Informacje z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału Banku Spółdzielczego w Ruścu według stanu na dzień roku

Transkrypt

1 Informacje z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału Banku Spółdzielczego w Ruścu według stanu na dzień roku

2 Wprowadzenie Podstawa sporządzenia informacji Niniejsza informacja została opracowana w celu realizacji polityki informacyjnej Banku poprzez udostepnienie osobą zewnętrznym, w szczególności klientom Banku oraz uczestnikom rynków finansowych, aktualnej i wiarygodnej informacji na temat Banku, umożliwiającej pełną ocenę jego stabilności finansowej jak i również wypełnienia postanowień wynikających z obowiązujących aktów prawnych. I. Informacje ogólne: 1. Bank Spółdzielczy w Ruścu, zwany dalej Bankiem, z siedzibą w Ruścu, ul. Wieluńska 42, przedstawia informacje o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące adekwatności kapitałowej wg stanu na dzień roku, zwany dalej dniem sprawozdawczym. 2. Bank Spółdzielczy w Ruścu jest zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla Łodzi- Śródmieście w XX Wydziale Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS Jednostce nadano numer statystyczny REGON oraz NIP W 216 roku Bank prowadził działalność w ramach struktury organizacyjnej: - Centralę przy ul. Wieluńskiej 42 w Ruścu, - Oddział przy ul. Piotrkowskiej 19A w Kiełczygłowie, - Oddział w Mokrsku 269 Działalność operacyjna prowadzona była również za pośrednictwem bankowości internetowej. 3. Bank nie posiadał udziałów w podmiotach zależnych nie objętych konsolidacją. II Cele i zasady polityki zarządzania poszczególnymi ryzykami Cele strategiczne w zakresie zarzadzania poszczególnymi rodzajami ryzyka i sposoby ich realizacji Bank określił w Strategii zarzadzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Ruścu Strategia zarzadzania ryzykiem określa: 1) strukturę organizacyjną w zakresie zarządzania ryzykiem; 2) zadania organów Banku, komitetów, jednostek organizacyjnych i poszczególnych osób w procesie zarządzania ryzykiem; 3) schemat procedur odnoszących się do zarządzania ryzykiem w Banku, 4) cele strategiczne w zakresie zarządzania istotnymi rodzajami ryzyka w Banku; 5) generalną skłonność do podejmowania przez Bank ryzyka apetyt na ryzyko; 6) organizację systemu informacji zarządczej. 1. Podejmowanie ryzyka zmusza Bank do koncentrowania uwagi na powstających zagrożeniach, poszukiwania form obrony przed zagrożeniami i dostosowywania działalności do zmieniających się warunków zewnętrznych, ostrożnościowe podejmowanie ryzyka, oznacza utrzymywanie racjonalnej równowagi pomiędzy prowadzeniem działalności przychodowej i kontrolowaniem ryzyka. 2. W celu przeprowadzania procesów wymienionych w ust. 1 realizowane są zadania, związane z analizą wartości podstawowych mierników charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów ryzyka. 3. Do głównych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku należy: dostarczanie informacji na temat ryzyka i jego profilu, stosowanie działań profilaktycznych redukujących ryzyko i jego skutki, monitorowanie dopuszczalnego poziomu ryzyka. 2

3 4. Bank zarządza rodzajami ryzyka uznanymi przez Bank za istotne zgodnie z obowiązującymi wewnętrznymi regulacjami zarządzania tymi rodzajami ryzyka. 5. Na system zarządzania każdym rodzajem ryzyka składa się: 1) procedura opisująca zasady zarządzania ryzykiem; 2) identyfikacja, pomiar i monitorowanie; 3) system limitów ograniczających ryzyko; 4) system informacji zarządczej; 5) odpowiednio dostosowana organizacja procesu zarządzania. 6. Do podstawowych istotnych ryzyk, które podlegają szczególnemu nadzorowi, zalicza się: 1) ryzyko kredytowe, 2) ryzyko koncentracji, 3) ryzyko płynności, 4) ryzyko stopy procentowej, 5) ryzyko kapitałowe 6) ryzyko operacyjne, 7) ryzyko braku zgodności. Ryzyko kredytowe w tym koncentracji Cele strategiczne w zakresie ryzyka kredytowego obejmują : 1) wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego jakościowo portfela kredytowego; 2) dostarczanie Zarządowi Banku informacji o poziomie ryzyka kredytowego umożliwiających podejmowanie ostrożnościowych, zasadnych decyzji dotyczących działalności kredytowej Banku; 3) utrzymywanie jakości portfela kredytowego Banku, wyrażonej udziałem kredytów zagrożonych w kredytach ogółem na poziomie nie wyższym od 5%. 4) utrzymywanie pokrycia rezerwami celowymi należności zagrożonych od podmiotów sektora niefinansowego i instytucji rządowych lub samorządowych na poziomie co najmniej 3 %; 5) ograniczanie ryzyka utraty wartości aktywów, wynikającego z pozostałych (poza kredytami) aktywów Banku. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) stosowanie odpowiednich standardów zawartych w regulacjach kredytowych, w szczególności dotyczących oceny zdolności kredytowej klientów Banku oraz prowadzenia monitoringu kredytów; 2) ustanawianie skutecznych i adekwatnych do ponoszonego ryzyka zabezpieczeń spłaty kredytów, w szczególności weryfikacja ich wartości i płynności, zarówno podczas oceny wniosku kredytowego, jak i w ramach prowadzonego monitoringu, ograniczanie ryzyka prawnego w procesie ustanawiania zabezpieczeń; 3) inwestowanie nadwyżek zgromadzonych środków na lokatach w Banku Zrzeszającym lub za pośrednictwem Banku Zrzeszającego w innych instrumentach finansowych w ramach limitów ustanowionych przez System Ochrony SGB; ) 4) utrzymywanie w bilansie Banku tylko portfeli aktywów o charakterze bankowym, 5) utrzymywanie aktywów obciążonych najwyższym ryzykiem kredytowym, tj. portfela kredytów podmiotów niefinansowych na poziomie 6% ich udziału w sumie bilansowej powiększonej o zobowiązania pozabilansowe udzielone dotyczące finansowania. Cele strategiczne w zakresie ryzyka koncentracji obejmują: 3

4 1) utrzymywanie umiarkowanie zdywersyfikowanego portfela kredytowego w zakresie uwarunkowanym terenem działania Banku; 2) bezwzględne przestrzeganie limitów koncentracji dużych ekspozycji określonych w CRR. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) angażowanie się Banku w branże, w których obsłudze Bank posiada wieloletnie doświadczenie; 2) ograniczenie kredytowania klientów, których zaangażowanie w Banku wyniosłoby 1% uznanego kapitału, 3) ograniczanie ryzyka koncentracji w ten sam rodzaj zabezpieczenia w postaci hipoteki poprzez opracowanie i stosowanie odpowiednich standardów postępowania dotyczących zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, 4) dywersyfikacja ryzyka koncentracji geograficznej Banku poprzez rozwój sieci i tworzenie placówek poza dotychczasowym terenem działania. Cele strategiczne w zakresie ryzyka związanego z udzielaniem kredytów zabezpieczonych hipotecznie obejmują: 1) wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z ekspozycjami zabezpieczonymi hipotecznie, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie; 2) prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem kredytów zabezpieczonych hipotecznie mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 3) utrzymywanie udziału portfela kredytów zagrożonych zabezpieczonych hipotecznie na poziomie nie wyższym od 2% całego portfela kredytów zabezpieczonych hipotecznie; 4) zaangażowanie się w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie maksymalnie do 6% ich udziału w portfelu kredytowym. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) udzielanie kredytów zabezpieczonych hipotecznie, tym klientom detalicznym w przypadku których poziom relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązań kredytowych i innych niż kredytowe zobowiązań finansowych do dochodów tych klientów (wskaźnik DtI) nie przekracza: a) 5% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego nie przekracza jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, b) 65% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego przekracza poziom jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, c) wskaźniki wymienione w lit. a-b mogą ulec: - podwyższeniu o 5p.p. - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej nie przekracza 1 roku lub miejscem zamieszkania klienta jest gmina wiejska, - obniżeniu o 5p.p. - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej przekracza 5 lat lub miejscem zamieszkania klienta jest miasto powyżej 5 tys. mieszkańców, - pozostają bez zmian w pozostałych przypadkach; 2) stosowanie limitów LtV, na maksymalnym poziomie: a) 8% - przypadku ekspozycji kredytowych zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkalnych, 4

5 b) 9% - przypadku ekspozycji kredytowych zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkalnych, gdy część ekspozycji przekraczająca 8% LtV jest odpowiednio ubezpieczona lub kredytobiorca przedstawił dodatkowe zabezpieczenie w formie blokady środków na rachunku bankowym lub poprzez zastaw na denominowanych w złotych dłużnych papierach wartościowych Skarbu Państwa lub NBP, c) 75% - w przypadku ekspozycji kredytowej zabezpieczonej na nieruchomości komercyjnej, d) 8% - w przypadku ekspozycji kredytowej zabezpieczonej na nieruchomości komercyjnej, gdy część ekspozycji przekraczająca 75% LtV jest odpowiednio ubezpieczona lub kredytobiorca przedstawił dodatkowe zabezpieczenie w formie blokady środków na rachunku bankowym lub poprzez zastaw na denominowanych w złotych dłużnych papierach wartościowych Skarbu Państwa lub NBP. e) wskaźniki wymienione w lit. a-d ulegają obniżeniu o 5 p.p. jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej przekracza 2 lat. 3) kierowanie oferty kredytów hipotecznych głównie do klientów detalicznych, preferowanie zabezpieczeń hipotecznych w postaci nieruchomości mieszkalnych, stosowanie maksymalnego okresu kredytowania 3 lat, 4) stosowanie ostrożnego podejścia do wycen nieruchomości, m.in. poprzez: a) dokonywanie weryfikacji wycen przez pracowników posiadających odpowiednie przeszkolenie; b) zlecanie ponownych wycen, jeżeli w ocenie Banku wartość nieruchomości obniżyła się o maksymalnie 2 % i jeżeli zabezpieczenia ekspozycji Banku na tej nieruchomości pomniejszają podstawę naliczania. Cele strategiczne w zakresie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych obejmują: 1) wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z detalicznymi ekspozycjami kredytowymi, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania detalicznymi ekspozycjami kredytowymi; 2) prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem detalicznych ekspozycji kredytowych mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 3) utrzymywanie udziału portfela detalicznych ekspozycji zagrożonych na poziomie nie wyższym od 4 % całego portfela detalicznych ekspozycji kredytowych; 4) zaangażowanie się w detaliczne ekspozycje kredytowe maksymalnie do 5 % ich udziału w portfelu kredytowym. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) przyjęcie maksymalnego okresu kredytowania dla detalicznych ekspozycji kredytowych na 3 lat; 2) udzielanie kredytów detalicznych tym klientom w przypadku których poziom relacji wydatków związanych z obsługą zobowiązań kredytowych i innych niż kredytowe zobowiązań finansowych do dochodów tych klientów (wskaźnik DtI) nie przekracza: a) 5% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego nie przekracza jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, b) 65% - w przypadku, gdy dochód klienta detalicznego przekracza poziom jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, c) wskaźniki wymienione w lit. a-c mogą ulec: 5

6 - podwyższeniu o 5p.p.- jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej nie przekracza 1 roku lub miejscem zamieszkania klienta jest gmina wiejska, - obniżeniu o 5 p.p. - jeżeli długość okresu zaangażowania Banku w finansowanie ekspozycji kredytowej przekracza 5 lat, lub miejscem zamieszkania klienta jest miasto powyżej 5 tys. mieszkańców, lub zdolność kredytowa klienta, który nie współpracował z Bankiem została oceniona na podstawie oświadczenia. Za obszar ryzyka kredytowego w Banku odpowiadają: - Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad zarzadzaniem ryzykiem kredytowym; - Wiceprezes ds. handlowych w zakresie nadzoru nad operacyjnym zarzadzaniem ryzykiem kredytowym; - Wiceprezes ds. finansowych w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka kredytowego. Dział Kredytów w Centrali oraz w Oddziałach wykonują zadania związane z pozyskaniem klienta, analizą wniosku kredytowego, wydaniem propozycji decyzji analizowanego wniosku kredytowego i przekazaniem rekomendacji, zgodnie z obowiązującymi w banku kompetencjami kredytowymi, odpowiednim osobą celem podjęcia decyzji kredytowej. Komórka monitorująca ryzyko pojedynczej transakcji wykonuje zadania związane z badaniem terminowości spłat, ocenę sytuacji ekonomiczno- finansowej kredytobiorcy oraz ocenę skuteczności zabezpieczeń ekspozycji kredytowych. Monitorowanie i raportowanie ryzyka kredytowego w zakresie całego portfela kredytowego dokonuje Dział Analiz i Ryzyk Bankowych oraz Informatyki. Raporty obejmują: - analizy produktowo branżowe, analizy wg. klas ryzyka, analizy znaczących i dużych zaangażowań, - analizy wskaźnikowe ryzyka kredytowego ( poziom kredytów zagrożonych, ogółem oraz w poszczególnych segmentach klientów, produktach, branżach, stopień pokrycia rezerwami celowymi kredytów zagrożonych itp.) - testy warunków skrajnych, - analizy stopnia wykorzystania wprowadzonych limitów - poziom i dynamikę kredytów udzielonych członkom Zarządu Banku i organów statutowych oraz osobom na kierowniczych stanowiskach. Ryzyko operacyjne Cele strategiczne w zakresie ryzyka operacyjnego obejmują: 1) optymalizację efektywności gospodarowania poprzez zapobieganie i minimalizowanie strat operacyjnych oraz wyeliminowanie przyczyn ich powstawania; 2) racjonalizację kosztów; 3) zwiększenie szybkości oraz adekwatności reakcji Banku na zdarzenia od niego niezależne; 4) automatyzację procesów realizowanych w Banku, pozwalającą w sposób bezpieczny zredukować ryzyko wynikające z błędów ludzkich; 5) wdrożenie efektywnej struktury zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym określenie ról i odpowiedzialności w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym. Bank realizuje cele strategiczne poprzez opracowanie i wdrożenie: 1) systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, adekwatnego do profilu ryzyka Banku; 2) systemu zarządzania zasobami ludzkimi, który pozwala na stworzenie kultury organizacyjnej wspierającej efektywne zrządzanie ryzykiem operacyjnym; 6

7 3) skutecznego systemu kontroli wewnętrznej pozwalającego na monitorowanie i korygowanie wykrytych nieprawidłowości (w szczególności w obszarach najbardziej narażonych na ryzyko); 4) odpowiednich warunków technicznych (w tym technologicznych) wspierających w sposób bezpieczny działalność Banku i przetwarzane przez niego informacje; 5) procedur opisujących istniejące w Banku procesy, które regularnie są dostosowywane do zmieniających warunków otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego; 6) planów awaryjnych i planów zachowania ciągłości działania Banku. Nadzór nad zarządzaniem ryzykiem operacyjnym sprawuje Wiceprezes ds. finansowych. Za monitorowanie i raportowanie ryzyka operacyjnego oraz koordynowanie wykonywanych w Banku zadań z zakresu ryzyka operacyjnego odpowiedzialny jest Dział analiz i ryzyk bankowych oraz informatyki. Kierujący poszczególnymi jednostkami/komórkami organizacyjnymi pełnia rolę właścicieli ryzyka i są odpowiedzialni za zarzadzanie ryzykiem operacyjnym w podległych im jednostkach. Proces zarzadzania ryzykiem operacyjnym jest wspomagany programem informatycznym. Ryzyko płynności Cele strategiczne w zakresie ryzyka płynności obejmują: 1) zapewnienie finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty; 2) zapobieganie powstania sytuacji kryzysowej, zwłaszcza z powodu czynników wewnątrzbankowych oraz posiadanie aktualnego i skutecznego planu awaryjnego na wypadek wystąpienia takiej sytuacji, 3) utrzymywanie przez Bank aktywów nieobciążonych na minimalnym poziomie stanowiącym zabezpieczenie na wypadek zrealizowania się scenariuszy warunków skrajnych płynności w horyzoncie przeżycia wynoszącym 3 dni. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) realizowanie strategii finansowania, o której mowa w ust. 3; 2) pozyskiwanie depozytów o możliwie długich terminach wymagalności, tak aby Bank mógł otwierać po stronie aktywnej pozycje o dłuższym horyzoncie czasowym; 3) utrzymywanie na bezpiecznym poziomie nadzorczych miar płynności, przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów z tym związanych; 4) utrzymywanie wymogu pokrycia płynności (wskaźnika LCR) oraz stabilnego finansowania (wskaźnika NSFR) na wymaganym przepisami poziomie; 5) finansowanie na bezpiecznym poziomie kredytów powiększonych o majątek trwały przez depozyty powiększone o fundusze własne; 6) utrzymywanie płynnościowej struktury bilansu na poziomie zapewniającym występowanie nadwyżki skumulowanych aktywów nad skumulowanymi pasywami w okresie do 1 roku oraz nadwyżki skumulowanych pasywów nad skumulowanymi aktywami w okresie powyżej 1 roku; 7) zapewnienie globalnej wypłacalności Banku, oznaczającej posiadanie skumulowanej luki płynności (bez uwzględnienia zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych) na poziomie nieujemnym; 8) dążenie do podnoszenia stabilności źródeł finansowania głównie poprzez pozyskiwanie środków od gospodarstw domowych po akceptowalnej cenie; 7

8 9) identyfikacja wszelkich zagrożeń związanych z ryzykiem utraty płynności w zależności od stwierdzonego charakteru zagrożenia postępowanie według procedur awaryjnych określonych w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem płynności. Za obszar ryzyka płynności w Banku odpowiadają: Członek Zarządu Główny Księgowy w zakresie nadzoru nad operacyjnym zarządzaniem ryzykiem płynności; Wiceprezes ds. finansowych w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka płynności. Zadania związane z zarządzaniem płynnością bieżąca, krótkoterminową i długoterminowej realizuje komórka sprawozdawcza, która odpowiada za optymalne zarzadzanie środkami Banku oraz za wywiązywanie się Banku z zawartych umów w tym zagospodarowanie nadwyżek środków. Zadania związane z identyfikacją, pomiarem, monitorowaniem ryzyka płynności wykonuje Dział Analiz i Ryzyk Bankowych oraz Informatyki. Ryzyko stopy procentowej Cele strategiczne w zakresie ryzyka stopy procentowej obejmują: 1) optymalizacja wyniku odsetkowego w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych; 2) ograniczanie negatywnego wpływu zmian stóp procentowych poprzez doskonalenie narzędzi pomiaru i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stóp procentowych; 3) utrzymywanie poziomu ryzyka w ramach ustanowionych limitów opisanych w wewnętrznej procedurze dotyczącej zasad zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Bank realizuje cele strategiczne poprzez: 1) ograniczenie ryzyka stopy procentowej tylko do portfela bankowego i tylko do pozycji wynikających z produktów bilansowych; 2) ograniczenie kwoty pozycji wrażliwych na zmiany stóp procentowych z terminami przeszacowania powyżej 1 roku do maksymalnie 7% sumy bilansowej; 3) zmniejszanie ryzyka bazowego poprzez: a) stosowanie dla produktów klientowskich stóp bazowych w postaci stawek własnych Banku (w zakresie przewidzianym w przepisach prawa) - zwłaszcza dla aktywów wrażliwych, b) oferowanie klientom produktów depozytowych, których oprocentowanie uzależnione byłoby od stawek rynkowych (stóp rynku międzybankowego); 4) ograniczanie ryzyka opcji klienta poprzez stosowanie opłat za opcję, zwłaszcza dla możliwości zerwania depozytu przed umownym terminem; 5) dążenie do wypracowywania jak największych przychodów pozaodsetkowych. Nadzór nad identyfikowaniem, pomiarem, monitorowaniem sprawuje Wiceprezes ds. finansowych, natomiast zadania związane z identyfikowaniem, pomiarem, monitorowaniem wykonuje Dział Analiz i Ryzyk Bankowych oraz Informatyki. Analizy ryzyka stopy procentowej obejmują: - strukturę bilansu z punktu narażenia na ryzyko stopy procentowej - analiza marży i jej wpływu na wynik - analiza luki stopy procentowej - analiza wskaźników ekonomicznych i realizacji limitów - raport z wykonania testów warunków skrajnych 8

9 Ryzyko kapitałowe Cele strategiczne w zakresie ryzyka kapitałowego obejmują: 1) dążenie do zapewnienia odpowiedniej struktury oraz systematycznego wzrostu funduszy własnych, adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności; 2) ograniczenie wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko do rodzajów ryzyka przewidzianych przez przepisy prawa przy założeniu braku prowadzenia działalności handlowej; 3) posiadanie minimalnej wielkości łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie, 13,25%; 4) posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału Tier I na poziomie 1,25% 5) posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie 5,75% 6) obciążenie kapitałem wewnętrznym funduszy własnych na maksymalnym poziomie 75%; tym samym posiadanie wewnętrznego współczynnika kapitałowego na minimalnym poziomie 1,66%; 7) dążenie do takiej struktury funduszy Tier I, aby kapitał rezerwowy stanowił 8% funduszy Tier I; 8) dywersyfikacja funduszu udziałowego poprzez ograniczenie pakietu udziałów jednego członka do 5% funduszu udziałowego; zwiększenie pakietu udziałów powyżej 5% funduszu udziałowego wymaga zgody Spółdzielni; 9) przekazywanie na fundusze własne minimum 7% nadwyżki bilansowej; 1) posiadanie zaangażowania w kapitał zakładowy (akcyjny) Banku Zrzeszającego na poziomie minimum,5% sumy bilansowej Banku; 11) ograniczenie jednostkowego zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych, Bankach krajowych, zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracji w taki sposób, aby umniejszenie funduszy własnych Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla celów określonych w pkt 3, 4 i 5 12) nie angażowanie się kapitałowe w podmioty będące Uczestnikami Systemu Ochrony, za wyjątkiem Banku Zrzeszającego; Bank dokonuje agregacji wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka uznane za istotne w oparciu o metodę minimalnego wymogu kapitałowego. Poziomem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego jest wyliczony regulacyjny wymóg kapitałowy. Następnie Bank ocenia, czy regulacyjny wymóg kapitałowy w pełni pokrywa ryzyko kredytowe, i operacyjne i jeżeli jest to konieczne, to, zgodnie z obowiązującymi w Banku zasadami szacowania kapitału wewnętrznego, oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na te ryzyka. Kapitał wewnętrzny stanowi sumę regulacyjnego wymogu kapitałowego, dodatkowych wymogów kapitałowych, o których mowa w ust. 3, oraz wymogów kapitałowych na pozostałe istotne rodzaje ryzyka obliczonych zgodnie z obowiązującymi w Banku zasadami szacowania kapitału wewnętrznego. W procesie monitorowania i raportowania ryzyka kapitałowego uczestniczą; Dział analiz i ryzyk bankowych oraz informatyki który : 1) monitoruje poziom funduszy własnych, identyfikuje potrzeby kapitałowe; 2) ocenia stopień pokrycia funduszami różnych rodzajów ryzyka bankowego; 3) wskazuje na rozwiązania zmierzające do efektywnego wykorzystania funduszy własnych; 4) ocenia skalę zapotrzebowania Banku na zwiększenie funduszy własnych; 5) opracowuje propozycje zmierzające do odpowiedniego alokowania funduszy własnych; 9

10 6) wskazuje na sposoby ograniczania ryzyka, w przypadku pojawienia się zagrożeń związanych z brakiem adekwatności kapitałowej Banku; 7) opracowuje informację zarządczą z zakresu kapitału wewnętrznego i poziomu wewnętrznego współczynnika kapitałowego; 8) opracowuje propozycje aktualizacji procedury w zakresie zarządzania i planowania kapitałowego, w tym wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; 9) monitoruje poziom adekwatności kapitałowej. Komórka księgowości, rozliczeń, sprawozdawczości 1) gromadzi dane finansowe, potrzebne do monitorowania adekwatności kapitałowej Banku; 2) opracowuje informację zarządczą z zakresu łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i poziomów współczynników kapitałowych; 3) może wnosić propozycje zmian do procedur wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego, w wypadku zaistnienia sytuacji specyficznej, której dotychczasowe procedury nie obejmowały. System informacji zarządczej dostarcza informacji na temat: 1) poziomu, struktury i zmian w funduszach własnych; 2) poziomu uznanego kapitału; 3) poziomu i zmian współczynników kapitałowych, w tym struktury i zmian w aktywach ważonych ryzykiem; 4) poziomu i struktury kapitału wewnętrznego; 5) wyników testów warunków skrajnych; 6) realizacji przyjętych limitów alokacji; 7) realizacji planu kapitałowego. Ryzyko braku zgodności Cele strategiczne w zakresie ryzykiem braku zgodności oznacza: 1) efektywne przeciwdziałanie możliwościom wystąpienia naruszeń przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania; 2) sprawne i skuteczne podejmowanie działań naprawczych w sytuacji zidentyfikowania braku zgodności; 3) dążenie do zgodności regulacji wewnętrznych Banku z przepisami zewnętrznymi; 4) dążenie i dbałość o: a) wizerunek zewnętrzny Banku rozumianego jako instytucja zaufania publicznego, b) pozytywny odbiór Banku przez klientów, c) przejrzystość działań Banku wobec klientów, d) stworzenie kadry pracowniczej identyfikującej się z Bankiem, dobrze zorganizowanej wewnętrznie dla realizacji wspólnych celów wytyczonych przez Bank. Za całość koordynacji procesu zarządzania w Banku ryzykiem braku zgodności, jak też za nadzór nad działaniami osoby ds. ryzyka braku zgodności odpowiada Prezes Zarządu. Raporty o ryzyku braku zgodności skupiają się na podstawowych zadaniach, które ma spełniać zarządzanie ryzykiem braku zgodności, a więc dotyczą czynności podejmowanych w celu zapewnienia zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi oraz przyjętymi przez Bank standardami postępowania. Raporty z ryzyka braku zgodności zawierają: 1

11 1) zidentyfikowane ryzyka braku zgodności wraz z ich oceną oraz rekomendowanymi mechanizmami kontrolowania i ograniczania ryzyka, w tym informacje o zmianie profilu ryzyka; 2) podsumowanie wszystkich naruszeń compliance, które wystąpiły w okresie objętym raportem; 3) ocenę skuteczności rekomendowanych środków naprawczych, które były wydawane na bieżąco lub zawarte w poprzednim raporcie. Szczegółowy opis procesów raportowania monitorowania i pomiaru ryzyka zawierają Zasady zarządzania poszczególnymi w/w ryzykami. Opis przepływu informacji na temat ryzyka kierowanych do organu zarządzającego zawiera Instrukcja sporządzania informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym w Ruścu. Oświadczenie Zarządu na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w Banku zawiera opublikowana na stronie internetowej Banku Polityka przestrzegania zasad ładu korporacyjnego. 7. W procesie zarzadzania ryzykiem Banku uczestniczą: 1) Rada Nadzorcza; 2) Zarząd 3) komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) odpowiedzialne za a) sprawozdawczość dla odbiorców zewnętrznych, b) zarządzanie nadwyżką środków, c) sprzedaż kredytów, d) identyfikację i akceptację ryzyka kredytowego dla pojedynczych transakcji, e) pomiar, monitorowanie i kontrolę poszczególnych rodzajów ryzyka bankowego, Rada Nadzorcza Banku 1) zatwierdza Strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, obejmujące m.in. możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku; 2) zatwierdza procedury dotyczące procesów: a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego; 3) zatwierdza strukturę organizacyjną Banku, zawartą w Regulaminie organizacyjnym, dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) zatwierdza ogólne zasady polityki dotyczącej zmiennych składników wynagrodzeń; 5) zatwierdza zasady przeprowadzania testów warunków skrajnych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ryzyka; 6) sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności rozumianym jako skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania, a także zatwierdza założenia polityki Banku w zakresie ryzyka braku zgodności, ocenia efektywność zarządzania ryzykiem braku zgodności; 7) sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze Strategią działania i planem finansowym Banku; 8) zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji; 9) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia 11

12 Banku na poszczególne rodzaje ryzyka (w tym ryzyka braku zgodności) i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem; 1) ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. Zarząd: 1) odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, w tym ryzyka braku zgodności, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów; 2) odpowiada za zorganizowanie skutecznego procesu oceny adekwatności kapitałowej i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz nadzór nad jego efektywnością, wprowadzając w razie potrzeby niezbędne korekty i udoskonalenia; 3) wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka; 4) wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank; 5) zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku; 6) odpowiada za przejrzystość działań Banku, w szczególności za politykę informacyjną w zakresie działalności Banku, pozwalającą na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu Banku w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania stanu bezpieczeństwa działalności Banku i za ocenę sytuacji finansowej Banku; 7) zapewnia zgodność działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa; 8) zapewnienia, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie; 9) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację polityki zmiennych składników wynagrodzeń; 1) uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem; 11) przekazuje Radzie Nadzorczej, okresowe informacje przedstawiające w sposób rzetelny, przejrzysty i syntetyczny rodzaje i wielkość ryzyka w działalności Banku. Komórki organizacyjny 1. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też jednostkami organizacyjnymi Banku. 2. Komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez realizację celów zawartych w niniejszej strategii oraz zgodnie z regulaminem organizacyjnym Banku. 3. Komórki organizacyjne (lub wyznaczone osoby w Banku) uczestniczą w procesie zarządzania ryzykiem w ramach przypisanych im zadań w strukturze organizacyjnej Banku oraz w procedurach wewnętrznych, dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. W strukturze organizacyjnej Banku funkcjonuje Dział analiz i ryzyk bankowych oraz informatyki, który na dzień sprawozdawczy roku obejmował swoim zakresem monitorowanie poszczególnych rodzajów ryzyk oraz adekwatności kapitałowej. 12

13 III. Fundusze własne: Wysokość funduszy własnych Banku wyliczana jest zgodnie z przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/213 z dnia 26 czerwca 213 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (CRR) i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 213/36/UE z dnia r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi (CRD IV). Fundusze własne Banku obejmują: 1) kapitał Tier I 2) kapitał Tier II Główne zmiany uwzględniające stanowisko KNF, co do sposobu zaliczania do kapitału uznanego polegają na : 1. uznaniu funduszu udziałowego w rachunku funduszy własnych, w ramach korekt okresu przejściowego, według następujących zasad: 1) podstawą obliczeń do wyznaczenia podstawy amortyzacji jest lista udziałowców oraz kwota opłaconych przez nich udziałów według stanu na r.; 2) kwota, o której mowa w pkt 1, jest pomniejszana o wszelkie wypłaty i wyksięgowania udziałów, które miały miejsce w latach ; 3) każdego roku, począwszy od początku 214 r., podstawa amortyzacji jest umniejszana (amortyzowana) o wartość stanowiącą iloczyn podstawy amortyzacji oraz ustalonej przez KNF stawki amortyzacji wynoszącej w kolejnych latach odpowiednio: 2% w 214 r., po 1% od 215 r. do 221 r. oraz jednorazowo 1% na koniec 221 r.; 4) jeżeli w kolejnych - po roku latach miały miejsce dalsze pomniejszenia podstawy amortyzacji, to za każdym razem, ustalana jest nowa podstawa amortyzacji poprzez odjęcie od podstawy amortyzacji wyznaczonej zgodnie z pkt 1 2 kwoty tych pomniejszeń; nowa podstawa amortyzacji obowiązuje od daty dokonanego pomniejszenia; 2. przyjęciu funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego w wartości 6%, po uwzględnieniu 4% amortyzacji. 1. Poniższe zestawienie przedstawia poziom poszczególnych pozycji funduszy własnych Banku według stanu na dzień roku. Fundusze własne ogółem dla współczynnika ,97 wypłacalności Kapitał Tier , Kapitał podstawowy CET , Fundusz udziałowy - cała wartość ujmowana w bilansie 6861 Fundusz udziałowy w ramach korekt okresu przejściowego Kapitał rezerwowy ,7 Zyski zatrzymane Skumulowane inne całkowite dochody (kapitał z aktualizacji wyceny) ,55 Fundusze ogólne ryzyka bankowego (-) Inne wartości niematerialne i prawne ,63 (-) Krzyżowe powiązania kapitałowe w kapitale podstawowym Tier 1 (-) Nadwyżka odliczenia od pozycji dodatkowych w Tier 1 ponad kapiał podstawowy Tier 1 13

14 (-) Instrumenty w kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (-) Instrumenty w kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale podstawowym Tier ,2 Inne pozycje lub korekty kapitału podstawowego Tier 1 - nie ujęte powyżej Dodatkowy kapitał podstawowy (AT1) - Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitale dodatkowym Tier 1 podlegających zasadzie praw nabytych (-) Instrumenty w dodatkowym kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (-) Instrumenty w dodatkowym kapitale podstawowym Tier 1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (-) Nadwyżka odliczenia od pozycji w Tier 2 ponad kapiał Tier 2 Nadwyżka odliczenia od pozycji dodatkowych w Tier 1 ponad kapitał dodatkowy Tier 1 (odliczenie w kapitale podstawowym Tier 1) Inne pozycje lub korekty kapitału dodatkowego Tier 1 - nie ujęte powyżej Kapitał Tier 2 - Instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane kwalifikujące się jako kapitał Tier 2 Korekty w okresie przejściowym z tytułu instrumentów w kapitałe Tier 2 oraz pożyczek podporządkowanych podlegających zasadzie praw nabytych Korekty z tytułu ogólnego ryzyka kredytowego według metody standardowej (-) Instrumenty w kapitale Tier 2 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty (-) Instrumenty w kapitale Tier 2 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty Inne korekty w okresie przejściowym w kapitale Tier 2 Nadwyżka odliczenia od pozycji w Tier 2 ponad kapitał Tier 2 (odliczenie w kapitale dodatkowym Tier 1) Inne pozycje lub korekty kapitału Tier 2 - nie ujęte powyżej 3. Bank nie dokonywał sekurytyzacji aktywów. IV Adekwatność kapitałowa 1. Metody wyliczania ekspozycji na ryzyko oraz wymogów kapitałowych minimalnych i wewnętrznych zawierają Zasady wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko w 14

15 Banku Spółdzielczego w Ruścu, Procedura szacowania kapitału wewnętrznego oraz oceny adekwatności kapitałowej w Banku Spółdzielczego w Ruścu oraz Strategia zarządzania i planowania kapitałowego w Banku Spółdzielczego w Ruścu. Bank Spółdzielczy w Ruścu stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych : metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego metodę podstawowego wskaźnika w zakresie ryzyka operacyjnego Bank stosuje współczynnik wsparcia, dla MŚP o którym mowa w 51 Rozporządzenia CRR Wartość aktywów ważonych ryzykiem obliczonych dla ekspozycji wobec małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), zaliczonych do ekspozycji wobec przedsiębiorstw, ekspozycji detalicznych lub ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomości, Bank dodatkowo mnoży przez współczynnik wsparcia równy, Poniższa tabela przedstawia kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem dla każdej z kategorii ekspozycji. Lp. Wyszczególnienie Stan na dzień r. w zł 1. Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych 2. Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych 3. Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 4. Ekspozycje wobec instytucji 5. Ekspozycje wobec przedsiębiorstw Ekspozycje detaliczne Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 8. Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 9. Ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa lub udziałów w instytucjach zbiorowego inwestowania 1. Ekspozycje kapitałowe Inne ekspozycje RAZEM Największy wymóg kapitałowy Bank Spółdzielczy w Ruścu zobowiązany jest utrzymać na pokrycie ryzyka związanego z ekspozycjami zabezpieczonymi na nieruchomościach, co wynika ze stosowanej w Banku polityki zabezpieczeń, a pośrednio z przyjętej metodologii klasyfikacji ekspozycji kredytowych według wag ryzyka. 15

16 3. Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka: Wyszczególnienie Kwota ryzyko kredytowe regulacyjny wymóg kapitałowy dodatkowy wymóg kapitałowy ryzyko operacyjne regulacyjny wymóg kapitałowy dodatkowy wymóg kapitałowy ryzyko koncentracji ryzyko płynności ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej ryzyko kapitałowe całkowity wymóg kapitałowy kapitał wewnętrzny współczynnik kapitałowy CET 1 16,84% współczynnik kapitałowy Tier 1 16,84% całkowity współczynnik kapitałowy 16,84% Wewnętrzny współczynnik kapitałowy 16,78% W celu ustalenia łącznej wartości oszacowanych wymogu kapitałowego, Bank dokonuje zestawienia wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych ryzyk dotyczących zarówno regulacyjnych wymogów kapitałowych, jak i wymogów z tytułu pozostałych ryzyk. Suma wewnętrznych wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka stanowi sumaryczny wewnętrzny wymóg kapitałowy. Łączna wartość wewnętrznego wymogu kapitałowego z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka na dzień rok wynosiła zł. co stanowi 47,69 % dostępnego kapitału ( ustalony limit - 75% funduszy własnych) 4. Wymogi z tytułu bufora antycyklicznego Komisja Nadzory Finansowego w 216 roku nie wyznaczyła dla Banków wymogu z zakresu bufora antycyklicznego. V Ryzyko kredytowe 1. Do wyliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, ekspozycję uznaje się za przeterminowaną, której dotyczy niewykonania zobowiązania, jeżeli przeterminowanie przekracza w przypadku ekspozycji detalicznych 5 zł, a w przypadku pozostałych klas ekspozycji przeterminowana kwota przekracza 3 zł. W sytuacji, gdy kredytobiorca posiada więcej niż jedną ekspozycję i jedna z nich staje się przeterminowana tylko tę należy zakwalifikować do klasy przeterminowanej. 16

17 Według stanu na dzień sprawozdawczy Bank stosował definicje dla celów rachunkowości należności przeterminowanych i zagrożonych w oparciu o zapisy Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji ekspozycji kredytowych oraz tworzenia rezerw na ryzyko kredytowe. Jako ekspozycję przeterminowaną bank uznaje należność z tytułu kapitału lub odsetek z opóźnieniem płatności przekraczającej 9 dni w stosunku do terminu pierwotnego, a przeterminowana kwota przekracza w przypadku ekspozycji detalicznych 5 zł, zaś w przypadku pozostałych klas ekspozycji, przeterminowana kwota przekracza 3 zł. Jako należności zagrożone Bank uznaje: 1) w odniesieniu do ekspozycji inne niż detaliczne: a) ekspozycje kredytowe poniżej standardu obejmujące: - ekspozycje kredytowe w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 3 miesiące i nie przekracza 6 miesięcy, - ekspozycje kredytowe według dłużników, których sytuacja ekonomicznofinansowa może stanowić zagrożenie terminowej spłaty ekspozycji; b) ekspozycje kredytowe wątpliwe obejmujące: - ekspozycje kredytowe w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesiące i nie przekracza 12 miesięcy, - ekspozycje według dłużników, których sytuacja ekonomiczno-finansowa ulega znacznemu pogorszeniu, a zwłaszcza gdy ponoszone straty w sposób istotny naruszają ich kapitały; c) ekspozycje kredytowe stracone obejmujące: - ekspozycje kredytowe w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 12 miesięcy, - ekspozycje kredytowe według dłużników, których sytuacja ekonomicznofinansowa pogorszyła się nieodwracalnie uniemożliwiający spłacanie długu, ekspozycje kredytowe według dłużników, w stosunku do których ogłoszono upadłość, - ekspozycje kredytowe według dłużników, przeciwko którym bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, - ekspozycje kredytowe kwestionowane przez dłużników na drodze postepowania sądowego - ekspozycje kredytowe według dłużników, których miejsce pobytu jest nieznane i których majątek nie został ujawniony. 2) w odniesieniu do ekspozycji kredytowych wynikających z kredytów i pożyczek detalicznych: a) ekspozycje kredytowe normalne obejmujące ekspozycje w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek nie przekracza 6 miesięcy, b) ekspozycje kredytowe stracone - obejmujące: - ekspozycje w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy, - ekspozycje kredytowe według dłużników, przeciwko którym bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, - ekspozycje kredytowe według dłużników, których miejsce pobytu jest nieznane i których majątek nie został ujawniony. Dla potrzeb wyliczania odpowiedniej wysokości rezerw celowych od ekspozycji kredytowych do kategorii normalnej, pod obserwacją, poniżej standardu, wątpliwej, lub straconej stosuje się zasady wynikające z Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji ekspozycji kredytowych oraz tworzenia rezerw na ryzyko kredytowe. 17

18 2. Bank w swoich analizach uwzględnia ryzyko geograficznego. Podstawą zakwalifikowania ekspozycji kredytowej do danego regionu geograficznego jest adres zamieszkania w przypadku osób fizycznych lub adres siedziby firmy - w przypadku podmiotów gospodarczych. Bank Spółdzielczy w Ruścu dokonuje podziału ekspozycji kredytowych na poszczególne regiony geograficzne i ustala limity według powiatów i są nimi: 1) Powiat bełchatowski 2) Powiat pajęczański 3) Powiat wieluński W 216 roku wyznaczone limity nie zostały przekroczone. 3. Ekspozycje kredytowe według wyceny bilansowej (po korektach rachunkowych) na dzień sprawozdawczy, bez uwzględnienia skutków ograniczania ryzyka kredytowego oraz średnią (liczoną jako suma stanów na koniec grudnia 215r. oraz wszystkich kwartałów 216 roku podzielona przez 5) kwotę ekspozycji w okresie od roku do roku w podziale na kategorie przedstawia poniższe zestawienie. Lp. Wyszczególnienie 1. Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych 2. Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych Stan na dzień Średnia kwota r. w okresie od w zł r. do r Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego Ekspozycje wobec instytucji Ekspozycje wobec przedsiębiorstw Ekspozycje detaliczne Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 8. Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 9. Ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa lub udziałów w instytucjach zbiorowego inwestowania Ekspozycje kapitałowe Inne ekspozycje RAZEM

19 Bank przyjmuje, iż kategorie ekspozycji, które stanowią więcej niż 2% portfela kredytowego wyznaczają istotne kategorie ekspozycji. Do istotnych kategorii ekspozycji zaliczane są zatem następujące kategorie: - ekspozycje detaliczne, - ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 4. Struktura zaangażowania Banku wobec poszczególnych sektorów w rozbiciu na kategorie klasyfikacji ekspozycji Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora finansowego według typu kontrahenta według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela. Lp. Typ kontrahenta Wartość w zł brutto 1. Banki Należności pod obserwacją 2. Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego Należności pod obserwacją 3. Pomocnicze instytucje finansowe Należności pod obserwacją 4. Instytucje ubezpieczeniowe Należności pod obserwacją , ,2 Razem zaangażowanie w sektorze finansowym , Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora niefinansowego według typu kontrahenta według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela. Lp. Typ kontrahenta Wartość w zł 1. Przedsiębiorstwa i spółki państwowe Należności pod obserwacją 2. Przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie Należności pod obserwacją 3. Przedsiębiorcy indywidualni Należności pod obserwacją 4. Osoby prywatne 44269, , , , , ,21 19

20 Należności pod obserwacją ,23 5. Rolnicy indywidualni Należności pod obserwacją , , ,73 6. Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Należności pod obserwacją , ,47 Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym , Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora budżetowego w rozbiciu na kategorie należności według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela. Wyszczególnienie Wartość w zł 43367, Należności pod obserwacją Razem zaangażowanie w sektorze budżetowym 43367, 4.4 Strukturę zaangażowania Banku w poszczególnych branżach (w wartościach nominalnych z przyznanymi liniami kredytowymi i gwarancjami) w rozbiciu na kategorie należności według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela: Lp. Branże Wartość w zł 1. Rolnictwo, poza działami specjalnymi produkcji Należności pod obserwacją 2. Administracja publiczna i obrona narodowa Należności pod obserwacją 3. Przetwórstwo przemysłowe Należności pod obserwacją 4. Budownictwo Należności pod obserwacją 5. Handel Należności pod obserwacją , , , , 43367, , , , , , ,42 2

21 6. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Należności pod obserwacją 7. Transport i gospodarka magazynowa, informacja i komunikacja Należności pod obserwacją 8. Działalność związana z zakwaterowaniami i usługami gastronomicznymi Należności pod obserwacją 9. Inne (Pozostałe) Należności pod obserwacją Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym z wyłączeniem osób prywatnych , , , , , , ,88 Istotne kategorie 5. Strukturę ekspozycji według okresów zapadalności (bez odsetek) w podziale na istotne kategorie należności według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela: Bez 1-3 dni 1-3 należności określone m-cy m-cy cy lat lat lat go terminu m lat 1-2 powyżej 2 lat 1. Kasa i operacje i bankiem centralnym Należności od sektora finansowego: - pozostałe monetarne instytucje finansowe Należności od sektora niefinansowego : przedsiębiorstwa gospodarstwa domowe, instytucje niekomercyjne Instytucje samorządowe RAZEM

22 6. Struktura należności z rozpoznaną utratą wartości i przeterminowane (wartość bilansowa ) w rozbiciu na istotne kategorie ekspozycji kredytowych według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawiają poniższe tabele. Lp. Ekspozycje wobec instytucji Wartości w zł 1. ( wartość bilansowa) Rezerwy celowe Korekta wartości Odsetki 2. Należności pod obserwacją ( wartość bilansowa) Kredyty pod obserwacją Kredyty przeterminowane Rezerwy celowe Korekta wartości Odsetki 3. (wartość bilansowa) Kredyty zagrożone Kredyty przeterminowane Rezerwy celowe Korekta wartości Odsetki ,1 178,19 RAZEM (wartość bilansowa) ,2 Lp. Ekspozycje wobec MiŚP Wartości w zł 1. (wartość bilansowa) Kredyty w sytuacji normalnej Rezerwy celowe Korekta wartości Odsetki 2. Należności pod obserwacją (wartość bilansowa) Kredyty pod obserwacją Rezerwy celowe Korekta wartości Odsetki 44269, , , ,19 3. (wartość bilansowa) Kredyty zagrożone Rezerwy celowe Korekta wartości Odsetki RAZEM (wartość bilansowa) 44269,14 Lp. Ekspozycje wobec przedsiębiorców indywidualnych Wartości w zł 22