ŚWIADOMOŚĆ EKONOMICZNA POLAKÓW CO POLACY MYŚLĄ O EKONOMII

Transkrypt

1 ŚWADOMOŚĆ EKONOMCZNA POLAKÓW CO POLACY MYŚLĄ O EKONOM

2 PKB, konsumpcja gosp.dom, dochody gosp.dom i nakłady na środki trwałe ceny stałe 2005=100 (GUS) PKB Konsumpcja gosp.domowych Dochód gosp.domowych Nakłady na środki trwałe 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r.

3 PKB i ndeks Zrównoważonego Rozwoju (ALK),

4 Oceny sytuacji gospodarczej kraju CBOS, % 90% 80% 70% 60% 50% zła 40% 30% ani dobra, ani zła 20% 10% 0% dobra

5 Czy są one: Oceny materialnych warunków życia rodziny CBOS, % 50% ani dobre, ani złe 40% 30% dobre 20% 10% złe 0% V X

6 Bieżące oceny sytuacji gospodarczej Polski oraz oceny i przewidywnia sytuacji materialnej rodzin, CBOS Bieżąca cena gospodarki Bieżąca ocena warunków życia Przewidywania zmian warunków życia V.2007 X V.2008 X V.2009 X V.2010 X V.2011 X V.2012 X V.2013 X.2013

7 Przekonanie Polaków, że jest kryzys światowy i że nie udało się nam go uniknąć, % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Świat, V/ ,6 15,5 25,8 57,3 Świat, V/ ,3 Świat, / ,8 51,7 18, ,7 30,3 31,5 PL, V/2012 PL, V/2013 PL, /2014 Trudno Powiedzieć Nie ma kryzysu tak, i nie Tak, mamy kryzys

8 Deklarowana przewidywalność versus niepewność sytuacji materialnej rodziny za trzy lata, % 90% 80% 70% 48 41,4 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 24,9 23,9 27,8 24,6 3,5 5,9 2012r. 2014r. Niemożliwe do przewidzenia Niepewne, ale wyobrażalne Duże prawdopodobieństwo Prawie pewność

9 Deklarowana przewidywalność versus niepewność sytuacji materialnej rodziny a kierunek oczekiwanych zmian, % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 9,1 6,6 2,7 21,6 30,7 38,4 24,7 24, ,6 25,4 Prawie pewność Duże prawdopodobieństwo Niepewne, ale wyobrażalne Niemożliwe do przewidzenia 0% Będzie lepsza Będzie podobna Będzie gorsza

10 Pozostałe determinanty niepewności ekonomicznej Czynniki wzmagające niepewność: Czynniki redukujące niepewność: - praca w nierolniczym sektorze prywatnym (najsilniej), - wiek, - zła ocena gospodarki, - przekonanie, że Polsce nie udało się uniknąć kryzysu. - dochód (najsilniej), - wykształcenie.

11 Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy w gospodarstwie domowym zakupiono następujące sprzęty? (% gosp.dom.) ,2 31,7 31,8 33,3 26,3 24,4 19,6 19,3 V/ ,9 14,2 14,1 14,7 X/2012 V/ Samochód Meble lub sprzęt AGD Komputer nny sprzęt elektroniczny

12 Determinanty konsumpcji dóbr materialnych w ciągu ostatnich 12 miesięcy, 2012 Pozytywne: -dochód rodziny p.c., -ocena warunków życia. Negatywne: -wiek, -niepewność przewidywania warunków życia Nieistotne: -płeć, -wykształcenie, -ocena stanu gospodarki, -przewidywania stanu gospodarki, -przewidywania warunków życia, -postrzeganie inflacji, -poglądy n.t. kryzysu.

13 Gospodarstwa domowe mające oszczędności i długi (kredyty, pożyczki), % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 51,2 19,8 18,6 56,7 57,5 56,6 18, ,7 16,2 15,2 17,3 10,4 8,4 10,3 9,4 Oszczędności, 2012 Oszczędności, 2013 Zadłużenie, 2012 Zadłużenie, 2013 Brak (nie mamy) Mniejsze niż rok temu Podobne Większe niż rok temu

14 Determinanty wzrostu oszczędności, 2012 Pozytywne: -wykształcenie, -dochód rodziny p.c., -ocena gospodarki, -ocena warunków życia, Negatywne: -wiek, -niepewność przewidywania warunków życia. Nieistotne: -przewidywania stanu gospodarki, -przewidywania warunków zycia, -poglądy na kryzys, -postrzeganie inflacji.

15 Determinanty wzrostu kredytów i pożyczek, Pozytywne: -wiek, -przewidywanie kryzysu w Polsce, Negatywne: nie występują. (Ogólnie bardzo słaba predyktywność) Nieistotne: -płeć, -wykształcenie, -dochód rodziny p.c., -oceny i przewidywania stanu gospodarki, -oceny i przewidywania warunków życia, -niepewność przewidywania warunków życia, -poglądy na kryzys w świecie i UE oraz bieżący kryzys w Polsce -postrzeganie inflacji.

16 Przekonanie o tym, że kryzys był spowodowany zbyt małą kontrolą gospodarki przez państwo, % 90% 17,4 15,9 80% 70% 22,1 18,8 60% 50% 40% 30% 20% 11,3 49,2 10,3 55 Trudno powiedzieć Nie tak, i nie Tak 10% 0% 2012r. 2013r.

17 Preferowane formy własności, 2012 (%) Rolnictwo Handel detaliczny Budownictwo Telekomunikacja Fundusze emerytalne Banki Poczta Szkoły, uczelnie Koleje Służba zdrowia Górnictwo Lasy Elektrownie W większości lub wyłącznie państwowe Wszystko jedno i trudno powiedzieć W większości lub wyłącznie prywatne 0% 20% 40% 60% 80% 100%

18 Poparcie dla różnych form interwencjonizmu państwowego, 2012 (%) Ograniczać cudzoziemcom prawo pracy 29,5 Ustalać ceny 39,1 Określać wysokość płac Wspomagać upadające przedsiębiorstwa pryw. 50,6 53 Nie sprzedawać przedsiebiorstw koncern.zagr. 54,2 Finansować unowocześnienie pryw. rolnictwa Bezpłatna nauka chętnym na wszystkich poziomach Ulgi, dopłaty, tanie kredyty dla rolników 70,7 72,3 79,5 Zapewnić każdemu możliwość pracy Zapewnić każdemu bezpłatną opiekę zdrowotną Kredyty i ulgi dla nowych przedsiębiorców Tworzyć nowe miejsca pracy Zapewnić przedszkole każdemu dziecku 85,6 87,3 90,3 93,3 95,

19 Determinanty poparcia dla interwencjonizmu państwowego (a) 1. dla rozbudowanych świadczeń socjalnych Pozytywne: -płeć (kobiety). Negatywne: -wiek, -wykształcenie, -dochód rodziny p.c., -dostrzeganie kryzysu w UE, -kryzys wynikiem patologii gospodarczych. 2. dla wspierania prywatnego sektora Pozytywne: -mieszkańcy wsi, -dostrzeganie kryzysu w UE, -kryzys wynikiem patologii gospodarczych. Negatywne: -wykształcenie.

20 Determinanty poparcia dla interwencjonizmu państwowego (b) 3. dla ustalania cen i płac przez państwo Pozytywne: -wiek, -mieszkańcy wsi, -dostrzeganie kryzysu na świecie, -dostrzeganie kryzysu w UE, -kryzys wynikiem patologii gosp. Negatywne: -płeć (mężczyźni), -wykształcenie, -dochód rodziny p.c., -nierolniczy sektor prywatny. 2. dla izolacjonizmu Pozytywne: -wiek, -dostrzeganie kryzysu na świecie, -dostrzeganie kryzysu w UE, -kryzys wynikiem patologii gospodarczych. Negatywne: -wykształcenie.

21 Pod jakimi względami lepsze są przedsiębiorstwa państwowe, a pod jakimi prywatne? 2012 (%) Wydajność pracy Rentowność Zaspokojenie potrzeb konsumentów Wykorzystanie kwalifikacji Zarobki pracownikow Uczciwość w interesach Państwowe Wszystko jedno i trudno powiedzieć Prywatne Stos. pracodawca-pracownik Troska o cele społeczne Bezp. zatrudnienia 0% 20% 40% 60% 80% 100%

22 Preferencje dotyczące pracy, 2012 (%) 11 5 Zdecydowanie we własnej firmie/gospodarstwie Raczej we własnej firmie/gospodarstwie Wszystko jedno 8 Raczej nie we własnej firmie/gospodarstwie Zdecydowanie nie we własnej firmie/gospodarstwie Trudno powiedieć 17

23 Determinanty chęci pracy we własnej Pozytywne: -obawa utraty pracy, -zadowolenie z pracy właścicieli i współwłaścicieli firm, -zadowolenie z pracy w rodzinnym gospodarstwie rolnym. Negatywne: -płeć (kobieta). firmie/gospodarstwie Nieistotne: -wiek, -wykształcenie, -dochód, -oceny i przewidywania sytuacji materialnej -wieś-miasto, -własna firma, -własne gosp. rolne, -zadowolenie z pracy, -poglądy n.t. kryzysu.

24 Prymitywny egalitaryzm (zasady podziału bogactwa i dochodów uważane za sprawiedliwe), (% akceptacji) r. 1997r. 2012r Wszystkim po równo Zaspokoić potrzeby wszystkich kosztem mających ponad potrzeby

25 Kryteria zarobków postulowane i postrzegane jako realizowane, 1988 (%) Kryteria społ-polit. Potrzeby pracownika Każdemu równo Wiek Miejsce pracy Hierarchia stanowisk Staż pracy Wykształcenie Znaczenie społeczne Wysiłek fizyczny Wkład(ilość) pracy Zdolności Jakość pracy Postrzegane (realizowane) Postulowane

26 Kryteria zarobków postulowane i postrzegane jako realizowane, 2012 (%) Równo wszystkim Kryteria społ-polit. Potrzeby pracownika Sytuacja rodzinna Połeczne znaczenie Hierarchia stanowisk Możliwości zakl.pracy Wykształcenie Zdolności, talent Staż pracy Wkład(ilość) pracy Uciążliwość (hałas, brud itp.) Jakość pracy Postrzegane (realizowane) Postulowane

27 Czy demokracja jest najlepszym z możliwych systemów politycznych? Tak Stosunek Polaków do demokracji wolnorynkowej, 2012 Czy ogólnie rzecz biorąc, prywatna gospodarka wolnorynkowa jest lepszym, czy gorszym systemem niż socjalistyczna, państwowa gospodarka planowa? Lepszym Obie mają tyle samo zalet co wad + trudno powiedzieć Gorszym Ogółem Demokraci, zwolennicy gospodarki kapitalistycznej: 27,2 Demokraci ambiwalentni ekonomicznie: 25,9 Demokraci, zwolennicy gospodarki socjalistycznej: 5,8 Demokraci ogółem: 58,9 Trudno powiedzieć Politycznie ambiwalentni zwolennicy gospodarki kapitalistycznej: 3,8 Politycznie i ekonomicznie ambiwalentni: 17,2 Politycznie ambiwalentni zwolennicy gospodarki socjalistycznej: 4,6 Politycznie ambiwalentni ogółem: 25,6 Ogółem Nie Antydemokraci, zwolennicy gospodarki kapitalistycznej: 4,1 Zwolennicy gospodarki kapitalistycznej ogółem: 35,1 Antydemokraci, ekonomicznie ambiwalentni: 8,3 Ekonomicznie ambiwalentni: 51,4 Antydemokraci, zwolennicy gospodarki socjalistycznej: 3,1 Zwolennicy gospodarki socjalistycznej ogółem: 13,5 Antydemokraci ogółem: 15,5 Ogółem: 100,0

28 DZĘKUJĘ ZA UWAGĘ