AUTOTRANSFORMATORY 400/220 oraz 400/110 kv. WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE, EKSPLOATACYJNE I PRÓBY Oznaczenie: ST-ATR-KEP

Transkrypt

1 PSE Operator S.A. 1 / 27 CZĘŚĆ V.1 AUTOTRANSFORMATORY 400/220 oraz 400/110 kv WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE, EKSPLOATACYJNE I PRÓBY Oznaczenie: ST-ATR-KEP Konstancin-Jeziorna, lipiec 2011

2 PSE Operator S.A. 2 / 27 SPIS TREŚCI 1. ZAKRES DOKUMENTU PARAMETRY KONSTRUKCYJNE I EKSPLOATACYJNE RDZEŃ UZWOJENIA. SUSZENIE I IMPREGNACJA. STRUMIEŃ ROZPROSZENIA SYSTEM TWORZENIA I PRZESYŁU INFORMACJI CYFROWEJ AUTOTRANSFORMATORA, STIPC UZWOJENIA WTÓRNE PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH UKŁAD CHŁODZENIA Zdolność do obciąŝania Charakterystyka układu chłodzenia Sterowanie układem chłodzenia. Pomiary temperatury CYFROWY STEROWNIK UKŁADU CHŁODZENIA SZAFA STEROWANIA (STEROWNICZA) PRZEWODY STEROWNICZE CZUJNIKI DO POMIARU TEMPERATURY OLEJU PRZEKAŹNIK GAZOWO PRZEPŁYWOWY ORAZ PRZEPŁYWOWY MONITOROWANIE ON-LINE ZAWARTOŚCI GAZÓW PALNYCH ORAZ WODY W OLEJU OLEJ TRANSFORMATOROWY NAPOWIETRZNE IZOLATORY PRZEPUSTOWE ORAZ ZŁĄCZA KONEKTOROWE PODOBCIĄśENIOWY PRZEŁĄCZNIK ZACZEPÓW UKŁAD AUTOTRANSFORMATORA I WYBRANYCH ELEMENTÓW KADZI KADŹ ORAZ ELEMENTY MECHANICZNE KADŹ I POKRYWA UZIEMIENIA KADZI ZAWORY I ARMATURA WŁAZY DRABINA I POMOST (PLATFORMA) ZAWORY PRZECIWWYBUCHOWE WYKOŃCZENIE ORAZ OCHRONA PRZED KOROZJĄ KONSERWATORY TABLICZKA ZNAMIONOWA I SCHEMATOWA ORAZ OZNACZENIA WYMAGANIA ODNOŚNIE DO TRANSPORTU OSPRZĘT PRÓBY PRÓBY TYPU Próba nagrzewania Wykazanie dostatecznej wytrzymałości zwarciowej Próba hałasu Próba na próŝnię Pomiar impedancji dla składowej zerowej Próby wyposaŝenia Pomiar przepięć udarowych, piorunowych przenoszonych do uzwojenia TN PRÓBY WYROBU Wymagania ogólne Pomiar rezystancji uzwojeń Pomiar przekładni napięciowej i grupy połączeń Pomiar strat i prądu jałowego Pomiar strat i impedancji zwarcia Sprawdzenie przełączników zaczepów Badanie próbek oleju Próba napięciem udarowym, piorunowym Próba napięciem łączeniowym Próba napięciem przemiennym z obcego źródła Długotrwała próba napięciem indukowanym (ACLD) z pomiarem wyładowań niezupełnych (PD) Pobierane próbki. Pomiar zawartości gazów rozpuszczonych w oleju...47

3 PSE Operator S.A. 3 / Sprawdzenie przekładników prądowych po ich zainstalowaniu Pomiar rezystancji izolacji przy napięciu stałym 5 kv oraz pomiar współczynnika strat dielektrycznych oraz pojemności przy napięciu przemiennym 10 kv Pomiar współczynnika strat dielektrycznych oraz pojemności izolatorów przepustowych GN oraz DN Pomiar funkcji przenoszenia (Frequency Response Analyse) Pomiar mocy pobieranej przez silniki wentylatorów i pomp olejowych Próba szczelności Pomiar rezystancji izolacji rdzenia oraz jego elementów konstrukcyjnych Próba długotrwałego biegu jałowego DOPUSZCZALNY POZIOM ZAWARTOŚCI GAZU W OLEJU PRÓBY POMONTAśOWE NA STANOWISKU PRACY...51

4 PSE Operator S.A. 4 / ZAKRES DOKUMENTU Niniejszy dokument podaje wymagania konstrukcyjne, eksploatacyjne i w zakresie prób dla trójfazowych, olejowych autotransformatorów 400/220kV oraz 400/110kV róŝnej mocy przeznaczonych do pracy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Dokument ten jest ściśle związany z dokumentem podającym wymagania podstawowe dla konkretnego typu autotransformatora, np. dokumentem ST-ATR-500-PWT w przypadku autotransformatora 500MVA, 400/220kV. Wraz z nim stanowi specyfikację techniczną dla tego typu autotransformatora. Autotransformatory mają być fabrycznie przystosowane do zainstalowania w ich szafie sterowania urządzeń i elementów do tworzenia i przesyłu informacji cyfrowej. Wykaz norm i dokumentów przywoływanych w niniejszym dokumencie podaje p. 2. podstawowych wymagań technicznych danego typu autotransformatora, np. dokument ST-ATR- 500-PWT w przypadku autotransformatora 500MVA, 400/220kV 2. PARAMETRY KONSTRUKCYJNE I EKSPLOATACYJNE 2.1. Rdzeń Rdzeń autotransformatora powinien być wykonany z niestarzejących się blach o wysokiej przenikalności magnetycznej i niskich stratach. Izolacja doziemna rdzenia i jego elementów konstrukcyjnych powinna wytrzymywać napięcie probiercze 1000 V prądu zmiennego i maksymalną temperaturę, która, moŝe wystąpić w rdzeniu podczas eksploatacji. Jako izolację doziemną naleŝy stosować izolację niehigroskopijną. Dotyczy to równieŝ izolacji (np. barier, osłon przegród) w dolnej części rdzenia, nawet, jeśli nie styka się ona bezpośrednio z rdzeniem i uziemionymi elementami konstrukcji (np. dnem kadzi). Galwanicznie przyłączenie uziemienia rdzenia i jego elementów konstrukcyjnych winno być wykonane na zewnątrz kadzi. W rdzeniu naleŝy zainstalować dwa, podwójne, oporowe, trójprzewodowe czujniki temperatury wyprowadzone na listwy zaciskowe szafy sterowania. Jeden z nich będzie wykorzystany do cyfrowego przesyłu informacji. Powinny być umiejscowione w obszarze rdzenia o najwyŝszej temperaturze. Dokładność pomiaru temperatury czujników powinna być nie mniejsza niŝ ± 1,5 o C Uzwojenia. Suszenie i impregnacja. Strumień rozproszenia Materiałem, z których wykonane uzwojenia powinna być miedź. Wszystkie połączenia uzwojeń i przewodów powinny być odpowiednio zamocowane tak, aby mogły wytrzymywać drgania i siły zwarciowe przy wszystkich moŝliwych zwarciach, zarówno jedno jak i wielofazowych. NaleŜy zastosować taką konstrukcję uzwojeń, szczególnie uzwojeń z zaczepami, przy której przepięcia piorunowe są moŝliwie najmniejsze. Zamawiający nie zezwala na zainstalowanie w kadziach tak zwanych wewnętrznych ograniczników przepięć do obniŝania tych przepięć. Autotransformator powinien być tak zaprojektowany i zbudowany, aby wytrzymywał bez uszkodzeń lub odkształceń temperaturowe i dynamiczne wpływy zwarć zewnętrznych w warunkach określonych w PN-EN jak równieŝ w p Wymagań podstawowych. Zdolność wszystkich uzwojeń do wytrzymywania zwarć zewnętrznych powinna być udokumentowana zgodnie z PN-EN Metodologia obliczeń sił dynamicznych powodowanych przez powyŝej wymienione zwarcia, dopuszczalne wartości napręŝeń / sił jak równieŝ wyniki obliczeń i prób przeprowadzonych na porównywalnych autotransformatorach powinny być załączone do oferty. Zamawiający moŝe zaŝądać od Wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złoŝonych ofert. JeŜeli metodologia obliczeń i przyjęte wartości dopuszczalne napręŝeń według doświadczeń Zamawiającego nie zapewniają właściwej wytrzymałości zwarciowej, to oferta zostanie odrzucona.. Metodyka przeprowadzania obliczeń oraz ich wyniki dla zamawianego autotransformatora winny być przedstawione w ramach uzgodnień technicznych.

5 PSE Operator S.A. 5 / 27 NaleŜy stosować technologię próŝniowego suszenia i stabilizacji wymiarowej uzwojeń oraz zestawów uzwojeń pod stałym lub okresowym naciskiem (prasowaniem) w suszarni przed ich załoŝeniem na kolumny rdzenia, po to, aby zapewnić wymaganą wytrzymałość zwarciową przez cały oczekiwany czas Ŝycia autotransformatora. Dopuszcza się ich suszenie i stabilizację bez próŝni, albo w próŝni, ale bez stałego (okresowego) nacisku w suszarni podczas suszenia. Wymaga się wtedy, aby suszenie poszczególnych uzwojeń, a następnie ich zestawów obejmowało, co najmniej dwa cykle, zaś prasowanie odbywało się przed i po suszeniu oraz między cyklami. Ten pierwszy rodzaj suszenia i stabilizacji oznacza się skrótowo STA-PR, zaś ten drugi jako STA-AT. Wykonawca w p Wymagań podstawowych (tabele danych gwarantowanych) deklaruje, która z metod zostanie zastosowana w trakcie produkcji zamówionego typu autotransformatora. NaleŜy stosować nowoczesną, wydajną technologię suszenia i impregnacji części aktywnej autotransformatora zapewniającą właściwe jej wysuszenie oraz impregnację olejem. Protokół z suszenia i stabilizacji uzwojeń winien być przedstawiony Zamawiającemu w trakcie prób fabrycznych (odbioru fabrycznego). Podlega on jego ocenie. Protokół z suszenia i impregnacji autotransformatora (tj. jego części aktywnej) równieŝ powinien być przedstawiony Zamawiającemu w trakcie prób fabrycznych (odbioru fabrycznego). RównieŜ i on podlega ocenie Zamawiającego. NaleŜy dołoŝyć starań, aby ograniczyć negatywne skutki strumienia rozproszenia. Ścianki kadzi i ew. pokrywy naleŝ ekranować za pomocą ekranów magnetycznych. NaleŜy stosować taką konstrukcję (oraz materiały) belek jarzmowych oraz innych elementów konstrukcyjnych rdzenia, aby temperatura tych elementów jak równieŝ kadzi i pokrywy nie przekroczyła wartości dopuszczalnych podanych w p Wymagań podstawowych. Zaleca się stosowanie ekranów magnetycznych równieŝ na belkach jarzmowych. Wykonawca, w ramach przeglądu projektu przedstawi szczegółowe obliczenia (w tym i rozkłady pola magnetycznego) strumienia rozproszenia wykazujące, iŝ strumień ten nie wpłynie negatywnie na poprawną pracę autotransformatora w całym oczekiwanym czasie jego Ŝycia. Wyniki obliczeń podlegają ocenie i przyjęciu przez Zamawiającego System tworzenia i przesyłu informacji cyfrowej autotransformatora, STiPC Podstawowym zadaniem systemu tworzenia i przesyłu informacji cyfrowej autotransformatora jest przetworzenie sygnałów pierwotnych generowanych w obwodach wtórnych (pomocniczych) tego autotransformatora, a wymaganych przez jego system monitoringu na sygnał cyfrowy i następnie umoŝliwienie ich wysyłki poprzez łącza światłowodowe. System STiPC jest budowany przez Wykonawcę systemu monitoringu w ramach dostawy systemu monitoringu oraz przez Wykonawcę autotransformatora w ramach dostawy autotransformatora. Do zadań Wykonawcy autotransformatora, w ramach dostawy naleŝy: a) Doprowadzenie do wydzielonej listwy zaciskowej (listew zaciskowych) sygnałów pierwotnych (np. styków pomocniczych styczników, czujników PT100, itp.), które będą podlegać na przetworzeniu na sygnał cyfrowy. b) Zapewnienie dostatecznego miejsca w szafie sterowania autotransformatora do zainstalowania urządzeń cyfrowych systemu STiPC wymienionych w podpunktach 1 4 poniŝej. c) Wydzielenie obwodu zasilania ww. urządzeń. d) Zapewnienie w szafie miejsca i elementów (np. korytka, wsporniki, itp.) do dokonania połączeń między urządzeniami wg b) oraz listwą zaciskową wg a) i obwodem zasilania wg c). e) Zapewnienie Wykonawcy systemu monitoringu moŝliwości zainstalowania sond pomiarowych przy zaciskach pomiarowych izolatorów przepustowych 400, 220 i 110kV oraz ich połączenia z urządzeniami cyfrowymi wg b). f) Zapewnienie Wykonawcy systemu monitoringu zainstalowania sond UHV do pomiaru intensywności wyładowań niezupełnych w kadzi wprowadzane poprzez zawory z poz. 11 p. 3.3 poniŝej, oraz ich połączenia z urządzeniami cyfrowymi wg p. b).

6 PSE Operator S.A. 6 / 27 g) Współpraca z Wykonawcą systemu monitoringu przy instalowaniu urządzeń systemu STiPC wg w p. b) powyŝej oraz dokonaniu niezbędnych połączeń między tymi urządzeniami oraz listwami wg p. a) powyŝej, obwodem zasilania wg p. c) powyŝej oraz czujnikami (sondami) wg p. e), f), powyŝej W całym tekście niniejszego dokumentu stwierdzenie, iŝ dany sygnał podlega przetworzeniu na sygnał cyfrowy, lub jest przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji oznacza, Ŝe winien zostać on doprowadzony przez Wykonawcę autotransformatora do listwy zaciskowej wg a) powyŝej. W niektórych przypadkach, objaśnionych w tekście niniejszego dokumentu sygnał taki moŝe być doprowadzony do urządzeń wg b) bez pośrednictwa wymienionej listwy. Uzwojenia pomiarowe przekładników prądowych, z których sygnał podlega przetworzeniu na cyfrowy są jednak doprowadzane do listwy zaciskowej przekładników, do której dołącza się wszystkie uzwojenia tych przekładników (por. p. 2.4, poniŝej). W skład urządzeń systemu STiPC wg p. b) powyŝej wchodzą następujące elementy dostarczane przez Wykonawcę systemu monitoringu: 1. Dwa koncentratory wraz z kartami wejściowymi (przetwornikami) oraz przetwornikami światłowodowymi do przyłączenia kabli światłowodowych łączących je z SSiN. 2. Przetwornik pomiarowo rejestracyjny do zbierania i przetwarzania sygnałów z sond pomiarowych wymienionych w p. e) powyŝej. 3. Urządzenie cyfrowe (przetwornik) do zbierania i przetwarzania sygnałów z sond UHV wymienionych w p. f) powyŝej. 4. Elementy pomocnicze do ww. urządzeń (zasilacze, przetworniki, itp.). Urządzenia 1-4, powyŝej winny być zainstalowane w wyróŝnionej części szafy sterowania autotransformatora. Winna to być górna część jednego z jej przedziałów. Przewidywane zapotrzebowanie na miejsce: szerokość ok. 700mm, wysokość ok. 700mm przy uŝytkowej głębokości szafy ok. 450mm. W tej części szafy, tuŝ pod wymienionymi urządzeniami naleŝy usytuować listwę zaciskową wymienioną w p. a), powyŝej. Szczegóły związane z systemem STiPC w zakresie autotransformatora zostaną omówione i uzgodnione w ramach przeglądu projektu autotransformatora Uzwojenia wtórne przekładników prądowych Uzwojenia wtórne przekładników prądowych oraz uzwojenia do prób wyprowadza się na tabliczki zaciskowe na kominkach w przypadku przekładników instalowanych w tych kominkach, lub na pokrywie, w przypadku przekładników instalowanych w kadzi. Z tabliczek tych doprowadza się je do wydzielonej listwy zaciskowej w szafie sterowania. Zaciski uzwojeń do prób powinny być wyraźnie oznaczone, aby mogły być łatwo odróŝnione od pozostałych uzwojeń wtórnych. Jeden z zacisków kaŝdego uzwojenia do prób naleŝy uziemić na listwie zaciskowej ww. szafy. Zacisk S2 (tj. umowny koniec) kaŝdego z uzwojeń roboczych naleŝy równieŝ uziemić na wymienionej listwie. Uzwojenia przekładników prądowych wykorzystywanych do sterowania układem chodzenia równieŝ wyprowadza się na ww. tabliczki zaciskowe. i doprowadza do ww. listwy. Jeden koniec kaŝdego z nich winien być uziemiony na tej listwie. Uzwojenie do prób, w czasie normalnej pracy jest rozwarte. Sygnały z uzwojeń pomiarowych wszystkich przekładników podlegają przetworzeniu na sygnał cyfowy Układ chłodzenia Zdolność do obciąŝania Autotransformator powinien przenosić obciąŝenie określone w p Wymagań podstawowych. Przy obciąŝeniu przekraczającym moc znamionową, prąd obciąŝenia, temperatura miejsc najgorętszych, temperatura górnej warstwy oleju i temperatury części metalowych innych

7 PSE Operator S.A. 7 / 27 niŝ uzwojenia i połączenia nie powinny przekraczać granic określonych w p Wymagań podstawowych. Konstrukcja autotransformatora powinna być tak zaprojektowana, aby w przypadku przekroczenia wartości znamionowej prądu, nie wystąpiło przegrzanie. Izolatory przepustowe, przełącznik zaczepów i inne wyposaŝenie dodatkowe powinny być tak dobrane, aby w Ŝadnym razie nie ograniczały obciąŝalności autotransformatora wg p Wymagań podstawowych. RównieŜ najwyŝsza temperatura części na zewnątrz uzwojeń mających krótką cieplną stałą czasową nie powinny ograniczać moŝliwości obciąŝalności podanej w p Wymagań podstawowych Charakterystyka układu chłodzenia Do chłodzenia autotransformatora naleŝy stosować radiatory (baterie radiatorów) usytuowane wzdłuŝ dłuŝszych boków kadzi. Jeśli zastosowano system chłodzenia ON, to radiatory mogą być bądź grupowane w baterie mające oddzielne kolektory połączone z kadzią, bądź teŝ kaŝdy radiator z oddzielna moŝe być połączony z kadzią. Jeśli natomiast w autotransformatorze zastosowano system chłodzenia OD, to radiatory winny być pogrupowane w baterie, które poprzez kolektory łączą się z kadzią. NaleŜy wtedy zastosować dwie pompy olejowe, po jednej dla baterii radiatorów (grup baterii) po kaŝdej stronie kadzi. Liczba stopni narastania skuteczności chłodzenia wynosi trzy zaleŝnie od sposobu chłodzenia na wyŝszych stopniach wymaganego w p Wymagań podstawowych. a). Przy chłodzeniu ON: ONAN; ONAF1; ONAF2. b). Przy chłodzeniu OD: [ONAN; OD1AN; OD2AN] lub [ONAN; ODAF1; ODAF2], przy czym zaleca się tu chłodzenie bez uŝycia wentylatorów a tylko z zastosowaniem pomp olejowych. Przy najniŝszym stopniu chłodzenia, tj. ONAN chłodzenie jest w pełni naturalne. Na tym stopniu i przy temperaturze otoczenia do 30 0 C autotransformator winien pracować w sposób ciągły przy obciąŝeniu podanym, w p Wymagań podstawowych. Jeśli przy chłodzeniu OD nie zastosowano wentylatorów (rozwiązanie zalecane), to na drugim stopniu (OD1AN) włącza się pompa olejowa po jednej stronie autotransformatora. W stopniu najwyŝszym (OD2AN) będą pracować obie pompy. Jeśli przy chłodzeniu OD zastosowano równieŝ wentylatory, to w stopniu drugim (ODAF1) włączają się obie pompy oleju, lub wentylatory i pompa olejowa po jednej stronie autotransformatora. W stopniu trzecim, najwyŝszym będą pracować obie pompy oleju i wszystkie wentylatory. Szczegóły układu chłodzenia i jego sterowanie (p poniŝej) zostaną omówione i uzgodnione w ramach uzgodnień technicznych Sterowanie układem chłodzenia. Pomiary temperatury Wentylatory i pompy olejowe powinny załączać się automatycznie zaleŝnie od temperatury oleju i uzwojeń (por. p.2.6 poniŝej). NaleŜy przewidzieć dwa sposoby sterowania układem chłodzenia: RĘCZNY z szafy sterowania autotransformatora oraz ewentualnie nastawni stacji, AUTOMATYCZNY przez system sterowania (sterownik) będący wyposaŝeniem szafy sterowania autotransformatora. Przełącznik sposobu sterowania: RĘCZNY/AUTOMATYCZNY powinien być zainstalowany w szafie sterowania. Metoda ręczna będzie wykorzystywana w pierwszym rzędzie do funkcjonalnego sprawdzenia pracy systemu chłodzenia. NaleŜy przewidzieć dwa zestawy styków pomocniczych sygnalizujących połoŝenia ww. przełącznika wyprowadzone na listwy zaciskowe szafy sterowania. Jeden zestaw będzie przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. Fakt istnienia (i braku) przepływu oleju przez kaŝdą z pomp olejowych winien być monitorowany przez wskaźniki przepływu oleju. Liczba wskaźników będzie, więc równa liczbie pomp olejowych. Dwie pary styków pomocniczych kaŝdego wskaźnika przepływu oleju winny być wyprowadzone na

8 PSE Operator S.A. 8 / 27 listwy zaciskowe szafy sterowania, przy czym jedna kaŝdego z nich będzie wykorzystywana do cyfrowego przesyłu informacji. W celu monitorowania temperatury oleju na wlocie do radiatorów (baterii radiatorów) i na wylocie z nich naleŝy zastosować oporowe, trójprzewodowe czujniki temperatury PT100. Liczba czujników zaleŝy od zastosowanego rozwiązania konstrukcyjnego układu chłodzenia. Miejsca ich zainstalowania powinny być starannie zabezpieczone przed wilgocią. Wszystkie powyŝsze czujniki będą wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji. Ponadto naleŝy zainstalować dwa oporowy, trójprzewodowe czujniki do monitorowania temperatury otoczenia. Jeden z nich będzie wykorzystywany do cyfrowego przesyłu informacji. Poza czujnikiem wymienionym w p. 2.9 poniŝej autotransformator naleŝy równieŝ wyposaŝyć w podwójny, trójprzewodowy, oporowy czujnik PT100 do pomiaru temperatury oleju w górnej warstwie. Oba będą wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji. NaleŜy przewidzieć samoczynny przełącznik do zmiany kolejności załączania poszczególnych grup wentylatorów i pomp olejowych, mający na celu równomierne zuŝywanie się ich o ile sterownik układu chłodzenia (por. p. 2.6 poniŝej) nie zapewnia takiej funkcji, lub teŝ nie zapewnia sygnalizacji takiego reŝimu pracy. Przełącznik ten ma dokonywać zamiany kolejności załączania ok. raz na miesiąc. NaleŜy wyprowadzić dwa zestawy jego styków na listwy zaciskowe szafy sterowania celem sygnalizacji, która grupa wentylatorów załączy się jako pierwsza. Jeden zestaw styków będzie wykorzystana do cyfrowego przesyłu informacji. Jeśli sterownik układu chłodzenia nie zapewnia funkcji h) z p. 2.6 poniŝej, a jedynie funkcję e), to naleŝy przewidzieć załączanie wszystkich pomp i wentylatorów w przypadku uszkodzenia sterownika, w tym i braku jego zasilania. NaleŜy przewidzieć podwójną sygnalizację tego reŝimu pracy wyprowadzone na listwy zaciskowe szafy sterowania. Jedna będzie wykorzystywana do cyfrowego przesyłu informacji. NaleŜy przewidywać samoczynne załączenie wentylatorów na krótki okres czasu (np. 10 min) co pewien czas (np. raz na miesiąc) o ile sterownik układu chłodzenia wg p. 2.6 poniŝej nie zapewnia takiej funkcji, lub teŝ nie zapewnia sygnalizacji takiego reŝimu pracy. Dwie pary styków pomocniczych stycznika samoczynnego załączenia powinny być wyprowadzone na listwy zaciskowe szafy sterowania. Jedna para styków będzie wykorzystana do cyfrowego przesyłu informacji. NaleŜy zapewnić sygnalizację załączenia i wyłączenia kaŝdej z grup wentylatorów oraz pomp olejowych poprzez wyprowadzenie na listwy zaciskowe dwóch par styków pomocniczych styczników. Jedna para styków pomocniczych kaŝdego z nich będzie wykorzystana do cyfrowego przesyłu informacji. Fakt zadziałania zabezpieczenia przed przeciąŝeniem i zwarciami kaŝdego z wentylatorów, kaŝdej z niezaleŝnie załączanej grupy wentylatorów oraz kaŝdej pompy olejowej powinien być sygnalizowany poprzez wyprowadzenie dwóch par styków pomocniczych kaŝdego z nich na listwy zaciskowe szafy sterowniczej. Jedna para styków pomocniczych kaŝdego z nich będzie wykorzystana do cyfrowego przesyłu informacji. NaleŜy wprowadzić opóźnienie startu jednej z pomp olejowych jednocześnie wysterowanych na załączenie, aby uniknąć znacznych uderzeń prądu zasilania, w tej liczbie i przy załączeniu z powodu uszkodzenia sterownika układu chłodzenia. Ponadto autotransformator naleŝy wyposaŝyć w rozszerzalnościowy termometr temperatury oleju w górnej warstwie kadzi. Wskaźnik termometru (średnica skali, co najmniej 150 mm) naleŝy umieścić na kadzi na wysokości umoŝliwiającej łatwe dokonywanie odczytu. Termometr ten ma mieć dwa niezaleŝne styki zamykające się przy osiągnięciu temperatury ostrzegawczej i alarmowej. Wyprowadza się je na listwę zaciskową szafy sterowania, przy czym nie będą one wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji. Wartości temperatury powinny być łatwo ustawialne, zaś nastawy łatwo widoczne. Zaleca się umieszczenie termometru przy szafie sterowania na wysokości umoŝliwiającej łatwą obserwację jego wskaźnika. NaleŜy stosować termometr AKM. Szczegóły dotyczące sterowania układem chłodzenia oraz dobór elementów będą omówione w ramach uzgodnień technicznych.

9 PSE Operator S.A. 9 / Cyfrowy sterownik układu chłodzenia Autotransformator naleŝy wyposaŝyć w mikroprocesorowy sterownik układu chłodzenia. Ma on spełniać następujące funkcje: a. Odwzorowywać temperaturę najgorętszego punktu uzwojenia wspólnego i szeregowego (tj. pełnić funkcję tzw. modeli cieplnych ). b. Odwzorowywać, w postaci cyfrowej i analogowej (pętla prądowa 4-20mA) oraz na swym wyświetlaczu temperaturę najgorętszego punktu uzwojenia wspólnego i szeregowego, oraz temperaturę oleju w górnej warstwie. Zaleca się, aby wyświetlał temperaturę schłodzonego oleju na wylocie z radiatorów i temperaturę otoczenia. c. Załączać poszczególne grupy wentylatorów i pompy oleju w zaleŝności od temperatury oleju oraz uzwojeń. d. Dawać sygnały (ostrzegawcze i alarmowe) w momencie osiągnięcia nastawionej temperatury oleju i uzwojeń. e. Sygnalizować swe uszkodzenie, w tym i brak zasilania. f. Dokonywać załączania obu wentylatorów i pomp oleju na krótki, nastawialny okres czasu, co pewien dłuŝszy, równieŝ nastawialny okres czasu, oraz zapewniał sygnalizację tej czynności. g. Dokonywać zamiany grup wentylatorów i pomp oleju, które będą załączane jako pierwsza oraz zapewniał sygnalizację tej czynności. h. Załączać wszystkie wentylatory i pompy oleju w przypadku swego uszkodzenia, lub braku zasilania. i. Posiadać wyjścia analogowe temperatury uzwojenia i oleju oraz przekaźniki przekroczenia nastawionej temperatury. Wyjście komunikacyjne RS485, lub analogiczne. Temperatura załączania i wyłączania grup wentylatorów (tzw. pętla histerezy ) powinna być łatwo nastawialna. Sterownik winien mieć funkcję ustawienia stałej czasu uzwojeń, róŝnicy średniej temperatury uzwojeń oraz średniej temperatury oleju w ich obrębie, wykładnika potęgi zaleŝności tej temperatury od prądu obciąŝenia jak równieŝ wartości współczynnika miejsca najgorętszego uzwojeń. Do sterownika naleŝy doprowadzić, stanowiące wyposaŝenie autotransformatora, dobrane i zainstalowane przez Wykonawcę oporowe czujniki temperatury oleju w górnej warstwie oraz na wlocie do kadzi schłodzonego oleju. Ponadto, naleŝy doprowadzić prąd z przekładników prądowych, równieŝ dobranych i zainstalowanych przez Wytwórcę. Wartości poszczególnych temperatur oraz osiągnięcie temperatury ostrzegawczej i alarmowej powinny być zobrazowywane na wyświetlaczu sterownika. Sterownik naleŝy umieścić w szafie sterowania wg p. 2.7 poniŝej, przy czym jej konstrukcja winna umoŝliwiać obserwację wyświetlacza sterownika przy zamkniętych drzwiach tej szafy. Wyjścia analogowe sterownika (pętla prądowa 4-20mA) oraz styki przekaźników przekroczenia nastawionej temperatury powinny być równieŝ wyprowadzone na listwę zaciskową szafy sterowania. Nie będą one wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji. Wyjście cyfrowe (RS485, lub analogiczne) sterownika układu chłodzenia doprowadza się do listwy zaciskowej układu tworzenia i przesyłu informacji cyfrowej (por. p. 2.3), lub wprost do odpowiadających mu wejść obu koncentratorów. Typ i szczegóły funkcji sterownika winny być uzgodnione w ramach przeglądu projektu Szafa sterowania (sterownicza) Autotransformator powinien być wyposaŝony w szafę sterowania (sterowniczą) zawierającą: a) Elementy zasilające i sterownicze układu chłodzenia wraz z listwami zaciskowymi. b) Listwy zaciskowe do przyłączenia uzwojeń wtórnych przekładników prądowych i ich uzwojeń do prób.

10 PSE Operator S.A. 10 / 27 c) Listwy zaciskowe, do których zostaną dołączone wszystkie pozostałe urządzenia zabezpieczające (np. styki przekaźnika Buchholtza) oraz wyposaŝenia pomocniczego (np. oporowych czujników temperatury). d) Elementy do tworzenia i przesyłu informacji cyfrowej, wg p. 2.3, powyŝej. e) Zasilanie napędu przełącznika zaczepów oraz listwa zaciskowa, do której dołączone będą obwody sterownicze i sygnalizacyjne tego napędu. f) Miernik wilgotności względnej powietrza we wnętrzu szafy z wyjściem 4-20mA oraz czujnik Pt100 temperatury w jej wnętrzu. Szafę sterowania naleŝy mocować do kadzi poprzez przekładki tłumiące drgania. Szafa powinny być zaprojektowana z wolnym miejscem dogodnym do przeprowadzania przeglądów i konserwacji. Powinny być ona wyposaŝone w drzwi zamykane na klucz. Drzwi powinny być dostosowane do blokowania w stanie otwartym przy otwarciu Szafa powinna mieć oświetlenie z wyłącznikiem drzwiowym, gniazdo wtykowe jednofazowe i trójfazowe. NaleŜy przewidzieć grzejniki sterowane termostatem i wilgotnościomierzem tak, aby utrzymać we wnętrzu szaf właściwą temperaturę pracy przy temperaturze otoczenia do -30 ºC oraz właściwą wilgotność (nie dopuszczać do kondensacji pary wodnej). NaleŜy równieŝ przewidzieć wentylatory wyciągowe włączające się, jeśli temperatura we wnętrzu szafy osiągnie ok C. Szafa powinna być odporna na warunki klimatyczne, o odpowiednich rozmiarach i wykonana tak, aby chronić przed uszkodzeniem urządzenia w nich umieszczone w niekorzystnych warunkach atmosferycznych. Powinna być ona montowana na wysokości umoŝliwiającej dostęp dla obsługi i konserwacji z poziomu ziemi. Ponadto powinna być tak wykonana, aby ułatwić rozłączenie kabli zewnętrznych przy przetaczaniu autotransformatora. W dolnej części szafy sterowania powinna znajdować się odejmowalna płyta z dławicami dla przyłączenia kabli sterowniczych i zasilających. W drzwiach szafy naleŝy wykonać przeszklone okienko umoŝliwiające obserwację całej płyty czołowej sterownika układu chłodzenia. W szafie sterowania naleŝy zainstalować czujnik temperatury oraz miernik wilgotności w jej wnętrzu z wyjściem 4-20mA. Sygnały z nich będą wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji. NaleŜy równieŝ zainstalować odrębny wyłącznik drzwiowy i wyprowadzić jego styki celem umoŝliwienia sygnalizacji otwarcia i zamknięcia drzwi niezaleŝnie od włączenia oświetlenia wnętrza szafy. Opcjonalnie wyłącznik oświetlenia winien mieć dwa niezaleŝne zestawy styków. Sygnał będzie wykorzystywany do cyfrowego przesyłu informacji. Zasilanie szafy sterowania jest trójfazowe 400/230 V, 50 Hz. Obwody sterownicze i sygnalizacyjne, grzałek oraz innych drobnych odbiorów będą zasilane napięciem przemiennym 230 V o częstotliwości 50 Hz. NaleŜy przewidywać zasilanie szafy sterowania przez dwa kable doprowadzone do ręcznego przełącznika wyboru kabla (tj. źródła zasilania). Na listwę zaciskową szafy wyprowadza się dwie pary jego styków pomocniczych, przy czym sygnał jednej z nich podlega przetworzeniu na cyfrowy. Na zasilaniu szafy sterowania naleŝy zastosować zabezpieczenie przed przeciąŝeniem i zwarciem, oraz bezpieczniki topikowe lub rozłącznik bezpiecznikowy, które będą spełniać funkcję zapewnienia widocznej przerwy po wyjęciu wkładek bezpiecznikowych. Funkcje tą moŝe równieŝ spełniać ręczny odłącznik z zabezpieczeniem przed przypadkowym zamknięciem lub teŝ ww. przełącznik o ile ma takie zabezpieczenie. Zasilanie napędu przełącznika zaczepów następować będzie z niniejszej szafy poprzez wyłącznik z zabezpieczeniem przeciąŝeniowym i zwarciowym. Na listwy zaciskowe szafy sterowania wyprowadza się dwie pary jego styków pomocniczych, przy czym sygnał jednej z nich będzie wykorzystywany do cyfrowego przesyłu informacji. W szafie sterowania naleŝy zainstalować przekaźnik sygnalizujący brak zasilania oraz asymetrię faz. Styki pomocnicze tego przekaźnika będą wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji.

11 PSE Operator S.A. 11 / 27 NaleŜy przewidywać zasilanie układu tworzenia i przesyłu informacji cyfrowej (koncentratory, przetworniki, itp.) oddzielnym kablem jednofazowym z oddzielnego (gwarantowanego) źródła 230V AC. NaleŜy zainstalować ręczny przełącznik wyboru źródła zasilania, oraz wyłącznik na kaŝdym z nich. Styki pomocnicze wyłączników i przełącznika będą wykorzystane do cyfrowego przesyłu informacji.. NaleŜy wyprowadzić na listwę zaciskową szafy sterowania po dwie pary styków pomocniczych sygnalizujących zadziałanie zabezpieczeń przed przeciąŝeniem i zwarciem głównego zabezpieczenia szafy sterowania, zasilania obwodów sterowniczych, zasilania szafy napędu przełącznika, oraz kaŝdego obwodu pomocniczego oddzielnie zabezpieczonego (w tym i zasilania czujnika wody i gazów oraz sterownika układu chłodzenia) z ew. wyłączeniem zasilania gniazd wtykowych. Sygnał z jednej pary kaŝdego z nich będzie wykorzystywany do cyfrowego przesyłu informacji. Szafa sterownia powinna mieć wystarczającą liczbę zacisków, aby przyłączyć wszystkie przewody połączeń wzajemnych z wszystkimi kablami zewnętrznymi oraz 15% zapasu. W szafie powinny być połączenia uziemiające składające się z płaskownika miedzianego 6 mm x 40 mm o długości, co najmniej 250 mm ze śrubą uziemiającą M12 i szeregiem otworów o średnicy 10 mm do śrub M8. Na wewnętrznej powierzchni drzwi szafy sterowania naleŝy umieścić schemat połączeń elektrycznych. Opcjonalnie moŝe być on przyklejony do tych drzwi lub stanowić odrębną, luźną stronę (strony). W tym drugim przypadku konieczne jest umieszczenie na wewnętrznej stronie drzwi (lub we wnętrzu szafy) kieszeni do umieszczenia kartki (kartek) ze schematem. Schemat (kartki) winny być zabezpieczone przed wilgocią Przewody sterownicze Wszystkie potrzebne przewody sterownicze i zasilające powinny być dostarczone przez Wykonawcę. Winny to być przewody (kable) ekranowane. Obydwa końce wszystkich przewodów powinny być zaopatrzone w oznaczniki. Wszystkie przewody zasilania, sterowania, pomiarów i sygnalizacji na zewnątrz szafy powinny być miedziane, niepalne o izolacji olejoodpornej i doprowadzone do listew zaciskowych w szafie sterowania. Przewody (kable koncentryczne, światłowodowe i inne) łączące zaciski pomiarowe izolatorów przepustowych 400, 220 i 110kV, sondami UHF, z urządzeniami je obsługującymi (por. p. 2.3) dostarcza i układa wykonawca systemu monitoringu do autotransformatorów. Wykonawca autotransformatora umoŝliwi mu ułoŝenie tych kabli i przewodów zapewniając właściwe uchwyty na kadzi, np. uŝywane do mocowania kabli do skrzynek zaciskowych przekładników prądowych w kominkach. Połączenia między listwą zaciskową wg p. 2.3.a i urządzeniami wg p naleŝą do wykonawcy systemu monitoringu. Przewody 400/230 V prądu przemiennego powinny być oddzielone od innych przewodów. Obwody przekładników prądowych powinny być wykonane przewodem o przekroju, co najmniej 2,5 mm 2. Przewody powinny być ułoŝone i zabezpieczone w sposób staranny i uporządkowany. Przewody i połączenia nie powinny utrudniać dostępu do zacisków, wyposaŝenia i montowanych urządzeń. Połączenia powinny być zgodnie ze schematem połączeń opracowanym przez Wykonawcę w projekcie wykonawczym zatwierdzonym przez Zamawiającego. Listwy zaciskowe, jak równieŝ podłączone przewody do listew muszą być odpowiednio oznaczone. KaŜdy przewód na obu końcach musi być zaopatrzony w końcówki adresowe. Końcówka adresowa przewodu od strony listwy zaciskowej musi być zaopatrzona w numer zacisku listwy, do którego przewód jest przyłączony. W celu odróŝnienia od siebie róŝnych obwodów, drutowania szafek i tablic połączenia naleŝy wykonać za pomocą przewodu z izolacją o barwie: obwody wtórne przekładników prądowych przewodem o brązowym kolorze izolacji, obwody wtórne przekładników napięciowych przewodem o szarym kolorze izolacji, obwody sterowania - przewodem o czerwonym kolorze izolacji,

12 PSE Operator S.A. 12 / 27 obwody stałoprądowe zabezpieczeń, automatyki i sygnalizacji przewodem o czarnym kolorze izolacji. Izolacja przewodów połączeń uziemiających powinna być w kolorze zielono-ŝółtym. Zakończenia linkowych Ŝył kabli powinny być albo wykonane przez ściśnięcie (z odpowiednim zabezpieczeniem) albo poprzez zaciski śrubowe produkcji Phoenix Contact lub Weidmüller. W obwodach przekładników prądowych naleŝy stosować zaciski śrubowe ww. producentów przeznaczone konstrukcyjnie do takich obwodów. Winny mieć one elementy zabezpieczające przed przypadkowym rozłączeniem obwodu oraz umoŝliwić doraźne dołączenie testera. W Ŝadnym przypadku zakończenia linkowe Ŝył kabli nie mogą wchodzić bezpośrednio do zacisku listwy i nie moŝe być zgniatania lub ścinania przewodów. Połączenie powinno być dostatecznie mocne, aby zabezpieczyć przewód kabla przed wyciągnięciem z zacisku przy ciągnięciu w jednym lub kilku kierunkach. Zakończenie powinno być odporne na drgania i zapewnić odpowiednią minimalną rezystancję styku. Styki urządzeń zabezpieczających mają być przygotowane do pracy równieŝ przy prądzie stałym 220 V. Zamawiający udostępni Wykonawcy kable zasilające na stanowisku autotransformatora, a Wykonawca w uzgodnieniu z Zamawiającym przyłączy kable w odpowiednich szafkach i skrzynkach przyłączeniowych Czujniki do pomiaru temperatury oleju NiezaleŜnie od urządzeń wymienionych, w p naleŝy zainstalować dwa trójprzewodowe, oporowe czujniki temperatury oleju u góry kadzi. Czujniki te powinny być doprowadzone do listwy zaciskowej szaf sterowania. Nie będą one wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji Przekaźnik gazowo przepływowy oraz przepływowy Dwustopniowy przekaźnik gazowo przepływowy (Buchholza) powinien być zainstalowany w połączeniu olejowym pomiędzy kadzią i jej konserwatorem (patrz pkt. 3.8 poniŝej). Przekaźnik powinien być wyposaŝony we wskaźniki umoŝliwiające obserwację zgromadzonej objętości gazu do poziomu alarmowego. Powinien on mieć po dwie pary elektrycznie odizolowanych zestyków zamykających się przy powolnym nagromadzeniu się gazu i przy gwałtownym przepływie oleju. Styki te wyprowadza się na listwy zaciskowe szafy sterowania. Jedna para styków działających przy powolnym gromadzeniu się gazów będzie wykorzystywana do cyfrowego przesyłu informacji. Przekaźnik ten powinien być zamontowany wyŝej niŝ najwyŝszy poziom oleju w kadzi i tak zlokalizowany, Ŝeby jego wskaźnik był widoczny z powierzchni terenu. Przekaźnik ten powinien być zlokalizowany poniŝej minimalnego poziomu oleju w konserwatorze. Między kaŝdą komorą przełącznika mocy a konserwatorem przełącznika zaczepów naleŝy zainstalować jednostopniowy przekaźnik przepływowy. Winien mieć on dwie pary styków, które wyprowadza się na listwę zaciskową szafy sterowani. Nie będą one wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji Monitorowanie on-line zawartości gazów palnych oraz wody w oleju Na autotransformatorze naleŝy zamontować zaakceptowany przez Zamawiającego, wchodzący w zakres dostawy czujnik (urządzenie) do monitorowania on-line zawartości osobno kaŝdego z co najmniej trzech gazów palnych oraz wody. Zakres prac obejmuje równieŝ instalację na kadzi autotransformatora zaworów kulowych oraz instalacji niezbędnych do przyłączenia czujnika do obiegu oleju, a takŝe konfigurację i uruchomienie samego czujnika. Wyjścia analogowe (pętla prądowa 4-20mA) oraz styki alarmowe i ostrzegawcze naleŝy wyprowadzić na listwę zaciskową szafy sterowania. Nie będą one wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji. Wyjście cyfrowe (RS485, lub analogiczne) tego urządzenia naleŝy doprowadzić bezpośrednio do obu koncentratorów lub do listwy zaciskowej wg p. 2.3.a. Zasilanie czujnika (230V AC) winno następować z szafy sterowania. Do tego celu naleŝy zainstalować w niej wyłącznik, którego dwie pary styków pomocniczych winny być doprowadzone do listew zaciskowych szafy sterownia, przy czym jedna z nich będzie wykorzystywana do cyfrowego przesyłu informacji.

13 PSE Operator S.A. 13 / Olej transformatorowy Olej transformatorowy, powinien spełniać wymagania normy PN-EN w zakresie przewidzianym dla olejów nieinhibitowanych oraz nie wykazywać korozyjności podczas próby zgodnej z projektem normy IEC W autotransformatorach 400/110kV oraz 400/220kV ponadto zaleca się, aby stabilność gazowa w polu elektrycznym nie przekraczała + 5 mm 3 /min. Zaleca się stosowanie oleju Nytro Taurus, lub równorzędnego. Wykonawca powinien zapewnić dostawę oleju do pierwszego napełnienia na miejscu zainstalowania Napowietrzne izolatory przepustowe oraz złącza konektorowe Powinny być one zaprojektowane, wyprodukowane i badane zgodnie z IEC oraz wymaganiami pkt. 3.5 Wymagań podstawowych. Na izolatorach przepustowych nie naleŝy stosować iskierników. Izolatory przepustowe, liniowe uzwojeń GN i DN powinny być bezolejowe (tzw. dry type ) w osłonie kompozytowej. Izolator przepustowy punktu zerowego uzwojeń GN i DN powinien być typu suchego, równieŝ w osłonie kompozytowej. Do wyprowadzenia uzwojenia TN stosuje się złącza konektorowe spełniające wymagania p Wymagań podstawowych. Do obowiązku Wykonawcy naleŝy dostarczenie zaślepek wszystkich wtyków złącz konektorowych. Konstrukcja autotransformatora powinna umoŝliwić montaŝ i demontaŝ izolatorów przepustowych, złącz konektorowych i przekładników prądowych bez zdejmowania górnej pokrywy lub obniŝania poziomu oleju w kadzi poniŝej górnego poziomu uzwojeń. Izolatory przepustowe powinny być zamontowane w kominkach umieszczonych na pokrywie kadzi. Nie naleŝy wyprowadzać izolatorów poprzez boczne ścianki kadzi. Izolatory przepustowe GN i DN powinny być wyposaŝone w zaciski pomiarowe do pomiaru pojemności i tgδ. Do tych zacisków izolatorów przepustowych 400kV autotransformatorów 400/220 i 400/110kV oraz 220kV autotransformatorów 400/220kV przez wykonawcę modułów monitoringu zostaną przymocowane sondy pomiarowe (por. p. 2.3). Wykonawca autotransformatorów umoŝliwi wykonawcy modułów monitoringu ich instalację PodobciąŜeniowy przełącznik zaczepów Autotransformator powinien być wyposaŝony w przełącznik zaczepów (przełączniki zaczepów) do podobciąŝeniowej regulacji napięcia wg p wymagań podstawowych. Przełącznik (przełączniki) zaczepów powinien być wyposaŝony w układ sterowania umoŝliwiający sterowanie: lokalne mechaniczne (za pomocą korby); lokalne elektryczne (tj. za pomocą przycisku); zdalne elektryczne (tj. za pomocą przycisków); automatyczne (tj. za pomocą urządzenia do automatycznego utrzymywania napięcia). Komora przełącznika mocy powinna być wyposaŝona od góry w połączenie rurowe do oddzielnego konserwatora i zawór umoŝliwiający ewakuację oleju z komory. Górna pokrywa komory kaŝdego przełącznika mocy powinna być wyposaŝona w zawór ciśnieniowy (przeciwwybuchowy) działający przy gwałtownym wzroście ciśnienia w komorze przełącznika mocy. Zawór ten winien być wyposaŝony, w co najmniej jedną parę styków wyprowadzonych na listwę zaciskową szafy sterowniczej. Nie będzie ona wykorzystywana do cyfrowego przesyłu informacji. Między kaŝdą komorą przełącznika mocy a konserwatorem przełącznika zaczepów naleŝy zainstalować jednostopniowy przekaźnik przepływowy wg p powyŝej. W pokrywie komory winien być wziernik, przez który widać połoŝenie (numer zaczepu) przełącznika zaczepów. Otwory montaŝowe w kadzi powinny być dostatecznie duŝe tak, aby umoŝliwić wyjęcie wybieraka przełącznika zaczepów. Pokrywa komory przełącznika mocy nie moŝe być zlokalizowana na poziomie wyŝszym niŝ kominki izolatorów przepustowych.

14 PSE Operator S.A. 14 / 27 NiŜej podane wyposaŝenie powinno być zamontowane w szafie napędu przełącznika zaczepów łącznie ze wszystkimi niezbędnymi łącznikami, zabezpieczeniami i połączeniami: 1. Napędy elektryczny i ręczny. 2. Wskaźnik, bezpośrednio napędzany z wału przełącznika, pokazujący połoŝenie przełącznika zaczepów. 3. Sygnalizator, iŝ przełącznik jest w trakcie przełączania. 4. Urządzenia ograniczające, zarówno elektrycznie jak i mechanicznie zabezpieczające przed przekroczeniem skrajnych pozycji. 5. Zabezpieczenie przed niewłaściwym kierunkiem obracania, 6. Urządzenie ponownego startu, działające przy wszystkich pozycjach przełącznika sterowania. 7. Licznik działań zliczający całkowitą liczbę przestawień przełącznika zaczepów. 8. Oświetlenie, włączające się po otwarciu drzwi. 9. Grzejnik zapobiegający skraplaniu się pary wodnej, sterowany termostatem. 10. Dwa niezaleŝne nadajniki pozycji zaczepowej pracujące w kodzie BCD. 11. Przetwornik mocy czynnej pobieranej przez silnik napędu w trakcie zmiany pozycji zaczepowej z wyjściem 4-20mA, lub cyfrowym. 12. Czujnik asymetrii i zaniku fazy. 13. Sygnalizację, Ŝe przełącznik jest w trakcie zmiany pozycji zaczepowej w kierunku zaczepu minimalnego i maksymalnego. Sygnalizacja winna być brana ze styków pomocniczych styczników manewrowych oraz styków łącznika krzywkowego. 14. Sygnalizację osiągnięcia pozycji skrajnej dolnej i górnej. 15. Sygnalizacje wyłącznika grzałki. 16. Przełącznik rodzaju sterowania: lokalne, zdalne, automatyczne. 17. Sygnalizacja zadziałania zabezpieczenia silnika napędowego i zasilania sterowania. NiŜej wymienione sygnały z szafy napędu silnikowego winny być doprowadzone do listew szafy sterowania. Część z nich, niŝej wskazanych będzie wykorzystywana do cyfrowego przesyłu informacji. a) Pozycja zaczepowa (por. p. 10 powyŝej); dwie grupy sygnałów, z których jedna będzie wykorzystywana do cyfrowego przesyłu informacji. b) Sygnalizacja zadziałania zabezpieczenia silnika napędowego (por. p. 17 powyŝej). Dwa sygnały, jeden przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. c) Sygnalizacja czujnika asymetrii i zaniku fazy (por. p. 12 powyŝej). Dwa sygnały, jeden przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. d) Sygnalizacja zadziałania zabezpieczenia obwodu sterowania (por. p. 17 powyŝej). Dwa sygnały, jeden przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. e) Przetwornik mocy czynnej pobieranej przez silnik napędu (por. p. 11 powyŝej). Sygnał przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. f) Sygnalizacja wyłącznika grzałki (por. p. 15 powyŝej). Jeden sygnał przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. g) Sygnalizacja osiągnięcia pozycji skrajnej górnej i dolnej (por. p. 14 powyŝej). Cztery sygnały, dwa przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. h) Sygnalizacja ruchu przełącznika do góry i do dołu, z łącznika krzywkowego (por. p. 13 powyŝej). Dwa sygnały przeznaczone do cyfrowego przesyłu informacji. i) Sygnalizacja załączenia stycznika silnika napędowego ruchu przełącznika do góry i do dołu. Dwa sygnały przeznaczone do cyfrowego przesyłu informacji. j) Sygnalizacja działania (ruchu) przełącznika, ze stycznika (przekaźnika) pomocniczego (por. p. 13 powyŝej).jeden sygnał przeznaczony do cyfrowego przesyłu informacji. k) Sygnalizacja połoŝenia przełącznika rodzaju sterowania (por. p. 16 powyŝej). Dwie grupy po trzy sygnały. Jedna przeznaczona do cyfrowego przesyłu informacji. Elementy sterownicze powinny być umieszczone w szafie napędu przełącznika zaczepów. Mocuje się ją do ścianki kadzi poprzez podkładki tłumiące drgania. Zdalne elektryczne przełączanie przełącznika zaczepów powinno być tak wykonane, Ŝe przełącznik zaczepów moŝe zmienić połoŝenie tylko o jeden stopień po naciśnięciu przycisku

15 PSE Operator S.A. 15 / 27 "WYśEJ" lub "NIśEJ". Wyskalowany wskaźnik przełącznika zaczepów powinien posiadać numerowane połoŝenia zaczepów, od numeru 1 (najwyŝsze znamionowe napięcie zaczepowe) do najwyŝszego zastosowanego numeru (najniŝsze znamionowe napięcie zaczepowe). Niedopuszczalne jest mieszanie się olejów w kadzi głównej i komorze przełącznika mocy. Przełącznik zaczepów powinien być wyposaŝony we właz i ucha do podnoszenia. Przełącznik zaczepów powinien mieć jeden konserwator oleju niezaleŝny od konserwatora (głównego) kadzi. W połączeniach rurowych pomiędzy komorą przełącznika mocy a konserwatorem powinien być zainstalowany jednostopniowy przekaźnik gazowo-przepływowy (Buchholza). Winien mieć on dwie pary styków doprowadzonych do listwy zaciskowej szafy sterowniczej. Nie będą one wykorzystywane do cyfrowego przesyłu informacji Układ autotransformatora i wybranych elementów kadzi Wymiary torów do przetaczania i ustawiania autotransformatora w obu kierunkach podano w p. 3.9 wymagań podstawowych. Izolatory przepustowe uzwojeń GN i DN naleŝy rozmieścić wzdłuŝ dłuŝszych boków kadzi. Patrząc od strony izolatorów GN wyprowadzenie uzwojenia TN (złącza konektorowe) naleŝy umieścić po prawo na krótszym boku kadzi, zaś przełącznik zaczepów po lewej stronie względem izolatorów GN. Konserwator główny wraz z konserwatorem przełącznika zaczepów, jeśli stanowi jego wydzieloną część naleŝy umieścić po lewej stronie względem izolatorów GN patrząc od strony tych izolatorów, poza obrysem kadzi. Oś konserwatora winna być wtedy prostopadła do dłuŝszej osi kadzi. W autotransformatorach 400/220kV i 400/110kV konserwator moŝe być równieŝ umieszczony nad pokrywą i wtedy jego oś będzie równoległa do dłuŝszej osi kadzi. Jeśli konserwator przełącznika zaczepów stanowi oddzielny element, to naleŝy go umieścić przy konserwatorze głównym, tak, aby nie zwiększać wymiarów gabarytowych autotransformatora. Radiatory (baterie radiatorów) naleŝy rozmieszczać wzdłuŝ dłuŝszych boków kadzi. Szafę sterowania naleŝy mocować do krótszego boku kadzi po lewo patrząc od strony izolatorów przepustowych GN. Czujnik wody i gazów oraz rozszerzalnościowy miernik temperatury oleju w górnej warstwie naleŝy sytuować przy szafie sterowniczej. Wymagania odnośnie do drabiny oraz pomostu podaje p. 3.5, poniŝej. Szczegóły dotyczące układu autotransformatora zostaną uzgodnione w ramach uzgodnień technicznych. 3. KADŹ ORAZ ELEMENTY MECHANICZNE 3.1. Kadź i pokrywa Kadź autotransformatora winna wytrzymywać bez odkształceń transport, przemieszczanie oraz nadciśnienie powstające podczas uszkodzeń (wymaganą wartość nadciśnienia i podciśnienia podano w p.3.9 Wymagań podstawowych). Kompletnie zmontowany autotransformator wraz z kadzią, radiatorami, wszystkimi połączeniami olejowymi, zaworami, zastawkami oraz pozostałym osprzętem i z zaworami przeciwwybuchowymi umieszczonym na miejscu pracy, ale przy zastąpieniu ich membrany przez płytę stalową powinien wytrzymywać bez trwałych, widocznych odkształceń: Napełniony olejem: wewnętrzne nadciśnienie 50 kpa mierzone na pokrywie. Bez oleju: próŝnię we wnętrzu o wartości według p. 3.9 Wymagań podstawowych. Przy nadciśnieniu nie dopuszcza się nieszczelności. Podkreśla się, Ŝe przecieki kadzi nie mogą wystąpić podczas całego technicznego okresu Ŝycia autotransformatora, to jest przez co najmniej 20 lat. Autotransformator powinien być tak zaprojektowany i wyposaŝony, aby na stanowisku pracy mógł być napełniany olejem pod próŝnią, niezaleŝnie od tego czy był transportowany z olejem czy bez. Pokrywa powinna być zespawana z kadzią. Konstrukcja pokrywy kadzi powinna zapewniać łatwe i skuteczne odprowadzanie wody deszczowej, ale jednocześnie nie powinna być niebezpieczna dla personelu pracującego na niej. Zaleca się pokrywę płaską. Na pokrywie naleŝy

16 PSE Operator S.A. 16 / 27 umocować (przyspawać) elementy (uchwyty) umoŝliwiające obsłudze przypięcie się do nich za pomocą pasa bezpieczeństwa. Całą lub część pokrywy naleŝy pomalować farbą przeciwpoślizgową. Połączenia wszystkich włazów, otworów oraz kominków izolatorów przepustowych powinny być śrubowe oraz powinny mieć odpowiednie uszczelki i kryzy. Uszczelki powinny być wykonane z gumy olejoodpornej. Zaleca się stosowanie 0 ringów w rozmontowywalnych uszczelnieniach kryzowych. Płaszczyzny metalu powinny być starannie oczyszczone, aby zapobiec przywieraniu uszczelek. NaleŜy stosować właściwe odboje przy uszczelkach celem uniknięcia nadmiernego ich ściśnięcia. NaleŜy przewidzieć następujące elementy umoŝliwiające przemieszczanie, montaŝ oraz demontaŝ całkowicie zmontowanego i napełnionego olejem autotransformatora: a) Cztery płyty podnośnikowe (inaczej wsporniki do lewarowania ) umoŝliwiającą nieznaczne podniesienie kompletnie zmontowanego autotransformatora (np. celem załoŝenia kół jezdnych lub zmiany ich połoŝenia). b) Co najmniej cztery ucha do załoŝenia lin dla przesunięcia kompletnie zmontowanego autotransformatora na własnych kołach w kierunku wzdłuŝnym (tj. wzdłuŝ dłuŝszej osi kadzi) i poprzecznym (tj. prostopadle do tej osi). c) Ucha do podnoszenia pokrywy kadzi, konserwatora i przełącznika zaczepów. Autotransformator winien być wyposaŝony w odejmowalne koła jezdne (lub zestawy kół jezdnych) umoŝliwiające jego przetoczenie w stanie kompletnie zmontowanym (lub praktycznie zmontowanym) w kierunku wzdłuŝnym (tj. wzdłuŝ dłuŝszej osi kadzi) i poprzecznym (tj. prostopadle do tj. osi) na odległość do ok. 50 m celem umieszczenia go na stanowisku pracy. Zestawy kół jezdnych winny być tak zaprojektowane, aby dopasowywać się do nierównomierności szyn, na których opierają się. Elementem wyposaŝenia autotransformatora (jego kół jezdnych) winny być ograniczniki umoŝliwiające zablokowanie kół po ustawieniu na miejscu pracy. Celem zmniejszenia poziomu hałasu Wytwórca moŝe zainstalować panelowe ekrany głuszące mocowane do ścianek kadzi. Nie dopuszcza się zastosowania ekranu akustycznego jako oddzielnego elementu (komory akustycznej) otaczającego kadź autotransformatora i znajdującego się w pewnej odległości od niego. Szczegóły ew. zastosowania ekranów akustycznych zostaną omówione i zaakceptowane w ramach przeglądu projektu Uziemienia kadzi Na kadzi powinny znajdować się dwa występy z zaciskami odpowiednie do przyłączenia płaskownika miedzianego, miedziowanego lub z ocynkowanej taśmy stalowej o przekroju 100 mm 2. Jeden zacisk uziemiający powinien być po prawej stronie od strony izolatorów przepustowych GN zaś drugi po przeciwległej stronie izolatorów DN. Oba powinny być tak umieszczone, aby nie kolidować z innymi elementami na kadzi Zawory i armatura Kadź naleŝy wyposaŝyć w następujące zawory i armaturę, przy czym ich rozmieszczenie oraz szczegóły konstrukcyjne powinny być zaakceptowane przez Zamawiającego w ramach przeglądu projektu. 1. Dwa złącza ½ cala dla pobierania próbek oleju z góry i dołu kadzi wyposaŝone w zawory kulowe oraz końcówki mosięŝne umieszczone u dołu ścianki kadzi. Punkt pobierania próbki oleju z góry kadzi powinien być doprowadzony do dołu, tak, aby był dostępny z poziomu ziemi. 2. Dwa złącza ściekowe (spustowe) 80 mm lub 50 mm (DN 80 lub DN 50) zlokalizowane u dołu ścianki kadzi na kaŝdym końcu kadzi, wyposaŝone w zawory kulowe oraz mosięŝne końcówki. Złącza te będą równieŝ wykorzystywane do napełniania kadzi olejem. Złącza powinny być wprowadzone w kieszeń, lub znaleźć się moŝliwie blisko połączenia ścianki kadzi z dnem kadzi. Dostęp do nich powinien być łatwy. 3. Dwa złącza 80 mm lub 50 mm (DN 80 lub DN 50) na pokrywie kadzi do napełniania. Powinny być one wyposaŝone w dwa 90 0 kolankowe zawory kulowe oraz mosięŝne