Kiedy zaczyna swędzieć cię skóra,

Transkrypt

1 Zaskakujące przyczyny problemów ze skórą Wysypka, plamki, swędzenie całego ciała. O takie problemy zwykle oskarża się uczulenie. Ale te i inne dolegliwości skórne mogą mieć mniej oczywiste przyczyny. TEKST: KATARZYNA GWIAZDA-IWAŃSKA, KONSULTACJA: DR N. MED. JOANNA SUSEŁ, DERMATOLOG Z CENTRUM DERMATOLOGII I MEDYCYNEJ ESTETYCZNEJ WELLDERM k ' ^ - Kiedy zaczyna swędzieć cię skóra, pierwszym winowajcą", jaki przychodzi do głowy, jest zwykle proszek do prania. Masz wysyp pryszczy po trzydziestce? Myślisz, że to od czekolady. Okazuje się jednak, że problemy skórne (od wysypki po owrzodzenia) mogą wywołać choroby wewnętrzne, leki lub przewlekły stres. Z tego artykułu dowiesz się, jakie objawy powinny cię zaniepokoić i co jest ich przyczyną. W niektórych przypadkach pomaga stosowanie domowych środków. Ale gdy zmiany są ostre, recepta jest zazwyczaj jedna - zgłosić się do lekarza. Uwaga! Nie ignoruj dokuczliwego świądu całego ciała czy wysuszenia skóry. Zwłaszcza, jeśli oprócz nich zauważysz inne objawy, jak gorączka czy długotrwały stan podgorączkowy, niewyjaśnione zmiany masy ciała (zarówno chudnięcie, jak i tycie) czy ogólne złe samopoczucie. W takim przypadku, jak najszybciej idź do lekarza pierwszego kontaktu (może to świadczyć o poważnych chorobach, m.in. nowotworach).

2 CHOROBY, KTÓRE SZKODZĄ SKÓRZE Jest wiele takich dolegliwości, które choć nie związane bezpośrednio ze skórą, objawiają się na niej. Oto najczęstsze symtomy i ich możliwe przyczyny. SUCHOŚĆ IŚWIĄD Może być efektem cukrzycy, a także schorzeń tarczycy, nadnerczy i wątroby. Zwykle wówczas oprócz suchej skóry pojawiają się charakterystyczne objawy towarzyszące. W przypadku niedoczynności tarczycy są to bladość i wypadanie włosów. Może pojawić się także tzw. efekt brudnych kolan (skóra na łokciach i kolanach jest zrogowaciała, szarawa lub brązowa). Ten ostatni obserwuje się także przy niedoczynności nadnerczy - chorzy na nią mają również brunatne przebarwienia w zgięciach i na grzbietach dłoni. Z kolei jeśli świądowi towarzyszą czerwone plamy na łydkach i stopach, można podejrzewać nadczynność tarczycy. Bardzo nasilony świąd to często pierwszy objaw marskości wątroby, wywołanej m.in. wirusowym zapalenie typu C (HCV). Może mu towarzyszyć zaczerwienienie dłoni i czerwone plamki w górnej części ciała. Cukrzyca, oprócz suchości skóry, często powoduje jej pękanie (zwłaszcza w miejscach rogowacenia, np. na piętach). To zwiększa podat- / ność na zakażenia bakteryjne i grzybicze i utrudnia gojenie nawet drobnych zadrapań. VITA RADZI: Niezbędna jest oczywiście wizyta u lekarza, który zleci badania. Suchość skóry złagodzą preparaty silnie nawilżające i natłuszczające (np. Emoleum, Oilatum, Alantan czy Ziaja Kuracja lipidowa). Swędzącej skórze ulgę przyniosą preparaty do kąpieli dla chorych na AZS - Balneum czy Mediderm. Są też specjane serie kosmetyków dla osób chorych na cukrzycę m.in. AA Therapy dla diabetyków. ŁOJOTOK I TRĄDZIK Gdy pojawia się u dorosłych kobiet, może świadczyć o problemach hormonalnych. Jednym z nich jest zespół policystycznych jajników. Czasem objawia się także powstawaniem ciemnych plam na skórze (rogowacenie ciemne) i łysieniem typu męskiego (lub wręcz odwrotnie - nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn). VITA RADZI: Warto wbrać się do ginekologa, który zleci badania. Niezbędna jest też zmiana kosmetyków na przeciwtrądzikowe. Warto używać całych serii, np. Iwostin Purritin,

3 LEKI - PRZYCZYNA WIELU PROBLEMÓW Lekarze przed wypisaniem recepty pytają, czy nie jesteś uczulona na jakąś substancję. Ale nie zawsze da się przewidzieć kłopoty, tym bardziej, że skutki uboczne mogą mieć też leki dostępne bez recepty. Oto lista najczęstszych problemów, u których podłoża mogą być leki. Nie bierz pigułek w ciemno. Przed przyjęciem nowego leku zawsze czytaj ulotkę Informacyjną. *"** FOTODERMATOZA To określenie na zmiany na skórze pojawiające się po wyjściu na słońce, wizycie w solarium lub zabiegu laserowym. Mogą to być swędzące plamy, wysypka, oparzenia lub przebarwienia. Niektóre szybko znikają, ale inne utrzymują się latami i ciężko się ich pozbyć. Powodują je głównie leki na schorzenia przewlekle: padaczkę, nadciśnienie, cukrzycę, choroby psychiczne. Przebarwienia często pojawiają się po hormonach (antykoncepcja i hormonalna terapia zastępcza - HTZ). Ale fotodermatozy wywołują także środki stosowane doraźnie. To m.in. antybiotyki (głównie tetracykliny) do leczenia trądziku, stanów zapalnych układu oddechowego i moczowego oraz boreliozy. Inna grupa to popularne środki przeciwbólowe z grupy NLPZ (ibuprofen, ketoprofen, naproxen). Również pochodne kwasu acetylosalicylowego i przeciwzapalne sulfonamidy np. aspiryna i stosowany przy infekcjach dróg moczowych furosemid. Działanie fotouczulające mogą mieć nawet niewinne" środki ziołowe, zawierające hiperycynę i psolareny (dziurawiec, ruta, lubczyk). VITA RADZI: Gdy przyjmujesz któryś z wymienionych leków, unikaj ostrego słońca, nie korzystaj z solarium. Przed wyjściem na dwór posmaruj odsło- nięte części ciała kremem z filtrem 50+. Jeśli czeka cię zabieg laserowy, a np. boli cię głowa, wybierz paracetamol. WYSYPKA Jedną z najczęstszych polekowych zmian skórnych są wysypki, fachowo nazywane osutkami plamisto-grudkowymi. Mogą przypominać zmiany występujące przy odrze i różyczce. Najczęściej pojawiają się na tułowiu, rękach i nogach, w ciągu 5-14 dni od podania leków, m.in. antybiotyków (penicylina, streptomycyna), preparatów przeciwzapalnych i przeciwbólowych (kwas acetylosalicylowy i NLPZ), sulfonamidów. Podobnie jak fotouczulenie, osutki mogą się pojawić po rozpoczęciu leczenia nadciśnienia i innych chorób kardiologicznych. Głównymi podejrzanymi są wtedy inhibitory konwertazy angiotensynowej i beta-blokery. VITA RADZI: Zgłoś się do lekarza, który przepisał ci środek. Zapewne zaproponuje zmianę na inny. POKRZYWKA I OBRZĘK Pierwsza to o swędzące bąble różnej wielkości, czerwone lub różowawe, które wyglądają (jak sama nawa wskazuje) jak opa-

4 rżenie pokrzywą. Mogą być bolesne. Obrzęk naczynioruchowy to zmiany, które sięgają głębiej i często są zlokalizowane na twarzy i kończynach. Nie są bolesne ani swędzące. Takie reakcje stosunkowo często zdarzają się po antybiotykach (zwłaszcza penicylinie i innych antybiotykach beta-laktamowych). Mogą wystąpić nawet 5 dni od rozpoczęcia leczenia, więc czasem trudno domyślić się przyczyny. Podobne problemy powodują także leki na bazie kwasu acetylosalicylowego i inne substancje z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), sulfonamidy i inhibitory konwertazy angiotensynowej stosowane m.in. przy nadciśnieniu. VITA RADZI: Nie drap zmienionych miejsc - możesz je posmarować przeciwświądowym środkiem, np. Fenistil, Dermophenazol). Pokrzywka ustępuje sama do 3 dni po odstawieniu leków. Jeśli jednak tak się nie stanie, albo gdy obrzęk obejmuje usta czy powieki, jak najszybciej zgłoś się do lekarza! ROPNE WYPRYSKI Niektóre leki powodują pojedyncze krostki, inne mogą doprowadzić do powstawania dużych zmian trądzikowych. Najczęstszym winowajcą są leki sterydowe, które powodują charakterystyczną dermatozę okoloustną (krostki i plamki w okolicy nosa i ust). Ale zmiany trądzikowe mogą powstawać również pod wpływem hormonów, m.in pigułek antykoncepcyjnych i HTZ. VITA RADZI: Poproś lekarza o zmianę leku na inny.

5 STRES ZAOSTRZA PROBLEMY SKÓRNE VITA RADZI: Opryszczka zwykle mija sama po kilku-kilkunastu dniach. Można przyspieszyć ten proces, stosując maści i płyny dostępne bez recepty: np. Erazaban, Zovirax, Antivir, Hascovir, Sonol. Jeśli problem nawraca bardzo często, lekarz może przepisać leki doustne. Masz nerwową pracę? Może się to niekorzystnie odbić na twojej cerze. O tym, że napięcie nerwowe nasila już istniejące problemy ze skórą (trądzik, AZS) wiadomo od dawna. Między innymi to przyczyniło się do powstania dziedziny zwanej psychodermatologią. Okazuje się jednak, że stres może również wywoływać problemy u osób, które dotychczas ich nie miały. Oto najpowszechniejsze dolegliwości. OPRYSZCZKA Statystyki pokazują, że wirusem opryszczki jest zakażone ponad. 80 proc. ludzi na całym świecie. Najczęstszą jego odmianą jest HSV-1, czyli opryszczka wargowa. Przez większość czasu wirus jest uśpiony i budzi się dopiero w sprzyjających dla siebie okolicznościach, czyli m.in. pod wpływem stresu. Wtedy w okolicach ust pojawia się tzw. zimno, czyli bolesny pęcherz. Jeśli dzieje się to 2-3 razy w roku, nie ma się czym przejmować. Ale u osób żyjących w ciągłym napięciu nerwowym może się to zdarzać nawet co 2-3 tygodnie, co jest już bardzo uciążliwe. TRĄDZIK Pojawianie się ropnych wyprysków na twarzy często związane jest z zaburzeniami hormonalnymi. I nie chodzi tylko o hormony płciowe, których szaleństwa" w okresie dojrzewania powodują trądzik młodzieńczy. U dorosłych winę mogą ponosić także hormony stresu: adrenalina i kortyzol. Powodują one m.in. nadmierne wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe. VITA RADZI: Pojedyncze wypryski zlikwidujesz za pomocą żeli antybakteryjnych. Ale duże zmiany trądzikowe wymagają wizyty u dermatologa. Musisz też nauczyć się rozładowywać napięcie. Na stronie znajdziesz dobre sposoby na relaks, m.in. ćwiczenia. POKRZYWKA PRZEWLEKŁA Podobnie jak w przypadku pokrzywki polekowej są to swędzące, czerwonawe wypryski na skórze, ale utrzymują się one ponad 6 tygodni. Przyczyny są trudne do zidentyfikowania, ale lekarze twierdzą, że w wielu przypadkach duży wpływ na ich występowanie mają właśnie emocje. VITA RADZI: Poszukaj dobrego dermatologa, który weźmie pod uwagę nie tylko twój stan fizyczny, ale i psychiczny. Polecamy portal na którym znajdziesz rekomendacje pacjentów.