Bankowość Zajęcia nr 2

Transkrypt

1 Motto zajęć: "za złoty dukat co w słońcu błyszczy" Bankowość Zajęcia nr 2 Klasyfikacja banków w Polsce, operacje bankowe, system płatniczy Podział banków wg prawa polskiego Ustawa Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia z późniejszymi zmianami (Dz. U nr. 140 poz. 939) art. 12 (rozdział II); 3 rodzaje banków: banki w formie s.a., banki państwowe, banki spółdzielcze. 1

2 Transgraniczna działalność banków na obszarze UE Paszport europejski (jedna licencja bankowa); Oddział; Działalność transgraniczna (np. przez internet lub przez sieć dystrybucyjną kooperanta). Podział banków i instytucji parabankowych parabankowych (kryterium funkcjonalne) Uniwersalne banki depozytowokredytowe Banki spółdzielcze i komunalne, Niebankowe instytucje depozytowo-kredytowe: Pracownicze Kasy Zapomogowo- Pożyczkowe (PKZP), Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo- Kredytowe (SKOKi). Banki specjalistyczne hipoteczne, kredytu ratalnego (np. samochodowe), elektroniczne, detaliczne i korporacyjne, finansujące wybrane dziedziny gospodarki (np. rolnictwo, handel zagr., ochronę środowiska), inwestycyjne. 2

3 Operacje bankowe Ustawa Prawo bankowe art. 5 7; Operacje (czynności, usługi, produkty) bankowe; Czynności bankowe sensu stricto i sensu largo oraz czynności niebankowe wykonywane przez banki; Czynności: pasywne (bierne, depozytowe) źródło kosztów odsetkowych, zmieniają strukturę pasywów i często poziom sumy bilansowej; aktywne (czynne, kredytowe) źródło przychodów odsetkowych i kapitałowych, zmieniają strukturę aktywów i czasami poziom sumy bilansowej; pośredniczące generują dochody prowizyjne. Bankowy Fundusz Gwarancyjny System gwarantowania depozytów ochrona wkładów pieniężnych na rachunkach bankowych osób fizycznych oraz innych podmiotów, które powierzają pieniądze bankom jako instytucjom zaufania publicznego; Udzielanie pomocy finansowej bankom, które znalazły się w obliczu utraty wypłacalności i podejmują samodzielną sanację; Wspieranie procesów łączenia się banków o złej sytuacji finansowej z silnymi jednostkami bankowymi; Gromadzenie informacji oraz bieżąca i okresowa analiza rozwoju sytuacji finansowej banków ukierunkowana na podejmowanie inicjatyw oraz działań zapobiegających pogłębianiu się występujących zagrożeń. 3

4 Uczestnicy rozliczeń pieniężnych Wierzyciel; Dłużnik; Bank dłużnika; Bank wierzyciela; Bank centralny (i jego ramię izby rozliczeniowe). Preferencje płatnicze uczestników są często różne i wzajemnie antagonistyczne. D Aktywa Pasywa W Aktywa Pasywa R-k bank Aktywa BD Zobowiązanie -100 Pasywa R-k w BC -100 R-k D -100 Należność -100 R-k bank BW Aktywa Pasywa R-k w BC +100 R-k W +100 BC Aktywa Pasywa R-k BW +100 R-k BD

5 System płatniczy Rachunek Nostro (wł. il nostro nasze dobro) i Loro (wł. il loro ich dobro); Rozliczenie oraz rozrachunek; Systemy płatności on-line oraz off-line, systemy płatności netto i brutto; Systemy RTGS (Real Time Gross Settlement). Rozliczenia między bankami Rola NBP i KIRu (Krajowej Izby Rozliczeniowej), System rozliczeniowy w KIRze: ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa), EuroELIXIR. System rozliczeniowy SORBNET (System Obsługi Rachunków Banków), SORBNET-EURO. SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) i TARGET (Transeuropean Automated Real-time Gross Settlement Express Transfer). 5

6 Formy pieniądza Gotówkowy (pasywo b.c.), Bezgotówkowy (pasywo banku komercyjnego), Elektroniczny (pasywo banku komercyjnego albo instytucji pieniądza elektronicznego). Tradycyjne instrumenty płatnicze Banknoty i monety Czek Polecenie przelewu Polecenie zapłaty Karty płatnicze (debetowe, kredytowe, obciążeniowe) Forma pieniądza gotówkowy bezgotówkowy bezgotówkowy bezgotówkowy bezgotówkowy Nowe instrumenty płatnicze Forma pieniądza Karta przedpłacona Karta wirtualna Płatności mobilne Systemy internetowe elektroniczny bezgotówkowy lub elektroniczny bezgotówkowy lub elektroniczny bezgotówkowy lub elektroniczny 6

7 Formy rozliczeń bezgotówkowych Rozliczenie za pomocą czeku, Karta płatnicza, Polecenie przelewu, Polecenie zapłaty, Inkaso bankowe (dokumentowe i finansowe), Faktoring, Forfaiting, Rozliczenie planowe, Okresowe rozliczenie saldami, Akredytywa (dokumentowa i pieniężna). Debetowe, Obciążeniowe, Kredytowe, Przedpłacone. Karty płatnicze Magnetyczne (płaskie i wypukłe), Mikroprocesorowe (chipowe). 7

8 Proces autoryzacji płatności kartą płatniczą 5 Bank wydawca karty 4 System informatyczny organizacji płatniczej 3 6 Klient 1 Sklep 2 7 Centrum autoryzacyjnorozliczeniowe Inkaso dokumentowe Wierzyciel id z Bank wierzyciela id inkasowane dokumenty, z zapłata z id Dłużnik z id Bank dłużnika 8

9 Akredytywa dokumentowa Dłużnik zlecający otwarcie akredytywy 1. Zlecenie otwarcia akredytywy Bank dłużnika bank otwierający akredytywę 6. Zawiadomienie o dokonanej płatności oraz dokumenty przewozowe 4. Dokumenty przewozowe 5. Dokumenty versus płatność (jeśli dok. ok.) 2. Informacja o otwarciu akredytywy Wierzyciel beneficjent akredytywy 3. Zawiadomienie o otwarciu akredytywy Bank wierzyciela bank awizujący lub potwierdzający akredytywę Przyszłość rozliczeń bezgotówkowych Rola standardów (EMV Europay, MasterCard, Visa, CEPS Common Electronic Purse Specification); SEPA (Single Euro Payments Area); Efekty sieci i efekty skali (network effects/externalities i economies of scale); Przyszłość: systemy on-line, sieciowy pieniądz elektroniczny? 9

10 Dziękuję za uwagę 10