Zgłoszenie ogłoszono: Opis patentowy opublikowano: SYSTEM I ZESTRÓJ RADIOTELEFONICZNY

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA OPIS PATENTOWY ! Patent dodatkowy do patentu n r ---- Zgłoszono: /P / Int. Cl.5 H 0 4Q 7/04 H 04B 7/00 Pierwszeństwo URZĄD PATENTOWY RP Zgłoszenie ogłoszono: Opis patentowy opublikowano: Twórcy wynalazku: Ryszard Zienkiewicz, Jan Grzegorek Uprawniony z patentu: Instytut Łączności, Warszawa / Polska/ SYSTEM I ZESTRÓJ RADIOTELEFONICZNY Przedmiotem wynalazku jest wielokanałowy system radiotelefoniczny i automatycznie działający zestrój radiotelefoniczny. Wynalazek umożliwia ustalenie za pomocą fal elektromagnetycznych selektywnego połączenia wybiorczego między stacją centralną, połączoną przewodowe z umieszczoną w pobliżu łącznicą telefoniczną, i co najmniej j edną, połączoną z abonenckim aparatem telefonicznym, radiową stacją abonencką, stałą lub ruchomą, w celu przekazania informacji przez to połączenie po jego ustaleniu się. W znanych systemach radiotelefonicznych sposób wykorzystania przydzielonych radiowych kanałów częstotliwościowych jest różny i zależny od wielkości obsługiwanego ruchu telefonicznego. Najczęściej na stacji centralnej danego systemu każdemu kanałowi radiowemu przyporządkowany j est oddzielny, w zasadzie jednokanałowy, komplet urządzeń radiowych nadawczo-odbiorczych, a radiowe stacje abonenckie zawierają tylko po jednym, wielokanałowym, nadawczo-odbiorczym komplecie urządzeń radiowych, umożliwiającym łączność we wszystkich kanałach stacji centralnej, odpowiednio do tego, który z tych kanałów może być w danej chwili zajęty. Ze względu na brak dostatecznej liczby wolnych kanałów radiowych, w rozpatrywanych systemach przydzielone im kanały są wykorzystywane w sposób grupowy, to znaczy w taki sposób, że każdy z abonentów danej sieci ma dostęp do wszystkich jej kanałów, przy czym kanały te są zajmowane tylko na czas prowadzenia łączności, a do inicjowania nowych rozmów mogą być wykorzystywane tylko kanały w danej chwili wolne. W literaturze technicznej opisane są różne systemy radiokomunikacyjne, umożliwiające grupowe wykorzystywanie kanałów radiowych w łączności automatycznej. Przykładowy system przedstawiony jest w polskim opisie patentowym nr , z którego uprawniona jest firma węgierska. Poza tym firma Motorola opracowała podobny system, nazywany Rural Telephone System, zaś A.G. Sanchez tego rodzaju system opisał w artykule "Design of a multiple access radio system for rural telephony" w numerze XI, tom 50 czasopisma "Telekomunica

2 tion Journal" z listopada 1983 r. Istotną wadą tych systemów jest to, iż każdy z nich ma stację centralną wyposażoną w pewną liczbę bloków funkcjonalnych wspólnych dla wszystkich kanałów radiowych, niezbędnych do pracy całości. Istnienie takich bloków powoduje to, że uszkodzenie któregokolwiek z nich prawie zawsze powoduje poważne zaburzenia w pracy całości często uniemożliwiając prowadzenie jakiejkolwiek łączności. W celu uniknięcia tego bloki funkcjonalne wspólne dla wszystkich kanałów są wykonywane ze 100% rezerwą, włączaną automatycznie, co jednak znacznie komplikuje rozwiązania i powiększa koszty. Ponadto zastosowanie wspólnych bloków funkcjonalnych, sterujących pracą wszystkich urządzeń radiowych danej stacji centralnej, utrudnia lub uniemożliwia szybkie zmiany liczby kompletów urządzeń radiowych /wykorzystywanych kanałów radiowych/ zastosowanych na tej stacji, zwłaszcza przy jej rozbudowie lub konieczności wyłączenia jednego lub więcej z wchodzących w jej skład kompletów urządzeń radiowych nadawczo-odbiorczych. W takich systemach, jak wspomniany system firmy Motorola i system opisany przez A.G.Sancheza, każdej radiowej stacji abonenckiej przyporządkowany jest w stacji centralnej wydzielony zespół urządzeń - zwany blokiem linii abonenckiej - mający końcówki połączone z urządzeniami centrali telefonicznej. Za pośrednictwem tego bloku są realizowane wszystkie połączenia /rozmowy/ z daną stacją abonencką, przy czym wszystkie funkcje, związane z zestawianiem połączeń tej stacji z innymi abonenckimi stacjami radiowymi lub aparatami telefonicznymi, są wykonywane przez urządzenia sieci telefonicznej poza rozpatrywanymi systemami radiowymi. W rozpatrywanych systemach radiowych w stacji centralnej jest stosowany zespół /pole/ komutacji, łączący, odpowiednio do potrzeb, dowolny ze wspomnianych bloków linii abonenckiej z dowolnym kompletem urządzeń kanału radiowego, wchodzącego w skład tej stacji. W znanych rozwiązaniach stosowany j est jeden zespół /pole/ komutacji wspólny dla danej stacji centralnej. Ma on niedogodności opisane powyżej, j ak każdy zespół wspólny dla całej stacji, a ponadto jest on stosunkowo drogi w przypadku wykonywania go w jednej wersji, odpowiadającej maksymalnemu możliwemu wyposażeniu systemu w komplety urządzeń radiowych /wykorzystywane kanały radiowe/ jak i zespoły linii abonenckich, zwłaszcza jeżeli aktualne potrzeby są znacznie mniejsze od potencjalnych możliwości systemu. W przypadku wykonywania zespołu komutacji w wielu różnych wersjach występują trudności i dodatkowe koszty przy rozbudowie istniejących sieci, szczególnie gdy taka rozbudowa nie była planowana. Celem wynalazku było opracowanie systemu łączności radiotelefonicznej oraz odpowiadającego mu zestroju radiotelefonicznego, który w zależności od potrzeb może być łatwo rozbudowywany, nawet od zestroju j ednokanałowego, obsługującego jednego abonenta, aż do zestroju o wielu kanałach radiowych, obsługującego kilkudziesięciu lub więcej abonentów. W każdym przypadku zastosowane środki techniczne oraz koszty urządzeń systemowych powinny być proporcjonalne do stopnia rozbudowy systemu. Przedstawione zagadnienie skutecznie rozwiązuje system łączności radiotelefonicznej, umożliwiający modułową budowę zestroju oraz zapewniający wyeliminowanie w wyposażeniu stacji centralnej bloków z elementami czynnymi, wspólnych dla wszystkich lub tylko kilku kanałów radiowych. Istota systemu według wynalazku polega na tym, że każde połączenie między blokiem linii abonenckiej stacji centralnej systemu i radiową stacją abonencką nawiązuje się w dwu etapach. W jednym z tych etapów połączenie nawiązywane jest między wolnym kanałowym blokiem sterowania stacji centralnej i radiową stacją abonencką i w tym celu po włączeniu nadajników radiowych w stacji centralnej i w stacji abonenckiej przesyła się, najpierw w kierunku nawiązywania połączenia, a następnie z powrotem, sygnał odpowiednio wywołania selektywnego i identyfikacji danej stacji abonenckiej. W drugim z tych etapów połączenie nawiązywane jest między kanałowym blokiem sterowania stacji centralnej i blokiem linii abonenckiej tej stacji. Połączenie to realizuje się zawsze w odpowiednim bloku linii

3 abonenckiej, do którego w tym celu z kanałowego bloku sterowania przesyła się sygnał adresu wraz z sygnałem rozpoznawczym nadającego bloku sterowania. Jeżeli połączenie nawiązywane jest od strony bloku lin ii abonenckiej, z połączonej z tym blokiem łącznicy telefonicznej, wówczas nadaje się z inicjującego bloku linii abonenckiej sygnał żądania obsługi, którym uaktywnia się wolny do tej chwili kanałowy blok sterowania i z tego bloku sterowania nadaje się kolejne sygnały adresów wszystkich bloków lin ii abonenckich aż do chwili, gdy po nadaniu właściwego adresu zostanie nadany z odpowiadającego temu adresowi inicjującego bloku lin ii abonenckiej sygnał odpowiedzi, skierowanej do danego kanałowego bloku sterowania. Nadajniki radiowe w stacji centralnej i w stacjach abonenckich włączane są, korzystnie, tylko na czas nawiązywania i prowadzenia rozmowy, natomiast w stanie oczekiwanie na wywołanie pozostawia się te nadajniki wyłączone. W stanie oczekiwania na wywołanie cyklicznie dostraja się każdą ze stacji abonenckich do wszystkich kanałów radiowych systemu. Po każdej zmianie kanału czasowo wyłącza się zasilanie nie wykorzystywanych układów stacji abonenckich i czasowo włącza się zasilanie co najmniej odbiornika radiowego i układu odbioru pierwszej cyfry numeru wywołania selektywnego danej stacji. Po odebraniu pierwszej cyfry tego numeru, zgodnej z pierwszą cyfrą własnego numeru identyfikacyjnego, wstrzymuje się dostrajanie danej stacji abonenckiej i w miarę stwierdzania zgodności z własnym numerem kolejnych odbieranych cyfr oraz całego numeru wywołania selektywnego, włącza się kolejno zasilanie następnych układów stacji aż do przejścia urządzenia w stan "wywołanie urządzenia abonenckiego". Po stwierdzeniu braku zgodności dowolnej cyfry sygnału wywołania selektywnego z odpowiednią cyfrą własnego numeru wyłącza się zasilanie niepotrzebnych układów i przywraca się stan oczekiwania na wywołanie, w którym urządzenie abonenckie jest cyklicznie dostrajane do wszystkich kanałów radiowych systemu. Po włączeniu dowolnego z nadajników radiowych systemu, zarówno w czasie nawiązywania połączenia, jak też podczas prowadzenia rozmowy moduluje się zawsze j ego falę nośną przebiegiem o częstotliwości pomocniczej, mniejszej od minimalnej częstotliwości przesyłanych sygnałów rozmównych, a głębokość tej modulacji wybiera się mniejszą od głębokości modulacji fa li nośnej sygnałami rozmównymi. Od występowania właściwej dla danej sieci radiowej częstotliwości pomocniczej w sygnale, odbieranym przez urządzenia stacji centralnej oraz stacji abonenckiej, uzależnia się możliwość nawiązania, nawiązanie i utrzymanie połączenia. Przy każdej próbie nawiązania połączenia odbiornik i nadajnik radiowej stacji abonenckiej kolejno dostraja się do wszystkich kanałów radiowych systemu, przy czym próby nawiązania połączenia podejmuje się, w razie potrzeby, wielokrotnie. Ponadto nadaje się do inicjującego połączenia abonenta umowny sygnał akustyczny przy każdym przełączeniu kanału. Po każdym przełączeniu kanału sprawdza się, czy nowy kanał jest wolny i po stwierdzeniu, że kanał jest wolny, podejmuje się próbę jego zajęcia przez włączenie nadajnika i nadanie sygnału identyfikacji. Gdy kanał jest zajęty, jak też po nie odebraniu ze stacji centralnej w ustalonym czasie sygnału odpowiedzi na dokonaną próbę nawiązania połączenia, przełącza się kanał i powtarza cykl nawiązywania połączenia. Sygnał żądania obsługi odbiera się w każdym bloku linii abonenckiej stacji centralnej, przy czym po stwierdzeniu ciągłego występowania tego sygnału w ustalonym czasie wysyła się sygnał niedostępności abonenta indywidualnie z każdego bloku lin ii abonenckiej, nie nadającego w tym czasie sygnału żądania obsługi i jednocześnie odbierającego sygnał dzwonienia z łącznicy telefonicznej. Sygnał niedostępności informuje o zajętości radiowej części systemu. W bloku linii abonenckiej uruchamia się układ sygnalizacji wtedy, gdy po co najmniej jednokrotnym nadaniu sygnału wywołania selektywnego do przyporządkowanej temu blokowi stacji abonenckiej nie zostanie w ustalonym czasie odebrany sygnał odpowiedzi w postaci sygnału identyfikacji wywoływanej stacji abonenckiej. Jednocześnie z uruchomieniem układu sygnalizacji wysyła się do łącznicy telefonicznej sygnał niedostępności żądanej stacji abonenckiej.

4 Modulację nadajnika radiowego stacji centralnej sygnałem o częstotliwości pomocniczej wyłącza się w celu zwolnienia zajętego kanału radiowego. Tym samym zdalnie blokuje się zajmującą ten kanał radiowy stację abonencką, to jest automatycznie wyłącza się nadajnik radiowy tej stacji i przerywa się drogę sygnałów rozmównych między odbiornikiem radiowym i słuchawką mikrotelefonu abonenta radiowego. Wyłączenie modulacji nadajnika radiowego stacji centralnej sygnałem o częstotliwości pomocniczej wykonuje się po stwierdzeniu stanu zajętości wszystkich kanałów radiowych systemu, aby w takiej sytuacji automatycznie ograniczyć czas najdłużej prowadzonej rozmowy. Modulację tę wyłącza się w nadajniku radiowym połączonym z tym kanałowym blokiem sterowania, w którym najdłużej trwa stan ciągłej rozmowy. Wcześniej do abonenta, uczestniczącego w takiej najdłużej prowadzonej rozmowie, nadaje się umowny sygnał ostrzegawczy oznaczający konieczność zakończenia rozmowy w ustalonym czasie. Po upływie tego ustalonego czasu automatycznie rozłącza się prowadzoną rozmowę, o ile wcześniej nie został zwolniony co najmniej j eden kanał radiowy, i zwalnia się kanał radiowy oraz jego urządzenia dla innych abonentów systemu. Dla realizacji powyższej procedury ustala się dla każdego kanału radiowego indywidualne sygnały wolnego kanału i zajętego kanału, które nadaje się do wszystkich pozostałych kanałowych bloków sterowania z każdego kanałowego bloku sterowania. Kanałowe bloki sterowania wyposaża się w wielokomórkową pamięć, której liczba komórek odpowiada maksymalnej liczbie pozostałych kanałów radiowych danego systemu. Za pomocą poszczególnych komórek pamięci zapamiętuje się kolejność zajmowania pozostałów kanałów systemu względem danego kanału, a po wystąpieniu sygnału wolnego kanału stwierdza się istnienie w systemie przynajmniej jednego wolnego kanału, umożliwiającego obsługę następnego zgłoszenia rozmowy. Zestrój radiotelefoniczny według wynalazku zawiera stację centralną, przewodowo połączoną z łącznicą telefoniczną, oraz co najmniej jedną radiową stację abonencką, połączoną drogą radiową ze stacją centralną. Stacja centralna wyposażona j est w określoną liczbę kompletów radiowych urządzeń nadawczo-odbiorczych, równą liczbie wykorzystywanych kanałów radiowych, oraz w określoną liczbę bloków lin ii abonenckich, równą co najmniej liczbie radiowych stacji abonenckich zawierających wielokanałowe urządzenia radiowe i układy automatycznego wybierania kanałów. Istota zestroju według wynalazku polega na tym, że każda radiowa stacja abonencka, dupleksowo połączona z radiotelefonem stacji centralnej, połączona jest z odpowiadającym jej blokiem lin ii abonenckiej poprzez kanałowy blok sterowania, przy czym odpowiadający temu blokowi sterowania układ łączeniowy wchodzi w skład bloku lin ii abonenckiej. Radiowa stacja abonencka zawiera układ przełączania kanałów, układ pamięci odbioru sygnału identyfikacji i układ uruchamiania nadajnika. Układ przełączania kanałów połączony jest z układem uruchamiania nadajnika urządzenia abonenckiego, z nadajnikiem sygnału identyfikacji i impulsowania, z odbiornikiem sygnału wywołania selektywnego i dzwonienia, z układem pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego, z nadajnikiem radiowym urządzenia abonenckiego i z odbiornikiem radiowym urządzenia abonenckiego. Układ pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego jest ponadto połączony z odbiornikiem sygnału wywołania selektywnego i dzwonienia, z nadajnikiem sygnału identyfikacji i impulsowania, z odbiornikiem radiowym urządzenia abonenckiego, z układem uruchamiania nadajnika urządzenia abonenckiego, z generatorem sygnału dzwonienia i z układami rozmownymi i sygnalizacyjnymi. Układ uruchamiania nadajnika urządzenia abonenckiego jest ponadto połączony z nadajnikiem radiowym urządzenia abonenckiego, z nadajnikiem sygnału identyfikacji i impulsowania i z układami rozmownymi i sygnalizacyjnymi. Radiowa stacja abonencka korzystnie zawiera zespół częstotliwości pomocniczej, wyposażony w generator sygnału o częstotliwości pomocniczej, odbiornik sygnału o częstotliwości pomocniczej i filtr zaporowy dla sygnału o częstotliwości pomocniczej. Generator ten połączony jest z układem uruchamiania nadajnika urządzenia abonenckiego i z nadajnikiem

5 radiowym tego urządzenia, zaś odbiornik ten włączony jest Sseregowo między odbiornikiem radiowym urządzenia abonenckiego i nadajnikiem sygnału identyfikacji i impulsowania, połączonym z układem pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego. Natomiast filtr zaporowy włączony jest szeregowo do połączenia odbiornika radiowego urządzenia abonenckiego z układami rozmownymi i sygnalizacyjnymi. Radiowa stacja abonencka korzystnie zawiera układ oszczędnego zasilania, połączony z odbiornikiem radiowym urządzenia abonenckiego, z układami rozmównymi i sygnalizacyjnymi i z układem przełączania kanałów. Korzystnie radiowa stacja abonencka zawiera także układ zdalnego blokowania urządzenia abonenckiego, połączony z układem uruchamiania nadajnika urządzenia abonenckiego, z układem pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego i z układami rozmównymi i sygnalizacyjnymi. Radiowa stacja abonencka korzystnie zawiera też układ sygnalizacji przełączenia kanału, który połączony jest z układem przełączania kanałów i z układami rozmównymi i sygnalizacyjnymi. Blok lin ii abonenckiej zawiera co najmniej tyle układów łączeniowych, ile jest kanałów radiowych. Każdy układ łączeniowy połączony jest z jedną z wieloprzewodowych szyn kanałów radiowych oraz z wieloprzewodową szyną wewnętrzną bloku linii abonenckiej, która połączona jest z zawartym w bloku linii abonenckiej zespołem sterowania bloku lin ii abonenckiej. Ten zespół sterowania zawiera układ inicjowania połączenia, generator sygnału startu i odbiornik sygnału adresu. Układ inicjowania połączenia i odbiornik sygnału adresu połączone są z wieloprzewodową szyną wewnętrzną bloku lin ii abonenckiej. Odbiornik sygnału połączony jest z wieloprzewodową szyną adresów, a układ inicjowania połączenia połączony jest z obsługiwaną przez niego linią abonencką i z generatorem sygnału startu. Generator ten jest połączony także z przewodem sygnału startu w wieloprzewodowej szynie adresów. Blok lin ii abonenckiej korzystnie zawiera układ sygnalizacji połączony z wieloprzewodową szyną wewnętrzną bloku lin ii abonenckiej oraz ze wskaźnikiem zajętości bloku linii abonenckiej i ze wskaźnikiem uszkodzenia radiowej stacji abonenckiej odpowiadającej temu blokowi. Blok lin ii abonenckiej zawiera też korzystnie układ oceny czasu trwania sygnału startu. Układ ten jest połączony z przewodem sygnału startu w wieloprzewodowej szynie adresów i z układem inicjowania połączenia. Kanałowy blok sterowania zawiera generator sygnałów adresu, nadajnik sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, odbiornik sygnałów identyfikacji i impulsowania, układ pamięci nawiązania połączenia z blokiem lin ii abonenckiej, układ inicjowania połączenia, układ pamięci odebrania sygnału identyfikacji, układ uruchamiania nadajnika stacji centralnej, układ sygnalizacji rodzaju pracy, układy sygnałów rozmównych oraz układ dzwonienia. Generator sygnałów adresu połączony jest z wieloprzewodową szyną adresów, z nadajnikiem sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, z odbiornikiem sygnałów identyfikacji i impulsowania, z układem pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, z układem inicjowania połączenia i z układem pamięci odebrania sygnału identyfikacji. Nadajnik sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia połączony jest z nadajnikiem radiowym, z układem dzwonienia, z odbiornikiem sygnałów identyfikacji i impulsowania oraz z układem pamięci nawiązania połączenia z blokiem lin ii abonenckiej. Odbiornik sygnałów identyfikacji i impulsowania połączony jest z odbiornikiem radiowym, z układami sygnałów rozmównych i z układem pamięci odebrania sygnału identyfikacji. Układ pamięci nawiązania połączenia z blokiem lin ii abonenckiej połączony jest z odbiornikiem radiowym i z układem inicjowania połączenia. Układ inicjowania połączenia jest połączony z wieloprzewodową szyną kanału radiowego, z układem pamięci odebrania sygnału identyfikacji i z układem uruchamiania nadajnika. Układ pamięci odebrania sygnału identyfikacji połączony jest z odbiornikiem radiowym i z układem sygnalizacji rodzaju pracy. Układ uruchamiania nadajnika połączony jest z nadajnikiem radiowym i z układem sygnalizacji rodzaju pracy. Układ

6 sygnalizacji rodzaju pracy połączony jest z wieloprzewodową szyną kanału radiowego. Układy sygnałów rozmownych połączone są z wieloprzewodową szyną kanału radiowego, z nadajnikiem radiowym i z odbiornikiem radiowym, a układ dzwonienia połączony jest z wieloprzewodową szyną kanału radiowego. Kanałowy blok sterowania korzystnie zawiera układ ograniczenia czasu rozmowy, który po-. łączony jest z układem sygnalizacji rodzaju pracy, z układami sygnałów rozmownych i z przewodami sygnalizacji rodzaju pracy każdego z kanałowych bloków sterowania. System radiotelefoniczny według wynalazku umożliwia modułową realizację odpowiadającego mu zestroju radiotelefonicznego. Zaletą takiego rozwiązania jest ułatwienie produkcji i eksploatacji urządzeń systemowych, prosty sposób zmiany liczby obsługiwanych abonentów i wykorzystywanych kanałów radiowych oraz zwiększenie pewności pracy całości. W wyposażeniu stacji centralnej systemu całkowicie wyeliminowano bloki z elementami czynnymi, wspólne dla wszystkich lub kilku kanałów radiowych. Zaletą wynalazku jest też to, że niezbędne do realizacji konkretnego systemu radiotelefonicznego środki techniczne i związane z tym koszty urządzeń są proporcjonalne do wielkości tego systemu, czyli do stopnia jego rozbudowy. Wynalazek jest bliżej objaśniony w opisie sposobu zestawienia połączenia kolejno dla każdego z obu kierunków transmisji, stanowiącego ilustrację rozwiązania systemu radiotelefonicznego, oraz w przykładzie wykonania wielokanałowego zestroju radiotelefonicznego. Wynalazek objaśniono na podstawie rysunku, którego fig. 1 stanowi schemat blokowy całego zestroju, fig. 2, 3 i 4 stanowią schematy blokowe przykładowych bloków linii abonenckiej, fig. 5 i 6 przedstawia schematy blokowe kanałowego bloku sterowania, a fig. 7, 8, 9, 10 i 11 stanowią schematy blokowe przykładowych urządzeń abonenckich. Rozwiązanie systemowe najlepiej ilustruje sposób zestawiania połączenia, inicjowanego od strony łącznicy telefonicznej, oraz połączenia, inicjowanego od strony urządzenia abonenckiego abonenta radiowego. W przypadku połączenia, inicjowanego od strony łącznicy telefonicznej, sygnał dzwonienia dochodzący do bloku lin ii abonenckiej przekształcany jest w tym bloku na sygnał żądania obsługi, który jest nadawany tą samą drogą, na przykład przez jeden wspólny przewód, ze wszystkich bloków lin ii abonenckich do wszystkich bloków kanałowych urządzenia centralnego. Po odebraniu sygnału żądania obsługi, z wolnego w danej chwili bloku kanałowego wysyłany jest w stronę pozostałych bloków sygnał identyfikacji nadającego bloku, a następnie przez szynę adresów, stanowiącą zbiór przewodów umożliwiający przesłanie numeru - adresu - każdego bloku linii abonenckiej w postaci równoległej, nadawane są kolejno i cyklicznie wszystkie numery - adresy - bloków lin ii abonenckich, które mogą występować w danym systemie. W chwili, gdy zostanie nadany numer - adres, odpowiadający temu blokowi lin ii abonenckiej, który inicjuje połączenie, z tego bloku wysyłany jest sygnał potwierdzenia, skierowany indywidualnie do bloku kanałowego, nadającego numer-adres. Odebranie sygnału potwierdzenia powoduje w bloku kanałowym zatrzymanie zmian numerów-adresów, zapamiętanie ustawionego numeru, wyłączenie jego nadawania i zwolnienie szyny adresów przez wyłączenie sygnału identyfikacji. Tym kończy się zestawienie połączenia pomiędzy blokiem linii abonenckiej i blokiem kanałowym, podtrzymywanego, razem z zapisem pamięci numeru, sygnałem potwierdzenia, który w tym stanie wytwarzany jest w inicjującym bloku lin ii abonenckiej w czasie, gdy jest odbierany sygnał dzwonienia z łącznicy telefonicznej. Trwa to tak długo, jak długo jest nadawany sygnał dzwonienia. Numer-adres bloku linii abonenckiej po przekształceniu go do postaci szeregowej jest numerem wywołania selektywnego danej radiowej stacji abonenckiej. W przypadku, gdy sygnał dzwonienia i sygnał potwierdzenia są nadal nadawane, w rozpatrywanym bloku kanałowym włączony jest nadajnik radiowy i nadawany jest sygnał wywołania selektywnego żądanej stacji abonenckiej, przy czym pierwszą cyfrę numeru nadaje się w czasie dostatecznie długim, aby mogła być odebrana przez wszystkie stacje abonenckie. Stacja abonencka w czasie nasłuchu, tzn. gdy nie jest wykorzystywana do nawiązywania lub prowadzenia rozmowy, dostrajana jest cyklicznie do wszystkich kanałów radiowych danego systemu, przy czym, jeżeli w czasie sprawdzania, dokonywanego po każdej zmianie kanału,

7 zostanie odebrana pierwsza cyfra numeru wywołania selektywnego, zgodna z pierwszą cyfrą numeru danej stacji, to przestrajanie kanałów wstrzymywane jest do czasu wystąpienia niezgodności w jednej z następnych kolejnych cyfr numeru, lub w przypadku zgodności wszystkich cyfr - do czasu przerwy w odbiorze sygnału nadajnika stacji centralnej. W czasie nasłuchu w urządzeniu abonenckim zasilany jest tylko odbiornik i pozostałe układy niezbędne do rozpoznania pierwszej cyfry numeru wywołania selektywnego, natomiast po każdej zmianie kanału następują dwa okresy - jeden, w którym to zasilanie jest wyłączone i drugi, w którym jest włączone, przy czym ten ostatni okres ogranicza się do minimum, niezbędnego do rozpoznania pierwszej cyfry wywołania selektywnego. Dzięki temu można uzyskać znaczne zmniejszenie poboru energii przez urządzenie abonenckie w czasie ciągłej jego pracy podczas nasłuchu, czyli w procentowo najdłuższym okresie pracy urządzenia. Po stwierdzeniu zgodności numeru odebranego wywołania selektywnego z numerem własnym stacji abonenckiej, z tej stacji nadaje się w sposób automatyczny jej sygnał identyfikacji, który korzystnie jest taki sam, jak sygnał wywołania selektywnego danej stacji. Nadajnik stacji abonenckiej włączony jest tylko na czas nadawania sygnału identyfikacji. Urządzenia bloku kanałowego stacji centralnej po nadaniu sygnału wywołania selektywnego ustawiane są w stanie oczekiwania na odbiór sygnału identyfikacji z wywoływanej stacji abonenckiej. Jeżeli w ustalonym czasie odbiór ten nie nastąpi to nadaje się ponownie sygnał wywołania selektywnego i ponownie oczekuje się na odbiór sygnału identyfikacji. Korzystne j est powtórzenie tego nadawania trzykrotnie. Jeżeli pomimo tego sygnał identyfikacji nie będzie odebrany, to z bloku kanałowego przesyłany jest do inicjującego bloku lin ii abonenckiej sygnał braku łączności z urządzeniem abonenckim. Ten sygnał powoduje wysłanie z bloku lin ii abonenckiej do łącznicy telefonicznej sygnału niedostępności wywoływanej stacji abonenckiej, aż do czasu przerwania przez łącznicę telefoniczną nadawania sygnału dzwonienia, przy czym zakończenie odbierania sygnału dzwonienia powoduje powrót do stanu spoczynku zaangażowanego bloku lin ii abonenckiej, bloku kanałowego i ewentualnie uruchomionych urządzeń stacji abonenckiej. W bloku lin ii abonenckiej skierowanym do niego sygnałem braku łączności uruchamiany jest układ, sygnalizujący stwierdzony stan braku łączności aż do czasu wyłączenia ręcznego. Razem z nadaniem sygnału braku łączności podobny układ sygnalizujący zostaje uruchomiony w bloku kanałowym, przy czym przypadek ten j est rejestrowany w tym ostatnim bloku przez specjalnie w tym celu wbudowany licznik. Zapis tego licznika kasowany jest do zera po każdym skutecznym nawiązaniu łączności z dowolną stacją abonencką systemu. Jeżeli jednak wystąpi kolejno kilka przypadków braku łączności, na przykład trzy, to dany blok kanałowy wyłączany jest z dalszej obsługi wywołań inicjowanych od strony bloków lin ii abonenckiej i równocześnie uruchamia się w tym bloku kanałowym nadawanie sygnału alarmu, informującego o zaistniałej niesprawności. W przypadku, gdy po którymkolwiek nadaniu sygnału wywołania selektywnego w bloku kanałowym został odebrany sygnał identyfikac ji, sprawdzana jest zgodność numeru nadanego z numerem odebranym i j eżeli te numery nie są zgodne, przerywa się połączenie wyłączając nadajnik. Jeżeli numery są zgodne, to połączenie utrzymuje się i drogą radiową przesyłany j est sygnał, uruchamiający dzwonek w urządzeniu wywoływanego abonenta radiowego. Po podniesieniu mikrotelefonu przez tego abonenta włączany jest na czas rozmowy jego nadajnik radiowy. Po stwierdzeniu tego włączenia w bloku kanałowym urządzenia centralnego wyłączane jest nadawanie sygnału dzwonienia, przesyłany jest do bloku lin ii abonenckiej sygnał, podtrzymujący działanie tego bloku, zamykany jest obwód prądu stałego pomiędzy przewodami rozmównymi z łącznicy telefonicznej i włączane są wszystkie pozostałe układy, niezbędne do prowadzenia rozmowy. Stan ten pozostaje do czasu odłożenia mikrotelefonu w urządzeniu abonenckim. Po odłożeniu tego mikrotelefonu wyłączany jest nadajnik w urządzeniu abonenckim i następuje powrót wszystkich zaangażowanych urządzeń do stanu spoczynku - nasłuchu. W przypadku połączenia inicjowanego od strony urządzenia abonenckiego, podniesienie mikrotelefonu powoduje wyszukanie przez urządzenie wolnego kanału, włączenie nadajnika i na

8 danie w tym kanale swego sygnału identyfikacji. W przypadku braku w ustalonym czasie odpowiedzi w postaci sygnału wywołania selektywnego tej stacji, automatycznie wyszukiwany jest nowy wolny kanał i ponownie nadawany sygnał identyfikacji. Powtarza się to tak długo, aż zostanie odebrany wspomniany sygnał odpowiedzi. Każda zmiana kanału radiowego sygnalizowana jest wysłaniem krótkiego sygnału akustycznego do inicjującego abonenta. W bloku kanałowym urządzenia centralnego odebrany sygnał identyfikacji zapamiętuje się, uruchamiany jest nadajnik radiowy, a następnie, gdy szyna adresów jest wolna, zajmuje się ją przez nadanie sygnału identyfikacji bloku kanałowego i nadawany jest numer-adres bloku linii abonenckiej, zgodny z zapamiętanym numerem inicjującej stacji abonenckiej. Tak zestawiane jest połączenie pomiędzy obu wymienionymi blokami urządzenia centralnego. Potwierdzane jest to przez nadanie z bloku linii abonenckiej sygnału potwierdzenia. Po odbiorze tego sygnału w bloku kanałowym nadawany jest sygnał wywołania selektywnego do inicjującej stacji abonenckiej, a ponadto zamykany jest obwód prądu stałego pomiędzy przewodami rozmównymi z łącznicy telefonicznej i włączane są wszystkie pozostałe układy, niezbędne do prowadzenia rozmowy. Stan ten pozostaje do czasu odłożenia mikrotelefonu w urządzeniu abonenckim. Wybieranie numeru przez abonenta radiowego, zależnie od rodzaju łącznicy telefonicznej, może być realizowane przy wykorzystaniu sygnałów tonowych lub za pośrednictwem impulsów prądu stałego zasilającego mikrofon. W pierwszym przypadku sygnały wybierania przesyłane są przez już zestawioną drogę dla sygnałów rozmównych. Natomiast impulsy doprowadzone do urządzenia abonenckiego przekształcane są w nim na impulsy wybranego przebiegu o częstotliwości akustycznej, które są przesyłane do urządzenia centralnego. Impulsy te w bloku kanałowym przekształcane są na impulsy prądu stałego, którymi przerywa się w tym bloku obwód prądu stałego pomiędzy przewodami rozmównymi z łącznicy telefonicznej. Jednocześnie na czas trwania serii impulsów przerywa się drogę sygnałów rozmównych w bloku kanałowym urządzenia centralnego i w urządzeniu abonenckim. Wszystkie nadajniki radiowe systemu w czasie pracy są zawsze modulowane sygnałem o częstotliwości pomocniczej mniejszej od częstotliwości przesyłanego pasma rozmowy, to znaczy mniejszej od 300 Hz, z głębokością na tyle małą, aby szerokość każdego z nadajników nie była powiększona w sposób zauważalny. W sieciach, pracujących na zbliżonych obszarach i zbliżonych częstotliwościach radiowych, częstotliwości pomocnicze tych sygnałów powinny być różne. Wykorzystanie jako kryterium odbioru sygnału, tylko obecności sygnału o częstotliwości pomocniczej na wyjściu odbiornika, pozwala nawiązywać i prowadzić rozmowy również za pośrednictwem kanałów radiowych, w których występują zakłócenia na tyle małe, że ich obecność występuje tylko przy braku sygnału użytecznego ze współpracującego nadajnika. Ponadto wyłączenie nadawania sygnału o częstotliwości pomocniczej po stronie urządzenia centralnego umożliwia automatyczne lub ręczne zablokowanie nadajnika stacji abonenckiej, np. przy nieprawidłowo odłożonym mikrotelefonie na tej stacji. Konfiguracja wielokanałowego zestroju radiotelefonicznego pokazana jest na fig. 1 rysunku. Przykładowe urządzenia stacji centralnej 1 składają się z jednakowych bloków linii abonenckiej 4, jednakowych kanałowych bloków sterowania 5, jednakowych radiotelefonów 6, z których każdy zawiera nadajnik radiowy 7 i odbiornik radiowy 8, a ponadto z urządzenia sumująco-rozdzielczego 9 i anteny 10. Liczba bloków linii abonenckiej 4 oznaczonych symbolami a... m jest równa liczbie radiowych stacji abonenckich 2, z których na fig. 1 zaznaczono tylko jedną. Liczba kanałowych bloków sterowania 5 jest równa liczbie wykorzystywanych kanałów radiowych A... N, przy czym każdemu kanałowi radiowemu A... N odpowiada ponadto jeden radiotelefon 6 mający, nadajnik 7 i odbiornik radiowy 8 dostrojone do tego kanału radiowego. Urządzenia stacji centralnej 1 są połączone z typową łącznicą 3 sieci telefonicznej za pośrednictwem linii abonenckich 50 w taki sposób, że te z końcówek a... m łącznicy, które odpowiadają linii danego abonenta radiowego, są połączone z blokiem 4 linii abonenckiej tego abonenta, oznaczonym odpowiednią literą a... m na fig. 1. Każdy blok linii abonenc

9 kiej 4 może być ponadto połączony z żyłą próbną w łącznicy telefonicznej, odpowiadającą danemu abonentowi radiowemu. Każdy kanałowy blok sterowania 5 ma przyporządkowaną sobie wieloprzewodową szynę 52 kanału radiowego, łączącą ten blok ze wszystkimi blokami 4 linii abonenckiej. Ponadto wszystkie kanałowe bloki sterowania 5 są połączone ze sobą i ze wszystkimi blokami k linii abonenckich przez wieloprzewodową szynę adresów 51, przy czym do każdego bloku 4 linii abonenckiej jest dołączona inna kombinacja przewodów szyny adresów. Z każdego kanałowego bloku sterowania 5 jest wyprowadzony przewód 54 do sygnalizacji rodzaju pracy danego bloku kanałowego, doprowadzany do wszystkich pozostałych kanałowych bloków sterowania 5. Radiowa stacja abonencka 2 zawiera antenę 13, aparat telefoniczny 15 abonenta radiowego oraz urządzenie abonenckie 14. Blok 4 linii abonenckiej, pokazany na fig. 2, zawiera tyle układów łączeniowych 11, ile wykorzystuje się kanałów radiowych A... N, a ponadto zawiera zespół sterowania 12, składający się z układu 16 inicjowania połączenia, z generatora 17 sygnału startu i z odbiornika 18 sygnału adresu. Układy łączeniowe 11 są połączone ze sobą i z zespołem sterowania 12 przez wieloprzewodową szynę wewnętrzną 53 bloku linii abonenckiej. W skład bloku 4 linii abonenckiej, pokazanego na fig. 3, wchodzi ponadto układ sygnalizacji 19 ze wskaźnikiem zajętości 20 bloku linii abonenckiej tj. wskaźnikiem rozmowy prowadzonej przez danego abonenta radiowego i ze wskaźnikiem 21 uszkodzenia radiowej stacji abonenckiej, obsługiwanej przez dany blok 4 linii abonenckiej. Natomiast blok 4 linii abonenckiej według fig. 4 zawiera także układ 22 oceny czasu trwania sygnału startu, rozprowadzanego za pomocą wydzielonego do tego celu jednego z przewodów szyny adresów 51. Kanałowy blok sterowania 5 według fig. 5 zawiera następujące układy: generator 23 sygnałów adresu, układ dzwonienia 24, nadajnik 25 sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, odbiornik 26 sygnałów wywołania selektywnego i impulsowania, układ 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, układ 28 zajmowania szyny adresów i inicjowania połączenia, układ 29 pamięci odebrania sygnału wywołania selektywnego, układ 30 uruchamiania nadajnika stacji centralnej, układ 31 sygnalizacji rodzaju pracy oraz układ 32 sygnałów rozmównych. Kanałowy blok sterowania według fig. 6 zawiera ponadto układ ograniczania czasu rozmowy 33, połączony z układem 31 sygnalizacji rodzaju pracy. W skład urządzenia abonenckiego 14 pokazanego na fig. 7 wchodzą: filtr dupleksowy 34, nadajnik radiowy 35 i odbiornik radiowy 36, tego urządzenia abonenckiego, układy 37 rozmowne i sygnalizacyjne, układ 38 uruchamiania nadajnika, generator 39 sygnału dzwonienia, nadajnik 40 sygnału identyfikacji i impulsowania, odbiornik 41 sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, układ 42 przełączania kanałów i układ 43 pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego. Urządzenie abonenckie według fig. 8 zawiera ponadto generator 44, odbiornik 45 i filtr zaporowy 46 dla sygnału o częstotliwości pomocniczej mniejszej od częstotliwości przesyłanych sygnałów rozmównych, odpowiednio wybranej i jednakowej dla wszystkich urządzeń jednej sieci radiowej. Analogiczne układy powinny być równocześnie zastosowane w radiotelefonie 6 stacji centralnej 1. Przedstawione na fig. 9 urządzenie abonenckie 14 wyposażone j est ponadto w układ 47 oszczędnego zasilania, zaś urządzenie abonenckie według fig. 10 zawiera także układ 48 zdalnego blokowania urządzenia abonenckiego. Natomiast pokazane na fig. 11 urządzenie abonenckie wyposażone jest w układ 49 sygnalizacji przełączania kanałów. Działanie zestroju najlepiej j est wyjaśnić, rozpatrując kolejno pracę poszczególnych urządzeń w stanie oczekiwania, równoznacznym z gotowością do działania, w stanie nawiązywania połączenia w jednym lub drugim kierunku, w stanie prowadzenia rozmowy i w stanie jej kończenia. W stanie oczekiwania wszystkie nadajniki radiowe, zarówno w stacji centralnej jak i stacjach abonenckich są wyłączone. Podobnie są wyłączone wszystkie generatory, a wszyst-

10 dzwonienia 24 zapisuje układ 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej. Powoduje to zatrzymanie działania generatora 23 sygnałów adresu oraz wyłączenie sygnału zajmowania szyny 51 adresów, zwalniając tę szynę do realizacji ewentualnych następnych połączeń za pośrednictwem urządzeń pozostałych kanałów radiowych. Zestawione połączenie: blok linii abonenckiej - kanałowy blok sterowania jest podtrzymywane przez sygnał dzwonienia, przesyłany z łącznicy telefonicznej przez linię 50 abonencką, przez układ 16 inicjowania połączenia i przez odpowiedni układ 11 łączeniowy przy wykorzystaniu tego samego przewodu szyny 52 kanału radiowego, który był wykorzystany uprzednio do przesłania sygnału potwierdzającego. W kanałowym bloku 5 sterowania zapisanie układu 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej przy niezapisanej pamięci układu 29 pamięci odebrania sygnału wywołania selektywnego powoduje włączenie nadajnika radiowego 7 przez układ 30 uruchamiania nadajnika oraz nadajnika 25 sygnałów wywołania selektywnego i wysłanie sygnału wywołania selektywnego do radiowej stacji abonenckiej 2. W przypadku braku reakcji ze strony tej stacji sygnał wywołania selektywnego jest nadawany po raz drugi i trzeci. Po trzecim nadaniu, w przypadku braku odpowiedzi ze stacji abonenckiej 2, następuje automatyczne skasowanie zapisu pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, powodujące zwolnienie urządzeń kanału radiowego do realizacji ewentualnych następnych zgłoszeń. Sygnał kasujący zapis układu 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej przesyłany jest za pośrednictwem szyny 52 danego kanału radiowego do bloku 4 linii abonenckiej w tym bloku, przez układ łączeniowy 11 i szynę wewnętrzną 53 do układu sygnalizacji 19 i układu 16 inicjowania połączenia, w celu rozłączenia połączenia w łącznicy telefonicznej 3 w wyniku zwarcia obwodu żyły próbnej tej łącznicy w układzie 16 inicjowania połączenia, oraz w celu uruchomienia sygnału braku połączenia, to jest włączenia wskaźnika 21 uszkodzenia radiowej stacji abonenckiej obsługiwanej przez dany blok linii abonenckiej. W urządzeniu abonenckim 14 w radiowej stacji abonenckiej 2 odbiór pierwszego znaku sygnału wywołania selektywnego, zgodnego z pierwszym znakiem numeru danej stacji, powoduje wstrzymanie przebiegu przestrajania oraz kolejne porównywanie wszystkich cyfr numeru odbieranego z numerem własnym. W przypadku stwierdzenia pierwszej niezgodności, urządzenie abonenckie zaczyna ponownie dostrajać się do wszystkich kanałów. W przypadku stwierdzenia zgodności całego numeru odebranego z numerem własnym sygnał z odbiornika 41 sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia jest doprowadzany do układu 43 pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego. Ten ostatni zostaje jednak zapisany dopiero po stwierdzeniu trwającego w dalszym ciągu odbioru sygnału ze współpracującej stacji, to jest w przypadku jednoczesnej obecności odpowiedniego sygnału z odbiornika radiowego 36 lub z odbiornika 45 sygnału częstotliwości pomocniczej. Wszystkie nadajniki radiowe danej sieci w czasie swojej pracy są zawsze modulowane z niedużym poziomem sygnałem o ustalonej częstotliwości pomocniczej leżącej poniżej pasma przesyłanych sygnałów mowy i sygnałów wywołania selektywnego i identyfikacji, zaś odbiór tego sygnału jest jedynym kryterium sygnału nadawanego przez współpracującą stację. W tym celu, jak to pokazano na fig. 8, do każdego nadajnika radiowego 7, 35, zarówno stacji centralnej 1 i stacji abonenckiej 2, jest dodawany generator 44 sygnału o częstotliwości pomocniczej, a do każdego odbiornika radiowego 8, 36 - odbiornik 45 tego samego sygnału. Ponadto na drodze sygnałów rozmownych, w odpowiednich miejscach jest równocześnie wtrącany filtr 46 zaporowy dla sygnału o częstotliwości pomocniczej. Zapis w układzie 43 pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego utrzymywany jest tak długo, jak długo jest odbierany sygnał ze współpracującej stacji. W przypadku przerwania tego odbioru zapis tej pamięci jest kasowany i całe urządzenie abonenckie 14 przechodzi w opisany już poprzednio stan oczekiwania. Zapisanie pamięci 43 odbioru sygnału wywołania selektywnego, w sytuacji gdy mikrotelefon w aparacie telefonicznym 15 abonenta radiowego nie jest podniesiony, powoduje chwilowe włączenie nadajnika radiowego 35 przez układ jego uruchamiania 38 i wysłanie sygnału identyfikacji z nadajnika 40 tego sygnału.

11 kie układy pamięci są stale kasowane. W każdym z urządzeń 14 abonenckich działa układ 42 przełączania kanałów, dostrajający regularnie odbiornik radiowy 36 i nadajnik radiowy 35 kolejno dla wszystkich kanałów radiowych wykorzystywanych przez dany zestrój. Dla obniżenia zużycia energii elektrycznej, co jest szczególnie istotne w przypadku pracy urządzenia abonenckiego w miejscu, w którym nie ma doprowadzonej energetycznej sieci zasilającej, zastosowano w urządzeniu abonenckim 14 układ 47 oszczędnego zasilania, włączający zasilanie odbiornika radiowego 36 po każdej zmianie kanału radiowego tylko na krótką chwilę wystarczającą do stwierdzenia, że przez dany kanał nie jest nadawany sygnał wywołania selektywnego skierowany do rozpatrywanej stacji abonenckiej. Sprawdzona jest obecność pierwszego zaniku numeru, który jest nadawany w czasie na tyle dłuższym w porównaniu do czasu nadawania pozostałych znaków, że każde z urządzeń abonenckich zdąży w czasie trwania pierwszego znaku dostroić się kolejno do wszystkich kanałów radiowych, wykorzystywanych w danej sieci i w przypadku stwierdzenia zgodności pierwszego znaku zatrzymać dalsze przestrajanie w celu sprawdzenia zgodności pozostałych znaków odbieranego sygnału. Nawiązywanie połączenia w kierunku od łącznicy telefonicznej do abonenta radiowego rozpoczyna się wysłaniem sygnału dzwonienia z łącznicy telefonicznej 3 poprzez odpowiednią, jedną z linii abonenckich 50a... 50m do bloku 4 linii abonenckiej żądanego abonenta radiowego. Sygnał dzwonienia poprzez układ 16 inicjowania połączenia w zespole 12 sterowania bloku linii abonenckiej uruchamia generator 17 sygnału startu. Sygnał startu za pośrednictwem szyny adresów 51 jest doprowadzany do wszystkich kanałowych bloków 5 sterowania i bloków 4 linii abonenckich w danym urządzeniu stacji centralnej 1. Sygnał startu może być nadawany równocześnie przez wiele bloków 4 linii abonenckich, oczekujących na realizację zgłoszonych żądań połączenia. Jeżeli jednak z dowolnych, przyczyn czas trwania nieprzerwanego sygnału startu przekracza ustalone minimum np. 10 sekund, to układ oceny czasu trwania sygnału startu 22 spowoduje za pośrednictwem układu 16 inicjowania połączenia i żyły próbnej, z którą połączony jest odpowiedni przewód linii abonenckiej, rozłączenie połączenia w łącznicy telefonicznej oraz przekazanie do inicjującego abonenta sygnału niedostępności. Sygnał startu powoduje w wolnym w danej chwili kanałowym bloku 5 sterowania uruchomienie układu 28 zajmowania szyny adresów i inicjowania połączenia, który to układ rozpocznie nadawać sygnał, zajmujący szyny adresów i równocześnie identyfikujący dany kanałowy blok sterowania. W tym celu dla każdego bloku kanałowego jest wydzielony oddzielny przewód. Przebieg zajmowania szyny adresów jest bardzo krótki, jednak może się zdarzyć próba zajęcia szyny 51 adresów równocześnie przez dwa lub więcej wolnych kanałowych bloków 5 sterowania. W takim przypadku wszystkie zaangażowane układy zajmowania adresów, na podstawie jednoczesnej obecności więcej niż jednego sygnału identyfikacji, przerwą przebieg zajmowania szyny adresów i po pewnym czasie - różnym dla różnych bloków - w razie potrzeby ponownie go rozpoczną. Po zajęciu szyny adresów układ 28 zajmowania tej szyny i inicjowania połączenia uruchamia generator 23 sygnałów adresu, który nadaje kolejno adresy wszystkich bloków 4 linii abonenckiej przy każdej zmianie adresu, ustawiając w nadajniku 25 sygnałów wywołania selektywnego numer wywołania selektywnego odpowiadający wywołanemu blokowi 4 linii abonenckiej. W chwili, gdy nadawany adres jest zgodny z adresem inicjującego połączenie bloku linii abonenckiej, w bloku tym odbiornik 18 sygnału adresu przesyła odpowiedni sygnał za pośrednictwem szyny wewnętrznej 53 do wszystkich układów 11 łączeniowych tego bloku. W wyniku tego zostaje uruchomiony tylko jeden układ 11 łączeniowy, a mianowicie ten, do którego poprzez szynę kanału radiowego 52 jest równocześnie doprowadzony wspomniany sygnał identyfikujący dany kanałowy blok sterowania. Uruchomiony układ łączeniowy 11 przez szynę wewnętrzną 53 wyłącza generator 17 sygnału startu, a ponadto za pośrednictwem jednego z przewodów zaangażowanej szyny 52 kanału radiowego nadaje w kierunku kanałowego bloku sterowania sygnał potwierdzający, który to sygnał przez układ

12 Sygnał identyfikacji w stacji centralnej 2 jest doprowadzony z odbiornika radiowego 8 do odbiornika 26 sygnałów identyfikacji i impulsowania. Zapisany układ 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej powoduje w odbiorniku 26 sygnałów identyfikacji i impulsowania porównanie odebranego sygnału - numeru identyfikacji z nadanym uprzednio sygnałem - numerem wywołania selektywnego, W przypadku niezgodności numerów następuje wyłączenie nadajnika radiowego 7 i rozłączenie połączenia przez skasowanie zapisu w układzie 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej. W przypadku zgodności numeru identyfikacji z numerem wywołania selektywnego zostaje zapisany układ 29 pamięci odebrania sygnału identyfikacji i tym samym kończy się proces nawiązywania połączenia. W opisanym stanie sygnały dzwonienia, wysyłane z łącznicy telefonicznej 3, są przesyłane do aparatu telefonicznego 15 abonenta radiowego kolejno przez: linię abonencką 50, układ inicjowania połączenia 16, układ łączeniowy 11, szynę kanału radiowego 52, układ dzwonienia 24, nadajnik 25 sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, nadajnik radiowy 7, urządzenie sumująco-rozdzielcze 9, antenę 10 urządzenia centralnego, a następnie przez: antenę 13 urządzenia abonenckiego, filtr dupleksowy 34, odbiornik radiowy 36, odbiornik 41 sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, generator 39 sygnału dzwonienia oraz układy 37 rozmówne i sygnalizacyjne. Jeżeli sygnał dzwonienia zakończy się przed podniesieniem mikrotelefonu przez abonenta radiowego, następuje automatyczne skasowanie zapisu układu 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, a w konsekwencji tego wyłączenie nadajnika radiowego 7, rozłączenie połączenia i przejście wszystkich urządzeń w stan oczekiwania. W stanie dzwonienia podniesienia mikrotelefonu w aparacie telefonicznym 15 abonenta radiowego powoduje przejście urządzenia abonenckiego 14 w stan "rozmowa",równoznaczne z włączeniem na stałe nadajnika radiowego 35, za pośrednictwem układów 37 i 38 i w razie potrzeby włączenie również innych układów toru rozmównego. W kanałowym bloku 5 sterowania stacji centralnej 1 ciągły odbiór sygnału z nadajnika stacji abonenckiej, kończący stan dzwonienia, powoduje uruchomienie układu 31 sygnalizacji rodzaju pracy za pośrednictwem układu 29 pamięci odebrania sygnału wywołania selektywnego. Układ 31 sygnalizacji rodzaju pracy za pośrednictwem szyny 52 danego kanału radiowego przesyła sygnał podtrzymania połączenia, odpowiadający podniesieniu mikrotelefonu, do zaangażowanego układu łączeniowego 11, który zestawia drogę dla sygnałów rozmowy łącząc końcówki linii 50 abonenckiej, za pośrednictwem odpowiednich przewodów szyny 52 kanału radiowego i układów 32 sygnałów rozmownych, z nadajnikiem 7 i odbiornikiem 8 radiowym. Istniejący stan jest sygnalizowany przez wskaźnik 20 zajętości bloku linii abonenckiej, uruchamiany równocześnie przez zaangażowany zespół łączeniowy 11. W przypadku inicjowania rozmowy przez abonenta radiowego, po podniesieniu mikrotelefonu w aparacie telefonicznym 15, w jego urządzeniu abonenckim 14 układ 42 przełączania kanałów, otrzymujący odpowiedni sygnał za pośrednictwem układów 37 rozmównych i sygnalizacyjnych i nieuruchomionego układu 43 pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego, wyszukuje wolny kanał radiowy, zatrzymując swoje działanie po otrzymaniu z odbiornika 41 sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia informacji, że w danej chwili na wyjściu odbiornika radiowego 36 nie ma sygnału zajętości kanału, ani sygnału wywołania selektywnego. Po zatrzymaniu układu 42 przełączania kanałów zostaje jednorazowo nadany sygnał identyfikacji danego urządzenia. W tym celu układy 37 rozmówne i sygnalizacyjne włączają nadajnik 40 sygnałów identyfikacji oraz nadajnik radiowy 35 za pośrednictwem jego układu uruchamiania 38. Jeżeli w określonym czasie, odpowiadającym czasowi zadziałania urządzeń stacji centralnej 1, na wyjściu odbiornika radiowego 36 nie pojawi się sygnał wywołania selektywnego danego urządzenia abonenckiego, to nastąpi ponowne zadziałanie układu 42 przełączania kanałów i opisane czynności zostaną powtórzone. Każdemu zadziałaniu układu 42 przełączania kanałów odpowiada krótki sygnał akustyczny, słyszany przez abonenta radiowego; w tym celu

13 wykorzystywany jest układ 49 sygnalizacji przełączania kanałów pokazany na fig. 11. Opisane rozwiązanie umożliwia abonentowi radiowemu rozróżnienie stanu przeciążenia sieci radiowej - w którym wszystkie kanały radiowe są zajęte, a urządzenie abonenta nie nadaje sygnału identyfikacji i stosunkowo szybko przestraja się z kanału na kanał - od stanu uszkodzenia przy pracy na jednym lub więcej kanałach radiowych i to zarówno radiowej stacji abonenckiej 2 jak i stacji centralnej 1, gdyż przy którymkolwiek z tych uszkodzeń radiowa stacja abonencka 2 będzie nadawać sygnał identyfikacji i oczekiwać na odpowiedź. Odpowiada to wyraźnie dłuż szym odcinkom czasu pomiędzy kolejnymi sygnałami, słyszanymi przez abonenta radiowego. W stacji centralnej 1 sygnał identyfikacji doprowadzony w kanałowym bloku 5 sterowania do odbiornika 26 sygnałów identyfikacji i impulsowania powoduje ustawienie nadajnika 25 sygnałów wywołania selektywnego i generatora sygnałów adresu 23 na adres zgodny z numerem odebranego sygnału identyfikacji. Następnie jest uruchamiany układ 28 zajmowania szyny adresów i inicjowania połączenia, który w przypadku, gdy szyna adresów 51 jest wolna, zajmuje ją w sposób opisany wcześniej i za jej pośrednictwem przesyła sygnał adresu do bloku 4 linii abonenckiej odpowiadającego inicjującej radiowej stacji abonenckiej 2. W tym bloku 4 sygnał adresu, wraz z przesyłanym równocześnie przez szynę 52 kanału radiowego sygnałem identyfikacji kanałowego bloku 5 sterowania, powoduje zadziałanie układu łączeniowego 11 i zestawienie połączenia aż do końcówek danego abonenta radiowego w łącznicy telefonicznej 3. Fakt zestawienia połączenia jest potwierdzany do kanałowego bloku 5 sterowania za pośrednictwem odpowiedniego przewodu szyny 52 kanału radiowego. W wyniku tego potwierdzenia w kanałowym bloku sterowania zostaje przerwane nadawanie sygnału adresu i zostaje zwolniona szyna adresów 51. Ponadto zostają zapisane: pamięć odebrania sygnału identyfikacji i pamięć nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, oraz zostaje uruchomiony nadajnik 25 sygnałów wywołania selektywnego i nadajnik radiowy 7. Sygnał wywołania selektywnego jest wysyłany jeden raz. W przypadku, gdy z dowolnej przyczyny próba nawiązania połączenia od stacji abonenckiej 2 do stacji centralnej 1 nie dojdzie do skutku, nadajnik 35 urządzenia abonenckiego zostanie wyłączony, a w konsekwencji urządzenia stacji centralnej 1 przejdą do stanu spoczynku, jak i w przypadku zakończenia rozmowy. Sygnał wywołania selektywnego, przesłany skutecznie ze stacji centralnej 1 do stacji abonenckiej 2, kończy nawiązywanie połączenia przy inicjowaniu rozmowy od strony stacji abonenckiej 2. W tej ostatniej, w urządzeniu abonenckim 14, odbiornik 41 sygnałów wywołania selektywnego zapisuje układ 43 pamięci odbioru sygnałów wywołania selektywnego. Taki zapis w przypadku podniesionego mikrotelefonu powoduje przejście urządzenia abonenckiego do stanu "rozmowa", to jest zatrzymania układu 42 przełączania kanałów, włączenie w sposób ciągły układu 38 uruchamiania nadajnika i nadajnika radiowego 35, jak również układów 37 rozmównych i sygnalizacyjnych. W stanie "rozmowa" z aparatu telefonicznego 15 abonenta radiowego mogą być przesyłane sygnały impulsowania do łącznicy telefonicznej. Krótkie impulsy przerw w obwodzie aparatu telefonicznego 15 za pośrednictwem układów 37 rozmównych i sygnalizacyjnych są doprowadzane do nadajnika 40 sygnałów identyfikacji i impulsowania, w którym są zamieniane na tej samej długości impulsy przebiegu o częstotliwości akustycznej, przesyłane następnie przez nadajnik radiowy 35 do odbiornika radiowego 8 stacji centralnej 1. W kanałowym bloku 5 sterowania w odbiorniku sygnałów identyfikacji i impulsowania 26 wspomniane impulsy przebiegu o częstotliwości akustycznej są zamieniane na impulsy prądu stałego, które odpowiednio rozwierają obwód łącznicy telefonicznej 3 za pomocą klucza, zawartego w układach 32 sygnałów rozmównych. Ograniczenie w stacji centralnej czasu rozmowy, prowadzonej najdłużej w danej chwili, w przypadku, gdy wszystkie kanały radiowe tej stacji są zajęte, realizowane jest za pomocą układu 33 ograniczania czasu rozmowy, wchodzącego w skład każdego kanałowego bloku 5 sterowania. Układ 33 ograniczania czasu rozmowy jest połączony przewodami 54 sygnalizacji rodzaju pracy bloku kanałowego z takimi samymi układami 33 wszystkich pozostałych kanałowych bloków sterowania 5-A... 5-N, przy czym każdemu kanałowemu blokowi sterowania jest przyporządkowany jeden wydzielony przewód 54 sygnalizacji rodzaju pracy, za pośrednictwem

14 którego są przesyłane informacje z danego bloku do wszystkich pozostałych bloków kanałowych. w czasie, gdy kanałowy blok sterowania, a tym samym i kanał radiowy, jest wolny, przesyłane są krótkie impulsy, np. o okresie 10 ms, o małym współczynniku wypełnienia, np. 1:10. Natomiast przy zajętości bloku, t j. prowadzeniu rozmowy przez dany kanał radiowy, do przewodu sygnalizacji 54 jest doprowadzane napięcie stałe, odpowiadające stanowi logicznemu "1". Stan logiczny "0" występuje w przypadku, gdy dany blok kanałowy jest odłączony, lub niesprawny, przy czym stan niesprawności może być ustalany w dowolny sposób. Kryterium niesprawności mogą być przykładowo, powtórzone kolejno za pośrednictwem danego bloku, trzy różne próby nawiązania połączenia w kierunku od stacji centralnej do radiowych stacji abonenckich. W układzie 33 ograniczania czasu rozmowy jest zespół pamięci, mający tyle komórek, ile jest pozostałych kanałowych bloków sterowania, to znaczy pozostałych kanałów radiowych, czyli N-1. Każda z komórek pamięci jest zapisana i kasowana zgodnie z zajmowaniem i zwalnianiem tego bloku kanałowego, do którego jest ona przyporządkowana, z tym jednak, iż zapis może następować tylko w czasie, gdy dany kanałowy blok sterowania, to jest ten blok, w którym znajduje się rozpatrywany układ 33 ograniczania czasu rozmowy, jest już zajęty. Komórki pamięci, odpowiadające blokom kanałowym odłączonym lub niesprawnym, są również zapisywane jako zajęte. Przy tym rozwiązaniu stan, w którym wszystkie komórki pamięci są zapisane, występuje wtedy gdy wszystkie kanały radiowe są zajęte, a ponadto rozmowa, prowadzona za pośrednictwem rozpatrywanego kanałowego bloku sterowania, jest rozmową prowadzoną najdłużej. W tym stanie, w układzie 33 ograniczania czasu rozmowy, zostaje wytworzony sygnał o częstotliwości akustycznej, uprzedzający o mającym nastąpić rozłączeniu, a doprowadzany poprzez układy 32 sygnałów rozmównych i pozostałe elementy toru rozmównego, aż do słuchawki aparatu telefonicznego 15 abonenta radiowego. Równocześnie z rozpoczęciem nadawania wspomnianego sygnału, uprzedzającego o rozłączeniu, w układzie 33 ograniczania czasu rozmowy zostaje rozpoczęte odliczanie czasu, po upłynięciu którego następuje automatyczne rozłączenie rozmowy, naturalnie w przypadku, gdy w czasie odliczania nie będzie zwolniony dowolny inny kanał radiowy i kanałowy blok sterowania. Automatyczne rozłączenie jest dokonywane za pośrednictwem układu 31 sygnalizacji rodzaju pracy, który kasuje zapis w układzie 29 pamięci odebrania sygnału identyfikacji, wyłącza układ 30 uruchamiania nadajnika i nadajnik radiowy 7 oraz przerywa nadawanie sygnału podtrzymania do zaangażowanego bloku linii abonenckiej. W wyniku tego połączenie zostaje przerwane i wszystkie urządzenia stacji centralnej przechodzą w stan spoczynku. W radiowej stacji abonenckiej 2 w przypadku, gdy po nawiązaniu rozmowy, przy podniesionym nadal mikrotelefonie aparatu telefonicznego 15, wystąpi wystarczająco długa, np. ponad 1 sekundowa, przerwa w odbiorze sygnału radiowego, zostaje uruchomiona komórka pamięci w układzie 48 zdalnego blokowania urządzenia abonenckiego. Zadziałanie tego układu 48 powoduje wyłączenie nadajnika radiowego 35 i przerwanie połączenia pomiędzy odbiornikiem radiowym 36 i słuchawką aparatu telefonicznego, dokonywane za pośrednictwem układów 37 rozmównych i sygnalizacyjnych. Jest to stan zablokowania urządzenia abonenckiego. Trwa on do czasu odłożenia mikrotelefonu w aparacie telefonicznym 15, przy czym zanik prądu zasilania aparatu telefonicznego powoduje skasowanie zapisu we wspomnianej komórce pamięci w układzie 48 zdalnego blokowania urządzenia abonenckiego i równocześnie przejście całości wyposażenia radiowej stacji abonenckiej 2 do stanu oczekiwania. Zakończenie rozmowy w przypadku typowym następuje zawsze dopiero po odłożeniu mikrotelefonu w aparacie telefonicznym 15 abonenta radiowego. Zanik prądu zasilania tego aparatu powoduje skasowanie zapisu układu 43 pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego oraz wyłączenie układu 38 uruchamiania nadajnika i samego nadajnika 35. Wszystkie pozostałe układy radiowej stacji abonenckiej 2 przechodzą również w stan oczekiwania. W stacji centralnej 1 zanik sygnału odbieranego od strony stacji abonenckiej 2 powoduje skasowanie zapisu w układzie 29 pamięci odebrania sygnału identyfikacji oraz zapisu w układzie 27 pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, przy czym równocześnie układ 31 sygnalizacji pracy wyłącza układ 30 uruchamiania nadajnika i sam nadajnik 7,

15 a ponadto przerywa nadawanie sygnału podtrzymania przez szynę 52 kanału radiowego w kierunku bloku 4 linii abonenckiej. Zanik sygnału podtrzymania w bloku 4 linii abonenckiej powoduje przejście czynnego układu łączeniowego 11 do stanu spoczynku. Tym samym całość urządzeń stacji centralnej 1 przechodzi również do stanu oczekiwania. Z a s t r z e ż e n i a p a t e n t o w e 1. System radiotelefoniczny, w którym połączenia między stacjami radiowymi systemu oraz stacjami, do systemu dołączanymi, zestawiane są automatycznie, zawsze za pośrednictwem łącznicy telefonicznej, z którą połączona jest stacja centralna systemu, zaś każda rozmowa, zarówno inicjowana z radiowej stacji abonenckiej, jak też do tej stacji kierowana, realizowana jest przez dowolny spośród wolnych w danej chwili radiowych kanałów częstotliwościowych, natomiast określonej liczbie radiowych kanałów częstotliwościowych systemu przyporządkowana j est w stacji centralnej taka sama liczba kompletów urządzeń radiowych nadawczo-odbiorczych, zaś określonej liczbie radiowych stacji abonenckich przyporządkowana jest w tej stacji centralnej taka sama liczba bloków linii abonenckich, a ponadto radiowe stacje abonenckie wyposażone są w wielokanałowe urządzenia radiowe i w układy automatycznego wybierania kanałów radiowych, z n a m i e n n y tym, że każde połączenie między blokiem /4 / linii abonenckiej stacji centralnej / 1/ i radiową stacją abonencką /2 / nawiązuje się w dwu etapach, przy czym w jednym z tych etapów połączenie nawiązuje się między wolnym kanałowym blokiem /5 / sterowania stacji centralnej / 1/ i radiową stacją abonencką /2 / i w związku z tym po włączeniu nadajników w stacji centralnej / 1/ i w stacji abonenckiej / 2 / przesyła się, najpierw w kierunku nawiązywania połączenia, a następnie z powrotem, sygnał odpowiednio wywołania selektywnego i identyfikacji danej stacji abonenckiej /2 /, natomiast w drugim z etapów połączenie nawiązuje się między kanałowym blokiem /5 / sterowania stacji centralnej 111 i blokiem /4 / linii abonenckiej tej stacji i połączenie to realizuje się zawsze w odpowiednim bloku linii abonenckiej, do którego w tym celu z bloku /5 / sterowania przesyła się sygnał adresu wraz z sygnałem rozpoznawczym nadającego bloku sterowania, przy czym przy nawiązywaniu połączenia od strony bloku / 4 / linii abonenckiej, z połączonej z tym blokiem łącznicy telefonicznej / 3 /, nadaje się z inicjującego bloku / 4 / linii abonenckiej sygnał żądania obsługi, którym uaktywnia się wolny do tej chwili kanałowy blok / 5 / sterowania i z tego bloku / 5 / sterowania nadaje się kolejno sygnały adresów wszystkich bloków / 4 / linii abonenckich aż do chwili, gdy po nadaniu właściwego adresu zostanie nadany z odpowiadającego temu adresowi inicjującego bloku /4 / linii abonenckiej sygnał odpowiedzi, skierowany do danego kanałowego bloku /5/ sterowania. 2. System według zastrz. 1, z n a m i e n n y tym, że nadajniki radiowe w stacji centralnej /1 / i w stacjach abonenckich /35/ włącza się tylko na czas nawiązywania i prowadzenia rozmowy, natomiast nadajniki te pozostawia się wyłączone w stanie oczekiwania na wywołanie. 3. System według zastrz. 2, z n a m i e n n y tym, że w stanie oczekiwania na wywołanie cyklicznie dostraja się każdą ze stacji abonenckich / 2 / do wszystkich kanałów radiowych systemu i po każdej zmianie kanału czasowo wyłącza się zasilanie nie wykorzystywanych układów tych stacji i włącza się czasowo zasilanie co najmniej odbiornika radiowego i układu odbioru pierwszej cyfry numeru selektywnego danej stacji, przy czym po odebraniu pierwszej cyfry tego numeru, zgodnej z pierwszą cyfrą własnego numeru identyfikacyjnego, wstrzymuje się dostrajanie danej stacji abonenckiej i w miarę stwierdzenia zgodności z własnym numerem kolejnych, odbieranych cyfr oraz całego numeru wywołania selektywnego, włącza się kolejno zasilanie następnych układów stacji aż do przejścia urządzenia w stan "wywołanie rządzenia abonenckiego", natomiast po stwierdzeniu braku zgodności dowolnej cyfry sygnału

16 wywołania selektywnego z odpowiednią cyfrą własnego numeru wyłącza się zasilanie niepotrzebnych układów i przywraca się stan oczekiwania na wywołanie, w którym urządzenie jest cyklicznie dostrajane do wszystkich kanałów radiowych systemu. 4. System według zastrz. 1, z n a m i e n n y tym, że po włączeniu dowolnego z nadajników radiowych systemu zarówno w czasie nawiązywania połączenia, jak też podczas prowadzenia rozmowy moduluje się zawsze jego falę nośną przebiegiem o częstotliwości pomocniczej, mniejszej od minimalnej częstotliwości przesyłanych sygnałów rozmownych, zwłaszcza mniejszej od 300 Hz, a głębokość tej modulacji wybiera się mniejszą od głębokości modulacji fali nośnej sygnałami rozmównymi, przy czym od występowania właściwej dla danej sieci radiowej częstotliwości pomocniczej w sygnale, odbieranym przez urządzenia stacji centralnej oraz stacji abonenckiej, uzależnia się możliwość nawiązania, nawiązanie i utrzymanie połączenia. 5. System według zastrz. 1 albo 2, z n a m i e n n y tym, że przy każdej próbie nawiązania połączenia odbiornik i nadajnik radiowej stacji abonenckiej /2 / kolejno dostraja się do wszystkich kanałów radiowych systemu, przy czym próby nawiązania połączenia podejmuje się, w razie potrzeby, wielokrotnie a ponadto nadaje się do inicjującego połączenie abonenta umowny sygnał akustyczny przy każdym przełączeniu kanału, zaś po każdym przełączeniu kanału sprawdza się, czy nowy kanał jest wolny i po stwierdzeniu, że kanał jest wolny, podejmuje się próbę jego zajęcia przez włączenie nadajnika i nadanie sygnału identyfikacji, natomiast przy zajętym kanale, jak też po nieodebraniu ze stacji centralnej w ustalonym czasie sygnału odpowiedzi na dokonaną próbę nawiązania połączenia, przełącza się kanał i powtarza cały cykl nawiązywania połączenia. 6. System według zastrz. 1, z n a m i e n n y tym, że sygnał żądania obsługi odbiera się w każdym bloku / 4 / linii abonenckiej stacji centralnej / 1 /, przy czym po stwierdzeniu ciągłego występowania tego sygnału w ustalonym czasie, wysyła się sygnał niedostępności abonenta indywidualnie z każdego bloku /4 / linii abonenckiej, nie nadającego w tym czasie sygnału żądania obsługi i jednocześnie odbierającego sygnał dzwonienia z łącznicy telefonicznej /3 /, który to sygnał niedostępności informuje o zajętości radiowej części systemu. 7. System według zastrz. 1, z n a m i e n n y tym, że w bloku /4 / linii abonenckiej uruchamia się układ sygnalizacji /19/ wtedy, gdy po co najmniej jednokrotnym nadaniu sygnału wywołania selektywnego do przyporządkowanej temu blokowi stacji abonenckiej /2 / nie zostanie w ustalonym czasie odebrany sygnał odpowiedzi w postaci sygnału identyfikacji wywoływanej stacji abonenckiej, przy czym jednocześnie z uruchomieniem układu sygnalizacji wysyła się do łącznicy telefonicznej sygnał niedostępności żądanej stacji abonenckiej. 8. System według zastrz. 4, z n a m i e n n y tym, że modulację nadajnika radiowego stacji centralnej sygnałem o częstotliwości pomocniczej wyłącza się w celu zwolnienia zajętego kanału radiowego, a tym samym zdalnie blokuje się zajmującą ten kanał radiową stację abonencką, to jest automatycznie wyłącza się nadajnik radiowy tej stacji i przerywa się drogę sygnałów rozmownych między odbiornikiem radiowym /36/ i słuchawką mikrotelefonu abonenta radiowego. 9. System według zastrz. 8, z n a m i e n n y tym, że wyłączenia modulacji nadajnika radiowego stacji centralnej sygnałem o częstotliwości pomocniczej dokonuje się po stwierdzeniu stanu zajętości wszystkich kanałów radiowych systemu, aby w tej sytuacji automatycznie ograniczyć czas najdłużej prowadzonej rozmowy, przy czym modulację sygnałem o częstotliwości pomocniczej wyłącza się w nadajniku radiowym połączonym z tym kanałowym blokiem sterowania, w którym najdłużej trwa stan ciągłej rozmowy, z tym, że do abonenta, uczestniczącego w takiej najdłuższej prowadzonej rozmowie, nadaje się umowny sygnał ostrzegawczy oznaczający konieczność zakończenia rozmowy w ustalonym czasie, a po upływie tego ustalonego czasu automatycznie rozłącza się prowadzoną rozmowę, o ile wcześniej nie został zwolniony co najmniej jeden kanał radiowy, i zwalnia się kanał radiowy oraz jego urządzenia

17 dla innych abonentów systemu, przy czym dla realizacji powyższej procedury ustala się dla każdego kanału radiowego indywidualne sygnały wolnego kanału i zajętego kanału, które nadaje się do wszystkich pozostałych kanałowych bloków sterowania z każdego kanałowego bloku sterowania, zaś kanałowe bloki sterowania wyposaża się w wielokomórkową pamięć, której liczba komórek odpowiada maksymalnej liczbie pozostałych kanałów radiowych danego systemu, przy czym za pomocą poszczególnych komórek pamięci zapamiętuje się kolejność zajmowania pozostałych kanałów systemu względem danego kanału, a po wystąpieniu sygnału wolnego kanału stwierdza się istnienie w systemie przynajmniej jednego wolnego kanału, umożliwiającego obsługę następnego zgłoszenia rozmowy. 10. Zestrój radiotelefoniczny, zawierający stację centralną, przewodowo połączoną z łącznicą telefoniczną, oraz co najmniej jedną radiową stację abonencką, połączoną drogą radiową ze stacją centralną, przy czym stacja centralna wyposażona jest w określoną liczbę kompletów radiowych urządzeń nadawczo-odbiorczych, równą liczbie wykorzystywanych radiowych kanałów częstotliwościowych, oraz w określoną liczbę bloków linii abonenckich, równą co najmniej liczbie radiowych stacji abonenckich zawierających wielokanałowe urządzenia radiowe i układy automatycznego wybierania kanałów, z n a m i e n n y tym, że każda radiowa stacja abonencka / 2 /, dupleksowo połączona z radiotelefonem / 6 / stacji centralnej / 1/, połączona jest z odpowiadającym jej blokiem /4 / linii abonenckiej poprzez kanałowy blok /5 / sterowania, przy czym odpowiadający temu blokowi / 5 / sterowania układ łączeniowy / 11/ wchodzi w skład bloku /4 / linii abonenckiej. 11. Zestrój według zastrz. 10, z n a m i e n n y tym, że radiowa stacja abonencka / 2 / zawiera układ /42/ przełączania kanałów, układ /4 3/ pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego i układ /38/ uruchamiania nadajnika, przy czym układ /42/ przełączania kanałów połączony jest z układem /38/ uruchamiania nadajnika, z nadajnikiem /40/ sygnału identyfikacji i impulsowania, z odbiornikiem /4 1/ sygnału wywołania selektywnego i dzwonienia, z układem /43/ pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego, z nadajnikiem radiowym / 3 5 / i z odbiornikiem radiowym /3 6 /, natomiast układ /43/ pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego jest ponadto połączony z odbiornikiem /4 1/ sygnału wywołania selektywnego i dzwonienia, z nadajnikiem /4 0/ sygnału identyfikacji i impulsowania, z odbiornikiem radiowym /36/, z układem /38/ uruchamiania nadajnika, z generatorem /3 9 / sygnału dzwonienia i z układami /37/ rozmównymi i sygnalizacyjnymi, zaś układ /3 8 / uruchamiania nadajnika jest ponadto połączony z nadajnikiem radiowym /3 5/, z nadajnikiem /4 0 / sygnału identyfikacji i impulsowania i z układami /3 7/ rozmównymi i sygnalizacyjnymi. 12. Zestrój według zastrz. 11, z n a m i e n n y tym, że radiowa stacja abonencka /2 / zawiera zespół częstotliwości pomocniczej, wyposażony w generator /44/, odbiornik /4 5 / i filtr zaporowy /46/,przy czym generator /4 4 / połączony jest z układem /38/ uruchamiania nadajnika i z nadajnikiem radiowym /35/, zaś odbiornik /4 5 / włączony jest szeregowo między odbiornikiem radiowym /36/ i nadajnikiem /40/, sygnału identyfikacji i impulsowania, połączonym z układem /4 3 / pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego, a filtr /4 6 / włączony j est szeregowo do połączenia odbiornika radiowego /3 6 / z układami /37/ rozmównymi i sygnalizacyjnymi. 13. Zestrój według zastrz. 11 albo 12, z n a m i e n n y tym, że radiowa stacja abonencka /2 / zawiera układ /4 7 / oszczędnego zasilania połączony z odbiornikiem radiowym / 3 6 /, z układami /37/ rozmównymi i sygnalizacyjnymi i z układem /42/ przełączania kanałów. 14. Zestrój według zastrz. 11 albo 12, z n a m i e n n y tym, że radiowa stacja abonencka /2 / zawiera układ /4 8 / zdalnego blokowania urządzenia abonenckiego, połączony z układem /38/ uruchamiania nadajnika, z układem /4 3/ pamięci odbioru sygnału wywołania selektywnego i z układami /37/ rozmównymi i sygnalizacyjnymi. 15. Zestrój według zastrz. 11 albo 12, z n a m i e n n y tym, że radiowa stacja abonencka /2/ zawiera układ /49/ sygnalizacji przełączania kanału, który połączony jest z układem /42/ przełączania kanałów i z układami /37/ rozmównymi i sygnalizacyjnymi.

18 Zestrój według zastrz. 10, z n a m i e n n y tym, że blok linii abonenckiej /4 / zawiera co najmniej tyle układów łączeniowych / 11/, ile jest kanałów radiowych, przy czym każdy układ łączeniowy / 11/ połączony jest z jedną z wieloprzewodowych szyn /52-A, 52-B N/ kanałów radiowych oraz z wieloprzewodową szyną wewnętrzną /53/, która połączona jest z zawartym w bloku linii abonenckiej zespołem / 12/ sterowania bloku linii abonenckiej, który to zespół zawiera układ / 16 / inicjowania połączenia, generator / 17/ sygnału startu i odbiornik / 18/ sygnału adresu, przy czym układ / 16/ inicjowania połączenia i odbiornik /1 8 / sygnału adresu połączone są z wieloprzewodową szyną wewnętrzną /53/, a ponadto odbiornik / 18 / sygnału adresu połączony jest z wieloprzewodową szyną /5 1/ adresów, a układ /16/ inicjowania połączenia połączony jest z obsługiwaną przez niego linią abonencką /50/ i z generatorem /17/ sygnału startu, który to generator połączony jest także z przewodem sygnału startu w wieloprzewodowej szynie /5 1/ adresów. 17. Zestrój według zastrz. 16, z n a m i e n n y tym, że blok /4 / linii abonenckiej zawiera układ / 19/ sygnalizacji połączony z wieloprzewodową szyną wewnętrzną /53/ bloku linii abonenckiej oraz ze wskaźnikiem /20/ ajętości bloku linii abonenckiej i ze wskaźnikiem /21/ uszkodzenia radiowej stacji abonenckiej, odpowiadającej temu blokowi. 18. Zestrój według zastrz. 16 albo 17, z n a m i e n n y tym, że blok /4 / linii abonenckiej zawiera układ /2 2/ oceny czasu trwania sygnału startu, który połączony jest z przewodem sygnału startu w wieloprzewodowej szynie /5 1/ adresów i z układem / 16 / inicjowania połączenia. 19. Zestrój według zastrz. 10, z n a m i e n n y tym, że kanałowy blok /5 / sterowania zawiera generator /2 3 / sygnałów adresu, nadajnik /25/ sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, odbiornik /26/ sygnałów identyfikacji i impulsowania, układ /27/ pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, układ /28/ zajmowania szyny adresów i inicjowania połączenia, układ /2 9 / pamięci odebrania sygnału identyfikacji, układ /30/ uruchamiania nadajnika stacji centralnej, układ /31/ sygnalizacji rodzaju pracy, układy /3 2 / sygnałów rozmównych oraz układ /2 4 / dzwonienia, przy czym generator /23/ sygnałów adresu połączony jest z wieloprzewodową szyną /5 1/ adresów, z nadajnikiem /25/ sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia, z odbiornikiem /26/ sygnałów identyfikacji i impulsowania, z układem /27/ pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, z układem /28/ zajmowania szyny adresów i inicjowania połączenia i z układem /29/ pamięci odebrania sygnału identyfikacji, ponadto nadajnik /25/ sygnałów wywołania selektywnego i dzwonienia połączony jest z nadajnikiem radiowym / 7 /, z układem /24/ dzwonienia, z odbiornikiem /26/ sygnałów identyfikacji i impulsowania oraz z układem / 27/ pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej, ponadto odbiornik /26/ sygnałów identyfikacji i impulsowania połączony jest z odbiornikiem radiowym / 8 /, z układami /32/ sygnałów rozmównych i z układem /29/ pamięci odebrania sygnału identyfikacji, ponadto układ /27/ pamięci nawiązania połączenia z blokiem linii abonenckiej połączony jest z odbiornikiem radiowym /8 / i z układem /28/ zajmowania szyny adresów i inicjowania połączenia, ponadto układ /28/ zajmowania szyny adresów i inicjowania połączenia połączony jest z wieloprzewodową szyną /52/ kanału radiowego, z układem /2 9 / pamięci odebrania sygnału identyfikacji i z układem /30/ uruchamiania nadajnika, ponadto układ /2 9/ pamięci odebrania sygnału identyfikacji połączony jest z odbiornikiem radiowym / 8/ i z układem /31/ sygnalizacji rodzaju pracy, ponadto układ / 30/ uruchamiania nadajnika połączony jest z nadajnikiem radiowym /7 / i z układem /3 1/ sygnalizacji rodzaju pracy, ponadto układ /31/ sygnalizacji rodzaju pracy połączony jest z wieloprzewodową szyną /5 2 / kanału radiowego, ponadto układy /32/ sygnałów rozmównych połączone są z wieloprzewodową szyną /52/ kanału radiowego oraz z nadajnikiem radiowym / 7 / i z odbiornikiem radiowym /8 /, i wreszcie układ /24/ dzwonienia połączony jest z wieloprzewodową szyną /52/ kanału radiowego. 20. Zestrój według zastrz. 19, z n a m i e n n y tym, że kanałowy blok /5 / ste-