ZNACZENIE LASU. Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno. Przemysł

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZNACZENIE LASU. Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno. Przemysł"

Michalina Dobrowolska
8 lat temu
Przeglądów:

1 ZNACZENIE LASU LAS jest to wielowarstwowe zwarte zbiorowisko roślinne, w którym dominującą formację stanowią drzewa. Jest to jeden z odnawialnych zasobów przyrody, powstający w wyniku procesu lasotwórczego jako kompleks, w którym roślinnośd, swoista dla danego regionu biogeograficznego i wyróżniająca się wybitnym ilościowym udziałem drzew rosnących zwarcie, świat zwierzęcy, klimat lokalny, stosunki wodne i gleba związane są ze sobą wzajemnymi wpływami i współzależnościami. Proces lasotwórczy może przebiegad samorzutnie lub przy współdziałaniu człowieka, tj. stosowanych przez niego zabiegów gospodarczych. W warunkach naturalnych polega on na przemianach szaty roślinnej, świata zwierzęcego i siedliska, sprzężonych ze sobą i uzależnionych od środowiska przyrodniczego, w konsekwencji dochodzi do ukształtowania się odpowiednio zorganizowanych i scalonych - ekosystemów leśnych. Przemiany te mają zatem charakter sukcesji ekologicznej i prowadzą do stopniowego opanowywania terenu bezleśnego przez las oraz do przekształcania się przejściowych form lasu w bardziej trwałe. W stadium rozwojowym, odpowiadającym w danych warunkach - klimatowi, las osiąga zwykle najokazalszą postad ze stosunkowo najwyższym stopniem wewnętrznego scalenia i względnego zrównoważenia. Wraz z postępem procesu lasotwórczego dokonują się też odpowiednie zmiany zarówno w biologicznej, jak i gospodarczej produktywności lasu. Za las uważa się obszar porośnięty drzewami o powierzchni większej niż 0,10 ha. Lasy dostarczają drewna, owoców, ziół, grzybów, żywicy, są siedliskiem życia dzikich zwierząt - są to ich funkcje produkcyjne. Poza tym lasy pełnią ważne funkcje pozaprodukcyjne. Kształtują i wpływają na warunki środowiska przyrodniczego. Lasy regulują stosunki wodne, zmniejszają erozję gleb, regulują wahania temperatury, chronią przed wiatrem. Dzisiaj w naszych lasach przeważają lasy iglaste (ok. 78%).Lasy zachowały się w górach, na pojezierzach i w Polsce Zachodniej. Przeważają lasy o powierzchni mniej niż 25 ha. Dużych kompleksów leśnych stanowiących fragmenty dawnych puszcz jest zaledwie 50. W Polsce wyróżnia się 5 zasadniczych typów lasów: bory, grądy, łęgi, olsy i lasy górskie. Najważniejszym produktem lasu wykorzystywanym przez ludzi jest drewno. Przemysł

ilościowym udziałem drzew rosnących zwarcie, świat zwierzęcy, klimat lokalny, stosunki wodne i gleba związane są ze sobą wzajemnymi wpływami i współzależnościami.

2 drzewny przetwarza i uszlachetnia drewno, wytwarzając z niego wiele wyrobów. Pozyskiwanie drewna zależy od jego wieku. Drzewa w wieku 40 lat uznawane są jako rębne. Aby lasy spełniały swe funkcje muszą byd zdrowe. Stan zdrowotny lasów zależy od odporności gatunkowej drzew. Większośd naszych lasów to lasy jednogatunkowe. Są one biologicznie mniej odporne od lasów wielogatunkowych. Na obecny stan lasów wpływają czynniki abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne. Wzajemne ich oddziaływanie, w niesprzyjajacych warunkach, powoduje wytworzenie łaocucha procesów destrukcyjnych. Tylko ok. 10% drzew w naszych lasach jest nieuszkodzonych, pozostałe to słabszy lub średni stopieo uszkodzenia. Najbardziej zniszczone są lasy na obszarach wysokiego uprzemysłowienia oraz tam, gdzie docierają zanieczyszczenia przenoszone w atmosferze. Takim obszarem są Sudety, gdzie została zniszczona jodła głównie przez płyty pochodzące z elektrowni w Turoszowie oraz transgraniczne zanieczyszczenia przenoszone wiatrem z Niemiec, Czech. W Polsce występują różne prawne formy ochrony przyrody. Najbardziej chronionymi zespołami są parki narodowe. W 1998 r. w 22 parkach narodowych, których łączna powierzchnia wynosiła ok.307 tys. ha chroniono ok. 191 tys. ha lasów. Rezerwatów leśnych było 639 o powierzchni 48 tys. ha. Lasy nie tylko stanowią siedliska wielu gatunków roślin i zwierząt, czy też są cennym materiałem opałowo-budowlanym, ale także spełniają wiele innych ważnych funkcji: biorą udział w procesie oczyszczania powietrza, dzięki któremu oddychamy - usuwają z niego dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla i ozon, a także pochłaniają węgiel i magazynują go w drewnie, a przede wszystkim zapewniają ciągły dopływ tlenu poprzez proces fotosyntezy; jest to szczególnie ważne w aglomeracjach miejskich, w których stężenie zanieczyszczeo i pyłów jest znacznie wyższe niż na otwartych przestrzeniach; biorą udział w adaptacji do zmian klimatu oraz do łagodzenia ich skutków, poprzez schładzanie otoczenia oraz zapewnie schronienia dziko żyjącym gatunkom; są odpowiedzialne za poprawę jakości życia, gdyż filtrują powietrze, pochłaniają hałas i nadają przyjemny charakter miejscom, w którym ludzie żyją i spędzają wolny czas, również podwyższają wartośd nieruchomości;

Są one biologicznie mniej odporne od lasów wielogatunkowych. Na obecny stan lasów wpływają czynniki abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne.

3 są naturalnym środowiskiem dla płodów runa leśnego, które tak cienimy w swej kuchni za ich walory smakowe i cenne dla zdrowia składniki (grzyby; owoce jagodowe); stanowią funkcje estetyczne i krajobrazowe poprawiają wygląd środowiska, a także wyraźnie różnicują krajobraz; biorą udział w obiegu wody w przyrodzie - niczym wielkie gąbki, nasiąkają wodą, magazynują ją i stopniowo uwalniają, dzięki temu zmniejszają rozmiary powodzi w okresach podwyższonych opadów, a przy ich braku zachowują wodę na czas suszy, utrzymują wilgotnośd powietrza na odpowiednim poziomie. Lasy spełniają wiele ważnych funkcji dla dobra społeczeostwa. Nie do przecenienia jest także ich pozytywny związek z ochroną naszego zdrowia. Przede wszystkim decydują o klimatyczno zdrowotnych warunkach życia ludzi kształtując jakośd środowiska przyrodniczego i estetykę krajobrazu. Wchłaniają dwutlenek węgla z atmosfery powstrzymując groźbę ocieplenia klimatu, retencjonują zasoby wodne, zapewniają warunki egzystencji wielkiej liczbie gatunków roślin i zwierząt. Chronią przed wiatrem, hałasem i nadmiernym słoocem. Zatrzymują i pochłaniają pyły. Dzięki lasom udaje się zachowad różnorodnośd biologiczną. Podstawowe cechy ekologiczne i znaczenie zbiorowisk leśnych: 1. regulują stan czystości powietrza i nasycenie tlenem pochłaniają tlenki (węgla, siarki, azotu), wbudowują węgiel w organizm rośliny, uwalniają tlen; Jeden hektar lasu (powierzchnia 100 x 100 m): w ciągu 12 godzin pochłania z powietrza około kg dwutlenku węgla; w ciągu doby oddaje do powietrza około kg tlenu; w ciągu doby odparowuje do 40 tysięcy litrów wody (mniej więcej tyle, ile mieści mały basen pływacki); w ciągu roku zatrzymuje około 68 ton pyłów tj. mniej więcej 7500 worków cementu lub 300 wielkich pojemników na odpady; 2. regulują (wyrównują) wilgotnośd i temperaturę powietrza (amplitudy dobową, miesięczną, roczną) w okresie letnim (słonecznym) niższa temperatura w dzieo, wyższa w nocy (w stosunku do otoczenia) / zimą wyższa temperatura; 3. cechują się ogromną retencją wodną i wyrównują gospodarkę wodną w środowisku np.

dzięki temu zmniejszają rozmiary powodzi w okresach podwyższonych opadów, a przy ich braku zachowują wodę na czas suszy, utrzymują wilgotnośd powietrza na odpowiednim poziomie.

4 ściółka leśna (próchnica, grzyby, opadłe liście i igły) chłonie 3 x więcej wody niż sama waży; runo leśne (rośliny zielne, mchy, porosty, grzyby) zatrzymuje 5 x więcej wody niż samo waży; podszyt (krzewy), podrost (młode drzewa) i drzewostan zatrzymują ok % wody opadowej z małego deszczu z tego 30% wody opadowej pozostaje na roślinach i jest odparowywana, zaś ok 38% opada z różnym opóźnieniem po ustaniu deszczu i jedynie ok 32% dostaje się bezpośrednio do gleby, gdzie w większości jest retencjonowane spływ powierzchniowy po terenie wody opadowej jest dośd rzadkim zjawiskiem, zachodzącym niemal wyłącznie na zboczach o silnym nachyleniu); 4. powodują zmniejszenie parowania z powierzchni ziemi i utraty wilgoci; 5. zwiększają lokalną wilgotnośd powietrza, a nawet opady (w warunkach niżowych zwiększenie lesistości o 1% może spowodowad zwiększenie opadów o ponad 10 mm rocznie co jest znaczącą wielkością w obszarach niedoboru wody i zagrożenia suszą); 6. łagodzą przebieg zjawisk klimatycznych i funkcjonowanie czynników abiotycznych środowiska; 7. chronią powierzchnię ziemi i gleby przed erozją, a pośrednio zmianami rzeźby terenu; 8. znacząco spowalniają odpływ wód opadowych i roztopowych zmniejszając ryzyko powodzi; 9. stanowią ochronę przeciwlawinową; 10. stanowią środowisko życia organizmów leśnych w tym gatunków pozyskiwanych przez człowieka i regulujących funkcjonowania świata zwierząt; 11. wpływa na walory fizjonomiczne i estetyczne krajobrazu; 12. posiadają znaczenie farmakologiczne (do fitoterapii) rośliny leśne wytwarzają różne substancje lotne w postaci olejków eterycznych i zabójczych dla mikroorganizmów fitoncydów.

60-70% wody opadowej z małego deszczu z tego 30% wody opadowej pozostaje na roślinach i jest odparowywana, zaś ok 38% opada z różnym opóźnieniem po ustaniu deszczu i jedynie ok 32% dostaje się

5 Ważne jest, by zachowywad obszary chronione na obszarach zlewni, w pobliżu wielkich miast, których utrzymanie jest taosze niż budowanie wielkich zakładów uzdatniania wody - na świecie wiele dużych miast (m.in. Nowy Jork, Tokio, Melbourne) wykorzystują obszary chronione jako źródła wody pitnej mieszkaoców. Wiemy już jak ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmów żywych, a przede wszystkim dla człowieka są ekosystemy leśne. Powinniśmy więc chronid je, oczywiście w miarę swoich możliwości. Często organizowane są akcje sprzątania lasów weźmy w nich udział! Zdrowe i czyste ekosystemy leśne będą lepiej pełniły swoje funkcje i z pewnością każdy z nas na tym skorzysta. mgr Małgorzata Jędrzejczak- Prorok mgr Paulina Kulesza BIBLIOGRAFIA Miesięcznik Poradnik Leśniczego - Wydawnictwo Świat Multimedialna Encyklopedia Przyrody Witold Koehler: Zarys hylopatologii. Warszawa: PWN, 1981 Informator Nadleśnictwa PISZ

Wiemy już jak ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmów żywych, a przede wszystkim dla człowieka są ekosystemy leśne. Powinniśmy więc chronid je, oczywiście w miarę swoich możliwości.

Podobne dokumenty

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących