SPRAWOZDANIE. z realizacji programu Ministra Pracy i Polityki Społecznej pt. Powrót osób bezdomnych do społeczności" za 2009 r.

Transkrypt

1 / MINISTERSTWO PRACY i POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament Pomocy i Integracji Społecznej Akceptuję Minister Pracy i Polityki Społecznej SEKRETARZ STANU SPRAWOZDANIE z realizacji programu Ministra Pracy i Polityki Społecznej pt. Powrót osób bezdomnych do społeczności" za 2009 r. Warszawa, czerwiec 2010r.

2 I. WPROWADZENIE Realizowany od 2006 r. program Ministra Pracy i Polityki Społecznej pod nazwą Powrót osób bezdomnych do społeczności wspierał działania podmiotów uprawnionych na podstawie art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w pokonywaniu bieżących trudności życiowych osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. Przebieg programu oparty był o dwa podstawowe Tory Realizacyjne, a mianowicie: Tor Nr 1 Regionalny, wykonywany przez służby organizacyjne Wojewodów, z uwzględnieniem przede wszystkim działań o charakterze osłonowym Tor Nr 2 Centralny, wykonywany w formule konkursu Ministra Pracy i Polityki Społecznej na najefektywniejsze projekty świadczenia pomocy osobom bezdomnym ze szczególnym uwzględnieniem działań wspierająco - aktywizacyjnych. Minister Pracy i Polityki Społecznej od 2006 r., w kolejnych edycjach konkursowych w ramach Toru Nr 2 preferował projekty uwzględniające konieczność stosowania określonych pakietów narzędzi i instrumentów pomocy dla osób bezdomnych. I tak przykładowo: w 2007 r. preferowano projekty działań oparte o stosowanie specyficznych kontraktów socjalnych, jakimi są indywidualne programy wychodzenia z bezdomności, natomiast w 2008 r. preferencje uzyskały przedsięwzięcia oparte na lokalnych porozumieniach podmiotów uprawnionych do świadczenia usług wobec bezdomnych z ośrodkami pomocy społecznej. W tym drugim kierunku preferencji chodziło o zsynchronizowanie działań różnych instytucji pomocy i integracji społecznej na obszarze gminy, z jednoczesnym potwierdzaniem ujmowania problematyki bezdomności w gminnych strategiach rozwiązywania problemów społecznych. Uwzględniając pryncypialne założenia koncepcji programu, na 2009 r. przyjęto następującą strukturę celów, które były przestrzegane przy wyborze ofert konkursowych: dla Toru Nr 1. Regionalnego preferowane były przedsięwzięcia w charakterystyce działań wpisanych w moduł I, tzw. osłonowy, oraz moduł II, tzw. wspierający. Uwzględniając zgłaszane przez poszczególne Wydziały Polityki Społecznej Urzędów Wojewódzkich uwagi, o trudnościach w realizacji poprzednich edycji konkursu, spowodowanych przez przyjęty przez ministerstwo podział dotacji na Moduł I i Moduł II (po 50 % przekazanych środków), a ponadto skłaniając się do opinii, że zakres preferencji 2

3 przy konkursowym wyborze ofert podmiotów uprawnionych do świadczenia usług wobec osób bezdomnych powinien być określany przez samych Wojewodów, którzy najlepiej znają specyfikację lokalnych potrzeb - decyzja o procentowym podziale środków dotacji na poszczególne moduły została pozostawiona w gestii wojewodów. Kwoty programowe dla poszczególnych województw były określone na podstawie algorytmu przydziału środków dla województw. dla Toru Nr 2. Centralnego - preferowane były przedsięwzięcia mające na celu wspieranie: a) działań o charakterze aktywizacyjnym w środowisku osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością, przy uwzględnianiu bezpośredniego udziału tej grupy społecznej w rozwiązywaniu własnych problemów życiowych. Preferowane były oferty konkursowe zawierające między innymi koncepcje lokalnych partnerstw w organizowaniu programów rynku pracy dla osób bezdomnych (np. prace społecznie użyteczne, roboty publiczne), koncepcje działań usamodzielniających, włączania osób bezdomnych do tworzenia lokalnych miejsc pracy, oraz tworzenia warunków pracy na terenie placówek pomocy osobom bezdomnym (w noclegowniach, schroniskach i domach dla bezdomnych). b) działań poprawiających standard i jakość usług świadczonych przez placówki pomocy osobom bezdomnym (noclegownie, domy dla osób bezdomnych), w tym między innymi wykorzystywanie możliwości instrumentarium ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych. Preferowane były oferty konkursowe zawierające propozycje poprawy warunków pobytu osób bezdomnych w placówkach pomocowych. c) działań wobec osób bezdomnych wykorzystujących narzędzia pracy socjalnej jakimi są kontrakty socjalne (w tym: indywidualne programy wychodzenia z bezdomności), indywidualne programy zatrudnienia socjalnego i inne formy aktywnej pomocy. 3

4 II. FINANSE PROGRAMU W roku 2009 na realizację programu Powrót osób bezdomnych do społeczności zostały uruchomione budżetowe środki finansowe w łącznej kwocie zł. Na kwotę tę składały się trzy komponenty finansowe: zł kwota przewidziana w budżecie części 44,. Zabezpieczenie społeczne, planowana co roku w planie zadaniowo-budżetowym Ministra Pracy i Polityki Społecznej na realizację programu Powrót osób bezdomnych do społeczności zł dodatkowe środki przyznane na realizację programu Powrót osób bezdomnych do społeczności decyzją z dnia 28 października 2009 r., nr: BBF-IV JK/ zł dodatkowe środki przyznane na realizację programu Powrót osób bezdomnych do społeczności decyzją z dnia 8 grudnia 2009 r., z przesunięć z innych programów Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Zgodnie z regułą programową Minister Pracy i Polityki Społecznej zaakceptował podział dotacji zł na realizację zadań w ramach dwóch torów: a. Tor nr 1 Regionalny zł (60% dotacji), b. Tor nr 2 Centralny zł (40% dotacji). II. 1 ŚRODKI NA TOR NR 1 REGIONALNY ZŁOTYCH ZOSTAŁY PRZEKAZANE WOJEWODOM. Tabl. 1. Algorytmiczny podział kwoty programowej dla wojewodów Program "Powrót osób bezdomnych do społeczności -Tor nr 1 Regionalny, Edycja 2009r, podział kwoty dotacji na województwa Lp. Nazwa województwa Kwota ogółem dla województwa 1 Dolnośląskie Kujawsko-Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie

5 Lp. Nazwa województwa Kwota ogółem dla województwa 10 Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie RAZEM: Informacja na temat podziału środków pomiędzy województwa została ogłoszona na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w dniu 15 maja 2009r. II.2 ŚRODKI NA TOR NR 2 CENTRALNY: ZŁ, (POZOSTAŁE ZŁ DOTACJI + DODATKOWE ŚRODKI: ZŁ ) Środki na Tor nr 2 Centralny zostały przekazane bezpośrednio przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej w trybie otwartego konkursu ofert dla poszczególnych organizacji pozarządowych, które złożyły stosowne oferty w formie zgodnej z ustawą z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U.Nr 64 poz.593, zm. Dz.U. Nr 99, poz.1001). Konkurs ofert w ramach programu Powrót osób bezdomnych do społeczności Tor Nr 2 Centralny, Edycja 2009 został ogłoszony na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w dniu 2 marca 2009 roku. Konkurs ten został przeprowadzony w dwóch etapach: 1. Pierwszy etap konkursu do dyspozycji kwota złotych (przewidziana w części 44 zabezpieczenie społeczne, planowana co roku w planie zadaniowo-budżetowym Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej dotacja na realizację programu Powrót osób bezdomnych do społeczności, Tor Nr 2 Centralny). Wyniki konkursu, przedstawione w dniu 23 lipca 2009 roku na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiały się w sposób następujący: 1 Kwota algorytmiczna na 2009 rok dla województwa Wielkopolskiego została pomniejszona o zwrot nadpłaty za 2008 rok w wysokości 685,32 zł. Rzeczywista kwota przekazana województwu Wielkopolskiemu wynosiła więc zł. (podstawa prawna: 14 rozporządzenia Ministra Finansów z dn. 29 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa). 5

6 W ramach konkursu zarejestrowano ogółem 116 ofert konkursowych na łączną kwotę wnioskowanej dotacji: zł. Liczba wniosków które zostały odrzucone ze względów formalnych 7 ofert Liczba wniosków które zostały odrzucone ze względów merytorycznych (punktacja poniżej 10 pkt.) 44 ofert Liczba wniosków pozytywnie ocenionych (które uzyskały ocenę w wysokości co najmniej 10 pkt.) w sumie 65 ofert, na łączną kwotę wnioskowanej dotacji: złotych. Zgodnie z zasadami konkursowymi na rok do dofinansowania kwalifikowały się wnioski ocenione na poziomie 10 i więcej punktów. Ponieważ jednak w chwili rozstrzygnięcia konkursu Minister Pracy i Polityki Społecznej dysponował kwotą złotych, z tego względu dofinansowanie otrzymały tylko najlepsze wnioski konkursowe, które zostały najlepiej ocenione (na poziomie 12,5 pkt i powyżej). Ostatecznie, w pierwszym etapie konkursu, spośród wniosków ocenionych pozytywnie wyłoniono: Wnioski przyjęte do dofinansowania (punktacja 12,5 i więcej pkt.) 26 ofert na kwotę zgłoszonych potrzeb zł. Wnioski, które nie otrzymały dofinansowania (punktacja: od 10 pkt. ale poniżej 12,5 pkt.) 39 ofert na kwotę zgłoszonych potrzeb zł. W sumie liczba wniosków które nie otrzymały dofinansowania 90 ofert ( ) na łączną kwotę zgłoszonych potrzeb zł. Tabl. 2 Podział środków między podmioty uprawnione, na realizację programu: Powrót osób bezdomnych do społeczności" Tor Nr 2 Centralny, Edycja 2009r. Lp. NR wniosku S/F/K2 Nazwa wnioskodawcy adres województwo punktacja projektu przyznana dotacja 1 63 S Stowarzyszenie "Arka Nadziei" ul. 1-go Maja Kielce świętokrzyskie S Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Zabrzańskie ul. 3-go Maja Zabrze śląskie S Stowarzyszenie, F Fundacja, K organizacja kościelna i wyznaniowa 6

7 NR wniosku S/F/K2 Nazwa wnioskodawcy adres województwo punktacja projektu przyznana dotacja 3 91 S "Ku Dobrej Nadziei" ul Zachodnia 30A, lok Białystok adres do korespondencji: skr. Poczt. 117 ul Chrobrego Białystok podlaskie 13, S Stowarzyszenie Pomocy "Ludzie Ludziom" ul. Reymonta Wrocław dolnośląskie 13, K CARITAS Diecezji Warszawsko-Praskiej ul. Kawęczyńska Warszawa mazowieckie 13, S Stowarzyszenie "Otwarte Drzwi" ul. Równa 10 m Warszawa adres korespondencyjny: ul. Targowa Warszawa mazowieckie 13, S 8 87 S 9 89 S S Stowarzyszenie na Rzecz Bezdomnych Dom Modlitwy "AGAPE" z/s w Borowym Młynie Centrum Usług Socjalnych w Gdańsku Stowarzyszenie Pomocy "KRĄG" Nowe Miasto nad Wartą ul. Narwicka Gdańsk ul. Poznańska Nowe Miasto n/wartą Towarzystwo Pomocy im. Św. ul. Szczytowa 11 Brata Alberta, Koło Łódzkie Łódz Stowarzyszenie Dom Pomocna Dłoń K CARITAS Diecezji Kaliskiej S S S S Błońsko 37 A Jabłonka ul. Prosta 1 A Kalisz Towarzystwo Pomocy im. Św. ul. Zwycięstwa 16/18 lok 7 Brata Alberta Gliwice Koło Gliwickie Stowarzyszenie Domu Dziecka-Pomnika im. Dzieci Zamojszczyzny w Siedlcach Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Jeleniogórskie Stowarzyszenie "DAMY RADĘ" S Pogotowie Społeczne S K ul. Dzieci Zamojszczyzny Siedlce ul. Grunwaldzka Jelenia Góra ul. Puławska 41 lok Warszawa ul. Bydgoska 6/ Poznań Koło Kieleckie Towarzystwa ul. Żeromskiego 36 A Pomocy im. Św. Brata Alberta Kielce Prowincja Krakowska Zgromadzenia Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim Rząska ul. Krakowska Kraków Adres korespondencyjny: Zgromadzenie Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim ul. Malborska 64B Kraków pomorskie 13, wielkopolskie 13, łódzkie 13, wielkopolskie 13, wielkopolskie 13, śląskie 13, mazowieckie 13, dolnośląskie 13, mazowieckie wielkopolskie świętokrzyskie małopolskie Dodatkowa kwota dotacji w wysokości 10 tys. zł., przyznana decyzją z dnia 8 grudnia 2009 r. (Przesunięcie niewykorzystanych środków z programu Świetlica, Praca i Staż socjoterapia w środowisku gminnym na program Powrót osób bezdomnych do społeczności ). 7

8 NR wniosku S/F/K2 Nazwa wnioskodawcy adres województwo K S S CARITAS Diecezji Sandomierskiej ul. Opatowska Sandomierz Stowarzyszenie św. Faustyny ul. Rolnicza 1 "Fides" Malbork ul. ks kard Towarzystwo Pomocy im. Św. Ledóchowskiego 4 Brata Alberta Ostrów Koło Ostrowskie Wielkopolski K CARITAS Diecezji Kieleckiej S ul. Jana Pawła II Kielce Towarzystwo Pomocy im. Św. ul. Bp. Bogedaina 5 Brata Alberta Wrocław Koło Wrocławskie punktacja projektu przyznana dotacja świętokrzyskie 12, pomorskie 12, wielkopolskie 12, świętokrzyskie 12, dolnośląskie 12, S Stowarzyszenie Pomocy im. Św. Brata Alberta Zarząd Koła Zamojskiego ul. Gen. Gustawa Orlicz- Dreszera Zamość lubelskie 12, F ul. Ks. Józefa Zator Pomorskie Forum na Rzecz Przytockiego 4 Wychodzenia z Bezdomności Gdańsk Wrzeszcz pomorskie 12, S Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej "Być Razem" ul. Ks. Janusza Cieszyn śląskie 12, Razem: Drugi etap konkursu - do dyspozycji konkursu dodatkowa kwota zł. Decyzją Ministra Pracy i Polityki Społecznej dodatkowe środki zostały podzielone pomiędzy 39 podmioty, które wcześniej były ocenione pozytywnie, ale nie uzyskały dofinansowania, ze względu na ich niższą punktację oraz ograniczone środki finansowe będące w dyspozycji Ministra Pracy i Polityki Społecznej w pierwszej turze konkursu. Informacja na ten temat została przedstawiona w dniu 5 listopada 2009 roku na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Tabl. 3 Podział środków między podmioty uprawnione, na realizację programu: Powrót osób bezdomnych do społeczności" Tor Nr 2 Centralny, Edycja 2008r. (dodatkowe środki) Lp. NR wniosku S/F/K2 Nazwa wnioskodawcy adres województwo punktacja projektu przyznana dotacja 1 40 K 2 43 B S Zgromadzenie Małe Dzieło Boskiej Opatrzności - Orioniści Schronisko "Don Orione" Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne ul. Witosa Czarna ul. Bolesławicka Klucze mazowieckie 12, małopolskie 12,

9 NR wniosku S/F/K2 Nazwa wnioskodawcy adres województwo punktacja projektu przyznana dotacja 3 46 S 4 49 S 5 54 F 6 55 F 7 68 K 8 93 S 9 15 S S F S S S Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Pabianice Bractwo Miłosierdzia im. Św. Brata Alberta Śląska Fundacja ETOH - Błękitny Krzyż Fundacja SOS Ziemi Lubelskiej CARITAS Archidiecezji Warszawskiej Stowarzyszenie Pomocy i Integracji Bezrobotnych "Lepsza Przyszłość" ul. Moniuszki Pabianice ul. Zielona Lublin ul. Mostowa Bielsko-Biała ul. Bronowicka Lublin Krakowskie Przedmieście Warszawa Władysławowo Lwówek Stowarzyszenie Abstynentów ul. Graniczna 2/4 "GRANICA" Pabianice Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Słupskie Fundacja Tarkowskich Herbu Klamry Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Pleszewskie Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta, Koło Chełmskie ul. Leśna Słupsk ul. Marszałkowska 66/ Warszawa ul. Piaski Pleszew ul. Wołyńska Chełm ul. Nałkowskiej 4 c m 16 Stowarzyszenie Opiekuńczo Gdańsk Resocjalizacyjne adres korespondencyjny: "Prometeusz" ul. Sucharskiego Gdańsk łódzkie 12, lubelskie 12, śląskie 12, lubelskie 12, mazowieckie 12, wielkopolskie 12, łódzkie 12, pomorskie mazowieckie wielkopolskie lubelskie 11, pomorskie 11, S "NADZIEJA" Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Chorym Uzależnionym od Alkoholu ul. Abramowicka 2F Lublin lubelskie 11, S Stowarzyszenie Solidarni "PLUS" Wandzin Polnica adres korspond: Wandzin, skr. Poczt Człuchów pomorskie 11, S Stowarzyszenie Integracji Społeczności Lokalnych "WIELKOPOMOC" Posadówek Lwówek wielkopolskie 11, S Stowarzyszenie Dla Ludzi i Środowska ul. Dworcowa Kwilcz wielkopolskie 11, S Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego ul. Krasińskiego 13 of Wrocław dolnośląskie 11, F Fundacja Uczniowie Marka Kotańskiego "Nikt nie jest sam" Rokitno Błonie mazowieckie 11, K Zgromadzenie Braci Albertynów ul. Krakowska Kraków małopolskie 11, K CARITAS Diecezji Tarnowskiej ul. Legionów Tarnów małopolskie 11,

10 NR wniosku S/F/K2 Nazwa wnioskodawcy adres województwo punktacja projektu przyznana dotacja S S S K K S S Kujawsko-Pomorski Zarząd ul. Fordońska 422 Wojewódzki Polskiego Bydgoszcz Komitetu Pomocy Społecznej Polski Czerwony Krzyż ul. Mokotowska 14 Zarząd Główny w Warszawie Warszawa Stowarzyszenie "AZYL" Na ul. Brzozowa 9 rzecz Pomocy Kobietom i Toruń Dzieciom Ofiarom Przemocy CARITAS Diecezji Radomskiej Zgromadzenie Małe Dzieło Boskiej Opatrzności - Orioniści Schronisko im. Bł. Franciszka Drzewieckiego Stowarzyszenie Emmaus - Wrocław ul. Kościelna Radom Henryków Zduńska Wola ul. Jacka Kaczmarskiego 7/9/ Wrocław Stowarzyszenie na Rzecz ul. Okrężna 21 Integracji i Usamodzielnienia Głogów "Dom w Głogowie" kujawsko-pomorskie 11, mazowieckie 11, kujawsko-pomorskie 11, mazowieckie 11, łódzkie 11, dolnośląskie 11, dolnośląskie S K S S S S S S S S Towarzystwo Interwencji Społecznych w Nysie CARITAS Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej Stowarzyszenie Pracowników Służb Społecznych "KRĄG" Koło Koszalińskie Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta Stowarzyszenie Pomocy "PRO BONO" Stowarzyszenie Integracyjne Wspólnoty Barka w Chudobczycach Stowarzyszenie "ALTER- EGO" Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Dębickie TEEN CHALLENGE Chrześcijańska Misja Społeczna oddział w Cieszynie Koło Inowrocławskie Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta ul. Piłsudskiego 47B Nysa ul. Wieniawskiego Szczecin ul. Teatralna Gorzów Wlkp. ul. Franciszkańska Koszalin ul. Kolejowa Brzeg Dolny Chudobczyce Lubosz ul. Jeździecka Warszawa-Wesoła ul. Słoneczna Dębica ul. Motokrosowa Cieszyn ul. Jacewska Inowrocław opolskie 10, zachodniopomorskie 10, lubuskie 10, zachodniopomorskie 10, dolnośląskie 10, wielkopolskie mazowieckie podkarpackie śląskie kujawsko-pomorskie Razem:

11 III. EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU III.1 Efekty realizacji programu Powrót osób bezdomnych do społeczności w ramach Toru 1 Regionalnego, realizowanego przez Wojewodów. W ramach realizacji programu udzielono pomocy osobom, w tym: mężczyznom kobietom dzieciom Środki na realizację programu Powrót osób bezdomnych do społeczności zostały wykorzystane na: - finansowanie opłat stałych, związanych z bieżącą działalnością placówek, takich jak: należności za czynsz, nośniki energii i ciepła, dostawę wody, odprowadzanie ścieków, opłaty telekomunikacyjne i inne, - zakup żywności oraz urządzeń do jej gromadzenia, przetwarzania, przechowywania i wydawania, - zakup drobnego sprzętu i wyposażenia, odzieży, środków czystości i higieny osobistej, - zakup środków opatrunkowych i w uzasadnionych przypadkach leków, - specjalistyczne prace adaptacyjne i remontowe, - płace dla personelu zabezpieczającego właściwe wykonanie zleconego zadania, - zakup i montaż urządzeń i narzędzi służących nabywaniu kwalifikacji zawodowych przez świadczeniobiorców oraz finansowanie szkoleń zawodowych dla tych osób, - inne niezbędne i uzasadnione opłaty służące realizacji zakładanych celów. Zakres rzeczowy środków wydatkowanych przez podmioty uprawnione korzystające z dotacji przekazanych za pośrednictwem wojewodów, przedstawia poniższe zestawienie. 1- opłaty stałe, w tym czynsz, energia, woda, opłaty telekom. 27,00% 2- żywność oraz urządzenia do jej gromadzenia 20,40% 3- zakup drobnego sprzętu i wyposażenia 7,68% 4- odzież 4,12% 5- środki czystości i higieny osobistej 5,46% 11

12 6- zakup środków opatrunkowych i w uzasadnionych przypadkach leków 1,97% 7- specjalistyczne prace adaptacyjne i remontowe 7,59% 8- płace dla personelu zabezpieczającego właściwe wykonanie zadania 13,35% 9- zakup i montaż urządzeń i narzędzi służących nabywaniu kwalifikacji zawodowych przez świadczeniobiorców oraz finansowanie szkoleń zawodowych dla tych osób 10- inne niezbędne i uzasadnione opłaty służące realizacji zakładanych celów 4,81% 7,62% W trakcie realizacji zadań programu placówki świadczące pomoc osobom bezdomnym udzielały jej w następującym zakresie: Działania profilaktyczne podjęte celem przeciwdziałania zjawisku bezdomności: włączenie osób bezdomnych w działania aktywizujące zawodowo i społecznie organizowanie grup wsparcia dla osób i rodzin niezaradnych życiowo i zagrożonych środowiskowo prowadzenie rozmów motywujących z osobami zagrożonymi bezdomnością, udzielanie informacji dot. możliwości uzyskania pomocy, wsparcie psychiczne angażowanie bezdomnych w wolontariat działania prewencyjne w stosunku do osób bezdomnych dotkniętych alkoholizmem oraz terapia grupowa i indywidualna dla tych osób mająca na celu podjęcie próby wyjścia z nałogu współpraca z ośrodkami pomocy społecznej Działania osłonowe realizowane na rzecz osób bezdomnych: zabezpieczenie noclegów oraz całodobowego utrzymania wydawanie gorących posiłków i suchego prowiantu w kuchniach i jadłodajniach prowadzenie punktów pomocy rzeczowej wydawanie odzieży, środków czystości oraz higieny osobistej pomoc w dostępie do urzędów i różnego rodzaju świadczeń socjalno-społecznych włączenie osób bezdomnych, uzależnionych oraz będących ofiarami przemocy w rodzinie do pracy wolontaryjnej Działania aktywizujące mające na celu usamodzielnienie osób bezdomnych: tworzenie i prowadzenie grup wsparcia dla osób i rodzin niezaradnych życiowo i zagrożonych środowiskowo terapia poprzez pracę na rzecz schroniska, noclegowni oraz społeczności lokalnej 12

13 prowadzenie kursów zawodowych w celu podniesienia kwalifikacji osób bezrobotnych i zwiększenie ich szans na zatrudnienie prowadzenie grup AA oraz grupy wsparcia osób wychodzących z bezdomności działania prewencyjne w stosunku do osób bezdomnych, uzależnionych od alkoholu, mające na celu zmotywowanie ich do podjęcia leczenia odwykowego wsparcie psychologa, opiekuna, doradcy zawodowego III.2 Efekty realizacji programu Powrót osób bezdomnych do społeczności w ramach Toru 2 Centralnego, realizowanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W ramach realizacji programu udzielono pomocy osobom, w tym: mężczyznom kobietom 117 dzieciom Z beneficjentami programu zawarto 933 Indywidualnych Programów Wychodzenia z Bezdomności Przeprowadzono szkolenia zawodowe dla 917 osób, przy czym największą popularnością cieszyły się kursy: kursy remontowo-budowlane (113) szkolenia informatyczne i komputerowe (100) kursy aktywnego poszukiwania pracy (93) wykańczanie pomieszczeń (75) stolarstwo (50) kurs ogrodnictwa, zagospodarowania terenów zielonych (41) kurs małej ekonomii (27) kurs gastronomiczny (26) brukarz (24) kurs języka angielskiego (20) kurs prawa jazdy (18) szkolenie na obsługę wózków widłowych (15) szkolenie z ekonomii społecznej (9) 13

14 W trakcie realizacji programu 512 beneficjentów programu podjęło pracę w formie: Umowy na czas nieokreślony (71) Umowy na czas określony (120) Umowy zlecenie (105) Umowy o dzieło (28) Pracy dorywczej (76) Stażu (4) Wolontariatu (59) Zatrudnienia socjalnego - w ramach Indywidualnego Programu Zatrudnienia Socjalnego (11) Pracy sezonowej (20) Innej formy zatrudnienia (18) 585 beneficjentów programu było uczestnikami aktywnych programów pracy: Prace społeczno-użyteczne (142) Roboty publiczne (55) Staż, przygotowanie zawodowe (32) Klub pracy (5) Indywidualny Program Zatrudnienia Socjalnego w Centrach Integracji Społecznej (84) Uczestnictwo w Klubach Integracji Społecznej (27) Staż w Spółdzielni Socjalnej (10) Inne autorskie programy (230) 338 osobom przyznano mieszkanie w formie: Mieszkanie socjalne (58) Mieszkanie komunalne (14) Mieszkanie kontraktowe, adaptacyjne, chronione (58) Mieszkanie w TBS (1) Domki readaptacyjne, mieszkania hostelowe (33) Placówka noclegowa organizacji (23) Najem mieszkania (62) Skierowanie do Domu Pomocy Społecznej (2) 14

15 Inna możliwość (np. pomoc w znalezieniu mieszkania w zamian za pomoc osobie starszej lub niepełnosprawnej i inne) - (86) Jednym ze wspieranych działań w ramach realizacji programu - było także podnoszenie standardu placówek udzielających wsparcie osobom bezdomnym. Często w pracach remontowych, po uprzednim przeszkoleniu, w ramach aktywizacji zawodowej brały udział także same osoby bezdomne. Miało to bardzo pozytywne oddziaływanie na motywację osób bezdomnych. Osoby te widziały efekty swojej pracy, dzięki ich wysiłkowi podnosiły się warunki bytowe w placówkach w których przebywali. Osoby bezdomne mogły też w ten sposób zdobyć nowe, poszukiwane na rynku pracy kwalifikacje zawodowe. Ogółem w placówkach noclegowych wyremontowano 742 pomieszczenia o łącznej powierzchni m 2. IV. DOBRE PRAKTYKI Spośród organizacji biorących udział w edycji 2009 otwartego konkursu ofert w ramach programu Powrót osób bezdomnych do społeczności, na wyróżnienie zasługują projekty realizowane między innymi przez organizacje: Projektodawca Stowarzyszenie Pomocy "Ludzie Ludziom" ul. Reymonta Wrocław CARITAS Diecezji Warszawsko-Praskiej ul. Kawęczyńska Warszawa Efekty realizacji projektu Na terenie Wrocławia w placówce stowarzyszenia Dom Socjalny - zainicjowano kompleksowy programu aktywizacji społeczno-zawodowej, zmierzający do połączenia działań osłonowych wobec osób bezdomnych z wymuszeniem aktywnych ich postaw zmierzających do uzyskania samodzielności ekonomicznej, pozwalającej na objęcie samodzielnego lokalu mieszkaniowego (mieszkanie socjalne, kwaterunkowe lub kontraktowe) i jego utrzymanie. W realizację tego projektu włączeni zostali partnerzy: Urząd Miasta, MOPS, PUP oraz lokalni pracodawcy. W projekcie tym wobec wszystkich uczestników zastosowano kontrakt socjalny uzależniając świadczenia pomocy społecznej (ich wysokość) od wykonywania przydzielonych prac. W ramach projektu dofinansowanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej podjęto działania w kierunku stworzenia na terenie gminy Legionowo kompleksowej infrastruktury mieszkaniowej wykorzystywanej dla celów realizacji indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności. Efektem włączenia do realizacji projektu 15

16 Stowarzyszenie "Arka Nadziei" ul. 1-go Maja 78, Kielce Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Zabrzańskie ul. 3-go Maja Zabrze CARITAS Diecezji Sandomierskiej ul. Opatowska Sandomierz mieszkańców noclegowni i schroniska (aktywizacja zawodowa osób bezdomnych) miało być oddanie do użytku 6 mieszkań kontraktowych, stanowiących ostatnie ogniwo wspomnianej infrastruktury mieszkaniowej. Osoby bezdomne przebywające w Legionowskim Centrum Charytatywno-Opiekuńczym pracowały przy zadaniach związanych z poprawą standardu pobytu w noclegowni. Projekt realizowany był we wsi Chałupki w gminie Morawica woj. świętokrzyskie w domu dla osób bezdomnych. Celem projektu było wskazanie lokalnej społeczności na znaczenie działań integracyjnych wobec osób bezdomnych, które poprzez kontrakty socjalne a także udział w pracach społecznie użytecznych mogą ponownie powrócić do pełnienia ról społecznych i zawodowych. W projekcie brało udział 20 beneficjentów. Najbardziej aktywni mieli uzyskać przydział na 2 mieszkania readaptacyjne, które miały być wyremontowane w ramach działań projektowych. Celem projektu było również dążenie do umiejscowienia na stałe osób bezdomnych w miejscowości z jednoczesnym realizowaniem indywidualnych programów zatrudnienia socjalnego. Partnerem projektu był: Urząd Gminy Morawca, GOPS w Morawicy, PUP w Kielcach oraz Rejonowe Przedsiębiorstwo Zieleni w Kielcach. Projekt był realizowany w dwóch placówkach pomocy dla bezdomnych (w schronisku dla kobiet oraz noclegowni dla mężczyzn) z wykorzystaniem programu prac społecznie użytecznych ukierunkowanych na poprawę standardu pobytu, będącego pilotażową próbą na terenie miasta Zabrze, której wyniki mają posłużyć do opracowania Gminnego Standardu Postępowania wobec Osób Bezdomnych. Projekt był realizowany na zasadzie otwartego partnerstwa z koordynującą rolą Urzędu Miasta Zabrze. Liczba zaangażowanych w projekt osób bezdomnych wynosiła około 70 osób. W Sandomierzu i okolicznych gminach zainicjowano pierwsze partnerstwo pomiędzy CARITAS Diecezji Sandomierskiej a OPS Sandomierz oraz PUP Sandomierz na rzecz rozpoczęcia cyklicznych działań w obszarze aktywizacji osób bezdomnych. Realizacja tego projektu była ukierunkowana na wykorzystanie narzędzia pracy socjalnej indywidualnego programu wychodzenia z bezdomności na doprowadzenie do usamodzielnienia ekonomicznego mieszkańców schroniska dla bezdomnych. Nawiązana została współpraca ze Stowarzyszeniem HUMANUS z Janowa Lubelskiego oraz z OWSS Zamość w celu utworzenia pierwszego w Sandomierzu Klubu Integracji Społecznej a także do zawiązania grupy założycielskiej pierwszej spółdzielni socjalnej w Sandomierzu. 16

17 V. KOREKTY PROGRAMU Wobec niejasności prawno-finansowych związanych z formą przekazywania Wojewodom środków finansowych w ramach Toru Nr 1 (umowy), co miało miejsce w 2009 roku a także wobec wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli w zakresie realizacji przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r.- art.23 ust. 1 pkt 7, oraz art. 25 (przeprowadzanie konkursu ofert przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej), w 2010 roku wprowadzono korektę programu Powrót osób bezdomnych do społeczności. W dniu 5 marca 2010 roku Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło zmodyfikowaną wersję programu o nazwie Powrót osób bezdomnych do społeczności - II, który jednak już wkrótce (22 kwietnia 2010) w związku ze zgłaszanymi przez Wojewodów zastrzeżeniami w zakresie formuł realizacyjnych tegoż programu, a szczególnie w kwestii trybu przeprowadzenia otwartego konkursu Ministra Pracy i Polityki Społecznej dla podmiotów uprawnionych do świadczenia usług wobec osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością - został anulowany. Równocześnie zostały podjęte prace nad opracowaniem kolejnej wersji programu, która by także uwzględniała nowe reguły zlecania zadań publicznych - wprowadzone ustawą z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 28) - które weszły w życie z dniem 12 marca 2010 roku. Od czerwca 2010 r. przyjęto nową wersję realizacyjną programu, przy jednoczesnej zmianie jego nazwy. Nowa nazwa programu: Program Wspierający Powrót Osób Bezdomnych do Społeczności. W nowej formule programu zniesiony został podział realizacyjny programu na Tor Nr 1 Regionalny (realizowany przez Wojewodów) oraz Tor Nr 2 Centralny (realizowany przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej). Realizacja zadań Programu będzie prowadzona na trzech szczeblach: 1. Szczebel centralny Departament Pomocy i Integracji Społecznej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z następującym zakresem zadań: przeprowadzanie konsultacji z Wydziałami Polityki Społecznej Urzędów Wojewódzkich w zakresie przygotowywania dla Ministra Pracy i Polityki Społecznej 17

18 propozycji celów szczegółowych programu na kolejne lata, a także modyfikacji formuł realizacyjnych Programu przeprowadzanie otwartego konkursu ofert ogłaszanego corocznie przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, przygotowywania informacji (sprawozdania) z realizacji Programu oraz podawanie jej do publicznej wiadomości. 2. Szczebel wojewódzki Wydziały Polityki Społecznej Urzędów Wojewódzkich z następującym zakresem zadań: współuczestniczenie w procedurze otwartego konkursu ofert, ogłaszanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej w zakresie: a) sprawdzanie wniosków konkursowych pod względem formalnym (załączniki zgodnie z ogłoszeniem o otwartym konkursie ofert: ); b) opiniowanie wniosków konkursowych - opinia Wojewody dotycząca zasadności wniosku: krótki opis zakresu rzeczowego wniosku, doświadczeń podmiotu i efektów jego działalności na rzecz regionu, prawidłowości rozliczeń i wykorzystania dotacji udzielonych w latach poprzednich. W podsumowaniu opinii określano by spełnienie wymagań formalnych oraz wskazywano by poparcie oferty z punktu widzenia rozwiązywania lokalnych potrzeb. Podsumowaniem opinii powinna być końcowa ogólna ocena każdego wniosku konkursowego, przyporządkowująca wniosek do jednej z wymienionych poniżej grup merytorycznych: wniosek bardzo dobry (Grupa A), wniosek przeciętny (Grupa B), wniosek słaby (Grupa C), wniosek nie spełniający celów programu na dany rok (Grupa D). współuczestniczenie w czynnościach monitorująco - kontrolnych wykonywanie zadań przez podmioty wybrane w otwartym konkursie 3. Szczebel lokalny Podmioty uprawnione, o których mowa w art. 25 ust.1 ustawy o pomocy społecznej - z następującym zakresem zadań: 18

19 wykonanie zakresu rzeczowo-finansowego oferty konkursowej, przyjętej w danym roku przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej do dofinansowania zgodnie z celami szczegółowymi, obowiązującymi na dany rok kalendarzowy, przygotowanie sprawozdania merytoryczno finansowego ze zrealizowanych zadań. Opracowanie: Wydział Aktywnych Form Pomocy (DPS-IV) Departament Pomocy i Integracji Społecznej MPiPS 19