Zagadnienia opakowań w transporcie odpadów niebezpiecznych

Transkrypt

1 Zagadnienia opakowań w transporcie odpadów niebezpiecznych Monika Malicka biuro@malex.lodz.pl Transport ADR moŝna realizować jako: 1. transport luzem; 2. transport w cysternach 3. lub transport w opakowaniach zwany transportem w sztukach przesyłki. Sztuka przesyłki (def. ADR) oznacza końcowy produkt operacji pakownia, składający się z opakowania, duŝego opakowania lub DPPL wraz z jego zawartością, które są przygotowane do wysyłki. Transport w sztukach przesyłki to formuła transportu towarów niebezpiecznych w którym ochrona przed skutkami zagroŝeń stwarzanych przez przewoŝony towar spoczywa na opakowaniu. Pojazdy uŝywane do transportu nie wymagają Ŝadnych zmian konstrukcyjnych w porównaniu z pojazdami przewoŝącymi inne ładunki. Pojazdy przewoŝące towary niebezpieczne w sztukach przesyłki oznakowane są pomarańczowymi tablicami bez cyfr. Natomiast opakowania (sztuki przesyłki) oznakowane są nalepkami ostrzegawczymi właściwymi dla przewoŝonego towaru oraz napisami z numerem rozpoznawczym UN tego towaru. Transport odpadów niebezpiecznych w sztukach przesyłki jest najczęstszym sposobem transportu odpadów. Opakowania, by mogły legalnie pełnić funkcję opakowania zewnętrznego w transporcie ADR muszą spełniać określone warunki: ogólne ( ): 1. dobra jakość; 2. wytrzymałość na wstrząsy i czynności przeładunkowe występujące normalnie w czasie przewozu; 3. skuteczne zamknięcia uniemoŝliwiające ubytek zawartości w normalnych warunkach przewozu (wibracje, zmiany temperatury, wilgotności, ciśnienia itp.); 4. na zewnętrznych częściach opakowań nie powinny znajdować się Ŝadne pozostałości materiału; w odniesieniu do konkretnego towaru niebezpiecznego( ) 5. materiały niebezpieczne nie mogą prowadzić do zniszczenia lub osłabienia opakowań; 6. materiały niebezpieczne nie mogą powodować niebezpiecznych zjawisk np. oddziaływać katalitycznie lub reagować z nimi; certyfikacji( ) 7. kaŝdy typ konstrukcyjny opakowania powinien przejść z wynikiem pozytywnym badania (6.1.5, 6.5) co skutkuje prawem nanoszenia na opakowanie tego typu zapisu certyfikatu. Producent opakowań występuje do uprawnionej jednostki certyfikującej - w Polsce, Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań w Warszawie. MoŜna równieŝ stosować importowane opakowania z certyfikatami wykonanymi wg przepisów ADR; czasowe : 8. opakowania z tworzyw sztucznych mogą być uŝytkowane przez 5 lat ( ) z wyjątkiem przypadków kiedy ustalono krótszy czas. 9. Opakowania typu DDPL z tworzyw sztucznych podlegają ponadto kontrolom ( ) najpóźniej do 2,5 roku od produkcji w zakresie: a. oceny stanu zewnętrznego;

2 b. prawidłowego działania wyposaŝenia obsługowego (np. zawory) Kontroli dokonują Inspektorzy Transportowego Dozoru Technicznego. Wyniki umieszcza się na tabliczkach ( ). W praktyce, w transporcie ADR odpadów w sztukach przesyłki stosowane są: 1. opakowania certyfikowane, wprowadzane na rynek jako opakowania przeznaczone do transportu odpadów np. opakowania do odpadów medycznych, opakowania do przewozu akumulatorów; 2. opakowania certyfikowane, które po wykorzystaniu przez uŝytkownika pierwotnego pełnią funkcję opakowań wykorzystywanych powtórnie; 3. opakowania, które poprzez niewykorzystanie surowca wraz z nim po pewnym czasie stały się odpadem. W sytuacji odpowiadającej punktom 2 i 3 naleŝy dobrze przeanalizować jakie opakowania i pod jakimi warunkami są dopuszczalne w przewozach ADR (patrz warunki powyŝej). W niektórych przypadkach warto jest rozwaŝyć zastosowanie opakowań kombinowanych: Opakowanie kombinowane (def. ADR) oznacza zastosowane do celów przewozowych opakowanie składające się z jednego lub kilku opakowań wewnętrznych umieszczonych w opakowaniu zewnętrznym, zgodnie z wymaganiami podanymi pod Opakowania wewnętrzne znajdujące się w jednej sztuce przesyłki mogą zawierać jeden rodzaj lub kilka rodzajów towarów niebezpiecznych o ile uwagi zamieszczone w rubryce 9b tabeli 3.2 zapisane dla interesujących nas rodzajów towarów niebezpiecznych (czytaj UN odpadu) tego nie wykluczają. Opakowanie wewnętrzne nie musi być certyfikowane. JeŜeli do przewozu w sztukach przesyłki wykorzystuje się opakowania certyfikowane aktualnie posiadane w magazynie, to naleŝy pamiętać o następujących zasadach: 1. opakowania muszą spełniać warunki dla opakowań dopuszczonych do stosowania jako opakowania zewnętrzne w sztukach przesyłki ADR; 2. Wytrzymałość stosowanych opakowań (znak X,Y lub Z) ( ) musi odpowiadać minimum grupie pakowania przyporządkowanej danemu towarowi niebezpiecznemu w tabeli 3.2. Wyjątkiem są zapisy zawarte w tabeli 1; 3. konstrukcja i materiał wybranego opakowania muszą być zgodne z zapisami w instrukcjach pakowania dla UN odpadu; 4. Niedopuszczalne jest transportowanie odpadów o gęstości wyŝszej niŝ nominalna zaznaczona na uŝytym opakowaniu oraz stosowanie opakowań o pojemności lub masie wyŝszej niŝ określona w instrukcjach pakowania dla danego UN odpadu. Grupa pakowania (def. ADR) oznacza grupę, do której, dla celów pakowania, moŝna zaliczyć materiały niebezpieczne odpowiednio do stopnia zagroŝenia, jakie one stwarzają. Znaczenie grup pakowania, opisanych dokładniej w części 2, jest następujące: I grupa pakowania - materiały stwarzające duŝe zagroŝenie; II grupa pakowania - materiały stwarzające średnie zagroŝenie; III grupa pakowania - materiały stwarzające małe zagroŝenie. Tabela 1. Zasady zaliczania do grup pakowania towarów róŝnych klas klasa Nazwa klasy Kryteria zaliczanie towarów uwagi

3 1 Materiały i przedmioty wybuchowe niebezpiecznych do grup pakowania adres ADR Specjalistyczny transport Opakowania II grupy pakowania, o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej 2 gazy Legalizowane butle gazowe dostosowane do rodzaju gazu 3 Materiały ciekłe zapalne Materiały stałe zapalne, Nie zalicza się do I materiały samoreaktywne i grupy pakowania materiały wybuchowe stałe odczulone 4.2 Materiały samozapalne Materiały wytwarzające w zetknięciu z woda gazy palne 5.1 Materiały utleniające utleniające stałe utleniające ciekłe 5.2 Nadtlenki organiczne Opakowania II grupy pakowania, o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej 6.1 Materiały trujące Materiały zakaźne Materiały promieniotwórcze Nie podlegają ustawie o odpadach 8 Materiały Ŝrące RóŜna materiały i przedmioty niebezpieczne Warunkiem prawidłowego doboru opakowań do transportu odpadów jest umiejętność czytania zapisów certyfikatu opakowania (6.1.2) Oznakowanie opakowania certyfikowanego składa się z: a. symbolu Organizacji Narodów Zjednoczonych dla opakowań Symbol ten powinien być uŝywany wyłącznie w celu potwierdzenia, Ŝe opakowanie spełnia odpowiednie wymagania niniejszego działu. W przypadku wytłaczanych opakowań metalowych, w miejsce tego symbolu, dopuszcza się stosowanie liter UN ; lub symbolu RID/ADR w przypadku opakowań dopuszczonych do transportu kolejowego i drogowego. b. typu opakowania opisanego kodem (tabela 2) Tabela 2. Typy opakowań wraz z ich kodowaniem

4 Rodzaj Materiał Kategoria Kod 1. Bębny A. Stal z wiekiem 1A1 z wiekiem zdejmowanym 1A2 B. Aluminium z wiekiem 1B1 z wiekiem zdejmowanym 1B2 D. Sklejka 1D G. Tektura 1G H. Tworzywo sztuczne z wiekiem 1H1 z wiekiem zdejmowanym 1H2 N. Metal, inny niŝ stal lub z wiekiem 1N1 aluminium z wiekiem zdejmowanym 1N2 2. Beczki C. Drewno z czopem 2C1 z wiekiem zdejmowanym 2C2 3. Kanistry A. Stal z wiekiem 3A1 z wiekiem zdejmowanym 3A2 B. Aluminium z wiekiem 3B1 z wiekiem zdejmowanym 3B2 H. Tworzywo sztuczne z wiekiem 3H1 z wiekiem zdejmowanym 3H2 4. Skrzynie A. Stal 4A B. Aluminium 4B C. Drewno zwykłe 4C1 ze pyłoszczelnymi ścianami 4C2 D. Sklejka 4D F. Materiał drewnopochodny 4F G. Tektura 4G H. Tworzywo sztuczne spienione 4H1 sztywne 4H2 5. Worki H. Tkanina z tworzywa bez wkładki i wykładziny wewnętrznej 5H1 pyłoszczelne 5H2 wodoodporne 5H3 H. Folia z tworzywa 5H4 L. Włókno bez wkładki i wykładziny wewnętrznej 5L1 pyłoszczelne 5L2 wodoodporne 5L3 M. Papier wielowarstwowy 5M1

5 Rodzaj Materiał Kategoria Kod wielowarstwowy, wodoodporny 5M2 6. Opakowania złoŝone H. Naczynia z tworzywa stalowym 6HA1 z zewnętrznym koszem 6HA2 stalowym lub skrzynią stalową aluminiowym 6HB1 z zewnętrznym koszem 6HB2 aluminiowym lub skrzynią aluminiową z zewnętrzną skrzynią 6HC drewnianą ze sklejki 6HD1 z zewnętrzną skrzynią ze sklejki 6HD2 tekturowym 6HG1 z zewnętrzną skrzynią 6HG2 tekturową z tworzywa 6HH1 z zewnętrzną skrzynią ze 6HH2 sztywnego tworzywa P. Naczynia szklane, 6PA1 porcelanowe lub stalowym z kamionki z zewnętrznym koszem 6PA2 stalowym lub skrzynią stalową aluminiowym 6PB1 z zewnętrznym koszem 6PB2 aluminiowym lub skrzynią aluminiową z zewnętrzną skrzynią 6PC drewnianą ze sklejki 6PD1 z zewnętrznym wiklinowym koszem 6PD2 tekturowym 6PG1 z zewnętrzną skrzynią 6PG2 tekturową z zewnętrznym 6PH1 opakowaniem ze spienionego tworzywa

6 Rodzaj Materiał Kategoria Kod z zewnętrznym 6PH2 opakowaniem ze sztywnego tworzywa 0. Opakowania A. Stal z wiekiem 0A1 metalowe lekkie z wiekiem zdejmowanym 0A2 c. Po kodzie opakowania mogą występować litery T, V lub W ( ): T - opakowanie awaryjne ( ) V - opakowanie specjalne ( ). W - opakowanie naleŝy do typu wskazywanego przez kod, ale zostało ono wyprodukowane z pewnymi odstępstwami od wymagań podanych pod i jest uwaŝane za równowaŝne zgodnie z wymaganiami podanymi pod ; d. Litery określającej grupę (grupy) pakowania, dla której prototyp został zbadany z wynikiem pozytywnym: X - dla I, II i III grupy pakowania; Y - dla II i III grupy pakowania; Z - tylko dla III grupy pakowania; e. Wartości gęstości względnej, dla której badany był prototyp, podanej z dokładnością do jednej dziesiątej, w przypadku opakowań nie zawierających opakowań wewnętrznych i przeznaczonych do materiałów ciekłych; jeŝeli gęstość względna jest nie większa niŝ 1,2, to moŝe być ona pominięta. W przypadku opakowań przeznaczonych do materiałów stałych lub zawierających opakowania wewnętrzne, naleŝy podać ich maksymalną masę brutto w kg. f. Litera S wskazuje, Ŝe opakowanie przeznaczone jest do przewozu materiałów stałych lub opakowań wewnętrznych, albo wartość ciśnienia próbnego w kpa zaokrągloną w dół do 10 kpa, w przypadku opakowań (innych niŝ opakowania kombinowane) przeznaczonych do materiałów ciekłych naleŝy podać, o ile opakowania te przeszły z wynikiem pozytywnym hydrauliczną próbę ciśnieniową. g. dwie ostatnie cyfry roku produkcji opakowania. Opakowania typów 1H i 3H, powinny być ponadto oznakowane numerem miesiąca produkcji, który moŝe być umieszczony w innym miejscu niŝ pozostałe oznakowanie. W tym celu moŝe być stosowany następujący znak:

7 (f) znaku państwa zezwalającego na naniesienie oznakowania, stosowanego na pojazdach w międzynarodowym ruchu drogowym; (g) nazwy producenta lub innego znaku rozpoznawczego opakowania, określonego przez właściwą władzę. Przykłady oznakowania dla NOWYCH opakowań 4G/Y145/S/83 NL/VL823 dla nowej skrzyni tekturowej 1A1/Y1.4/150/83 NL/VL824 1A2/Y150/S/83 NL/VL825 4HW/Y136/S/83 NL/VL826 dla nowego bębna stalowego do materiałów ciekłych dla nowego bębna stalowego do materiałów stałych lub do opakowań wewnętrznych dla nowej skrzyni z tworzywa o równowaŝnej charakterystyce la2/y/100/91 USA/MM5 dla bębna stalowego regenerowanego do materiałów ciekłych RID/ADR/0A1/Y100/83 NL/VL/123 RID/ADR/0A2/Y20/S/83 NL/VL/124 zgodnie z (a)(ii), (b), (c), (d) i (e) zgodnie z (a)(ii), (b), (c), (d) i (e) Przykłady oznakowania dla opakowań REGENEROWANYCH 1A1/Y1.4/150/83 NL/RB/85/RL zgodnie z (h), (i) i (j) dla nowego opakowania metalowego lekkiego z wiekiem dla nowego opakowania metalowego lekkiego z wiekiem zdejmowanym do materiałów stałych lub ciekłych o lepkości w 23 C wyŝszej niŝ 200 mm 2 /s 1A2/Y150/S/83 USA/RB/85 R zgodnie z (h), (i) i (j) Przykłady oznakowania dla opakowań AWARYJNYCH 1A2T/Y/300/94 USA/abc Opakowanie awaryjne (def. ADR) oznacza opakowanie specjalne, w którym umieszcza się uszkodzone, wadliwe lub nieszczelne sztuki przesyłki lub towary niebezpieczne, które się rozsypały lub wyciekły, przeznaczone do przewozu w celu odzyskania lub utylizacji.

8 Opakowania awaryjne ( ) powinny być badane i oznakowane zgodnie z wymaganiami przewidzianymi dla II grupy pakowania, stosowanymi do opakowań przeznaczonych do przewozu materiałów stałych lub opakowań wewnętrznych, przy czym: (a) materiałem testowym w badaniach wytrzymałościowych powinna być woda, a opakowania powinny być napełniane co najmniej do 98% ich maksymalnej pojemności. W celu uzyskania wymaganej całkowitej masy sztuki przesyłki, dopuszcza się stosowanie dodatkowych wypełnień, np. worków ze śrutem ołowianym, pod warunkiem, Ŝe ich rozmieszczenie nie wpływa na wyniki badań. Podczas badania na swobodny spadek, wysokość spadku moŝe być zróŝnicowana zgodnie z (b); (b) dodatkowo, opakowania powinny przejść z wynikiem pozytywnym badanie szczelności przy ciśnieniu równym 30 kpa, a rezultaty badań powinny być zawarte w sprawozdaniu wymaganym zgodnie z ; oraz (c) opakowania powinny być oznakowane literą T zgodnie z UŜywanie opakowań awaryjnych ( ) Uszkodzone, wadliwe lub cieknące sztuki przesyłki, albo materiały niebezpieczne, które wysypały się lub wyciekły, mogą być przewoŝone w opakowaniach awaryjnych wskazanych pod MoŜna równieŝ stosować do tego celu większych opakowań odpowiedniego typu oraz o odpowiedniej charakterystyce eksploatacyjnej, pod warunkiem spełnienia wymagań podanych pod NaleŜy przedsięwziąć odpowiednie środki w celu przeciwdziałania nadmiernemu przemieszczaniu się sztuk przesyłki wewnątrz opakowania awaryjnego. JeŜeli opakowanie awaryjne zawiera materiały ciekłe, to naleŝy dodać do nich wystarczającą ilość obojętnego materiału pochłaniającego, aby uniemoŝliwić występowanie wolnej cieczy. Oznakowanie sztuk przesyłki zawierających odpady Sztuki przesyłki naleŝy oznakować (5.2.1) numerami rozpoznawczymi poprzedzonymi literami UN oraz trwałymi nalepkami ostrzegawczymi przypisanymi temu rodzajowi towaru niebezpiecznego (odpadu sklasyfikowanego zgodnie z regułami ADR) rubryka 5 tabeli 3.2. Opakowania awaryjne powinny mieć dodatkowy napis AWARYJNE. Na opakowaniu mogą się znajdować jedynie opisy i nalepki ostrzegawcze dotyczące materiału niebezpiecznego znajdującego się w tym opakowaniu. Oznacza to, ze opakowania wykorzystywane powtórnie winny być pozbawione starych napisów i nalepek. JeŜeli w sztuce przesyłki znajdują się więcej niŝ jeden materiał niebezpieczny (odpady niebezpieczne zakwalifikowane do róŝnych UN) i nalepki ostrzegawcze się dublują, to nakleja się je tylko raz w kaŝdym miejscu do tego wyznaczonym. Wnioski Odpady niebezpieczne przewoŝone w opakowaniach są często wraz z nimi przekazywane do składowania lub do spalenia. Tak więc opakowanie jest opakowaniem jednorazowym. Dobry Doradca DGSA moŝe klientowi zaoszczędzić pieniądze nie stwarzając jednocześnie zagroŝenia w transporcie.

9