ograniczone postępy Pewne postępy Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego Ogólna zapowiedź podjęcia w marcu 2015 r. decyzji dotyczącej reformy w celu zmniejszenia klina podatkowego. Brak skierowanego do tego kraju zalecenia dotyczącego klina podatkowego. Brak skierowanego do tego kraju zalecenia dotyczącego klina podatkowego. Tabela 2b: Przegląd poszczególnych opinii Komisji w sprawie projektów planów budżetowych państwa członkowskie objęte częścią naprawczą paktu stabilności i wzrostu Państwo Ogólna zgodność projektu planu budżetowego z paktem stabilności i wzrostu Ogólna zgodność z reformami budżetowymi o charakterze strukturalnym zasugerowanymi w zaleceniach dla poszczególnych krajów z 2014 r. 20

21 ES FR Ogólny wniosek na podstawie prognozy Komisji z jesieni 2014 r. Zachodzi ryzyko nieprzestrzegania wymogów Zachodzi ryzyko nieprzestrzegania wymogów Zgodność z procedurą nadmiernego deficytu w latach : osiągnięcie wartości docelowej deficytu nominalnego. 2015: brak zapewnienia spełnienia wymogów wynikający z niewprowadzenia dodatkowych środków. 2014: ryzyko braku skutecznych działań. 2015: brak zapewnienia spełnienia wymogów wynikający z niewprowadzenia dodatkowych środków. Ogólny wniosek dotyczący postępów w realizacji reform budżetowych o charakterze strukturalnym Pewne postępy Ograniczone postępy Główne środki w projekcie planu budżetowego służące zastosowaniu się do zaleceń dotyczących klina podatkowego Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego Obniżenie stawek podatku dochodowego od osób fizycznych. Tymczasowe obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne w odniesieniu do nowych umów podpisanych w 2014 r. Zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące klina podatkowego W 2014 r. nowe ulgi podatkowe w odniesieniu do wynagrodzeń w wysokości nieprzekraczającej 2,5- krotności płacy minimalnej. Obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne uiszczanych przez pracodawcę. Obniżenie podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku osób o niskich zarobkach. 21