WYTYCZNE POSTĘPOWANIA PRZY PRZEWOZIE KOLEJĄ TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH

Transkrypt

1 Załącznik do Zarządzenia nr.. Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia. WYTYCZNE POSTĘPOWANIA PRZY PRZEWOZIE KOLEJĄ TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH Cpn 1 Warszawa, kwiecień 2009 r. Copyright by PKP CARGO S.A.

2 Cpn r. Opracowanie: PKP CARGO S.A. Wydział Eksploatacji Handlowej i Towarów Niebezpiecznych, Al. Roździeńskiego 1, Katowice tel , fax m.kosiarski@pkp-cargo.pl PKP CARGO S.A. zastrzega sobie autorskie prawa majątkowe do niniejszego opracowania. Jakiekolwiek powielenie lub opublikowanie niniejszego tekstu przepisów, także częściowe, wymaga zgody PKP CARGO S.A.

3 Cpn r. Spis treści Rozdział 1 Postanowienia ogólne 4 1. Cel i zakres wytycznych 4 2. Wykaz aktów prawnych i przepisów dotyczących przewozu towarów niebezpiecznych 4 3. Definicje i skróty 4 Rozdział 2 Klasyfikacja towarów niebezpiecznych 5 4. Określenie towarów niebezpiecznych 5 5. Towary wysokiego ryzyka (TWR) 6 Tabela nr 1 - Wykaz TWR 6 6. Przewóz odpadów niebezpiecznych 6 Rozdział 3 Opakowania dla towarów niebezpiecznych 7 7. Warunki dotyczące opakowań 7 8. Zasady znakowania opakowań, DPPL i opakowań dużych 7 Rozdział 4 Jednostki transportowe do przewozu towarów niebezpiecznych 9 9. Warunki dotyczące jednostek transportowych Kodowanie wagonów-cystern, kontenerów-cystern, wagonów-baterii i MEGC, dla przewozu materiałów klasy 2 Hierarchia cystern dla materiałów klasy Kodowanie wagonów-cystern, kontenerów-cystern, dla przewozu materiałów klasy Hierarchia cystern dla materiałów klas Rozdział 5 Rozdział 5 Zasady oznakowania opakowań i jednostek transportowych Oznakowanie nalepkami ostrzegawczymi Oznakowanie pomarańczowymi tablicami identyfikacyjnymi i pasami wyróżniającymi Opis nalepek i znaków ostrzegawczych Wzory nalepek ostrzegawczych Wzory znaków ostrzegawczych Wzory innych oznakowań ostrzegawczych 16 Rozdział 6 Zasady pakowania towarów niebezpiecznych Zasady pakowania i ładowania razem Zasady ładowania do jednostek transportowych 17 Rozdział 7 Przyjęcie do przewozu przesyłek z towarami niebezpiecznymi, dokumentacja przewozowa Czynności poprzedzające zawarcie umowy przewozu Zasady wypełniania listu przewozowego Czynności kontrolne przed przyjęciem przesyłki do przewozu Czynności kontrolne na stacjach przełączenia i przeznaczenia 23 Rozdział 8 Zestawianie składu pociągu, organizacja przewozu Zestawianie pociągu, wagony ochronne Manewry z wagonami załadowanymi towarami niebezpiecznymi Dozorowanie przesyłek klasy 1 i Przewóz przesyłek TWR Śledzenie przesyłek TWR Przewóz próżnych jednostek transportowych po towarach niebezpiecznych Przewozy kolejowo - drogowe 25 str. 9

4 Cpn r. 31. Przewozy promowe i kolejowo - morskie Przekazanie przesyłki odbiorcy na stacji przeznaczenia Oczyszczanie, mycie i odkażanie wagonów 26 Rozdział 9 Doradztwo i wsparcie administracyjne Szkolenia z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych Doradca do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych Władze właściwe w sprawach związanych z przewozem towarów niebezpiecznych 27 Rozdział 10 Bezpieczeństwo pracy przy przewozie towarów niebezpiecznych Ochrona indywidualna pracowników, wyposażenie lokomotyw, procedury awaryjne Postępowanie w przypadku awarii 27 Wykaz zmian (uzupełnień) 29 Wykaz Załączników Załącznik nr 1 Załącznik nr 2 Załącznik nr 3 Załącznik nr 4 Załącznik nr 5 Załącznik nr 6 Przykład certyfikatów klasyfikacyjnych Przykłady oznaczeń i elementów wagonu -cysterny Przykładowe zapisy w liście przewozowym dla wagonów ładownych i próżnych w języku polskim, niemieckim i rosyjskim Wzór meldunku RID Przykład formularza dla multimodalnego przewozu towarów niebezpiecznych Wykaz nadawców - zakładów chemicznych, które należy powiadomić niezwłocznie po ujawnieniu wypadku lub wydarzenia z towarem niebezpiecznym, nadanym do przewozu przez te przedsiębiorstwa

5 Cpn r. Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1. Cel i zakres wytycznych Niniejsze wytyczne ustalają jednolity sposób postępowania pracowników PKP CARGO S.A. w celu zapewnienia bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych oraz zapobiegania powstawaniu zagrożeń dla ludzi i środowiska. Wytyczne zawierają postanowienia dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych zgodnie z przepisami RID/Zał. 2, prawem krajowym oraz przepisami wewnętrznymi PKP CARGO S.A. i PKP PLK S.A. 2. Wykaz aktów prawnych i przepisów dotyczących przewozu towarów niebezpiecznych W procesie przewozu towarów niebezpiecznych obowiązują postanowienia przepisów: - Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (tekst jednolity Dz.U z późniejszymi zmianami); - Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (tekst jednolity Dz.U z późniejszymi zmianami); - Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U , z późniejszymi zmianami); - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U z późniejszymi zmianami); - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U ); - Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jednolity Dz.U z późniejszymi zmianami); - Ustawa z dnia 31 marca 2004 r. o przewozie koleją towarów niebezpiecznych (Dz.U z późniejszymi zmianami); - Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów na liniach kolejowych (Dz.U ); - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz.U z późniejszymi zmianami); - Załącznik 14 do Umowy SMGS (Dz. T. i Z.K. z 1966 r. nr 1, poz. 2 z późniejszymi zmianami); - Wytyczne UIC o ładowaniu; - Ogólna umowa o użytkowaniu wagonów (AVV), - Ir-1 (R-1) Instrukcja o prowadzeniu ruchu pociągów ; - Ct-11 Instrukcja o technice pracy manewrowej; - Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID) (Biuletyn PKP CARGO S.A. B ); - Załącznik 2 do Umowy o Międzynarodowej Kolejowej Komunikacji Towarowej (SMGS) Przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych (Uchwala Nr 203/2008 Zarządu PKP CARGO S.A z dnia r.); - Regulamin przewozu przesyłek towarowych (RPT) PKP CARGO S.A. (Biuletyn PKP CARGO S.A. B ); - Regulamin PKP CARGO S.A. o ładowaniu i zabezpieczaniu przesyłek towarowych (Uchwała Nr 272 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia r.); - Cbr-1 (R-3) Instrukcja o postępowaniu w sprawach wypadków i incydentów kolejowych (Zarządzenie Nr 203 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 7 lutego 2008 r.), - R -38 Przepisy użytkowania wagonów osobowych i towarowych w kolejowej komunikacji międzynarodowej (PPW), (Biuletyn PKP A ); - Ca-1 - Instrukcja o przygotowaniu zawodowym, egzaminach i pouczeniach pracowników PKP CARGO S.A. (Biuletyn PKP CARGO S.A. A ). 3. Definicje i skróty CT Zakład Spółki PKP CARGO S.A. IMDG Code Międzynarodowy Kodeks Morski Towarów Niebezpiecznych. Jednostka transportowa wagon, wagon-cysterna, wagon-bateria, pojazd, pojazd-cysterna, pojazd-bateria, cysterna przenośna, cysterna odejmowalna, kontener, kontener-cysterna, nadwozie wymienne, nadwozie wymienne-cysterna, MEGC. KPP kolejowe przedsiębiorstwo przewozowe. Odległość ochronna (7.5.3 RID) najmniejsza odległość stosowana w tym samym składzie pociągu pomiędzy tarczami zderzaków wagonu lub ścianą czołową kontenera wielkiego, oznakowanych dużymi nalepkami ostrzegawczymi wzoru nr 1, 1.5, 1.6 (towary o właściwościach wybuchowych), a tarczami zderzaków wagonu lub ścianą czołową kontenera wielkiego, oznakowanych dużymi nalepkami ostrzegawczymi wzoru nr 2.1, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1 lub 5.2 (towary o właściwościach zapalnych). Odległość ochronna wynosi co najmniej 18 m. Wymaganie odległości ochronnej będzie spełnione przez zastosowanie wagonów: dwóch 2-osiowych lub jednego 4- lub więcej osiowego. Wagony takie nie mogą być: - wagonami oznakowanymi dużymi nalepkami ostrzegawczymi wzorów nr 1, 1.5, 1.6, 2.1, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1 lub 5.2 lub wagonami załadowanymi kontenerami wielkimi oznakowanymi dużymi nalepkami według tych wzorów, - wagonami z ludźmi, - wagonami z czynnym ogniowym źródłem ogrzewania." Przewóz towarów niebezpiecznych przemieszczanie towarów niebezpiecznych, z uwzględnieniem postojów i czasu przewozu wynikających z warunków ruchu, w czasie którego towary niebezpieczne znajdują się w wagonach, cysternach i kontenerach, włącznie z operacjami załadunku, przeładunku oraz rozładunku towarów niebezpiecznych. RID - Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych. RID/Zał. 2 przepisy RID i Załącznika 2 do SMGS, jeżeli dane postanowienie występuje w obu przepisach o przewozie towarów niebezpiecznych. RPT - Regulamin przewozu przesyłek towarowych PKP CARGO S.A.

6 Cpn r. Tor awaryjny wyznaczony w regulaminie stacji tor przeznaczony do usuwania awarii z towarami niebezpiecznymi. Szczegółowe wymagania dla toru awaryjnego określają przepisy zarządcy infrastruktury. TWR towary niebezpieczne wysokiego ryzyka. Wagon dostarczony przez klienta wagon przekazany przez Klienta w celu realizacji przewozu, Władza właściwa - organ(-y) władzy państwowej lub inne jednostki upoważnione na podstawie przepisów prawa krajowego do wykonywania odpowiednich czynności administracyjnych w sprawach związanych z przewozem towarów niebezpiecznych, np. klasyfikacji towarów niebezpiecznych, badania i dopuszczania do przewozu opakowań dla towarów niebezpiecznych, wagonówcystern, kontenerów-cystern, itp. Zał. 2 Załącznik 2 do Umowy o międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej (SMGS) Przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych Zarządca infrastruktury - jednostka publiczna lub przedsiębiorstwo upoważnione w szczególności do budowy i utrzymania infrastruktury kolejowej, jak również kierowania systemami ruchu i bezpieczeństwa. Rozdział 2 Klasyfikacja towarów niebezpiecznych 4. Określenie towarów niebezpiecznych 1. Towary niebezpieczne są to materiały i przedmioty, które ze względu na właściwości fizyczne, chemiczne lub biologiczne, stwarzają potencjalne zagrożenie bezpieczeństwa w przypadku niewłaściwego obchodzenia się z nimi w czasie przewozu lub w przypadkach zaistnienia wydarzenia lub wypadku; mogące powodować zagrożenie zdrowia, śmierć, zniszczenie środowiska naturalnego lub dóbr materialnych. Towary niebezpieczne definiuje się również jako towary, których przewóz transportem kolejowym jest zabroniony, albo dopuszczony na ściśle określonych warunkach, zawartych w przepisach szczególnych tj. w RID/Zał Klasyfikacja towarów niebezpiecznych polega na zaliczeniu danego materiału lub przedmiotu do właściwej klasy. Klasę towaru określa się na podstawie dominującego zagrożenia stwarzanego przez dany towar niebezpieczny, odpowiadający kryterium klasyfikacyjnemu dla danej klasy. Klasy towarów niebezpiecznych: Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4.1 Klasa 4.2 Klasa 4.3 Klasa 5.1 Klasa 5.2 Klasa 6.1 Klasa 6.2 Klasa 7 Klasa 8 Klasa 9 Materiały wybuchowe i przedmioty z materiałem wybuchowym Gazy Materiały ciekłe zapalne Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały stałe wybuchowe odczulone Materiały samozapalne Materiały wydzielające w zetknięciu z wodą gazy zapalne Materiały utleniające Nadtlenki organiczne Materiały trujące Materiały zakaźne Materiały promieniotwórcze Materiały żrące Różne materiały i przedmioty niebezpieczne 3. Grupa pakowania określa stopień stwarzanego zagrożenia: Grupa pakowania I Grupa pakowania II Grupa pakowania III Materiały stwarzające duże zagrożenie, Materiały stwarzające średnie zagrożenie, Materiały stwarzające małe zagrożenie. Grupy pakowania przyporządkowane są dla towarów klas: 3, 4.1 (oprócz materiałów samoreaktywnych), 4.2, 4.3, 5.1, 6.1, 8 i 9. Towary klasy: 1, 2, 5.2, 6.2 i 7 oraz materiały samoreaktywne klasy 4.1 nie mają przyporządkowanych grup pakowania. 4. Na podstawie właściwości fizyko-chemicznych towarom przydzielono kody klasyfikacyjne złożone z liter o następującym znaczeniu: KOD ZNACZENIE KOD ZNACZENIE A Gazy duszące P Nadtlenki organiczne C Materiały żrące S Materiały samozapalne D Materiały wybuchowe odczulone SR Materiały samoreaktywne F Materiały zapalne T Materiały trujące I Materiały zakaźne W Materiały wydzielające w zetknięciu z wodą gazy zapalne O Materiały utleniające M Inne materiały niebezpieczne Jeżeli towar posiada więcej właściwości niebezpiecznych, to jego kod klasyfikacyjny jest kombinacją powyższych kodów np. materiał ciekły zapalny trujący żrący - kod klasyfikacyjny FTC.

7 KLASA PODKLASA Cpn r. 5. Towary podlegające przepisom o przewozie towarów niebezpiecznych zostały wymienione w dziale 3.2 tabela A RID/Zał. 2. Pod określeniem i.n.o. (inaczej nie określone) występują pozycje zbiorcze, do których mogą być zakwalifikowane materiały, mieszaniny, roztwory lub przedmioty, posiadające niebezpieczne właściwości odpowiadające określonej klasie, kodowi klasyfikacyjnemu i grupie pakowania, i nie są wymienione z nazwy w dziale 3.2 tabela A RID/Zał. 2. Dla materiałów i przedmiotów i.n.o. skierowanych do przewozu po raz pierwszy, wymagane jest przeprowadzenie procedury klasyfikacyjnej wykonanej i zatwierdzonej przez władzę właściwą, na podstawie metod określonych w stosownych przepisach. 5. Towary niebezpieczne wysokiego ryzyka (TWR) TWR są to takie towary niebezpieczne, które użyte dla celów terrorystycznych, mogą spowodować poważne skutki, takie jak liczne straty w ludziach i masowe zniszczenia. Przy przewozie TWR należy przestrzegać przepisów wymienionych w dziale 1.10 RID/Zał. 2, w szczególności sporządzić i stosować plany zapewnienia bezpieczeństwa oraz przeprowadzić szkolenia pracowników biorących udział w procesie przewozu tej grupy towarów. Do TWR zalicza się towary wymienione w tabeli nr 1, jeżeli są przewożone w ilościach większych niż określone w tej tabeli. Tabela nr 1 - Wykaz TWR MATERIAŁ LUB PRZEDMIOT CYSTERNA [litry] c) ILOŚĆ LUZEM [kg] d) SZTUKI PRZESYŁKI [kg] 1.1 Materiały wybuchowe lub przedmioty z materiałem wybuchowym a) a) Materiały wybuchowe lub przedmioty z materiałem wybuchowym a) a) Materiały wybuchowe lub przedmioty z materiałem wybuchowym grupy zgodności C a) a) Materiały wybuchowe lub przedmioty z materiałem wybuchowym UN 0104, 0237, 0255, 0267, 0361, 0365, 0366, 0440, 0441, 0455, 0456 i a) a) Materiały wybuchowe lub przedmioty z materiałem wybuchowym 0 a) 0 Gazy zapalne (kody klasyfikacyjne zawierające tylko literę F) 3000 a) b) Gazy trujące (kody klasyfikacyjne zawierające litery T, TF, TC, TO, TFC lub TOC), 0 a) 0 za wyjątkiem pojemników aerozolowych Materiały ciekłe zapalne grupy pakowania I lub II 3000 a) b) Materiały ciekłe wybuchowe odczulone Cysterna[l] 0 a) Materiały wybuchowe odczulone a) a) Materiały grupy pakowania I 3000 a) b) 4.3 Materiały grupy pakowania I 3000 a) b) Materiały utleniające grupy pakowania I 3000 a) b) 5.1 Nadchlorany, azotan amonu, nawozy zawierające azotan amonu i azotan amonu jako emulsja, zawiesina lub żel b) 6.1 Materiały trujące grupy pakowania I 0 a) Materiały zakaźne kategorii A a) a) 0 7 Materiały promieniotwórcze 3000 A1 (w postaci specjalnej) lub 3000 A2 w opakowaniach Typ B lub Typ C 8 Materiały żrące grupy pakowania I 3000 a) b) a) Nie dotyczy b) Niezależnie od ilości, przepisów rozdziału RID/Zał. 2 nie stosuje się. c) Wartość podana w tej kolumnie obowiązuje tylko wtedy, jeżeli przewóz w cysternie jest dopuszczony zgodnie z działem 3.2 tabela A kolumna 10 lub 12. Dla materiałów nie dopuszczonych do przewozu w cysternie, informacja w tej kolumnie nie obowiązuje. d) Wartość podana w tej kolumnie obowiązuje tylko wtedy, jeżeli przewóz towaru luzem jest dopuszczony zgodnie z działem 3.2 tabela A kolumna 10 lub 17. Dla materiałów nie dopuszczonych do przewozu towaru luzem, informacja w tej kolumnie nie obowiązuje. 6. Przewóz odpadów niebezpiecznych 1. Odpady niebezpieczne są to wszystkie substancje lub przedmioty, określone w załącznikach do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (tekst jednolity Dz.U z późniejszymi zmianami), których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany. Wykaz odpadów zawarty jest w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U ). Znak * przy kodzie odpadu oznacza odpad niebezpieczny. 2. Przewóz odpadów niebezpiecznych odbywa się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie towarów niebezpiecznych (art. 11 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach), co jest równoznaczne ze stosowaniem w tych przypadkach przepisów RID/Zał PKP CARGO S.A. posiada ważne zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów wydane przez organ administracji państwowej (urząd prezydenta miasta) właściwy dla miejsca siedziby Centrali Spółki. 4. Wraz z listem przewozowym nadawca-posiadacz odpadów powinien dostarczyć następujące dokumenty i informacje: a) Wypełnioną kartę przekazania odpadu / zbiorczą kartę przekazania odpadu w 3 egzemplarzach w przypadku, gdy nadawcą przesyłki jest posiadacz odpadów, który przekazuje odpad lub jego pełnomocnik a odbiorcą jest posiadacz odpadów, który przejmuje odpad lub jego pełnomocnik,

8 Cpn r. b) Wypełnioną kartę przekazania odpadu / zbiorczą kartę przekazania odpadu w ustalonej przez nadawcę przesyłki liczbie egzemplarzy w przypadku, gdy odbiorcą przesyłki jest kolejny prowadzący działalność w zakresie transportu odpadów, c) W razie potrzeby charakterystykę fizykochemiczną odpadu, d) Inne informacje istotne dla wykonania usługi przewozowej koleją. 5. Nadawca wypełnia list przewozowy zgodnie z pkt RID/Zał.2 zapis powinien być poprzedzony wyrazem ODPAD, np. ODPAD, UN 1993 MATERIAŁ CIEKŁY ZAPALNY, I.N.O. (toluen i alkohol etylowy), 3, GP II oraz uzupełniony podaniem rodzaju i kodu odpadu z katalogu odpadów. 6. Pracownik stacji nadania: - wpisuje w karcie przekazania odpadu nr listu przewozowego, - w każdym przypadku wszystkie egzemplarze karty przekazania odpadu / zbiorczej karty przekazania odpadu dostarczone do stacji nadania i potwierdzone przed przekazaniem odpadu PKP CARGO S.A., przez posiadacza odpadów, który przekazuje odpad lub jego pełnomocnika, przekazuje wraz z listem przewozowym do stacji przeznaczenia. 7. Pracownik stacji przeznaczenia każdorazowo potwierdza wykonanie usługi transportu odpadu koleją na wszystkich egzemplarzach karty przekazania odpadu / zbiorczej karty przekazania odpadu, i w przypadku: - jeżeli odbiorcą odpadu jest posiadacz odpadu, który przejmuje odpad zobowiązany do potwierdzenia przejęcia odpadu na wszystkich egzemplarzach karty przekazania odpadu / zbiorczej karty przekazania odpadu, to 1 egzemplarz karty pozostawia na stacji, natomiast pozostałe 2 egzemplarze wydaje odbiorcy odpadu, - jeżeli odbiorcą przesyłki jest kolejny transportujący odpad, to 1 egzemplarz karty przekazania odpadu / zbiorczej karty przekazania odpadu pozostawia na stacji, natomiast wszystkie pozostałe egzemplarze wraz z oryginałem listu przewozowego przekazuje kolejnemu transportującemu odpad. Przed wydaniem przesyłki, odbiorca jest zobowiązany okazać odpowiednie zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami. 8. Szczegółowe zasady przewozu odpadów zawarte są w rozdziale 15 RPT. Rozdział 3 7. Warunki dotyczące opakowań Opakowania dla towarów niebezpiecznych Każde opakowanie przeznaczone do przewozu towarów niebezpiecznych powinno być zgodne z typem konstrukcyjnym zbadanym i dopuszczonym do eksploatacji przez władzę właściwą, i powinno gwarantować pełne bezpieczeństwo podczas przewozu. Opakowania, DPPL i opakowania duże powinny spełniać wymagania postanowień zawartych w części 4 i 6 RID/Zał. 2. Nadawca dokonuje doboru opakowania na podstawie informacji podanych w dziale 3.2 tabela A RID/Zał. 2 dla danego towaru. 8. Zasady znakowania opakowań, DPPL i opakowań dużych 1. Każde opakowanie przeznaczone do przewozu towarów niebezpiecznych powinno być zaopatrzone w czytelne oznakowanie, oznaczające, że opakowanie wyprodukowane seryjnie odpowiada dopuszczonemu typowi konstrukcyjnemu. 2. Oznakowanie opakowań składa się z następujących symboli, numerów i liter: Przykład oznakowania opakowania: I II III IV V VI VII VIII IX RID/ADR 1A1 Y PL COBRO R Poszczególne symbole, numery i litery oznaczają: I II III SYMBOL ONZ DLA OPAKOWAŃ Symbol RID/ADR lub SMGS/RID/ADR tylko dla opakowań metalowych lekkich dopuszczonych do transportu kolejowego i drogowego; Kod opakowania składający się z jednej cyfry arabskiej oznaczającej rodzaj opakowania, wielkiej litery oznaczającej rodzaj materiału oraz jednej cyfry arabskiej oznaczającej kategorię opakowania: Cyfra arabska (przed wielką literą) oznacza rodzaj opakowania: 1 - bęben, 2 zarezerwowany, 3 - kanister, 4 - skrzynia, 5 - worek, 6 - opakowanie złożone, 0 - opakowanie metalowe lekkie; Wielka litera oznacza rodzaj materiału: A - stal, B - aluminium, C - drewno, D - sklejka, F - materiał drewnopochodny, G - tektura, H - tworzywo sztuczne (w tym folia oraz tkaniny z tworzywa sztucznego), L - tkanina włókiennicza, M - papier, N - metal (oprócz stali lub aluminium), P - szkło, porcelana lub kamionka; Cyfra arabska umieszczona po wielkiej literze oznacza np.: 1 - dla bębnów, kanistrów - wieko niezdejmowane; dla skrzyń drewno zwykłe, dla worków tkanina bez wykładziny wewnętrznej lub bez powłoki;

9 Cpn r. 2 - dla bębnów, kanistrów - wieko zdejmowane; dla skrzyń drewno ze ściankami pyłoszczelnymi; dla worków tkanina z tworzywa sztucznego pyłoszczelna lub tkanina włókiennicza pyłoszczelna; 3 - worki z tkaniny z tworzywa sztucznego wodoodpornej; worki z tkaniny włókienniczej wodoodpornej; 4 - worki foliowe; W kodzie opakowania mogą występować dodatkowo następujące litery: - T - opakowanie awaryjne, - V opakowanie specjalne, - W opakowanie równoważne (zgodne z danym typem konstrukcyjnym, ale mające mniejszą wysokość); IV Wielka litera X, Y lub Z oznacza grupę pakowania, dla której został dopuszczony typ konstrukcyjny opakowania X - dla GP I, II, III; Y - dla GP II, III; Z dla GP III; liczba oznacza: gęstość względną (np. 1.4) - dla cieczy, lub maksymalną masę brutto [kg] - dla materiałów stałych lub opakowań wewnętrznych lub opakowań metalowych lekkich oznakowanych symbolem RID/ADR, ewentualnie SMGS/RID/ADR, przeznaczonych do materiałów ciekłych o lepkości powyżej 200 mm 2 /s w temperaturze 23 C; V Liczba (np. 150) oznacza wartość ciśnienia próbnego w kpa dla materiałów ciekłych; litera S" wskazuje, że opakowanie przeznaczone jest do przewozu materiałów stałych lub opakowań wewnętrznych lub opakowań metalowych lekkich oznakowanych symbolem RID/ADR ewentualnie SMGS/RID/ADR przeznaczonych do materiałów ciekłych o lepkości powyżej 200 mm 2 /s w temperaturze 23 C; VI Rok produkcji opakowania (dwie ostatnie cyfry); dla opakowań typu 1H i 3H dodatkowo należy podać miesiąc produkcji, np. w formie znaku: VII Znak państwa dopuszczającego - znak przewidziany dla pojazdów w ruchu międzynarodowym (np. dla Polski - PL); VII Skrót lub nazwa władzy dopuszczającej, lub nazwa producenta; I IX Dodatkowe oznaczenie dotyczące np. opakowania po renowacji - R. 3. Oznakowanie DPPL składa się z następujących symboli, numerów i liter: Przykład oznakowania DPPL: I II III IV V VI VII VIII Poszczególne symbole, numery i litery oznaczają: 11A Y PL COBRO I Symbol ONZ dla opakowań II Kod opakowania składający się z: dwóch cyfr arabskich oznaczających: 11 - DPPL sztywne dla materiałów stałych ładowanych /rozładowywanych grawitacyjnie, 21 - DPPL sztywne dla materiałów stałych ładowanych /rozładowywanych pod ciśnieniem, 31 - DPPL sztywne dla materiałów ciekłych; 13 - DPPL elastyczny, wielkiej litery dla rodzaju materiału: A - stal, B - aluminium, C - drewno, D - sklejka, F - materiał drewnopochodny, G - tektura, H - tworzywo sztuczne, L - tkanina włókiennicza, M - papier wielowarstwowy, N - metal (oprócz stali lub aluminium); III Wielka litera X, Y lub Z (znaczenie jak wyżej dla opakowań); IV Miesiąc i rok (dwie ostatnie cyfry) produkcji; V Znak państwa dopuszczającego - znak przewidziany dla pojazdów w ruchu międzynarodowym (np. dla Polski - PL); VI Skrót lub nazwa władzy dopuszczającej, lub nazwa producenta; VII Obciążenie użyte przy badaniu wytrzymałości na spiętrzanie [kg]; dla DPPL nieprzystosowanych do spiętrzania - cyfra 0"; VII Maksymalna dopuszczalna masa brutto [kg]. I 4. Oznakowanie opakowań dużych składa się z następujących symboli, numerów i liter: Przykład oznakowania opakowania dużego: I II III IV V VI VII VIII Poszczególne symbole, numery i litery oznaczają: 50H X PL COBRO I Symbol ONZ dla opakowań II Kod opakowania składający się z: dwóch cyfr arabskich oznaczających: 50 - opakowanie duże sztywne, 51 - opakowanie duże elastyczne, Wielkiej litery oznaczającej rodzaj materiału (znaczenie liter jak dla DPPL); III Wielka litera X, Y lub Z (znaczenie jak wyżej dla opakowań); IV Miesiąc i rok (dwie ostatnie cyfry) produkcji; V Znak państwa dopuszczającego - znak przewidziany dla pojazdów w ruchu międzynarodowym (np. dla Polski - PL); VI Skrót lub nazwa władzy dopuszczającej, lub nazwa producenta; VII Obciążenie użyte przy badaniu wytrzymałości na spiętrzanie [kg]; zakaz spiętrzania - cyfra 0";

10 Cpn r. VIII Maksymalna dopuszczalna masa brutto [kg]. 5. Znakowanie sztuk przesyłek Każda sztuka przesyłki powinna być oznakowana numerem identyfikacyjnym UN towaru w niej zawartego, poprzedzonego literami UN. Opakowanie zbiorcze powinno mieć dodatkowo napis OPAKOWANIE ZBIORCZE, w języku urzędowym kraju nadania i dodatkowo w języku francuskim, niemieckim lub angielskim. Opakowanie awaryjne powinno mieć dodatkowo napis OPAKOWANIE AWARYJNE. Dla sztuk przesyłek towarów klasy 1, 2 i 7 wymagane jest umieszczenie na opakowaniu dodatkowych informacji, jak na przykład: dla klasy 1 oficjalnej nazwy przewozowej lub oznakowanie dopuszczone przez wojskową władzę właściwą dla przesyłek wojskowych, dla klasy 2 tylko naczynia wielokrotnego napełniania numeru UN i oficjalnej nazwy przewozowej, dla klasy 7 napisu identyfikującego odbiorcę, numeru UN i oficjalnej nazwy przewozowej, symbolu promieniowania. Dodatkowe oznakowanie określone jest szczegółowo w , i RID/Zał. Strzałki kierunkowe ( RID/Zał. 2 dawna nalepka nr 11) powinny być naniesione na: opakowania kombinowane z opakowaniami wewnętrznymi zawierającymi materiały ciekłe, opakowania pojedyncze wyposażone w otwory odpowietrzające, naczynia kriogeniczne do przewozu gazów skroplonych schłodzonych. Wzór strzałek kierunkowych znajduje się w paragrafie 16. Szczegółowe zasady znakowania i kodowania opakowań zawarte są w części 6 RID/Zał. 2. Rozdział 4 Jednostki transportowe do przewozu towarów niebezpiecznych 9. Warunki dotyczące jednostek transportowych 1. Towary niebezpieczne należy przewozić z wykorzystaniem jednostek transportowych odpowiednich dla danego towaru, gwarantujących bezpieczeństwo w czasie transportu. 2. Jednostki transportowe powinny być oznakowane zgodnie z obowiązującymi przepisami RID/Zał. 2. Zbiorniki wagonów-cystern i kontenerów-cystern powinny spełniać wymagania części 4 i 6 RID/Zał. 2. Spełnienie tych warunków kontrolowane jest przez Transportowy Dozór Techniczny (władza właściwa) oraz powinno być sprawdzane przez pracowników PKP CARGO S.A. przed przyjęciem ich do przewozu, jak również w czasie przewozu (na stacji przełączenia, przeznaczenia przesyłki). Wagony-cysterny przeznaczone do przewozu materiałów klasy 2 (gazów) powinny posiadać zestawy kołowe bezobręczowe. Wagony-cysterny i kontenery-cysterny załadowane towarem niebezpiecznym lub próżne nieoczyszczone po materiale niebezpiecznym, z przekroczonym terminem badania okresowego zbiornika dla materiału niebezpiecznego (ostatni dzień miesiąca Załącznik 10 AVV C1.5), nie mogą być przewożone. W przypadku stwierdzenia przekroczenia terminu tego badania okresowego, wagon-cysterna lub kontener-cysterna nie może być przyjęty do przewozu, a będący w trakcie przewozu należy zatrzymać i postawić do dyspozycji nadawcy. Wagon-cysterna i kontener cysterna, z przekroczonym terminem badania okresowego, w stanie ładownym może być przewożony tylko za zgodą władzy właściwej, a w stanie próżnym nieoczyszczonym po materiale niebezpiecznym, za zgodą władzy właściwej lub wyłącznie w celu przeprowadzenia badań. 3. Wagony i kontenery nie powinny mieć wewnątrz żadnych wystających części metalowych nie będących elementami wyposażenia. Dla przewozu materiałów i przedmiotów wybuchowych podklas 1.1, 1.2, 1.3, 1.5, 1.6, wagony powinny być wyposażone w blachy odiskierne, które nie mogą być przymocowane bezpośrednio do podłogi wagonu. W przypadku braku blach odiskiernych hamulec wagonu powinien być wyłączony. 4. Towary dopuszczone do przewozu luzem powinny być przewożone w wagonach krytych, wagonach odkrytych z oponami wagonowymi, w wagonach z rozsuwanym dachem, jak również w kontenerach i wagonach specjalistycznych do przewozu towaru luzem zgodnie z działem 7.3 RID/Zał Wagony własności PKP CARGO S.A. przewidziane pod załadunek materiałów wybuchowych i promieniotwórczych powinny być kwalifikowane przez rewidenta taboru, z wystawieniem zawiadomienia Mw Kodowanie wagonów-cystern, kontenerów-cystern, wagonów-baterii i MEGC, dla przewozu materiałów klasy 2 Cztery części kodu (podanego dla danego materiału w dziale 3.2 tabela A kolumna 12 RID/Zał. 2) mają następujące znaczenie: CZĘŚĆ OPIS KOD I OPIS CYSTERNY 1 Typy cystern, wagonówbaterii lub MEGC C = cysterna, wagon-bateria lub MEGC dla gazów sprężonych; P = cysterna, wagon-bateria lub MEGC dla gazów skroplonych lub gazów rozpuszczonych; R = cysterna dla gazów skroplonych silnie schłodzonych. 2 Ciśnienie X = wartość minimalnego odnośnego ciśnienia próbnego w barach, zgodnie z tabelą pod RID/Zał. 2, lub obliczeniowe 22 = minimalne ciśnienie obliczeniowe w barach. 3 Otwory (patrz B = cysterna z dolnymi otworami z 3 zamknięciami do napełniania lub rozładunku albo wagon-bateria lub MEGC

11 Cpn r. CZĘŚĆ OPIS KOD I OPIS CYSTERNY pod i RID/Zał. 2) z otworami poniżej lustra cieczy lub do gazów sprężonych; C = cysterna z górnymi otworami z 3 zamknięciami do napełniania lub rozładunku, poniżej lustra cieczy tylko z otworami wyczystkowymi; D = cysterna z górnymi otworami z 3 zamknięciami do napełniania lub rozładunku albo wagon-bateria lub MEGC, 4 Zawór bezpieczeństw a bez otworów poniżej lustra cieczy. N = cysterna, wagon-bateria lub MEGC z zaworem bezpieczeństwa zgodnie z lub RID/Zał. 2, które nie są hermetycznie zamknięte; H = cysterna, wagon-bateria lub MEGC hermetycznie zamknięta. Uwagi 1. Przepisy specjalne TU17 wskazane w dziale 3.2 tabela A kolumna 13 RID/Zał. 2 dla pewnych gazów oznaczają, że gaz może być przewożony tylko w wagonie-baterii lub MEGC, których elementy są naczyniami. 2. Ciśnienia wskazane na samej cysternie lub na tabliczce nie powinny być mniejsze niż wartość X lub minimalne ciśnienie obliczeniowe. Hierarchia cystern dla materiałów klasy 2 KOD CYSTERNY KODY DOPUSZCZALNE KOD CYSTERNY KODY DOPUSZCZALNE C*BN C#BN, C#CN, C#DN, C#BH, C#CH, C#DH P*CN P#CN, P#DN, P#CH, P#DH C*BH C#BH, C#CH, C#DH P*CH P#CH, P#DH C*CN C#CN, C#DN, C#CH, C#DH P*DN P#DN, P#DH C*CH C#CH, C#DH P*DH P#DH C*DN C#DN, C#DH R*BN R#BN, R#CN, R#DN C*DH C#DH R*CN R#CN, R#DN P*BN P#BN, P#CN, P#DN, P#BH, P#CH, P#DH R*DN R#DN P*BH P#BH, P#CH, P#DH Wartość ciśnienia oznaczona symbolem # powinna być równa lub większa od wartości ciśnienia oznaczonej symbolem *. Uwaga. Niniejsza hierarchia nie bierze pod uwagę ewentualnych przepisów specjalnych (patrz pod i RID/Zał. 2) dla pojedynczych pozycji. 11. Kodowanie wagonów-cystern, kontenerów-cystern, dla przewozu materiałów klasy 3-9 Cztery części kodu (podanego dla danego materiału w dziale 3.2 tabela A kolumna 12 RID/Zał. 2) mają następujące znaczenie: POZ. OPIS KOD I OPIS CYSTERNY 1 Typ cysterny L = cysterny dla materiałów w stanie ciekłym (materiały ciekłe lub stałe nadawane do przewozu w stanie stopionym); S = cysterny dla materiałów w stanie stałym (materiały sproszkowane lub granulowane). 2 Ciśnienie G = minimalne ciśnienie obliczeniowe zgodne z ogólnymi wymaganiami pod RID/Zał. 2; obliczeniowe 3 Otwory (patrz pod RID/Zał. 2) 1,5; 4; 2,65; 10; 15; 21 = minimalne ciśnienie obliczeniowe w barach (patrz pod RID/Zał. 2). A = cysterna z dolnymi otworami do napełniania/rozładunku, z 2 zamknięciami; B = cysterna z dolnymi otworami do napełniania/rozładunku, z 3 zamknięciami; C = cysterna z górnymi otworami do napełniania/rozładunku, poniżej lustra cieczy tylko otwory wyczystkowe; D = cysterna z górnymi otworami do napełniania lub rozładunku i bez otworów poniżej lustra cieczy. 4 Zawór V = Cysterna z urządzeniem wentylacyjnym zgodnie z RID/Zał. 2, bez przerywacza płomieni; lub cysterna bezpieczeństwa nie odporna na eksplozję; F = Cysterna z urządzeniem wentylacyjnym zgodnie z RID/Zał. 2, wyposażona w przerywacz płomienia; lub cysterna odporna na eksplozję; N = cysterna bez urządzenia wentylacyjnego zgodnie z RID/Zał. 2 i nie zamknięta hermetycznie; H = cysterna hermetycznie zamknięta. Hierarchia cystern dla materiałów klas 3-9 Cysterny z innymi kodami niż podane w tej tabeli lub w dziale 3.2 tabela A RID/Zał. 2 mogą być również użytkowane, pod warunkiem, że każdy element (liczbowy lub literowy) kodu zapewnia ten sam lub wyższy poziom bezpieczeństwa, jak odpowiadający mu element kodu wskazany w dziale 3.2 tabela A RID/Zał. 2, zgodnie z następującą rosnącą kolejnością: Typ cysterny: S L Ciśnienie obliczeniowe: G 1,5 2, bar Otwory: A B C D Zawory bezpieczeństwa / urządzenia zabezpieczające: V F N H. Przykład: - cysterna z kodem L10CH, jest dopuszczona do przewozu materiału, któremu przyporządkowany jest kod cysterny L4BN. - cysterna z kodem L4BN jest dopuszczona do przewozu materiału, któremu przyporządkowany jest kod cysterny SGAN. - cysterna z kodem L4BH nie jest dopuszczona do przewozu materiału, któremu przyporządkowany jest kod cysterny S10AH. Uwaga. Hierarchia zbiorników nie uwzględnia ewentualnych przepisów specjalnych (patrz pod i RID/Zał. 2). Przykłady znaczenia kodów cystern: UN 1017 CHLOR kod cysterny P22DH (cysterna, wagon-bateria lub MEGC dla gazów skroplonych lub gazów rozpuszczonych; minimalne ciśnienie obliczeniowe 22 bary; cysterna z górnymi otworami z 3 zamknięciami do napełniania lub rozładunku albo wagon-bateria lub MEGC, bez otworów poniżej lustra cieczy; hermetycznie zamknięta cysterna, wagon-bateria lub MEGC).

12 Cpn r. UN 3469 FARBA ZAPALNA ŻRĄCA, GP I kod cysterny L10CH (cysterna do materiałów ciekłych; ciśnienie obliczeniowe 10 bar; cysterna z górnymi otworami do napełniania lub rozładunku, która poniżej lustra cieczy ma tylko otwory wyczystkowe; cysterna hermetycznie zamknięta). Rozdział 5 Zasady oznakowania opakowań i jednostek transportowych 12. Oznakowanie nalepkami ostrzegawczymi 1. Nadawca towarów niebezpiecznych zobowiązany jest umieścić A. Nalepki ostrzegawcze na: 1) sztukach przesyłek, 2) DPPL, 3) opakowaniach dużych, 4) kontenerach małych. B. Duże nalepki ostrzegawcze na obu ścianach bocznych: 1) wagonów-cystern, 2) wagonów-baterii, 3) wagonów z odejmowalnymi zbiornikami, 4) innych rodzajach wagonów niż w/w. C. Duże nalepki ostrzegawcze na obu ścianach bocznych i obu ścianach czołowych: 1) wieloelementowych kontenerów do gazu (MEGC), 2) cystern przenośnych, 3) kontenerów-cystern, 4) kontenerów wielkich. 2. Nalepki powinny być odporne na oddziaływanie warunków atmosferycznych bez znaczącej utraty swojej jakości. Opisy nalepek podane są w 14, a wzory nalepek w 15 (zgodnie z częścią 5 RID/Zał. 2). 3. Nalepki ostrzegawcze należy umieszczać na wagonach w taki sposób, aby były dobrze widoczne podczas przewozu. Zamiast nalepek mogą być stosowane również trwale naniesione oznakowania odpowiadające dokładnie wzorom nalepek. 4. Wymiary nalepek: 1) Nalepka ostrzegawcza - romb o boku minimum 100 mm, 2) Duża nalepka ostrzegawcza - romb o boku minimum 250 mm (nalepki mogą być zmniejszone do wymiaru boku 150 mm). 5. Na przesyłkach z towarami niebezpiecznymi, które pod względem oznakowania muszą odpowiadać również przepisom dotyczącym innych rodzajów transportu (np. w przewozach promowych), powinny być umieszczone dodatkowo nalepki ostrzegawcze odpowiadające postanowieniom tych przepisów (np. morskich). 13. Oznakowanie pomarańczowymi tablicami identyfikacyjnymi i pasami wyróżniającymi 1. Nadawca towarów niebezpiecznych zobowiązany jest do umieszczenia pomarańczowej tablicy identyfikacyjnej na każdej ścianie bocznej wagonu lub kontenera, ładownego lub próżnego nieoczyszczonego: 1) wagonu-cysterny, 2) wagonu-baterii, 3) wagonu z cysternami odejmowalnymi, 4) kontenera-cysterny, 5) wieloelementowego kontenera do gazu (MEGC), 6) cysterny przenośnej, 7) wagonu do przewozu towaru luzem, 8) kontenera małego lub wielkiego do przewozu towaru luzem. Nadawca może umieścić taką tablicę także na wagonie z całowagonowym ładunkiem sztuk przesyłki tego samego towaru. 2. Pomarańczowa tablica identyfikacyjna ma kształt prostokąta w kolorze pomarańczowym, o wymiarach: 40 cm (podstawa) i 30 cm (wysokość) (z tolerancją ±10%), z czarnym pasem na obwodzie i w połowie tablicy. Wykonana może być w postaci: płyty metalowej, płyty z folii samoprzylepnej lub w innej formie pod warunkiem, że użyty materiał będzie odporny na działanie warunków atmosferycznych i zapewni trwałość oznaczenia. Wysokość cyfr 100 mm, grubość linii i cyfr 15 mm. Licznik - numer identyfikacyjny zagrożenia (2 lub 3 cyfry), który w określonych przypadkach może być poprzedzony literą X patrz RID/Zał. 2. Mianownik - numer identyfikacyjny towaru UN (4 cyfry) - patrz dział 3.2 tabela A RID/Zał. 2. Znaczenie cyfr w numerze identyfikacyjnym zagrożenia: 2 Wydzielanie się gazu spowodowane ciśnieniem lub reakcją chemiczną

13 Cpn r. 3 Zapalność materiałów ciekłych (par) i gazów lub materiał ciekły samonagrzewający się 4 Zapalność materiałów stałych lub materiał stały samonagrzewający się 5 Działanie utleniające 6 Działanie trujące lub niebezpieczeństwo zakażenia 7 Działanie promieniotwórcze 8 Działanie żrące 9 Zagrożenie samorzutną gwałtowną reakcją. Jeżeli zagrożenie materiału może być wystarczająco określone jedną cyfrą, wówczas po tej cyfrze stawia się zero: Np. 80 materiał żrący, np. kwas siarkowy Podwojenie danej cyfry wskazuje na nasilenie odpowiedniego zagrożenia: Np materiał ciekły łatwo zapalny, np. benzyna Druga lub trzecia cyfra wskazuje na dodatkowe zagrożenie / zagrożenia: Np. 268 gaz trujący żrący - np. amoniak Jeżeli numer zagrożenia jest poprzedzony literą X to oznacza to, że materiał reaguje niebezpiecznie z wodą: Np. X886 materiał silnie żrący trujący, który niebezpiecznie reaguje z wodą, np. kwas siarkowy dymiący. 3. Pasy wyróżniające na cysternach Wagony kolei 1435 mm (5.3.5 RID) Wagony-cysterny przeznaczone dla przewozu gazów skroplonych, skroplonych silnie schłodzonych lub rozpuszczonych oznacza się nie odblaskowym pasem pomarańczowym o szerokości około 30 cm, który otacza zbiornik poziomo na wysokości osi podłużnej zbiornika. Jeśli w cysternie oznaczonej pasem pomarańczowym przewożony jest materiał niebezpieczny, dla którego nie jest wymagane oznaczenie cysterny pasem pomarańczowym, to pas ten w czasie przewozu powinien być całkowicie zakryty ( RID). Wagony kolei 1520 mm ( i Zał. 2) Wagony-cysterny oznacza się wzdłuż części cylindrycznej zbiornika na wysokości jego osi podłużnej, poziomymi pasami o szerokości i o barwie zgodnie z poniższą tabelą: UN NAZWA TOWARU PRZEWOZOWA TECHNICZNA BARWA PASA Szerokość pasa 30 cm 1005 AMONIAK - Żółty 1017 CHLOR - Ciemno-zielony Gazy zapalne z kodem klasyfikacyjnym 2F, 3F i 4F - Czerwony Szerokość pasa 50 cm 1079 DITLENEK SIARKI Bezwodnik siarkawy Czarna 1092 AKROLEINA STABILIZOWANA - Czarna 1131 DISIARCZEK WĘGLA - Pomarańczowa 1162 DIMETYLODICHLOROSILAN - Pomarańczowa 1230 METANOL - Czarna 1250 METYLOTRICHLOROSILAN - Pomarańczowa 1325 MATERIAŁ STAŁY ZAPALNY ORGANICZNY, I.N.O. Kaprolaktam Czerwona 1381 FOSFOR ŻÓŁTY - Czerwona 1649 MIESZANINA PRZECIWSTUKOWA DO PALIW SILNIKOWYCH Płyn etylowy Zielona 2304 NAFTALEN STOPIONY - Czerwona 2448 SIARKA STOPIONA - Czerwona 3082 MATERIAŁ ZAGRAŻAJĄCY ŚRODOWISKU CIEKŁY, I.N.O. Paraantracen Ciemno niebieska Kwasy nieorganiczne ciekłe, mające kody klasyfikacyjne: C1, C3, CF1, CW1, CO1, CT1 - Żółta 4. Wagony kolei 1520 mm mogą mieć napisy w języku rosyjskim, a rozmieszczenie oznakowania i napisów musi być zgodne z przepisami stosowanymi w kraju włączenia wagonu do eksploatacji. 5. Przykład oznakowania wagonu-cysterny i przykład usytuowania zaworów zawiera załącznik nr Opis nalepek i znaków ostrzegawczych OPIS KSZTAŁT I WYMIAR NALEPKI OSTRZEGAWCZE Na opakowania, DPPL, opakowania duże (pkt ) Romb o boku minimum 100 mm Na wagony, cysterny, kontenery (pkt ) Romb o boku minimum 250 mm (dopuszcza się 150 mm) ZNAKI OSTRZEGAWCZE Strzałki kierunkowe (pkt ) Wymagane są na: - opakowania kombinowane z opakowaniami wewnętrznymi zawierającymi materiały ciekłe, - opakowania pojedyncze wyposażone w otwory odpowietrzające, - naczynia kriogeniczne do przewozu gazów skroplonych schłodzonych Symbol promieniowania trójlistek dla sztuk przesyłek Typ wymiary oparte na wewnętrznym kole o promieniu x 4 mm

14 Cpn r. B(U), Typ B(M), Typ C (pkt ) Przewóz w komunikacji kombinowanej kolejowo-morskiej lub kolejowo-lotniczy (oznakowanie zgodne z Kodeksem IMDG lub Instrukcjami Technicznymi ICAO). Np. materiały zanieczyszczające środowisko wodne wg Kodeksu IMDG (pkt ) Przewóz w ilościach ograniczonych (pkt ) Materiały przewożone w stanie pogrzanym (pkt. 5.3.) Materiały zagrażające środowisku Dotyczy manewrowania Nr 13 i nr 15 (pkt ) Jednostka wypełniona gazem (pkt ) Przewóz wg przepisu specjalnego CW 36 (pkt RID) Trójkąt równoramienny o podstawie: 100 mm dla opakowań lub 300 mm dla wagonów Romb o boku co najmniej 100 mm trójkąt równoboczny o boku co najmniej 250 mm Romb o boku 100 mm Prostokąt formatu A7-74 x 105 mm Prostokąt o bokach 300 x 250 mm, wysokość liter min. 25 mm Oznakowanie na drzwiach wagonu/kontenera - wysokość liter minimum 25 mm INNE OZNAKOWANIA Pomarańczowa tablica identyfikacyjna (pkt ) Prostokąt o bokach 40 x 30 cm Pas pomarańczowy (pkt RID, Zał. 2 do SMGS) Szerokość 30 cm Pasy różnych barw: UN 1005 amoniak bezwodny (żółty), Szerokość 30 cm UN 1017 chlor (ciemno-zielony), gazy zapalne o kodzie 2F, 3F, 4F (czerwony) (pkt Zał. 2) Pasy różnych barw dla wyszczególnionych materiałów (pkt Zał. 2) Symbol ONZ dla opakowań (pkt , , , , ) Oznakowanie dla towarów niebezpiecznych przewożonych w ilościach wyłączonych spod przepisów RID. (Dział 3.5 RID) Znak Π (pi) - znak zgodności na ciśnieniowych urządzeniach transportowych wg rozporządzenia MI z dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie ciśnieniowych urządzeń transportowych (Dz.U ) Szerokość 50 cm W kole umieszczone nad sobą małe litery u i n Kwadrat o boku min. 100 mm, białe tło, czerwone lub czarne znaki. * pierwszy numer nalepki ostrzegawczej, z kolumny 5 tabeli A. ** nazwa nadawcy lub odbiorcy, o ile nie podano w innym miejscu sztuki przesyłki Nie mniejszy niż 5 mm

15 Cpn r. 15. WZORY NALEPEK OSTRZEGAWCZYCH nr 1 Materiały wybuchowe podklas 1.1, 1.2, 1.3 nr 1.4 Materiały wybuchowe podklasy 1.4 Nr 1.5 Materiały wybuchowe podklasy 1.5 Nr 1.6 Materiały wybuchowe podklasy 1.6 Nr 2.1 Gazy zapalne Nr 2.2 Gazy niepalne nietrujące Nr 2.3 Gazy trujące Nr 3 Materiały ciekłe zapalne Nr 4.1 Materiały stałe zapalne, Materiały samoreaktywne, Materiały stałe wybuchowe odczulone Nr 4.2 Materiały samozapalne Nr 4.3 Materiały wydzielające w zetknięciu z wodą gazy zapalne Nr 5.1 Materiały utleniające Nr 5.2 Nadtlenki organiczne Nr 6.1 Materiały trujące

16 Cpn r. Nr 6.2 Materiały zakaźne Nr 7A Materiały promieniotwórcze kategoria I - BIAŁA Nr 7B Materiały promieniotwórcze kategoria II - ŻÓŁTA Nr 7C Materiały promieniotwórcze kategoria III - ŻÓŁTA Nr 7D Materiały promieniotwórcze (duża nalepka) Nr 7E Materiały promieniotwórcze rozszczepialne Nr 8 Materiały żrące 16. WZORY ZNAKÓW OSTRZEGAWCZYCH Nr 9 Różne materiały i przedmioty niebezpieczne Strzałki kierunkowe Symbol promieniowania Materiały skażające środowisko wodne lub Przewóz w ilościach ograniczonych Materiały przewożone w stanie podgrzanym Materiały zagrażające środowisku

17 10 cm 30 cm 10 cm Cpn r. Nr 15 Zakaz odrzutu i staczania Nr 13 Ostrożnie przetaczać Przy przewozie sztuk przesyłek z gazami, w wagonach / kontenerach bez możliwości wentylacji - wg przepisu CW WZORY INNYCH OZNAKOWAŃ OSTRZEGAWCZYCH cm Pomarańczowa tablica identyfikacyjna UN 1005 amoniak bezwodny UN 1017 chlor Gazy zapalne 2F, 3F, 4F jednostka wypełniona gazem Gazy: skroplone, skroplone silnie schłodzone, rozpuszczone pas szerokości 30 cm kolej 1435 i 1520 mm UN 1079 ditlenek siarki, UN 1092 akroleina stabilizowana, UN 1230 metanol UN 1131 disiarczek węgla, UN 1162 dimetylodichlorosilan, UN 1250 metylotrichlorosilan UN 1325 kaprolaktam, UN 1381 fosfor żółty, UN 2304 naftalen stopiony, UN 2448 siarka stopiona UN 1649 mieszanina przeciwstukowa do paliw silnikowych UN 3082 materiał zagrażający środowisku ciekły, i.n.o. Materiały żrące o kodzie C1, C3, CF1, CW1, CO1, CT1 Pas szerokości 30 cm kolej 1520 mm Pas szerokości 50 cm kolej 1520 mm Symbol ONZ dla opakowań, umieszczony na opakowaniach, DPPL, opakowaniach dużych, naczyniach ciśnieniowych Symbol dla oznakowania przewozu w ilościach wyłączonych spod przepisów RID Znak zgodności Π

18 Cpn r. Rozdział 6 Zasady ładowania i pakowania towarów niebezpiecznych 18. Zasady pakowania i ładowania razem Pakowanie towarów niebezpiecznych do jednego opakowania powinno być realizowane z uwzględnieniem zakazu ładowania razem z innymi towarami, z którymi mogą reagować w sposób niebezpieczny. Za reakcje niebezpieczne uważa się: 1) spalanie i/lub wydzielanie znacznych ilości ciepła, 2) wydzielanie gazów zapalnych, duszących, utleniających i/lub trujących, 3) powstawanie materiałów żrących, 4) powstawanie materiałów niestabilnych, 5) niebezpieczny wzrost ciśnienia (tylko w odniesieniu do cystern). Szczegółowe zasady pakowania towarów niebezpiecznych zawarte są w dziale 4.1 RID/Zał. 2 - przepisy specjalne MP, których kody podane są w kolumnie 9b tabeli A w dziale 3.2 RID/Zał Zasady ładowania sztuk przesyłek do jednostek transportowych 1. Do przewozu towarów niebezpiecznych powinien być wykorzystany tylko taki kontener wielki lub nadwozie wymienne, w którym nie ma takich uszkodzeń jak: a) wygięcia, pęknięcia i złamania elementów konstrukcyjnych lub elementów nośnych, mogących wpływać na integralność kontenera do przewozu towaru luzem, kontenera lub nadwozia wymiennego, lub o głębokości większej niż 19 mm przy jakiejkolwiek długości deformacji; b) jedno miejsce złączone niewłaściwie (np. miejsce złączone na zakładkę) lub więcej niż jedno miejsce złączone, w górnych lub dolnych belkach nośnych albo w belkach drzwi; c) więcej niż dwa miejsca złączone w którejkolwiek górnej lub dolnej bocznej belce nośnej; d) miejsce złączone w progu drzwiowym lub w słupku narożnym; e) zawiasy drzwiowe i okucia, zakleszczone, ukręcone, zerwane, brakujące lub w inny sposób nieczynne; f) nieszczelne uszczelnienia i uszczelki; g) zniekształcenie konstrukcji kontenera lub nadwozia wymiennego uniemożliwiające prawidłowe ustawienie urządzenia przeładunkowego, założenie i mocowanie na wagonie lub pojeździe, lub wstawienie do ładowni statku. h) każde uszkodzenie w wyposażeniu do podnoszenia lub w punktach do uchwycenia dla urządzeń przeładunkowych, i) każde uszkodzenie wyposażenia obsługowego lub roboczego. 2. Bez względu na użyty materiał, nie są dopuszczalne wady jakości któregokolwiek elementu kontenera lub nadwozia wymiennego takie jak występowanie przerdzewiałych miejsc w bocznych ścianach metalowych lub pokruszonych miejsc w elementach z włókna szklanego. Dopuszcza się normalne zużycie, w tym utlenienie (rdzę) i istnienie nieznacznych śladów uderzenia i zadrapania, a także innych uszkodzeń, które nie czynią kontenera lub nadwozia wymiennego niezdatnym do użytku ani nie szkodzą jego szczelności przed opadami atmosferycznymi. 3. Kontener lub wagon powinien być sprawdzony przed załadunkiem, celem upewnienia się, czy nie zawiera pozostałości poprzedniego ładunku i czy w podłodze i ścianach wewnętrznych nie ma wystających elementów. 4. Szczegółowe zasady załadunku do jednego wagonu lub kontenera sztuk przesyłek oznakowanych różnymi nalepkami ostrzegawczymi zawarte są w dziale 7.5 RID/Zał. 2 dopuszczenia dokonuje się na podstawie porównania numerów wzorów nalepek ostrzegawczych umieszczonych na sztukach przesyłek, zgodnie z zasadami podanymi w tabeli w RID/Zał. 2, a dla towarów klasy 1 na podstawie porównania liter grup zgodności podanych w tabeli w RID/Zał. 2. Zakazy załadunku razem dla sztuk przesyłki mają zastosowanie również dla sztuk przesyłki i kontenerów małych oraz różnych kontenerów małych w wagonie lub w kontenerze wielkim, przewożącym jeden lub kilka kontenerów małych. Uwaga. Zgodnie z , na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do tego samego wagonu lub kontenera, powinny być sporządzone oddzielne dokumenty przewozowe.

19 Cpn r. Tabela ładowania razem Numer nalepki , 2.2, A, 7B, 7C 8 9 d) b) 1.4 a) a) a) a) a) a) a) a) a) a) a) a), b), c) 1.5 patrz b) 1.6 b) 2.1, 2.2, a) X X X X X X X X X X X X a) X X X X X X X X X X X X 4.1 a) X X X X X X X X X X X X X 4.2 a) X X X X X X X X X X X X 4.3 a) X X X X X X X X X X X X 5.1 d) a) X X X X X X X X X X X X 5.2 a) X X X X X X X X X X X X X 6.1 a) X X X X X X X X X X X X 6.2 a) X X X X X X X X X X X X 7A, 7B, a) X X X X X X X X X X X X 7C 8 a) X X X X X X X X X X X X 9 b) a), b), c) b) b) X X X X X X X X X X X X X - załadunek razem jest dopuszczony a) Dopuszczony jest załadunek razem materiałów i przedmiotów podklasy 1.4S. b) Dopuszczony jest załadunek razem towarów klasy 1 i urządzeń ratujących życie (UN 2990 i 3072). c) Dopuszczony jest załadunek razem nadmuchiwaczy poduszek powietrznych lub modułów poduszek powietrznych lub napinaczy pasów bezpieczeństwa z podklasy 1.4, grupa zgodności G (UN 0503), z nadmuchiwaczami poduszek powietrznych lub modułami poduszek powietrznych lub napinaczami pasów bezpieczeństwa z klasy 9 (UN 3268). d) Dopuszczony jest załadunek razem materiałów wybuchowych kruszących (z wyjątkiem UN 0083 MATERIAŁ WYBUCHOWY KRUSZĄCY TYP C), z azotanem amonu i nawozami sztucznymi zawierającymi azotan amonu, z klasy 5.1 (UN 1942 i UN 2067), pod warunkiem, że całość będzie uważana za materiał wybuchowy klasy 1, pod względem oznakowania dużymi nalepkami ostrzegawczymi, oddzielania, załadunku i maksymalnego dopuszczalnego ładunku. 5. Wagony i kontenery powinny być w razie potrzeby wyposażone w urządzenia do mocowania i manipulowania towarami niebezpiecznymi (np. nadmuchiwane poduszki, pasy mocujące, ściany przestawne, ruchome uchwyty). Sztuki przesyłki powinny być unieruchomione w taki sposób, aby w normalnych warunkach przewozu uniemożliwić przemieszczenie sztuk przesyłek, mogące zmienić ich ustawienie lub prowadzić do ich uszkodzenia. Jeżeli towary niebezpieczne będą przewożone razem z innymi towarami (np. ciężkie maszyny lub skrzynie), to wszystkie towary powinny być tak zamocowane lub zaklinowane w wagonie lub kontenerze, że zapobiegnie to wydostaniu się towarów niebezpiecznych. Przemieszczenia sztuk przesyłek mogą być wyeliminowane przez wypełnienie wolnych przestrzeni drewnem lub przez naprężenie urządzeń mocujących. Jeżeli będą używane takie napinacze, jak opaski lub taśmy, to nie mogą one być zbyt mocno napięte, aby nie spowodować uszkodzenia lub zdeformowania sztuki przesyłki. 6. Sztuki przesyłki nie powinny być spiętrzane, chyba, że są do tego zaprojektowane i jest to dopuszczone przez przepisy ładunkowe. Jeżeli różne rodzaje sztuk przesyłek, zaprojektowanych do spiętrzania, będą ładowane razem, to należy zwrócić uwagę na wzajemną zgodność piętrzenia. Jeżeli jest to wymagane, to dolne sztuki przesyłek powinny być chronione przy pomocy dodatkowych środków podtrzymujących przed uszkodzeniem przez spiętrzone sztuki przesyłek. 7. Pojazdy drogowe i ich ładunek niebezpieczny, przyjmowane do przewozu w komunikacji kolejowo-drogowej, powinny spełniać wymagania Umowy europejskiej o międzynarodowym przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (ADR). Rozdział 7 Przyjęcie do przewozu przesyłek z towarami niebezpiecznymi, dokumentacja przewozowa 20. Czynności poprzedzające zawarcie umowy przewozu 1. Klient, który zamierza nadać do przewozu towary niebezpieczne, składa Zamówienie na wagony, w którym w rubryce nazwa towaru wpisuje oficjalną nazwę przewozową towaru niebezpiecznego zgodną z RID/Zał. 2, natomiast w rubryce Uwagi wpisuje numer identyfikacyjny towaru (numer UN) oraz w przypadku nadania wagonów z TWR litery TWR. Nadawca wagonów dostarczonych przez klienta przekazuje powyższe dane w sposób uzgodniony z PKP CARGO S.A. 2. Przy nadaniu gazów skroplonych silnie schłodzonych, pracownik PKP CARGO S.A. uzgadnia z nadawcą dopuszczalny czas przewozu, z uwagi na gwarantowany przez nadawcę czas zamknięcia zaworu bezpieczeństwa - zgodnie z d) RID/Zał. 2.

20 Cpn r. 3. Numer identyfikacyjny zagrożenia, numer identyfikacyjny towaru oraz - w przypadku wagonów z towarami wysokiego ryzyka litery TWR, powinny być wpisane w rubryce Uwagi w następujących dokumentach: 1) wykazie zdawczym (R-25, R-26), 2) zawiadomieniu o wagonach gotowych do zabrania (R-27, R-28), 3) poleceniu na wagony przeznaczone do odstawienia z / włączenia do pociągu Nr... (R-10), 4) wykazie wagonów w składzie pociągu (R-7), 4. Stacja nadania, planując zestawianie składów pociągów z towarami niebezpiecznymi, ustala swoje potrzeby w zakresie zapewnienia odpowiednich wagonów ochronnych dla włączenia ich do składu pociągu. 5. Pełna informacja o towarze niebezpiecznym zawarta jest w liście przewozowym. 6. Nadawca ma obowiązek ustalenia masy napełnienia gazu, załadowanego do nie oczyszczonych wagonów-cystern, z uwzględnieniem pozostałości ostatniego ładunku. W liście przewozowym podaje się, jako masę towaru, sumę masy pozostałości w cysternie i masy napełnionej. Podana masa towaru powinna odpowiadać masie całkowitej cysterny po odjęciu masy własnej cysterny. Wzmiankę NAPEŁNIONA MASA... kg można wpisać do listu przewozowego, w komunikacji krajowej w rubryce 21, w komunikacji CIM w rubryce 7 (zgodnie z c) RID), w komunikacji SMGS w rubryce 4 (zgodnie z c) Zał. 2). 21. Zasady wypełniania listu przewozowego 1. List przewozowy powinien być wypełniony czytelnie i wyraźnie, w komunikacji krajowej i międzynarodowej CIM zgodnie z działem 5.4 RID; w komunikacji międzynarodowej SMGS zgodnie z działem 5.4 Zał Rubryki listów przewozowych przeznaczone dla zapisów o przesyłce niebezpiecznej: List przewozowy w komunikacji Nazwa materiału rubr. nr Znak X rubr. nr krajowej CIM SMGS W przewozach międzynarodowych zapisy w języku polskim należy uzupełnić: 1) list w komunikacji CIM o zapis w języku niemieckim lub francuskim lub angielskim, 2) list w komunikacji SMGS o zapis w języku rosyjskim. Zapisy w liście przewozowym mogą być wykonane wielkimi lub małymi literami. Do listu przewozowego wpisuje się tylko oficjalną nazwę przewozową napisaną wielkimi literami w tabeli A dział 3.2 RID/Zał. 2, bez części opisowej napisanej tam małymi literami. Przykłady wypełnienia listu przewozowego na przewóz przesyłek towarów niebezpiecznych zawarte są w załączniku nr Przepisy specjalne związane z listem przewozowym Kody przepisów specjalnych dla danego towaru wskazane są w dziale 3.2 tabela A kolumna 6 RID/Zał.2., a ich znaczenie w dziale 3.3 RID/Zał. 2. Przepis specjalny oficjalną nazwę przewozową z pozycji i.n.o. lub ogólne należy uzupełnić nazwą techniczną towaru. Jest to uznana chemiczna, biologiczna lub inna nazwa stosowana w podręcznikach, czasopismach, tekstach naukowych lub technicznych. Nazwę techniczną wpisuje się w nawiasie bezpośrednio po oficjalnej nazwie przewozowej. Ważne! - nie może być użyta nazwa handlowa towaru. Przepis specjalny uzupełniony wielką literą od A do O dana litera zastępuje w nazwie przewozowej podany w nawiasie opis właściwości fizyko-chemicznych (gęstość, lepkość, prężność pary) danego towaru. W zależności od wartości tych właściwości danemu towarowi przyporządkowuje się różne grupy pakowania, różne litery w przepisie specjalnym 640, a także często różne kody cystern. Np. UN 1993 MATERIAŁ CIEKŁY ZAPALNY, I.N.O. ma przyporządkowane grupy pakowania I, II i III, a w grupie pakowania III wskazane są przepisy specjalne 640E 640H. Dla identyfikacji tych warunków przewozu w liście przewozowym dodaje się następującą wzmiankę: przepis specjalny 640X, gdzie X jest wielką literą umieszczoną po numerze przepisu specjalnego 640. Przepis 640 jest jedynym przepisem specjalnym wpisywanym w liście przewozowym i umieszcza się go po oficjalnej nazwie przewozowej lub po nazwie technicznej, która została wpisana zgodnie z przepisem specjalnym 274. Przykład zastosowania przepisu specjalnego 274 i 640: 33 UN 1993 MATERIAŁ CIEKŁY ZAPALNY, I.N.O. (nazwa techniczna, którą poda nadawca przesyłki) (przepis specjalny 640F), 3, GP III

21 Cpn r. 4. Zapisy w liście przewozowym A. Opakowania i jednostki transportowe ładowne W liście przewozowym krajowym i CIM, zgodnie z działem 5.4 RID, powinny być podane następujące dane z tabeli A, w poniższej kolejności: a) numer identyfikacyjny zagrożenia kolumna 20; (w przypadku, gdy wagon/kontener nie musi być oznakowany pomarańczową tablicą identyfikacyjną, to numeru identyfikacyjnego zagrożenia nie wpisuje się). b) litery "UN" i numer identyfikacyjny towaru - kolumna 1; c) oficjalna nazwa przewozowa - kolumna 2 - uzupełniona nazwą techniczną, jeżeli jest to wymagane przepisem specjalnym 274, którą należy wpisać w nawiasie bezpośrednio po oficjalnej nazwie przewozowej, (w tabeli A po oficjalnej nazwie przewozowej może figurować w nawiasie inna oficjalna nazwa przewozowa jest to nazwa równoważna i klient powinien wpisać tylko jedną z tych nazw), d) numer wzoru nalepki ostrzegawczej - kolumna 5 - jeżeli podano więcej numerów wzorów nalepek ostrzegawczych, to drugi i trzeci numer powinien być podany w nawiasie; - dla towarów klasy 1: kod klasyfikacyjny - kolumna 3b - składający się z numeru podklasy i litery grupy zgodności, - dla materiałów promieniotwórczych klasy 7 numer klasy 7 ; - dla towarów, dla których w tabeli A nie wskazano numeru wzoru nalepki - numer klasy - kolumna 3a; - do listu przewozowego nie wpisuje się numerów wzorów nalepek dotyczących manewrowania - nr 13 i 15, e) grupa pakowania dla materiału lub przedmiotu, jeżeli została przyporządkowana - kolumna 4 - którą mogą poprzedzać litery "GP" (np. GP II); w komunikacji międzynarodowej: VG - w jęz. niemieckim, GE - w jęz. francuskim, PG - w jęz. angielskim. f) znak "X" w polu 13 (list przewozowy krajowy) lub 23 (list przewozowy CIM). Przykłady: 23 UN 1965 WĘGLOWODORY GAZOWE, MIESZANINA SKROPLONA, I.N.O. (mieszanina A), UN 1230 METANOL, 3 (6.1), GP II W liście przewozowym SMGS, zgodnie z działem 5.4 Zał. 2, powinny być podane następujące dane z tabeli A, w poniższej kolejności: a) numer identyfikacyjny zagrożenia kolumna 20 b) litery UN i numer identyfikacyjny towaru - kolumna 1 informacje a) i b) powinny być oddzielone od siebie ukośnikiem c) oficjalna nazwa przewozowa kolumna 2 - uzupełniona nazwą techniczną, jeżeli jest to wymagane przepisem specjalnym 274, którą należy wpisać w nawiasie bezpośrednio po oficjalnej nazwie przewozowej, (w tabeli A po oficjalnej nazwie przewozowej może figurować w nawiasie inna oficjalna nazwa przewozowa jest to nazwa równoważna i nadawca powinien wpisać tylko jedną z tych nazw), d) numer nalepki ostrzegawczej - kolumna 5 - jeżeli podano więcej numerów wzorów nalepek ostrzegawczych, to drugi i trzeci numer powinien być podany w nawiasie; - dla towarów klasy 1: kod klasyfikacyjny - kolumna 3b - składający się z numeru podklasy i litery grupy zgodności, - dla materiałów promieniotwórczych klasy 7 numer klasy 7 ; - dla towarów, dla których w tabeli A nie wskazano numeru wzoru nalepki numer klasy - kolumna 3a; - do listu przewozowego nie wpisuje się numerów wzorów nalepek dotyczących manewrowania - nr 13 i 15. e) grupa pakowania dla materiału lub przedmiotu, jeżeli została przyporządkowana - kolumna 4 f) znak X w rubr. 50 listu g) numer karty awaryjnej poprzedzony literami AK.. kolumna 21a, h) wzmianka o minimalnej liczbie wagonów ochronnych, poprzedzona wyrazem OCHRONA kolumna 21b, i) wzmianka o rozrządzie wagonów z górek rozrządowych i manewrach kolumna 21c (zamiast kodu należy wpisać całą wzmiankę) a) M1 zakaz staczania z górki rozrządowej ( Не спускать с горки ); b) M2 staczać z górki rozrządowej ostrożnie ( Спускать с горки осторожно ); c) M3 przy przewozie w opakowaniach szklanych: staczać z górki rozrządowej ostrożnie ( Спускать с горки осторожно ). j) wzmianka o zagrożeniu odpowiada znaczeniu nalepki ostrzegawczej (patrz tabela Zał. 2) Numer wzoru nalepki ostrzegawczej Wzmianka o zagrożeniu towaru (dział 3.2, tabela A, kolumna 5) (określenie zagrożenia) 1,1.4, 1.5, 1.6 Взрывоопасно (wybuchowy) 2.1 Воспламеняющийся газ (gaz zapalny) 2.2 Невоспламеняющийся неядовитый газ (gaz niepalny nietrujący) 2.3 Ядовитый газ (gaz trujący) 3, 4.1 Легко воспламеняется (łatwo zapalny) 4.2 Самовозгорается (samozapalny) 4.3 При взаимодействии с водой выделяет воспламеняющиеся газы (w zetknięciu z wodą wydziela gazy zapalne)

22 Cpn r. 5.1 Окислитель (utleniacz) 5.2 Органический пероксид (nadtlenek organiczny) 6.1 Ядовито (trujący) 6.2 Инфекционное вещество (materiał zakaźny) 7A, 7B, 7C Радиоактивно (promieniowanie) 7E Делящийся материал (materiał rozszczepialny) 8 Коррозионное или Едкое (korodujący lub żrący) 9 Прочие опасные вещества (pozostałe materiały niebezpieczne) Zgodnie z Zał. 2, podczas przewozu towarów niebezpiecznych z Węgier, Polski, Słowacji lub tranzytem przez terytorium tych państw nie obowiązuje podawanie danych z punktu g), h), i), j) (tekst zacieniony) danych tych nie wpisuje się do listu przewozowego przy nadaniu towaru niebezpiecznego w Polsce. Przykład: 336/UN 1230 METANOL, 3 (6.1), II, AK 319, Ochrona 3/ , ŁATWO ZAPALNY TRUJĄCY, ZAKAZ STACZANIA Z GÓRKI ROZRZĄDOWEJ B. Opakowania i jednostki transportowe próżne nie oczyszczone W liście przewozowym krajowym i CIM, zgodnie z działem 5.4 RID, powinny być podane następujące dane: w odniesieniu do opakowania: a) nazwa próżnego opakowania (zgodnie z RID) b) numer (numery) wzoru nalepki ostrzegawczej ostatnio przewożonego towaru; jeżeli tym materiałem były gazy (klasa 2), to numer nalepki można zastąpić numerem klasy 2. Przykład: PRÓŻNE OPAKOWANIE, 6.1 (3) PRÓŻNE NACZYNIE, 2 w odniesieniu do jednostki transportowej: a) nazwa próżnej jednostki transportowej (zgodnie z pkt RID), b) wyrazy OSTATNI ŁADUNEK, c) numer identyfikacyjny zagrożenia, d) numer identyfikacyjny towaru, poprzedzony literami UN, e) oficjalna nazwa przewozowa, f) numer (numery) wzoru nalepki ostrzegawczej, g) grupa pakowania jeżeli jest przyporządkowana - którą mogą poprzedzać litery GP h) znak "X" w polu 13 (list przewozowy krajowy), lub 23 (list przewozowy CIM). Przykład: PRÓŻNY WAGON-CYSTERNA, OSTATNI ŁADUNEK: 80 UN 1830 KWAS SIARKOWY, 8, GP II W liście przewozowym SMGS, zgodnie z działem 5.4 Zał. 2, powinny być podane następujące dane: w odniesieniu do opakowania: a) nazwa próżnego opakowania (zgodnie z Zał. 2) b) numer (numery) wzoru nalepki ostrzegawczej ostatnio przewożonego towaru; jeżeli tym materiałem były gazy (klasa 2), to numer nalepki można zastąpić numerem klasy 2. Przykład: PRÓŻNE OPAKOWANIE, 6.1 (3) PRÓŻNE NACZYNIE, 2 w odniesieniu do wagonu: a) nazwa próżnej jednostki transportowej (zgodnie z Zał. 2), b) wyrazy OSTATNI ŁADUNEK, c) numer identyfikacyjny zagrożenia, d) numer identyfikacyjny towaru, poprzedzony literami UN, informacje c) i d) powinny być oddzielone od siebie ukośnikiem e) oficjalna nazwa przewozowa, f) numer (numery) nalepki ostrzegawczej, g) grupa pakowania, jeżeli jest przyporządkowana h) znak X w rubr. 50 listu przewozowego. i) numer karty awaryjnej poprzedzony literami AK.. tabela A, kolumna 21a, j) wzmianka o minimalnej liczbie wagonów ochronnych, poprzedzona wyrazem OCHRONA tabela A, kolumna 21b, k) wzmianka o rozrządzie wagonów z górek rozrządowych i manewrach tabela A, kolumna 21c, (zamiast kodu należy wpisać całą wzmiankę).

23 Cpn r. a) M1 zakaz staczania z górki rozrządowej ( Не спускать с горки ); b) M2 staczać z górki rozrządowej ostrożnie ( Спускать с горки осторожно ); c) M3 - przy przewozie w opakowaniach szklanych: staczać z górki rozrządowej ostrożnie ( Спускать с горки осторожно ). l) wzmianka o zagrożeniu odpowiada znaczeniu nalepki ostrzegawczej (patrz tabela Zał. 2), znaczenie jak wyżej. Zgodnie z Zał. 2, podczas przewozu towarów niebezpiecznych z Węgier, Polski, Słowacji lub tranzytem przez terytorium tych państw, nie obowiązuje podawanie danych z punktu i), j, k), l) (tekst zacieniony) danych tych nie wpisuje się do listu przewozowego przy nadaniu towaru niebezpiecznego w Polsce. Przykład: PRÓŻNY WAGON-CYSTERNA, OSTATNI ŁADUNEK: 336/UN 1230 METANOL, 3 (6.1), II, AK 319, Ochrona 3/ , ŁATWO ZAPALNY TRUJĄCY, ZAKAZ STACZANIA Z GÓRKI ROZRZĄDOWEJ C. Inne zapisy w liście przewozowym W przypadku przewozu odpadów, dane wskazane w punkcie A, powinny być poprzedzone wyrazem ODPAD, o ile określenie to nie jest częścią oficjalnej nazwy przewozowej. W przypadku przewozu towarów niebezpiecznych w opakowaniach awaryjnych, w liście przewozowym, po określeniu tych towarów należy wpisać wyrazy OPAKOWANIE AWARYJNE. W przypadku przewozu próżnych nie oczyszczonych jednostek transportowych do czyszczenia lub naprawy, w liście przewozowym należy zamieścić wzmiankę o treści: Przewóz zgodny z lub Przewóz zgodny z Czynności kontrolne przed przyjęciem przesyłki do przewozu. 1. Przed podstawieniem na punkt ładunkowy wagonu pod załadunek towarów niebezpiecznych należy sprawdzić, czy dany wagon jest właściwego rodzaju, należycie oczyszczony (w razie potrzeby wymyty i odkażony), a wnętrze nie zawiera wystających elementów metalowych, nie będących wyposażeniem wagonu. 2. Czynności kontrolne przed przyjęciem przesyłki do przewozu polegają na sprawdzeniu: A. W odniesieniu do wagonów-cystern i kontenerów-cystern: 1) czytelności następujących danych na tabliczce znamionowej ( RID/Zał. 2), a w szczególności: a) daty (miesiąc i rok) ostatniego badania okresowego oraz liter L lub P, b) stempla rzeczoznawcy przeprowadzającego badania, 2) danych zawartych na obu bokach zbiornika lub na tablicach wagonowych (pkt RID/Zał. 2) (załącznik nr 2): a) nazwa właściciela (użytkownika), b) pojemność zbiornika, c) masa własna wagonu, d) granica obciążenia stosownie do właściwości wagonu i kategorii linii kolejowych, po których będzie on przewożony, e) oficjalna nazwa przewozowa - dla materiałów wskazanych w RID/Zał. 2, f) oficjalna nazwa gazu lub gazów - według RID/Zał. 2; dla gazów i.n.o. dodatkowo nazwa techniczna - według RID/Zał. 2 - na cysternach do przewozu gazów, g) data następnego badania okresowego (miesiąc i dwie ostatnie cyfry roku), h) kod cysterny zgodnie z i RID/Zał. 2, i) jeżeli są konieczne, kody przepisów specjalnych TC i TE (6.8.4 RID/Zał. 2). 3) obecności zgodnych ze wzorem i właściwych dla załadowanego towaru, pomarańczowych tablic identyfikacyjnych na obu stronach wagonu/kontenera (dział 5.3 RID/Zał. 2), 4) obecności zgodnych ze wzorem i właściwych dla załadowanego towaru, nalepek ostrzegawczych na obu stronach wagonu/na 4 ścianach kontenera (dział 5.2 i 5.3 RID/Zał. 2), 5) zabezpieczenia wszystkich króćców zaworów nalewowo-spustowych zaślepkami, w pozycji jednoznacznie zamkniętej, 6) plomb na dźwigniach zaworów nalewowo-spustowych w cysternach ładownych, 7) zabezpieczenia przed przesunięciem/przestawieniem tablic ruchomych (cysterny przeznaczone do przewozu różnych towarów niebezpiecznych), 8) stanu szczelności zbiornika i osprzętu (stwierdzonego na podstawie braku objawów wycieku, ulatniania lub wysypywania substancji), 9) oznakowania zbiornika pasem pomarańczowym lub przy wagonach 1520 mm, innej, odpowiedniej barwy patrz 13.5, jeżeli jest to wymagane dla załadowanego towaru,

24 Cpn r. 10) kompletności linek uziemiających, B. W odniesieniu do wagonów krytych: 1) obecności na obu ścianach bocznych wagonu zgodnych ze wzorem i właściwych dla załadowanego towaru pomarańczowych tablic identyfikacyjnych (jeżeli są wymagane, patrz 13.1) i nalepek ostrzegawczych, 2) zamknięcia drzwi, luków okiennych i klap zsypowych, 3) plomb na wszystkich otworach, 4) w przypadku przewozu materiałów wybuchowych klasy 1 - wyposażenia wagonu w blachy odiskierne. C. W odniesieniu do wagonów odkrytych: 1) obecności na obu ścianach bocznych zgodnych ze wzorem i właściwych dla załadowanego towaru pomarańczowych tablic identyfikacyjnych (jeżeli są wymagane, patrz 13.1) i nalepek ostrzegawczych, 2) przydatności do użycia i prawidłowości zamocowania użytych opon wagonowych. D. W odniesieniu do listu przewozowego: 1) poprawności wypełnienia listu przewozowego i kompletności dokumentów, 2) dołączenia do dokumentów przewozowych kopii certyfikatu klasyfikacyjnego władzy właściwej kraju nadania przesyłki (wg wzoru załącznika nr 1), w przypadku nadawania przez nadawcę towaru, co do którego występują wątpliwości w zakresie jego klasyfikacji według RID/Zał Wagony, po przeładunku na stacji granicznej, powinny być zważone przez PKP CARGO S.A. W przypadku braku wagi na stacji granicznej, przesyłkę należy przyjąć do przewozu i skierować do ważenia na najbliższej stacji wyposażonej w wagę. 23. Czynności kontrolne na stacjach przełączenia i przeznaczenia 1. Jeżeli zostały stwierdzone nieprawidłowości w wagonach z przesyłkami towarów niebezpiecznych lub próżnych nie oczyszczonych po przewozie towarów niebezpiecznych nadanych do przewozu na stacji kolei zagranicznej, wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. zatrudniony na stacji, na której ujawniono usterkę, zobowiązany jest do sporządzenia Meldunku RID (załącznik nr 4). Obowiązek sporządzania meldunków RID zachodzi w każdym przypadku ujawnienia nieprawidłowości, nawet, gdy usterki zostały usunięte. Dotyczy to zarówno jednostek transportowych, jak i zapisów w dokumentach przewozowych. Meldunek RID" należy przesłać do komórki właściwej ds. przewozu towarów niebezpiecznych w Centrali PKP CARGO.S.A w Katowicach, Al. Roździeńskiego 1, Katowice. W przypadku przesyłki z towarem niebezpiecznym nadanej do przewozu na terenie kraju, stacja ujawniająca nieprawidłowość sporządza zgłoszenie nieprawidłowości i występuje z interwencją do CT stacji nadania, z podaniem do wiadomości do komórki właściwej ds. przewozu towarów niebezpiecznych w Centrali PKP CARGO.S.A w Katowicach, Al. Roździeńskiego 1, Katowice. 2. Ocena poziomu bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych dokonywana jest zgodnie z programem działania PKP CARGO S.A. Czynności sprawdzające przy przesyłkach towarów niebezpiecznych, zmierzającym do podwyższenia poziomu jakości przewozu towarów niebezpiecznych, opracowanym na podstawie karty UIC PKP CARGO S.A. należy do grupy KPP stosujących obligatoryjnie postanowienia karty UIC 471-3, na której oparty jest program QAS (system zapewnienia jakości). Wyniki kontroli jakości przewozów towarów niebezpiecznych należy przesyłać do komórki właściwej ds. przewozu towarów niebezpiecznych w Centrali PKP CARGO S.A. Rozdział 8 Zestawianie składu pociągu, organizacja przewozu 24. Zestawianie pociągu, wagony ochronne 1. Każdy wagon lub kontener wielki załadowany materiałami klasy 1 i oznakowany dużymi nalepkami ostrzegawczymi wzoru nr 1, 1.5 lub 1.6, powinien być oddzielony odległością ochronną, od wagonów lub kontenerów wielkich, oznakowanych dużymi nalepkami wzorów nr 2.1, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1 lub Wagony załadowane materiałami klasy 1 (oznaczone nalepkami nr 1, 1.4, 1.5, 1.6) powinny być sprzęgnięte ze sobą i z wagonami sąsiednimi w taki sposób, aby zderzaki były lekko naciśnięte tj. od momentu zetknięcia się zderzaków należy wykonać od jednego do maksimum dwóch obrotów śruby sprzęgu. 3. Hamulce wagonów z materiałami klasy 1 oraz hamulce wagonów znajdujących się bezpośrednio przed i za wagonami z materiałami klasy 1, powinny być wyłączone, z wyjątkiem wagonów mających przepisowe blachy odiskierne mocowane nie bezpośrednio do podłogi wagonu, mocny i bezpieczny dach, szczelne ściany i podłogę oraz dobrze zamykające się drzwi i wywietrzniki. 4. W pociągach, do których włączono wagony z towarem niebezpiecznym, końcowy wagon musi posiadać czynny hamulec.

25 Cpn r. 5. Pracownik PKP CARGO S.A. przekazujący dokumentację przewozową maszyniście pojazdu trakcyjnego, informuje go o znajdowaniu się w składzie pociągu wagonów z towarami niebezpiecznymi. Wykaz wagonów w składzie pociągu R-7, z którym maszynista powinien zapoznać się przed wyjazdem pociągu ze stacji, zawiera informację o umiejscowieniu wagonów z towarami niebezpiecznym (w tym z TWR) w składzie pociągu oraz ich numery UN i numery identyfikacyjne zagrożenia. 6. Zarządca infrastruktury kolejowej powinien mieć zapewniony dostęp do informacji o zestawieniu pociągu, w składzie którego znajdują się wagony z przesyłkami towarów niebezpiecznych. Informacja ta przekazywana jest na stacji dyżurnemu ruchu PKP PLK S.A. przez wyznaczonego pracownika PKP CARGO S.A. na druku wykazu wagonów w składzie pociągu R-7, w którym podane będą informacje o rodzaju towaru niebezpiecznego z oznaczeniem skrótami literowymi TWR dla towarów wysokiego ryzyka. 25. Manewry z wagonami załadowanymi towarami niebezpiecznymi 1. Kierownik manewrów powinien uprzedzić drużynę manewrową i trakcyjną o wykonywaniu manewrów z wagonami z towarami niebezpiecznymi, w celu zachowania szczególnej ostrożności. 2. Przed rozpoczęciem wykonywania manewrów należy upewnić się czy: 1) okna w wagonach krytych, pokrywy, dźwignie zaworów nalewowo spustowych cystern są zamknięte; 2) z wagonów nie ulatnia się, nie wycieka lub nie wysypuje się towar niebezpieczny. 3. Podczas manewrów każdy wagon lub wagon z kontenerem wielkim załadowany materiałami klasy 1 i oznakowany dużymi nalepkami ostrzegawczymi wzór nr 1, 1.5 lub 1.6, należy oddzielić odległością ochronną od wagonów lub wagonów z kontenerem wielkim, oznakowanych dużymi nalepkami wzorów nr 2.1, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1 lub Prędkość jazd manewrowych nie może przekraczać 10 km/h, z zastrzeżeniem ust Zabrania się staczania i odrzutu wagonów ładownych: 1) oznaczonych nalepkami nr 8 lub 15, 2) wagonów-cystern oznaczonych kolorowym pasem wyróżniającym według wzoru podanego w 17. Wykonywanie manewrów z tymi wagonami musi odbywać się metodą odstawczą, z prędkością do 5 km/h. 6. Wagony oznaczone nalepką nr 13 mogą być odrzucane i staczane pod warunkiem, że odprzęg będzie hamowany dobrze działającym ręcznym hamulcem wagonowym, dwoma płozami hamulcowymi albo sprawnym hamulcem torowym. 7. Wagony oznaczone nalepkami ostrzegawczymi nr 1, 1.5, 1.6 powinny być sprzęgnięte ze sobą i z wagonami sąsiednimi w taki sposób, aby zderzaki były lekko naciśnięte (patrz 24 punkt 5). 26. Dozorowanie przesyłek klasy 1 i 7 1. Nadawca zobowiązany jest zapewnić dozór przesyłek klasy 7 RID/Zał.2 (materiały promieniotwórcze); nadawca może zapewnić dozór przesyłkom towarów klasy 1 (materiały wybuchowe i przedmioty z materiałem wybuchowym). 2. Szczegółowe zasady dozorowania określa rozdział 12 RPT. 27. Przewóz przesyłek TWR* 1. Wagony z przesyłkami TWR należy przewozić pociągami towarowymi w sposób gwarantujący jak najmniejszą liczbę postojów, prac manewrowych i najszybszy dowóz do stacji przeznaczenia. 2. W przypadku przełączania wagonów z TWR na stacjach węzłowych lub rozrządowych do innych pociągów, należy postępować zgodnie z ustaleniami określonymi w ust Śledzenie przesyłek TWR 1. Śledzenie jest to ogół czynności umożliwiających szybki dostęp do informacji o przesyłkach towarów TWR. Śledzenie obejmuje procedury przekazywania informacji i zapewnienia nadzoru na tymi przesyłkami na wszystkich etapach procesu przewozowego. Celem śledzenia jest zapewnienie bezpieczeństwa przesyłek TWR, stwarzających potencjalne zagrożenie ze względu na możliwość wykorzystania ich do celów terrorystycznych; 2. Dla zapewnienia szybkiego obiegu informacji i sprawowania ciągłego nadzoru nad przesyłkami TWR w procesie przewozu tych towarów, należy zapewnić przekazywanie informacji pomiędzy nadawcą lub odbiorcą i PKP CARGO S.A. oraz PKP CARGO S.A. i PKP PLK S.A. 3. Zasady obiegu i przekazywania informacji o przesyłce TWR są następujące: 1) przekazywanie informacji o TWR i sprawowanie nad nimi nadzoru na stacji nadania, przełączenia lub granicznej: - o planowanym włączeniu przesyłek TWR do pociągu wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. powiadamia dyspozytora CT; - w procesie planowania dyspozytorskiego wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. powiadamia dyspozytora ds. planowania dyspozytorskiego właściwej terytorialnie Ekspozytury Zarządzania Ruchem Kolejowym PKP PLK S.A. o zamiarze włączenia do pociągu wagonów z TWR, podając numery UN towarów i ilość wagonów; - po zestawieniu składu pociągu, wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. informuje dyżurnego ruchu PKP PLK S.A. o numerze pociągu i ilości wagonów z TWR włączonych do pociągu.

26 Cpn r. Nadzór nad wagonami z TWR w zestawionym składzie pociągu sprawują pracownicy PKP CARGO S.A. i PKP PLK S.A. do czasu jego odjazdu ze stacji. Sprawowanie nadzoru polega na obserwacji wzrokowej rejonu stacji, w którym znajdują się wagony z TWR w trakcie wykonywania podstawowych czynności na stanowiskach pracy, takich jak np. sprawdzenie stanu zajętości toru dla wjazdu pociągu, wykonywanie pracy manewrowej, spisywanie składu pociągu, wykonywanie próby hamulca zespolonego, doręczanie dokumentów dla drużyny trakcyjnej. Do nadzoru można również wykorzystać urządzenia służące do monitoringu np. kamery przemysłowe zainstalowane w poszczególnych rejonach stacji. W celu zminimalizowania postoju wagonów z TWR należy stosować zasadę włączania ich do pociągów najwcześniej odjeżdżających ze stacji w danej relacji. 2) W wykazie wagonów w składzie pociągu R-7 należy wpisać litery TWR w rubryce uwagi dla wagonów z towarami niebezpiecznymi wysokiego ryzyka. 3) Na szlakach kolejowych pociągi są śledzone zgodnie z procedurą ustaloną przez PKP PLK S.A. 4. Przekazywanie informacji po przybyciu pociągu z TWR do stacji przeznaczenia (przełączenia lub granicznej): Dyżurny ruchu PKP PLK S.A. o przybyciu pociągu z TWR powiadamia wyznaczonego pracownika PKP CARGO S.A. Po przyjeździe pociągu do stacji przeznaczenia nadzór nad wagonami z TWR wykonywany jest zgodnie z ust Jazda pociągu z TWR w odstępstwie od rozkładu jazdy i nieplanowe postoje pociągu z TWR na stacjach pośrednich: W przypadkach odchyleń od rozkładu jazdy należy zapewnić pierwszeństwo przejazdu pociągu z TWR przed innymi pociągami towarowymi. Nieplanowe dłuższe postoje (ponad 60 minut) pociągu z TWR na stacji pośredniej wynikające z nieprzewidzianych sytuacji w prowadzeniu ruchu pociągów (wydarzenia, wypadki, zakłócenia w pracy eksploatacyjnej), powinny być zgłaszane właściwemu dyspozytorowi PKP CARGO S.A. przez dyspozytora liniowego PKP PLK S.A. Sprawowanie nadzoru podczas postoju w/w pociągu, do czasu jego odjazdu, odbywa się zgodnie z ust. 3. Dyspozytura PKP CARGO S.A. powinna w razie potrzeby zapewnić dokonywanie podmian drużyn pojazdów trakcyjnych w sposób zapewniający jak najszybsze przybycie drużyny trakcyjnej do lokomotywy prowadzącej pociąg. 6. Szczegółowe procedury postępowania z przesyłkami TWR dla każdej stacji z dostosowaniem do warunków lokalnych, zawarte są w Planach zapewnienia bezpieczeństwa (PZB) dla TWR, sporządzonych zgodnie z postanowieniami działu 1.10 RID. 29. Przewóz próżnych jednostek transportowych po towarach niebezpiecznych 1. Przewożone próżne nie oczyszczone jednostki transportowe po towarach niebezpiecznych powinny być: 1) tak samo zamknięte i szczelne, 2) oznakowane nalepkami ostrzegawczymi tego samego wzoru, jak dla ostatnio przewożonego towaru, 3) oznaczone pomarańczową tablicą identyfikacyjną z numerem identyfikacyjnym zagrożenia i numerem identyfikacyjnym UN ostatnio przewożonego towaru (dotyczy tylko wagonów i kontenerów), 4) oznaczone numerem identyfikacyjnym UN ostatnio przewożonego towaru (dotyczy tylko opakowań), 2. Przewóz próżnych oczyszczonych jednostek transportowych po towarach niebezpiecznych nie podlega przepisom RID/Zał Przed przekazaniem do przewozu próżnych oczyszczonych jednostek transportowych po towarach niebezpiecznych, nadawca zobowiązany jest do usunięcia lub zasłonięcia pomarańczowych tablic identyfikacyjnych i nalepek ostrzegawczych na tych jednostkach. 30. Przewozy kolejowo - drogowe 1. Towary niebezpieczne mogą być przewożone również w komunikacji kombinowanej kolejowo - drogowej, co oznacza przewóz pojazdów drogowych z towarami niebezpiecznymi, na wagonach kolejowych. 2. Pojazdy drogowe i ich oznakowanie, a także przewożony ładunek, powinny odpowiadać wymaganiom Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). 3. Wagony użyte do przewozu w komunikacji kombinowanej kolejowo - drogowej muszą być oznakowane na obu ścianach bocznych dużymi nalepkami ostrzegawczymi wymaganymi dla przewożonych materiałów ( RID/Zał. 2). Oznakowanie wagonów dużymi nalepkami ostrzegawczymi nie jest wymagane w przypadku: 1) przewozów w systemie ruchoma droga" (Rollende Landstraße), 2) innych przewozów pojazdów drogowych przewożących towary niebezpieczne w cysternie lub luzem, o ile oznakowanie na pojeździe jest wyraźnie i w całości widoczne z zewnątrz wagonu. 4. Zgodnie z przepisami Zał. 2 nadawca powinien dodatkowo umieścić w liście przewozowym zapis: Przewóz zgodny z ". 31. Przewozy promowe i kolejowo - morskie

27 Cpn r. 1. Przewozy w wagonach kolejowych linią promową Świnoujście - Ystad odbywają się na warunkach określonych w Porozumieniu w sprawie transportu materiałów niebezpiecznych przewożonych na statkach typu Ro/Ro na Morzu Bałtyckim. 2. W rubryce 21 listu przewozowego CIM, oprócz numeru identyfikacyjnego i nazwy towaru zgodnej z przepisami RID, nadawca powinien zamieścić symbole literowe i liczbowe według przepisów morskich. Przykłady: 1) 336 UN 1131 DISIARCZEK WĘGLA, 3 (6.1), GP I 336 UN 1131 KOHLENSTOFFDISULFID, 3 (6.1), VG I EmS 3-01 MFAG 210 2) 80 UN 1824 WODOROTLENEK SODU, ROZTWÓR, 8, GP II 80 UN 1824 NATRIUMHYDROXIDLÖSUNG, 8, VG II EmS 8-06 MFAG Pracownicy, którzy przyjmują do przewozu przesyłki towarów niebezpiecznych do Szwecji i Norwegii, mają obowiązek sprawdzić fakt wpisania wyżej wymienionych, odpowiednich symboli do listu przewozowego. 4. Podczas przewozu transportem kolejowym towarów niebezpiecznych w kontenerach wielkich, poprzedzającym przewóz morski, do listu przewozowego powinien być załączony certyfikat pakowania kontenera (formularz dla multimodalnego przewozu towarów niebezpiecznych), zgodny ze wzorem w załączniku nr 5 (5.4.4 RID/Zał. 2). 5. W przypadku przewozu towarów niebezpiecznych w kontenerach wielkich w komunikacji morsko-kolejowej, po wyładunku ze statku, nadawca wypełnia kolejowy list przewozowy na podstawie danych zawartych w formularzu, o którym mowa w ust.4. W przypadku, jeżeli kontenery wielkie i kontenery-cysterny nie w pełni odpowiadają przepisom RID/Zał. 2, dotyczącym opakowania i nalepek ostrzegawczych, przepisom dotyczącym napisów na sztukach przesyłek, dotyczącym pakowania razem lub oznakowania, lecz odpowiadają przepisom IMDG Code, to są dopuszczone do przewozu koleją warunkowo. Wówczas w liście przewozowym nadawca musi wpisać wzmiankę Przewóz zgodny z ". 32. Przekazanie przesyłki odbiorcy na stacji przeznaczenia 1. Po przybyciu przesyłki z towarem niebezpiecznym do stacji przeznaczenia wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. (ustawiacz, odprawiacz pociągu, ekspedytor) sprawdza stan wagonu w zakresie: zamknięcia, oplombowania, oznakowania pomarańczowymi tablicami identyfikacyjnymi i nalepkami ostrzegawczymi. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości należy postępować zgodnie z postanowieniami obowiązujących przepisów i instrukcji. Jeżeli nieprawidłowość została stwierdzona przy wagonie z przesyłką towaru niebezpiecznego nadanej do przewozu na kolei zagranicznej (w komunikacji CIM), to wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. zatrudniony na stacji, na której ujawniono usterkę, zobowiązany jest do sporządzenia meldunku RID z podaniem kolei nadającej i tranzytujących daną przesyłkę, a następnie do przesłania go do komórki właściwej ds. przewozu towarów niebezpiecznych w Centrali PKP CARGO.S.A w Katowicach, Al. Roździeńskiego 1, Katowice. W przypadku przesyłki z towarem niebezpiecznym nadanej do przewozu na terenie kraju, wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. zatrudniony na stacji, na której ujawniono usterkę, zobowiązany jest do sporządzenia zgłoszenia nieprawidłowości i do wystąpienia z interwencją do CT właściwego dla stacji odpowiedzialnej za powstanie usterki. 2. Na podstawie wykazów zdawczych R-25/26 wagony z przesyłkami zostają podstawione na punkty ładunkowe. 33. Oczyszczanie, mycie i odkażanie wagonów 1. Wagony po przewozie towarów niebezpiecznych podlegają oczyszczaniu w przypadkach wskazanych w przepisach RID/Zał. 2. Wyjątek stanowią wagony przeznaczone na stałe do przewozu towarów, których nazwa lub wzór chemiczny napisany jest na wagonie, oraz wagony po przewozie towarów w opakowaniach transportowych, chyba, że wskutek wydostania się zawartości z opakowania nastąpiło zanieczyszczenie lub skażenie wagonu. 2. Oczyszczanie, mycie i odkażanie wagonów po towarach niebezpiecznych powinno być wykonywane w specjalistycznych obiektach gwarantujących zachowanie warunków ochrony środowiska. Rozdział 9. Doradztwo i wsparcie administracyjne 34. Szkolenia z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych 1. Do postanowień niniejszych wytycznych stosuje się system pouczeń okresowych i doraźnych zgodnie z postanowieniami 13 Instrukcji o przygotowaniu zawodowym, egzaminach i pouczeniach pracowników PKP CARGO S.A. Ca-1 (A-5). 2. Pracownicy, których obowiązki dotyczą przewozu towarów niebezpiecznych, powinni zostać przeszkoleni w zakresie wymagań związanych z takim przewozem, odpowiednio do ich odpowiedzialności i zakresu obowiązków - zgodnie z działem 1.3 RID/Zał. 2. Pracownik otrzymuje zaświadczenie o uczestnictwie w szkoleniu. 35. Doradca do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych 1. PKP CARGO S.A. zobowiązane jest do wyznaczenia doradcy/doradców do spraw bezpieczeństwa przewozów towarów niebezpiecznych koleją. Doradca powinien posiadać odpowiednie uprawnienia nadane przez Prezesa UTK. 2. Zadania i organizację pracy doradców określają:

28 Cpn r. 1) ustawa z r. o przewozie koleją towarów niebezpiecznych (Dz. U , z późniejszymi zmianami), 2) przepisy RID/Zał. 2. 3) przydział czynności osób wyznaczonych do pełnienia funkcji doradcy. 36. Władze właściwe w sprawach związanych z przewozem towarów niebezpiecznych 1. Pod pojęciem władza właściwa należy rozumieć organ(-y) władzy państwowej lub inne jednostki upoważnione na podstawie przepisów prawa krajowego do wykonywania odpowiednich czynności administracyjnych w sprawach związanych z przewozem towarów niebezpiecznych, takich jak klasyfikacja towarów niebezpiecznych, badania opakowań, itp. 2. W zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem przewozu koleją towarów niebezpiecznych oraz nadawania uprawnień doradcom do spraw bezpieczeństwa, władzą właściwą jest Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK), adres: Warszawa, ul. Chałubińskiego 4, 3. W zakresie klasyfikacji materiałów i przedmiotów do klas od 1 do 9, z wyjątkiem klasy 6.2 i 7, władzą właściwą jest Instytut Przemysłu Organicznego (IPO), adres: Warszawa ul. Annopol 6, 4. W zakresie warunków przewozu materiałów promieniotwórczych (klasa 7) władzą właściwą jest Prezes Państwowej Agencji Atomistyki (PAA), adres: Warszawa, ul. Krucza 36, 5. W zakresie badania i dopuszczenia opakowań do przewozu towarów niebezpiecznych, w tym DPPL, władzą właściwą jest Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań (COBRO), adres: Warszawa, ul. Konstancińska 11, 6. W zakresie badania i dopuszczenia zbiorników wagonów-cystern (w tym wagonów-baterii do przewozu zestawu wiązek butli) i kontenerów-cystern, MEGC, DPPL, opakowań do przewozu gazów (klasa 2), władzą właściwą jest Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego (TDT), adres: Warszawa, ul. Chałubińskiego 4, 7. W sprawach pozostałych władzą właściwą jest minister właściwy ds. transportu lub jednostka upoważniona przez niego w drodze zarządzenia; Rozdział 10. Bezpieczeństwo przy przewozie towarów niebezpiecznych 37. Ochrona indywidualna pracowników, wyposażenie lokomotyw, procedury awaryjne 1. Zasady przydziału odzieży roboczej i środków ochrony osobistej dla pracowników określają odpowiednie przepisy BHP. 2. Pojazdy trakcyjne pociągów z towarami niebezpiecznymi lub wykonujące manewry wagonami z towarami niebezpiecznymi, powinny posiadać sprawny radiotelefon pociągowy lub manewrowy oraz dodatkowo powinny być wyposażone w środki ochrony układu oddechowego (maski ucieczkowe oczyszczające) dla drużyny trakcyjnej (niezbędne w razie zaistnienia konieczności ewakuacji), oraz w rękawice ochronne przewidziane w odpowiednich przepisach BHP. 38. Postępowanie w przypadku wystąpienia zdarzenia z towarem niebezpiecznym 1. W przypadku wystąpienia zdarzenia z przesyłką zawierającą towar niebezpieczny, pracownik, który zauważył objawy niekontrolowanego wydostawania się materiału niebezpiecznego, tj. wyciek, ulatnianie oparów, wysypywanie się, powinien niezwłocznie (w dostępny sposób) powiadomić o powyższym: 1) osoby znajdujące się w strefie zagrożenia, 2) dyżurnego ruchu najbliższego posterunku ruchu lub dyspozytora CT, 3) Państwową Straż Pożarną, a następnie oddalić się na bezpieczną odległość od źródła zagrożenia, poruszając się prostopadle do kierunku wiatru, lub pod wiatr. 2. Zawiadomienie powinno zawierać możliwie najwięcej informacji, minimalne to: 1) czas i miejsce zdarzenia (np. umiejscowienie wagonu w składzie pociągu, nr torów, rejon stacji), 2) objawy zdarzenia (wyciek, ulatnianie, wysypywanie się, pożar) i rozmiar awarii (wyciek kropelkowy, strumieniowy, wybuch), 3) rodzaj wagonu, 4) oznakowanie wagonu (numery na pomarańczowej tablicy identyfikacyjnej, nalepki ostrzegawcze, napisy), 5) drogi dojazdowe do miejsca zdarzenia. 6) nazwisko i numer telefonu. Brak informacji o niektórych danych nie powinien opóźniać zgłoszenia. 3. Dyspozytor CT powinien upewnić się, czy powiadomione zostały właściwe dla danego zdarzenia służby ratownicze (Państwowa Straż Pożarna, pogotowie ratunkowe), po czym postępować zgodnie z Instrukcją Cbr -1(R-3). Jeżeli nadawca uszkodzonej przesyłki wymieniony jest w załączniku nr 8, to należy niezwłocznie poinformować go o awarii. 4. W przypadku wystąpienia zdarzenia podczas jazdy pociągu, maszynista w porozumieniu z właściwym dyżurnym ruchu powinien, o ile jest to możliwe, zatrzymać pociąg w dogodnym miejscu nadającym się do przeprowadzenia akcji ratowniczej.

29 Cpn r. W razie stwierdzenia zagrożenia dla zdrowia drużyna trakcyjna powinna zastosować maski ucieczkowe, bezzwłocznie unieruchomić i zabezpieczyć pociąg, a następnie oddalić się na bezpieczną odległość od źródła zagrożenia, poruszając prostopadle do kierunku wiatru lub pod wiatr. W razie konieczności wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. powiadamia nadawcę/odbiorcę uszkodzonej przesyłki o zaistniałej awarii. 5. Dowódca przybyłej na miejsce zdarzenia jednostki Państwowej Straży Pożarnej obejmuje kierownictwo w zakresie prowadzonej akcji ratowniczej, w tym decyduje o manewrowaniu uszkodzonym wagonem z towarem niebezpiecznym. 6. We wszystkich działaniach należy mieć na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo własne. Dlatego: 1) ostrzeż osoby znajdujące się w strefie zagrożenia! 2) zachowaj spokój i nie spiesz się! 3) unikaj kontaktu z rozlewiskiem, usypem, chmurą, spalinami lub dymem! 4) nie wahaj się wzywać pomocy; czekanie na pomoc jest często jedyną prawidłową drogą działania! 7. W przypadku zaistnienia poważnego wypadku lub incydentu powinien być sporządzony raport o zdarzeniach zaistniałych podczas przewozu towarów niebezpiecznych, zgodnie z RID/Zał. 2, który należy przesłać do Urzędu Transportu Kolejowego (UTK). 8. W przypadkach określonych w Cbr-1, zgodnie z kwalifikacją przyczyn zdarzeń oraz ich kategorii (patrz Zał. Nr 6 Cbr-1), stacje ujawniające zdarzenie sporządzają pisemne zawiadomienie o wypadku lub incydencie, na druku wg wzoru podanego w Zał. Nr 1 do adresatów określonych w 7 Cbr Jeżeli w wyniku wypadku (incydentu), niezależnie od jego przyczyny, doszło do niekontrolowanego uwolnienia się materiału niebezpiecznego z wagonu lub opakowania, wymagającego zastosowania środków do likwidacji zagrożenia pożarowego, chemicznego, biologicznego lub innego [Cbr-1 Roz. 2 5 pkt. 2 ppkt. 12 i Roz pkt. 4 ppkt. 1], to wyznaczony pracownik PKP CARGO S.A. zobowiązany jest powiadomić o zdarzeniu komórkę właściwą ds. przewozu towarów niebezpiecznych w Centrali PKP CARGO S.A. 10. Po zakończeniu postępowań wyjaśniających, kopię protokołu ustaleń końcowych z dodatkowo dołączonym materiałem dochodzeń (kopią protokołu oględzin miejsca wypadku kolejowego, odpisami pism interwencyjnych do nadawców i właścicieli wagonów), zakłady CT przesyłają do komórki właściwej ds. przewozu towarów niebezpiecznych w Centrali PKP CARGO.S.A; [Cbr-1 Roz pkt. 4 ppkt. 2 b) i Roz pkt. 2 a)]. 11. Dla stacji rozrządowych powinny zostać opracowane wewnętrzne plany awaryjne, za co odpowiada PKP PLK S.A. Przy opracowaniu planów należy stosować Kartę UIC 201 (Przewóz towarów niebezpiecznych Kolejowe stacje rozrządowe Przewodnik dla wykonywania planów awaryjnych).

30 Cpn r. Wykaz zmian (uzupełnień) Lp. 1 Zmiana (uzupełnienie) wynika z: podstawa, nr z dnia Uchwała Nr Zarządu PKP 2009r. CARGO S.A. Zmiana (uzupełnienie) obowiązuje od dnia Uchwała obowiązuje z dniem podjęcia Podpis pracownika wnoszącego zmiany Uwaga: Przy wnoszeniu zmian do tekstu wytycznych należy wskazywać numer porządkowy zmiany (uzupełnienia).

31 Przykład certyfikatu klasyfikacyjnego dla benzolu koksowniczego Załącznik nr 1

32 Przykład certyfikatu wyłączającego węgiel techniczny (sadza) spod RID/Zał. 2

33 Przykłady oznaczeń i elementów wagonu cysterny do paliw ciekłych Załącznik nr 2 Data następnego badania zbiornika cysterny i jej kod Przykład tabliczki znamionowej zbiornika cysterny Zawory do napełniania i opróżniania cysterny Zawór bezpieczeństwa dwukierunkowy