OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWO SZKOLENIOWA. Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju ryzyko zakażenia szczególnie niebezpiecznymi patogenami

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWO SZKOLENIOWA. Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju ryzyko zakażenia szczególnie niebezpiecznymi patogenami"

Transkrypt

1

2

3 OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWO SZKOLENIOWA Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju ryzyko zakażenia szczególnie niebezpiecznymi patogenami Materiały konferencyjne Warszawa marca 2001

4 HONOROWY PATRONAT Min. Marek Siwiec Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Min. Paweł Policzkiewicz Główny Inspektor Sanitarny Prof. Stanisław Kałużewski Przewodniczący Rady Naukowej Państwowego Zakładu Higieny Dr Wiesław Renke Dyrektor Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej Płk. Prof. Krzysztof Chomiczewski Komendant Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii Ustalenie i koordynacja programu merytorycznego: Prof. Wiesław Magdzik Krajowy Konsultant w Dziedzinie Higieny i Epidemiologii

5 Po okresie entuzjazmu i euforii związanej z poprawą sytuacji epidemiologicznej wielu chorób zakaźnych, eliminacji niektórych, eradykacji ospy prawdziwej, perspektywy eradykacji poliomielitis i odry nadszedł w latach dziewięćdziesiątych XX wieku okres pojawienia się nowych, poprzednio nieznanych chorób zakaźnych często o wysokiej śmiertelności (emerging diseases) jak np. gorączek krwotocznych, okres zwiększania częstości występowania zachorowań na choroby, które w latach poprzednich notowano w zmniejszonych liczbach (reemerging diseases) jak np. zachorowania na dżumę, okres zagrożenia bioteroryzmem, jak np. zagrożenia zakażeniami laseczką wąglika. Sytuacja ta wystąpiła po okresie znacznego demontażu infrastruktury związanej z diagnostyką, leczeniem i zwalczaniem zachorowań, tak w Polsce jak i w skali światowej. Istnieje obecnie konieczność reaktywacji działań oraz zapewnienia obiektów i urządzeń dla zapobiegania, rozpoznawania, leczenia i zwalczania zachorowań na choroby zakaźne stanowiące aktualne zagrożenie epidemiologiczne. Obecna konferencja stanowić powinna ważne ogniwo w kształtowaniu uświadomienia w tej dziedzinie. Prof. dr hab. Wiesław Magdzik

6 INFORMACJE OGÓLNE Otwarcie Konferencji: 15 marca 2001 r. godz Miejsce obrad: Centrum Konferencyjne Wojska Polskiego Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 9/13 Termin obrad: 5 16 marca 2001 r. Opłata rejestracyjna zapewnia: udział w obradach materiały konferencyjne obiad każdego dnia obrad kawa, herbata w przerwach obrad Biuro Organizacyjno - Informacyjne: ABACUS Biuro Promocji Medycznej Sp. z o. o. ul. Astronomów 3 piętro IV Warszawa tel , , fax abacus@ abacus.edu.pl

7 PROGRAM OBRAD Dzień I (15 marca 2001, czwartek) Otwarcie obrad godz. 1300, rejestracja uczestników od. godz Wprowadzenie. 1. Referat przedstawiciela Biura Bezpieczeństwa Narodowego 2. Referat przedstawiciela Głównego Inspektora Sanitarnego 3. Referat Dyrektora Instytutu Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych AM w Warszawie 4. Referat Krajowego Konsultanta w Dziedzinie Chorób Zakaźnych 5. Referat Krajowego Konsultanta w Dziedzinie Higieny i Epidemiologii Dzień II (16 marca 2001, piątek) Początek obrad godz. 900 Część szczegółowa. 1. Sanitarna ochrona granic - Dr Wiesław Renke,Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej 2. Broń biologiczna jako możliwy środek terroru Prof. dr hab. płk Krzysztof Chomiczewski, Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii 3. Poziomy bezpieczeństwa w laboratoriach mikrobiologicznych-prof. dr hab. płk Michał Bartoszcze, Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii 4. Projektowanie oddziałów zakaźnych w szpitalu - Mgr inż. Dariusz Przygoda, Biuro Studiów i Projektów Służby Zdrowia Proamed 5. Klinika gorączek krwotocznych - Prof. dr hab. Zdzisław Dziubek, Instytut Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych AM w Warszawie Przerwa na obiad w godzinach Epidemiologia gorączek krwotocznych - Doc. dr hab. Danuta Seroka, Państwowy Zakład Higieny 2. Zagrożenia związane z zakażeniem wąglikiem - Dr płk Henryk Arciuch, Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii 3. Zagrożenia związane z zakażeniem cholerą - Prof. dr hab. Danuta Naruszewicz- Lesiuk, Państwowy Zakład Higieny 4. Zagrożenia zw iązane z zakażeniem pałeczkami z rodzaju Yers inia - Prof. dr hab. Stanisław Kałużewski, Państwowy Zakład Higieny 5. HIV-AIDS a zakażenia szczególnie niebezpieczne Doc. dr hab. Andrzej Zieliński, Państwowy Zakład Higieny

8 STRESZCZENIA Drukujemy streszczenia nadesłane do r. w formie przygotowanej przez autorów

9 Marek M. Siwiec Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego Wprowadzenie Do konferencji naukowo szkoleniowej na temat: Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju ryzyko zakażenia szczególnie niebezpiecznymi patogenami Bezpieczeństwo Rzeczypospolitej ma wartość najwyższą i obejmuje wszystkie dziedziny życia społeczeństwa i państwa. W ostatnich kilku latach kwestia ta stała się tematem różnorodnych konferencji i posiedzeń, także o charakterze naukowym. Oceniamy pozytywnie to zjawisko. Świadczy ono, że bezpieczeństwo RP i jej obywateli jest przedmiotem zainteresowania i troski każdego z nas. Jednym z czynników wpływających na poziom bezpieczeństwa RP jest broń biologiczna. Nie ma jej już w arsenałach naszego uzbrojenia. Ale bronią tą dysponują niektóre państwa świata, a także organizacje przestępcze i terrorystyczne. Według powszechnej opinii era chorób zakaźnych dobiega końca. Skuteczne i liczne antybiotyki, szczepienia ochronne, poprawa stanu sanitarnego i inne osiągnięcia cywilizacyjne przynoszą pozytywne efekty. Istotnie, wiele plag ludzkości znikło lub zostało znacznie ograniczonych ( dżuma, cholera, błonica, ospa, choroba Heinego Medina), głównie przez leczenie przy pomocy antybiotyków. Jednakże pojawiają się nowe zakażenia, powodowane przez dotąd nieznane drobnoustroje. Coraz częściej odnotowujemy sygnały przeniesienia nieznanych ( lub znanych tylko u niektórych gatunków zwierząt) chorób, licznych zapaleń wątroby o nieznanej etiologii, różnych niewyjaśnionych jeszcze stanów zapalnych i gorączkowych oraz narastania odporności bakterii na działanie jakże dotąd skutecznych antybiotyków. Zauważalna jest już swoista globalizacja nowych chorób i epidemii: AIDS, EBOLA, BSE ( choroba wściekłych krów ) i in. Nasza cywilizacja nie dysponuje jeszcze skutecznymi środkami zwalczania tych nieszczęść. Szczególnie niebezpiecznie wzrasta zachorowalność na AIDS. Oficjalnie liczba chorych w świecie wynosi ponad 40 mln. A nieoficjalnie nikt nie wie. Do niedawna plaga ta powodowa- Materiały konferencyjne 9

10 Marek M. Siwiec ła i powoduje nadal szczególne spustoszenie w Afryce. Ostatnio jednak odnotowujemy nowe groźne zjawiska w tej materii: znaczny wzrost zachorowań w Azji. Rekord świata w przyroście zachorowań ( jeśli chodzi o ich tempo) dzierży obecnie Rosja. W roku 2000 odnotowano około nowych zachorowań na Ukrainie. To już bardzo blisko granic Polski. Fachowcy obawiają się także wzrostu zachorowań na BSE za kilka lat. Nie ma jeszcze dokładnych prognoz, ale pierwsze ostrzeżenia są niezwykle alarmujące. Chodzić może o setki tysięcy, a może nawet miliony chorych już za kilka lat, także w Europie Zachodniej. A przecież producenci brytyjscy eksportowali swoją śmiercionośną mączkę mięsno kostną do ponad 60 krajów świata, łącznie z Polską. Oto nowe bezprecedensowe zagrożenia dla naszego bezpieczeństwa narodowego, do których musimy się dobrze przygotować. Jest już na to bardzo późno. Z różnych powodów dawne zakażenia nie tylko nie wygasły ( np. gruźlica ), ale zapadalność na nie zaczęła się zwiększać. Wystarczy powiedzieć, że na gruźlicę choruje obecnie ponad 30 % ludzkości, czyli ponad 2 mld ludzi głównie w Afryce, ale także niemało w Polsce. Nastąpił więc nowy jakościowo etap związany z zakażeniem chorobami i epidemiami. Wydaje się, że jest to okres dużo trudniejszy dla zdrowia człowieka, jak wszystkie poprzednie. Stanowi on bardzo poważne zagrożenie dla wszystkich krajów i społeczeństw na świecie. Ponadto w wielu państwach pojawiły się obawy, że różne organizacje, dla realizacji swoich celów, mogą uciec się do użycia broni biologicznej. Obawy te są o tyle zasadne, że broń ta jest nie tylko bardzo tania, ale także łatwa do ukrycia, a więc do przemycenia. Z tego powodu uchodzi ona za tzw. broń masowej zagłady krajów biednych 1. Obecnie broń bakteriologiczna ( biologiczna) jest w posiadaniu około 15 państw ( m. in. Irak, Iran, Libia, Chiny, Rosja, Korea Płd, Izrael a nawet Kazachstan). U naszych partnerów zachodnich mówi się coraz częściej o widmie bioterroryzmu. Ocenia się np., że zastosowanie antraksu w tych celach może spowodować bardziej niszczycielskie skutki niż broń chemiczna. Równie niebezpieczny może być atak terrorystyczny z zastosowaniem wirusa ospy. Świat jest przed tym bezbronny. Taka broń może zabić od razu ok. 2 mld ludzi. Tymczasem np. w USA zgromadzono zapasy szczepionek przeciwko ospie, które wystarczą zaledwie dla 7 % ludności. Światowa Organizacja Zdrowia ma szczepionek, a w pozostałych krajach świata jest około 60 mln szczepionek. Oto skala zagrożenia: 2 mld potencjalnych ofiar a szczepionek zaledwie 100 mln! Obawiam się, że w Polsce nie robi się nic albo prawie nic, żeby przeciwstawić się skutecznie zagrożeniom z tytułu nowych chorób i epidemii oraz bioterroryzmu. Ten stan rzeczy należy zmienić w sposób radykalny. Bez tego mówienie o perspektywach bezpieczeństwa narodowego byłoby tylko mówieniem. Nasi partnerzy zachodni, szczególnie USA i UE, podejmują coraz aktywniejsze działania praktyczne w tym przedmiocie i przeznaczają coraz poważniejsze środki na te cele. Bowiem celem ataku może być nie 1 Porównawcze koszty wywołania strat cywilnych na jednym kilometrze kwadratowym przy użyciu broni konwencjonalnej wynoszą 2 tys. dolarów, broni nuklearnej 800 dolarów, a broni biologicznej zaledwie 1 dolara- L. Pastusiak, Obserwacje, Nowe zagrożenie: bioterroryzm, Trybuna Magazyn, listopad 1999 r., str Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

11 Wprowadzenie tylko człowiek, zwierzęta i ptactwo, ale także rośliny uprawne czyli produkcja żywności. Z pewnością nadchodzące dziesięciolecia będą erą walki człowieka z nowymi typami zakażeń i zagrożeń bioterrorystycznych. Nadzieje budzi spektakularny rozwój biotechnologii, która zapewne umożliwi otrzymanie całkowicie nowych generacji szczepionek i antytoksyn. Należy mieć także nadzieję, że biotechnologia i jej praktycznie nieograniczone możliwości nie zostaną użyte do produkcji nowych broni masowej zagłady biologicznej. W latach zimnej wojny broń biologiczna była w posiadaniu obydwu rywalizujących stron i traktowana jako część składowa strategii wzajemnego odstraszania. Stopniowo narastało jednak przekonanie, że utrzymywanie wirusów i bakterii w arsenałach w czasie pokoju jest wysoce ryzykowne i niebezpieczne dla własnego społeczeństwa. W 1972 roku uchwalona została Międzynarodowa Konwencja zakazująca badań, produkcji, magazynowania i nabywania broni biologicznej i toksycznej. Konwencja zobowiązuje swoich sygnatariuszy do zniszczenia posiadanej broni biologicznej i wykorzystania posiadanego sprzętu badawczego dla celów pokojowych. Pomimo, że została ona podpisana przez większość państw świata i weszła w życie w 1975 r. Istniejące dotychczas zagrożenia bynajmniej nie znikły. Wprost przeciwnie pojawiają się coraz to nowe, często bardziej niebezpieczne od dotychczasowych, środki zakaźne. Ich pojawienie się pozostaje w głębokim związku z bioterroryzmem i stosowaniem ofensywnych broni biologicznych. Jednym z czynników dobrego przygotowania obronnego jest posiadanie odpowiednich szczepionek, których uzyskanie uwarunkowane jest jednak dysponowaniem konkretnymi czynnikami zakaźnymi, a więc ich wcześniejszym otrzymaniem. Można przypuszczać więc, że wiele państw świata pod pozorem szeroko pojętych działań obronnych prowadzi nadal wyrafinowane badania nad konkretnymi środkami broni biologicznej i chemicznej 2. Stany Zjednoczone oraz Rosja, jako jedyne na świcie zgodnie z uchwałami WHO przechowują żywe szczepy ospy ludzkiej 3. Wydaje się, że państwa te są zainteresowane obronnymi działaniami w zakresie zagrożeń bronią biologiczną. Świadczą o tym prowadzone przez nich, wyłącznie dla celów obronnych, intensywne badania naukowe w tym względzie. Istnieją natomiast przypuszczenia, że pewne państwa lub zorganizowane grupy przestępczo terrorystyczne przejawiają żywe zainteresowanie drobnoustrojami jako narzędziem agresji. Problematyka zagrożeń środkami mikrobiologicznymi w wielu państwach skupia uwagę struktur odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe. Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych działa specjalna komisja rządowa w tej kwestii; opracowano tam strategię do zwalczania i kontroli nowych i ponownie pojawiających się zakażeń. Strategia ta obejmuje cztery cele, które określone zostały następująco: 2 Konieczna staje się ścisła kontrola w tym względzie, której skuteczność może być trudna do określenia, gdyż informacje z krajów prowadzących badania o charakterze obronnym nie są liczne. Należy jednak wierzyć w intencje obronne tych państw. 3 Chociaż, choroba ta nie występuje na świecie już od ponad 20 lat, to żywe wirusy ospy w laboratoriach budzą jednak obawę, zarówno przed ich przypadkowym wydostaniem się na zewnątrz, jak również w związku z krążącymi pogłoskami na temat otrzymywania tzw. chimer, np. połączenia wirusa ospy z wirusem gorączki krwotocznej Ebola. Materiały konferencyjne 11

12 Marek M. Siwiec nadzór: wykrywać, szybko badać i monitorować pojawiające się patogeny, schorzenia, które powodują i czynniki wpływające na ich pojawianie się ; badania naukowe stosowane: zintegrować nauki laboratoryjne z epidemiologią dla optymalizacji praktyki zdrowia publicznego; zapobieganie i kontrola: zwiększyć efektywność informacji publicznej służby zdrowia na temat nowo pojawiających się zakażeń i zapewnić szybkie wprowadzenie strategii zapobiegawczych; infrastruktura: wzmocnić terenowe, stanowe i federalne infrastruktury służby zdrowia publicznego dla wsparcia nadzoru merytorycznego i wprowadzenia kontroli programów zapobiegania i kontroli. Z kolei, w NATO problematyka ta jest rozważana w kontekście przygotowania wojsk do działań w warunkach stosowania broni biologicznej. Zagadnienia stosowania tej broni są także rozważane w kontekście potencjalnych konfliktów lokalnych z udziałem państw będących posiadaczami tej broni, jak i w świetle użycia środków mikrobiologicznych przez organizacje terrorystyczne lub międzynarodowe organizacje przestępcze. Przyjęta przez NATO Koncepcja Strategiczna Sojuszu odnosi problematykę przeciwdziałania zagrożeniom bronią biologiczną do zapobiegania jej rozprzestrzenianiu. Podkreśla konieczność posiadania przez siły zbrojne państw Sojuszu zdolności przeciwstawienia się takim zagrożeniom w zakresie tworzenia doktryn, planowania, szkolenia i prowadzenia ćwiczeń. NATO opracowało również zestaw przedsięwzięć określanych jako Inicjatywa BMR. Ich celem jest pogłębianie zrozumienia problematyki związanej z zagrożeniami wynikającymi z rozprzestrzeniania tej broni, wypracowania sposobu reakcji na te zagrożenia oraz poprawa wymiany informacji dotyczących BMR. Ponadto, Inicjatywa zakłada doskonalenie możliwości sojuszników w świadczeniu wzajemnej pomocy w ochronie ludności w przypadku zagrożeń bronią masowego rażenia, w tym biologiczną. Polska, leżąc na pograniczu wpływów USA i Rosji, nie produkuje broni ani biologicznej, ani chemicznej. Nie jest również terenem wolnym od zagrożeń bioterrorystycznych, których prawdopodobnym źródłem nie będą państwa, ale różnorodne grupy społeczne lub przypadki losowe. Uznając zagrożenie bioterrorystyczne lub przypadkowe uwolnienie wysoce zakaźnego drobnoustroju z obcych laboratoriów za potencjalnie zagrożenie należy być przygotowanym na tego typu ewentualności. Wskazanym wydaje się być taktowne poinformowanie o tym opinii publicznej oraz posiadanie dokładnych planów działania w przypadku zagrożenia lub wydarzenia biologicznego. Strategia Bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej uwzględnia problematykę zagrożeń bronią biologiczną w ogólnym kontekście zagrożeń bronią masowego rażenia. Zagadnieniu temu poświęcony jest osobny rozdział przedstawiający możliwości rozprzestrzeniania tej broni i jej komponentów. Ponadto, w Strategii są odniesienia do BMR w kontekście kontroli transferu technologii mogącej służyć produkcji takiej broni. Z kolei, Strategia Obronności RP wymienia zagrożenie bronią biologiczną również w ramach zagrożeń bronią masowego rażenia i traktuje je jako jedno z zagrożeń nie mili- 12 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

13 Wprowadzenie tarnych, a reagowanie na tego typu zagrożenia przez Siły Zbrojne uważa za jedno z zadań reagowania kryzysowego. Z powyższej analizy wynika, iż na początku XXI wieku i w całej dającej przewidzieć się przyszłości, nasz kraj mieć będzie do czynienia z nową jakościową sytuacją w analizowanych dziedzinach. Wymaga to od nas zdecydowanych i radykalnych poczynań i działań celem przygotowania się do odparcia narastających zagrożeń. Jest to sprawa ogólnopaństwowa i ogólnonarodowa. Powinna ona także stać się przedmiotem ścisłej współpracy i koordynacji poczynań z naszymi sojusznikami, sąsiadami i wszystkimi zainteresowanymi państwami. Niezbędny jest też realistyczny i pragmatyczny program cywilny, wojskowy i paramilitarny oraz środki dla jego realizacji celem efektywnego przeciwstawienia się analizowanym nowym zagrożeniom dla naszego bezpieczeństwa narodowego. Materiały konferencyjne 13

14 Wiesław Magdzik Krajowy Konsultant w Dziedzinie Higieny i Epidemiologii Zabezpieczenia przed szerzeniem się chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych W okresie powojennym doszło do znacznej poprawy sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych na świecie, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, w tym również w Polsce, do eliminacji niektórych chorób i do eradykacji ospy prawdziwej. Stało się to w wyniku wielokierunkowego działania: stosowania insektycydów, poprawy stanu sanitarnego a zwłaszcza dostarczania dobrej pod względem sanitarnym, nieskażonej wody, żywności, właściwego doprowadzenia nieczystości, zwłaszcza płynnych, masowo przeprowadzanych szczepień ochronnych przeciw wielu chorobom zakaźnym, nadzoru przeciwepidemicznego nad ludźmi i zwierzętami mogącymi stanowić źródło zakażenia, stosowania skutecznych środków i sposobów leczenia chorób m.in. antybiotykami, hormonami, nawadnianiem organizmu. W najbliższych latach można oczekiwać także eradykacji poliomyelitis i odry. Choroby zakaźne w okresie międzywojennym stanowiły w Polsce główną przyczynę zgonów powodując ponad 20% zejść śmiertelnych. W latach powojennych powodowały zmniejszające się odsetki zgonów, ostatnio poniżej 1% (najczęściej 0,7-0,8%). W związku z tym tak w Polsce jak i w innych krajach a nawet w skali międzynarodowej obserwować można było okres euforii i entuzjazmu związany z przewidywaną likwidacją chorób zakaźnych jako problemu zdrowia publicznego. W niektórych krajach doszło do likwidacji i demontażu szeregu instytucji m.in. międzynarodowej sieci laboratoriów diagnostycznych i innych obiektów i organizacji związanych z zapobieganiem, diagnozowaniem, leczeniem i zwalczaniem chorób zakaźnych. Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS w latach osiemdziesiątych spowodowały zaskoczenie i były przyczyną rewizji poglądów. Bardziej krytyczne spojrzenie na występowanie i szerzenie się chorób zakaźnych pozwoliło na sformułowanie przez Światową Organizację Zdrowia w 1992 roku stwierdzenia, że w ostatnich 20 latach pojawiło się na świecie co najmniej 30 nowych chorób zakaźnych, w znacznym odsetku chorób odzwierzęcych, o wysokim stopniu zakaźności i wysokiej śmiertelności. W stosunku do wielu z nich nie dysponujemy skutecznymi środkami zapobiegawczymi, diagnostycznymi 14 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

15 Zabezpieczenia przed szerzeniem się chorób zakaźnych i leczniczymi. Są to między innymi gorączki krwotoczne : Lassa, Marburg, Ebola, zakażenie HIV i zachorowania na AIDS, choroby prionowe, legioneloza, borelioza, wirusowe zapalenie wątroby typu C i typu E i inne. Ponadto co najmniej 20 innych chorób zakaźnych, po okresie zacisza epidemicznego, kiedy przestały być problemem zdrowia publicznego ujawniły ponownie swą aktywność. Do tych tzw. nawracających chorób zalicza się przede wszystkim dżumę, błonicę, chorobę Denga, meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, żółtą gorączkę, cholerę, gruźlicę. Prócz tego istnieje poważne potencjalne zagrożenie epidemiczne związane z produkcją i magazynowaniem broni biologicznej. Istnieje realna możliwość zastosowania jej także jako środka terroru. Zarodniki wąglika, pałeczka dżumy, tropikalne wirusy gorączek krwotocznych są najczęściej wymieniane jako potencjalna broń biologiczna. Światowe Zgromadzenie Zdrowia uchwaliło w powyższej sprawie rezolucję w 1995 roku. W 1996 roku opracowany został przez Światową Organizację Zdrowia raport na temat chorób nowo pojawiających się i nawracających (emerging and reemerging diseases). W 1997 roku z tym problemem związane były hasła i logo Światowego Dnia Zdrowia. We wrześniu 1997 roku zorganizowano w San Francisco konferencję o zasięgu międzynarodowym na temat zagrożeń bioterorystycznych. W Polsce sytuację pod względem zabezpieczenia przed szerzeniem się i zapewnienia możliwości diagnozowania oraz leczenia chorób zakaźnych wysoce niebezpiecznych scharakteryzować można następująco: zmniejszenie liczby zachorowań na choroby zakaźne jak i problemy finansowe pociągnęły za sobą zmniejszenie liczby łóżek dla leczenia chorych zakaźnie. Ponadto na fali reformy opieki zdrowotnej stosowano na ogół zbliżone kryteria dla obłożenia łóżek dla chorych zakaźnie i dla innych oddziałów. Dlatego w niektórych rejonach doprowadzono do nadmiernej redukcji łóżek dla chorych zakaźnie i łóżek obserwacyjno-zakaźnych. Źle się stało, że w niektórych rejonach Polski zlikwidowano łóżka dla chorych zakaźnie w specjalistycznych obiektach przewidzianych do tego celu tzn. posiadających tzw. boksy melcerowskie z wejściem dla chorego bez przechodzenia przez oddział szpitalny, z węzłem sanitarnym, ze śluzą dla personelu itp. Jak wynika z dotychczasowego rozeznania takich obiektów są pozbawione obecnie znaczne rejony kraju jak np. woj. lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, opolskie, katowickie, mazursko-warmińskie, prawie całkowicie województwo wielkopolskie i łódzkie. W chwili obecnej nie posiadamy laboratorium mikrobiologicznego o poziomie bezpieczeństwa BSL 4 i BSL 3. Z zadowoleniem należy przyjąć organizację laboratorium BSL 3 w Ośrodku Badań Weterynaryjnych Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii, które według założenia będzie pracować na potrzeby służby weterynaryjnej jak i medycznej w skali międzyresortowej. Istnieje obecnie potrzeba dokonania rewizji problemów związanych z rozpoznawaniem, zapobieganiem, zwalczaniem, leczeniem i podjęcia decyzji odnośnie poprawy sytuacji w zakresie surveillance zakaźnych chorób szczególnie niebezpiecznych. Materiały konferencyjne 15

16 Wiesław Magdzik Współdziałanie Ministerstwa Zdrowia, Głównego Inspektoratu Sanitarnego, lokalnych władz samorządowych, kas chorych, specjalistów z zakresu chorób zakaźnych, higieny i epidemiologii powinno przynieść określone rezultaty pod warunkiem zrozumienia wagi problemu i pełnej życzliwości. Utrudnieniem mogą być szczupłe środki finansowe a zapewnienie dostatecznej ich ilości na ten cel jest niezbędne. Komisja Epidemiologiczna Rady Sanitarno-Epidemiologicznej obradowała na temat szpitalnictwa zakaźnego i nadzoru epidemiologicznego tj. na temat rozpoznawania, izolacji i leczenia chorych na choroby wysoce zakaźne, szczególnie niebezpieczne w dniach 5 marca 22 maja 2000 roku i 9 stycznia 2001 roku. Powołano w Radzie Sanitarno- Epidemiologicznej odrębną komisję dla szpitalnictwa zakaźnego. Poruszono konieczność opracowania ramowego planu postępowania na wypadek wystąpienia zachorowań podejrzanych o szczególnie niebezpieczna chorobę zakaźną i dostosowania tego planu do warunków i potrzeb lokalnych w każdym województwie, oraz zapewnienia jego bieżącej aktualności, uregulowania spraw związanych ze szczelnością sanitarną granic na różnego typu przejściach granicznych, spraw związanych z transportem sanitarnym chorych zakaźnie zwłaszcza na choroby szczególnie niebezpieczne i transportem materiału zakaźnego, z hospitalizacją chorych, nadzorem sanitarnym ewentualnie z izolacją osób ze styczności z chorymi, z badaniami laboratoryjnymi materiału pobranego od takich chorych, z zabezpieczeniem ubrań ochronnych i odpowiedniego sprzętu dla pracowników ochrony zdrowia i innych osób, stykających się z chorymi i innymi źródłami zakażenia. Problemy te w formie wniosków z obrad Komisji Epidemiologicznej przesłane zostały do Głównego Inspektora Sanitarnego dla podjęcia odpowiedniego działania. Istnieje również konieczność ustalenia zasad finansowania dość wysokich wydatków na te i podobne cele. Sprawy te nie są uregulowane także w wielu innych krajach jak również w skali międzynarodowej. Dla przykładu pełna diagnostyka wirusologiczna gorączek krwotocznych obecnie może być wykonana tylko w 4 miejscach w Europie tj. w Hamburgu, Antwerpii, Paryżu i w Londynie. Podsumowując należy stwierdzić, że w chwili obecnej mimo podjęcia szeregu czynności przygotowawczych, problem postępowania z chorym podejrzanym o gorączkę krwotoczną w Polsce nie jest do końca ustalony. Obecnie, dla pełnego zdiagnozowania korzystać trzeba byłoby z pomocy wyspecjalizowanych ośrodków zagranicznych. Nie jest wykluczone, że zaistniałaby nawet konieczność hospitalizacji niektórych chorych poza granicami Polski w wyspecjalizowanych i odpowiednio wyposażonych i urządzonych obiektach. Zaznaczyć należy, że ze względu na położenie geograficzne Polski istnieje możliwość zawleczenia zachorowań na wysoce zakaźną chorobę nie tylko drogą lotniczą lub morską lecz również drogą lądową zwłaszcza z rejonów położonych na wschód od naszych granic. Pilną sprawą pozostaje przygotowanie wszystkich brakujących i nie w pełni dostosowanych ogniw dla sprawnego działania na wypadek zawleczenia takiego zakażenia lub 16 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

17 Zabezpieczenia przed szerzeniem się chorób zakaźnych podejrzenia o takie zawleczenie. Sprawą niezmiernie istotną jest szkolenie studentów medycyny i personelu ochrony zdrowia zwłaszcza lekarzy pierwszego kontaktu, lekarzy rodzinnych, lekarzy chorób zakaźnych, internistów, a także personelu średniego zwłaszcza pielęgniarek i laborantów w zakresie problemów wyżej poruszonych. Dla epidemiologów ze stacji sanitarno-epidemiologicznych szkolenie w tym zakresie jest prowadzone w ramach różnego typu kursów przez Zakład Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny. Podczas sympozjum dla kierowniczej kadry medycznej nt. Profilaktyka i zwalczanie zakażeń szpitalnych organizowanej przez Biuro Promocji Medycznej ABACUS w dniach listopada br. w Warszawie na temat postępowania w przypadku podejrzenia choroby zakaźnej szczególnie niebezpiecznej wygłoszono wykład inauguracyjny zatytułowany: Zagrożenia szczególnie niebezpiecznymi patogenami. Jak się bronić. Konsekwencją i dalszym krokiem jest obecna ogólnopolska Konferencja naukowo -szkoleniowa zorganizowana przez Biuro Promocji Medycyny ABACUS na temat Biologicznych zagrożeń bezpieczeństwa kraju i ryzyka zakażenia szczególnie niebezpiecznymi patogenami. Materiały konferencyjne 17

18 Wiesław Renke Sanitarna ochrona granic Przewidywane w niedalekiej przyszłości przyjęcie Polski do Unii Europejskiej spowoduje, że część granicy państwowej stanie się granicą Unii. Będzie ona przebiegała wybrzeżem morskim od Świnoujścia do Piasków, dalej Zalewem Wiślanym do Nowej Pasłęki następnie granicą lądową województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego, małopolskiego i śląskiego (do styku granic Republiki Słowackiej z Republiką Czeską). W ostatniej dekadzie Polska bardzo szybko weszła do grupy najczęściej odwiedzanych państw z liczbą 300 milionów osób przekraczających granicę rocznie. Miliony Polaków wyjeżdżają do krajów sąsiednich za interesami, w poszukiwaniu pracy, jako turyści. Również coraz więcej osób podróżuje do bardziej oddalonych krajów europejskich lub na inne kontynenty. Wobec masowej turystyki międzynarodowej, mieszkańcy Polski mogą obecnie czuć się bardziej zagrożonymi z powodu problemów epidemiologicznych występujących w krajach sąsiadujących lub blisko nas leżących. Przykładowo: w 1994 roku nastąpił bardzo znaczący wzrost liczby przypadków cholery w Europie stwierdzono 2500 zachorowań, podczas gdy pomiędzy 1965 a 1993 rokiem było 6215 przypadków. Na sytuację tę miała wpływ epidemia w Albanii (370 przypadków), Rumunii (66), 1048 w Rosyjskiej Federacji (Autonomiczna Republika Dagestanu) i 813 na Ukrainie. Natomiast w 1999 roku na terenie Europy stwierdzono zaledwie 16 przypadków cholery prawie wszystkie importowane. Tylko 2 kraje zgłosiły rodzime zachorowania: Rosyjska Federacja 3 przypadki i 5 importowanych oraz Ukraina 2 przypadki. Pozostałe zachorowania importowane wykryto w Austrii, Niemczech i Holandii. Sytuacja epidemiologiczna żółtej gorączki jest ustabilizowana. Główną troską władz sanitarnych jest zabezpieczenie krajów, w których występują owady-wektory chorób transmisyjnych przed zawleczeniem na obszary wolne od choroby, komarów zakażonych. Mimo to w Niemczech 6 sierpnia 1999 roku zmarł 40-letni mężczyzna z rozpoznaniem żółtej gorączki (podejrzewano zakażenie wirusem Ebola). Zmarły powrócił z wycieczki z Wybrzeża Kości Słoniowej i nie był uprzednio szczepiony. Około 2,5 miliarda ludzi tj. 40% ludności świata żyje na obszarze endemicznym malarii. Ze względu na jej rozpowszechnienie w tropiku stanowi poważne zagrożenie zdrowotne dla osób udających się z Europy do krajów o gorącym klimacie. Według da- 18 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

19 Sanitarna ochrona granic nych szacunkowych Światowej Organizacji Zdrowia na świecie co roku u milionów ludzi występują kliniczne objawy malarii. Najwyższa umieralność notowana jest na obszarach występowania Plasmodium falciparum w krajach Afryki: ocenia się, że około jeden milion dzieci do 5 roku życia ginie tam co roku z powodu malarii. Liczbę wszystkich przypadków śmiertelnych na świecie ocenia się na 1,5 do 2,7 miliona rocznie. Poza Afryką dużą liczba przypadków malarii notowana jest co roku w następujących krajach: Indie ( ), Brazylia ( ), Sri Lanka ( ), Afganistan ( ), Wietnam ( ). W Europie, poza Turcją, gdzie występują ogniska endemiczne (około przypadków rocznie) rejestruje się około zachorowań importowanych. W Polsce stwierdza się chorych rocznie. Ponadto należy uwzględnić około 100 przypadków malarii, na którą chorują Polacy przebywający w strefach endemicznych. W ostatnich latach Światowa Organizacja Zdrowia notuje zwiększanie się co roku liczby zachorowań na malarię, co gorsza w okresie ostatnich kilkunastu lat obserwowano systematyczne poszerzanie się obszarów, na których występują szczepy Plasmodium falciparum oporne na stosowane dotychczas leki przeciwmalaryczne. Dotyczy to szczególnie krajów Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Południowej, jak również Azji Środkowej, gdzie wykorzeniono malarię we wczesnych latach sześćdziesiątych a obecnie doszło do ponownej endemizacji w Tadżykistanie i Turkmenistanie a Kazachstan, Kirgistan i Uzbekistan borykają się z poważnymi problemami. Szczególny problem stanowi oporność na leki z grupy 4-aminochinolin a wśród nich na chlorochinę, która była tanim i skutecznym środkiem w krajach rozwijających się. W latach 80-tych przeciętnie rocznie zgłaszano do WHO około 1500 zachorowań na dżumę z 9-12 krajów. We wrześniu 1994 roku wystąpiły dwie epidemie dżumy w zachodniej części Indii: dymieniczej 90 przypadków, bez zgonów, druga epidemia dżumy płucnej pochłonęła 53 ofiary a w całych Indiach zgłoszono przypadków podejrzanych. Poza już znanymi, dodatkowo w tempie nie mającym precedensu, zagrażają nowe, dotychczas nie znane choroby zakaźne. W ciągu ostatnich 20 lat zidentyfikowano powyżej 30 nowych, wysoko infekcyjnych chorób. Klasycznym przykładem nowych zagrożeń jest AIDS, choroba która pojawiła się w latach osiemdziesiątych. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia liczba zakażonych wirusem HIV przekroczyła 30 milionów osób liczba zgonów z powodu AIDS wyniosła około 12 mln. Obok AIDS potencjalnym ryzykiem zagrożenia dla świata może być choroba Creutzfelda-Jakoba, która dała o sobie znać w ostatnim 10-leciu. Priony, którym przypisuje się przenoszenie zakażenia stanowią nadal zagadkę, której rozwiązanie jest w tej chwili nieosiągalne. Inne nowe choroby to między innymi: gorączka krwotoczna typu Ebola, wirusowe zapalenie wątroby typu C. Przyczyn pojawiania się nowych chorób zakaźnych upatruje się w : gwałtownym rozwoju międzynarodowego transportu lotniczego rozwoju mega-miast globalizacji handlu, przetwarzania i przechowywania żywności czynnikach środowiskowych (wycinanie lasów) bezpośrednie wkroczenie czło- Materiały konferencyjne 19

20 Wiesław Renke wieka w nieznane środowisko zwierząt, owadów stąd narażenie na nieznane choroby. Lista pojawiających się w wielu krajach europejskich i innych wysoko rozwiniętych krajach świata chorób zakaźnych zawleczonych z zewnątrz jest obszerna. Zawleczone przypadki zachorowań dotyczyć mogą aktualnie każdej choroby zakaźnej, w której okres wylęgania jest dłuższy niż 1 2 dni, gdyż transport lotniczy pozwala przemieścić się w takim czasie do każdego niemal zakątka kuli ziemskiej. Wynika stąd, że ochrona sanitarna państwa w dobie globalizacji wszystkich aspektów życia społeczno-gospodarczego musi opierać się na innych zasadach niż dotychczas stosowane. Odpowiednio należy również zorganizować ochronę sanitarną naszej granicy, w tym głównie tej, która będzie granicą Unii Europejskiej. Na polskiej granicy morskiej istnieją od wielu lat Morskie Portowe Stacje Sanitarno- Epidemiologiczne, które wymagają co najwyżej poprawy struktur organizacyjnych przystosowanych do nowych obowiązków. Poza morskimi przejściami granicznymi bariera sanitarna będzie musiała być tworzona na przejściach drogowych, kolejowych, lotniczych i w dalszej perspektywie na przejściach śródlądowych z kierunku napływu ludności i towarów bezpośrednio z Rosji, Litwy, Ukrainy, Białorusi i Słowacji lub w tranzycie lądowym i powietrznym przez wyż.wym. państwa i ze wszystkich innych części świata w ruchu powietrznym bez lądowania uprzedniego na lotniskach Zjednoczonej Europy. Według Projektu systemu sprawowania nadzoru sanitarnego w zakresie ochrony granic ze szczególnym uwzględnieniem przyszłej granicy Unii Europejskiej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej autorów: doc.z.sobol i mgr T.Szumilas, podstawowym środkiem sprawowania nadzoru sanitarnego powinna być kontrola medyczno-sanitarna prowadzona w przejściach granicznych lub wyznaczonych miejscach wewnątrz kraju. Podstawową komórką organizacyjną systemu powinna być Graniczna Stacja Sanitarna równorzędna Powiatowej Stacji Sanitarnej, w skład której wejdą Graniczne Punkty Kontroli Sanitarnej zlokalizowane bezpośrednio w przejściu granicznym. Głównym zadaniem Granicznego Punktu Kontroli Sanitarnej byłoby sprawowanie bezpośredniego nadzoru nad ruchem osobowym i towarowym w przejściu granicznym, to jest: prowadzenie kontroli wwożonych towarów wraz z środkiem transportowym, zgodności ładunku z deklaracją celną, z terminu ważności i jakości opakowań pobieranie prób i wykonywanie badań wstępnych przekazywanie prób do Granicznej Stacji Sanitarnej prowadzenie bieżącej kontroli sanitarnej środków transportu pasażerskiego prowadzenie bieżących kontroli urządzeń i środków do zaopatrzenia w wodę środków transportu (samoloty, pociągi, autokary) prowadzenie bieżących kontroli żywności dla środków transportu pasażerskiego, jej magazynowania, produkcji i transportu prowadzenie bieżących kontroli stanu sanitarnego przejść granicznych organizowanie pomocy medycznej w tych przejściach. 20 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

21 Płk prof. dr hab. n. med. Krzysztof Chomiczewski Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii im. Gen. K. Kaczkowskiego Broń biologiczna jako możliwy środek terroru Broń biologiczna pozostaje jednym z najstraszniejszych środków masowego rażenia. Mimo istnienia międzynarodowych uregulowań prawnych zakazujących jej stosowania (Protokół Genewski z 1925 roku, Konwencja o zakazie produkcji, magazynowania broni biologicznej i jej zniszczeniu z 1972 roku) istnieje ciągle realne niebezpieczeństwo użycia tej broni zarówno do prowadzenia działań wojennych (głównie w konfliktach lokalnych) oraz do celów terrorystycznych. Tylko 158 krajów podpisało Konwencję z 1972 roku, zaledwie 140 ją ratyfikowało, nie wszystkie kraje mimo ratyfikacji przestrzegają ściśle jej zasad. Według wiarygodnych informacji wiadomo, że kilkanaście państw rozwija stale technologie związane z produkcją broni biologicznej, a ponad 20 państw taką broń posiada i dysponuje środkami jej przenoszenia. Poza wszelką kontrolą pozostały różne grupy przestępcze, zwłaszcza terrorystyczne, dla których użycie tej taniej a niezwykle efektywnej broni może być szczególnie atrakcyjne. Broń biologiczna składa się z trzech elementów: czynnika aktywnego, pojemnika zawierającego ten czynnik i środka przenoszenia oraz dyspersji. Czynnikami aktywnymi broni biologicznej mogą być: bakterie, wirusy, riketsje, grzyby oraz toksyny pochodzenia bakteryjnego, roślinnego i zwierzęcego. Szczególnie groźne mogą być drobnoustroje zmodyfikowane genetycznie. Lista najbardziej niebezpiecznych patogenów według standardów NATO obejmuje 15 drobnoustrojów i toksyn, a wśród nich: Bacillus anthracis, Variola major, Vibrio cholerae, Coxiella burnetti, Yersinia pestis, Francisella tularensis, VEE virus, Burkholderia mallei, wirus żółtej febry, toksyna botulinowa, rycyna. Lista najgroźniejszych patogenów, które mogą być również użyte do celów bioterrorystycznych opublikowana w 1999 roku opracowana przez Centrum Kontroli Chorób (CDC) w Atlancie zawiera 80 patogenów ( 43 ludzkie, 18 zwierzęcych, 19 roślinnych). Wykaz ten obejmuje między innymi niezwykle groźne wirusy gorączek krwotocznych (Marburg, Lassa, Ebola, Junin, Machupo, Sabia). Broń biologiczna jest jednym z najważniejszych zagrożeń nie tylko dla sił zbrojnych, lecz również dla ludności cywilnej kraju, a użycie takiej broni nawet w odległym państwie Materiały konferencyjne 21

22 Płk prof. dr hab. n. med. Krzysztof Chomiczewski może być przyczyną zawleczenia choroby zakaźnej do innego państwa, czemu sprzyja masowe i szybkie przemieszczanie się ludzi. Broń biologiczna jest również bardzo niebezpieczna z tego względu, że: jest bardzo łatwa w produkcji ( wykorzystanie bazy przemysłu farmaceutycznego, fermentacyjnego, drobnych laboratoriów ); jest bardzo tania ( koszty wywołania porównywalnych strat wśród ludności cywilnej na 1 km 2 przez broń konwencjonalną to 2000 USD, broń jądrową- 800 USD, broń biologiczną 1 USD, dane SIPRI); jest niezwykle skuteczna ( użycie 50 kg spor wąglika w postaci aerozolu na wysokości 2 km w ataku na miasto spowoduje śmierć ludzi oraz zachorowań z szansami przeżycia ); jest niewidzialna w czasie ataku; jest łatwa do ukrycia i przenoszenia; niezwykle trudne jest szybkie rozpoznanie przyczyny zachorowań i zgonów; w okresie wylęgania się choroby objawy są często nietypowe i mylące. Coraz bardziej realna według wielu ekspertów jest groźba zastosowania broni biologicznej w zamachach terrorystycznych, których podłożem mogą być: nacjonalizm, rasizm, fanatyzm religijny lub cele polityczne. Nie można również zapomnieć o motywach kryminalnych różnych grup przestępczych i działalności psychopatów. Szereg takich przykładów już znamy. Sekta Najwyższa Prawda, która przeprowadziła w 1995 roku w metrze tokijskim atak przy użyciu sarinu realizowała również program biologiczny pod kątem użycia laseczek wąglika i jadu kiełbasianego oraz brała pod uwagę wykorzystanie wirusa Ebola do celów terrorystycznych. W 1984 roku w mieście The Dallas (Oregon) 750 osób zachorowało po spożyciu posiłków w miejscowych restauracjach, a przyczyną było skażenie bakteriami Salmonella pojemników z sałatkami w bufetach czterech restauracji dokonane przez członków jednej z sekt. W 1995 roku technik laboratoryjny z Ohio będący członkiem jednej z organizacji rasistowskich, posługując się zamówieniem na sfałszowanym papierze firmowym nabył w przedsiębiorstwie dostarczającym materiały i preparaty biomedyczne 3 ampułki zawierające szczep Yersinia pestis. Dzięki sprawności FBI udało się go postawić przed sądem. Powszechnie znany jest przypadek udanego zamachu na bułgarskiego dysydenta G. Markowa dokonany w 1978 roku w Londynie przy użyciu rycyny wstrzykniętej specjalną strzykawką umieszczoną w parasolu. Zastosowanie broni biologicznej w ataku terrorystycznym może nastąpić poprzez rozpylenie aerozolu, skażenie żywności, wody i gleby. Obiektami takiego ataku mogą być wszystkie miejsca, w których gromadzi się ludność. Należy tu wymienić przede wszystkim: dworce kolejowe, stacje metra, porty lotnicze, centra handlowe, ośrodki zbiorowego żywienia, obiekty sportowe i kulturalne, budynki rządowe i publiczne, miejsca koncentracji wojsk. Szczególnie wdzięcznymi obiektami do przeprowadzenia skutecznego ataku z użyciem aerozoli biologicznych są miejsca posiadające wydajne systemy klimatyzacyjne (budynki użytku publicznego i stacje metra). Należy liczyć się z tym, że atak terrorystyczny przy użyciu broni biologicznej oprócz 22 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

23 Broń biologiczna jako możliwy środek terroru strat wywołanych bezpośrednim działaniem wywołałby ogromną panikę, psychozę społeczną, demoralizację a być może zachowania agresywne skierowane przeciwko sprawującym władzę. Atak taki spowodowałby również ogromne straty ekonomiczne. Według wyliczeń ekspertów amerykańskich ogólne koszty związane z zakażeniem ludzi laseczką wąglika (postać płucna) to 26,2 mld. USD, w przypadku tularemii koszt wynosi 5,5 mld. USD, a w przypadku brucellozy tylko 579 mln. USD. Aktualnie nie ma możliwości skutecznej obrony większych zbiorowisk ludzkich przed skutkami użycia broni biologicznej. Szczepionki mogą zapobiegać niektórym chorobom, jednak ten sposób zabezpieczenia jest bezwartościowy, gdy czynnik patogenny nie jest znany odpowiednio wcześniej. Ponadto dla większości potencjalnych patogenów mogących być czynnikami rażenia broni biologicznej szczepionek nie posiadamy. Również podawanie antybiotyków może nie być skuteczne dopóki nie jest zidentyfikowany drobnoustrój i nigdy nie będzie skuteczne, gdy mamy do czynienia ze szczepami antybiotykoopornymi w sposób naturalny bądź otrzymanymi metodami inżynierii genetycznej. Przedstawione fakty wskazują na konieczność nowego i szerokiego spojrzenia na realne zagrożenie bronią biologiczną oraz opracowanie systemu zapobiegającemu użyciu takiej broni, a także procedur najbardziej efektywnego likwidowania skutków jej użycia. Jest to problem ogólnokrajowy i niezbędna jest współpraca wielu resortów w jego realizacji, a koncepcja takich działań powinna być opracowana przez rząd i wsparta stosownymi aktami prawnymi. O potencjalnym zagrożeniu czynnikami biologicznymi powinna być informowana opinia publiczna a odpowiednie organy władzy rządowej i samorządowej powinny posiadać dokładne plany działania w przypadku takiego zagrożenia. Najskuteczniejszym środkiem obrony przed biologicznymi środkami rażenia zarówno podczas działań wojennych jak i zamachów terrorystycznych jest skuteczne zapobieganie. Na pierwszy plan wysuwa się skuteczne rozpoznanie zamiaru użycia takiej broni, stąd wszyscy eksperci podkreślają ogromną rolę wywiadu i kontrwywiadu. Drugim niezwykle ważnym czynnikiem jest opracowanie i stosowanie bardzo restrykcyjnych aktów prawnych dotyczących kontroli obrotu czynnikami patogennymi. Takie akty prawne posiada już wiele państw. Niezwykle istotne jest zorganizowanie systemu wykrywania i identyfikacji czynników zagrożenia bronią biologiczną. W systemie tym powinien znajdować się skuteczny nadzór epidemiologiczny pozwalający na szybką i rzetelną analizę danych wskazujących na wzrost zachorowalności w określonym rejonie. Drugim elementem systemu powinny być 3-4 osobowe zespoły fachowo przygotowane i dobrze wyposażone, których zadaniem będzie właściwe pobieranie próbek materiału zakaźnego bądź podejrzanego, właściwe jego zabezpieczenie i przesyłanie do odpowiedniego laboratorium. Te elementy systemu powinny działać w oparciu o terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne. Następnym elementem takiego systemu powinna być sieć laboratoriów (stacje sanitarno-epidemiologiczne, większe laboratoria szpitalne) odpowiednio wyposażonych zdolnych do szybkiej wstępnej identyfikacji patogenów oraz laboratorium referencyjne odpowiednio wyposażone i dysponujące najnowocześniejszymi technikami identyfikacji patogenów. Laboratorium takie powinno odpowiadać minimum 3. klasie bezpieczeń- Materiały konferencyjne 23

24 Płk prof. dr hab. n. med. Krzysztof Chomiczewski stwa biologicznego (BL 3) i być zdolne do pełnej i precyzyjnej identyfikacji patogenów. Ważnym składnikiem takiego systemu powinno być centrum szkoleniowe (najlepiej zintegrowane z laboratorium referencyjnym), w którym mogłyby się odbywać szkolenia, testowanie sprzętu, opracowywanie procedur i ich standaryzacja, a także opracowywanie materiałów informacyjnych i szkoleniowych. Tak zorganizowany system rozpoznania i identyfikacji patogenów powinien współdziałać z centrami reagowania kryzysowego wojewodów oraz z takim centrum na szczeblu rządowym. W skład sprawnego systemu obrony przed bronią biologiczną muszą wchodzić również procedury likwidacji skutków użycia tej broni. Dotyczy to dezynfekcji, dekontaminacji, organizacji pierwszej pomocy dla ofiar, organizacji systemu segregacji i transportu chorych, utrzymywanie w pogotowiu i możliwość rozwinięcia odpowiedniej bazy szpitalnej, szkolenie personelu medycznego, zabezpieczenie odpowiedniego zapasu antybiotyków i antytoksyn (składy interwencyjne). Szersze rozwinięcie tego tematu powinno należeć do klinicystów oraz organizatorów ochrony zdrowia i przekracza znacznie tematykę i ramy niniejszego wystąpienia. 24 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

25 Michał Bartoszcze Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii Poziomy bezpieczeństwa w laboratoriach mikrobiologicznych Kontakt z materiałem zakaźnym zawsze stwarza potencjalne niebezpieczeństwo dla zdrowia, a nawet życia pracowników laboratoriów mikrobiologicznych, Świadczą o tym opisywane przypadki cholery dżumy, gorączki Q, leptospirozy będące następstwem zakażeń laboratoryjnych (1,3,5). W związku z powyższym problemom bezpieczeństwa mikrobiologicznego nadawano od dawna wysoką rangę.. Na poziom bezpieczeństwa mają wpływ różnorodne czynniki,do których należą między innymi:przestrzeganie zasad dobrej praktyki mikrobiologicznej, bezpieczna aparatura i sprzęt, oraz elementy infrastruktury budowlanej. Każde laboratorium charakteryzuje się swoją specyfiką, stąd też wypływa konieczność wypracowania dla potrzeb lokalnych odpowiednich procedur zabezpieczających. Pomocny w tym względzie jest, zalecany ostatnio, system oceny zagrożeń, w którym poddaje się analizie takie elementy jak: zjadliwość zarazka,, jego przeżywalność, dawka infekcyjna, koncentracja, droga zakażenia, pochodzenie materiału zakaźnego, dane uzyskane z testów na zwierzętach, dostępność środków profilaktycznych i leczniczych, nadzór medyczny, ocena wiedzy i umiejętności pracowników merytorycznych, pomocniczych, personelu zabezpieczającego i ochrony. Pod względem bezpieczeństwa wyróżnia się cztery klasy laboratoriów : BSL-1, BSL-2,BSL 3 i BSL-4(4 ) Różnią się one między innymi wymaganiami w zakresie infrastruktury i wyposażenia, poziomem praktyki mikrobiologicznej oraz cechami czynnika zakaźnego będącego przedmiotem badań. Laboratorium BSL-l. W laboratoriach tej klasy pracuje się zwykle ze znanymi czynnikami biologicznymi które nie stanowią większego zagrożenia dla zdrowia człowieka. Tego typu laboratoria nie są izolowane od innych części instytucji i nie ma przy tym specjalnych wymogów odnośnie infrastruktury oraz wyposażenia. W pracy obowiązuje przestrzeganie podstawowych zasad praktyki mikrobiologicznej. Materiały konferencyjne 25

26 Michał Bartoszcze Nadzór nad laboratorium pełni pracownik naukowy posiadający ogólną wiedzę mikrobiologiczną. Dostęp dla osób postronnych jest ograniczony. W pracowni obowiązują restrykcje dotyczące zakazu spożywania posiłków, picia, palenia, przechowywania żywności w miejscach niedozwolonych. Zabronione jest stosowanie pipet ustnych. Materiały zanieczyszczone muszą być poddane dekontaminacji. Wejście do laboratorium winno być oznakowane znakiem biohazard wraz z informacją o czynniku zakaźnym (podanie nazwy czynnika) oraz sposobem kontaktu z osobą odpowiedzialną. W laboratorium obowiązuje ubiory ochronne (płaszcze, rękawice, okullary. Należy wyeliminować możliwość wytwarzania aerozolu biologicznego podczas pipetowania, wirowania, wytrząsania itp., Powierzchnie robocze np. stołów winny być stale dezynfekowane. W pracowni należy zamontować urządzenie do mycia rąk. Okna powinny być zaopatrzone w siatki przeciwko owadom. Stosuje się środki do walki z insektami i gryzoniami. Laboratorium BSL-2. Pozwala na pracę z czynnikami zakaźnymi o średnim stopniu zagrożenia zdrowia ludzi i środowiska. Personel przechodzi specjalne przeszkolenie w zakresie postępowania z materiałem zakaźnym, prowadzone przez specjalistę. Środki ostrożności podejmuje się przy wszelkich pracach przy których dochodzić może do wytwarzania aerozolu biologicznego. Czynności tego typu prowadzi się w kabinach II klasy bezpieczeństwa. Dopuszczenie do pracy mają jedynie osoby przeszkolone i zabezpieczone przed możliwością infekcji podczas pracy przez uodpornienie czynne. Poza informacją o zagrożeniach biologicznych przy wejściu należy uwzględnić nazwę patogenu, poziom bezpieczeństwa, przeprowadzone szczepienia, nazwisko osoby odpowiedzialnej oraz sposób kontaktowania się.od osób stykających się z materiałem zakaźnym pobiera się krew celów badawczych.. Szczególną uwagę należy zwracać na postępowanie z zakażonymi materiałami jak : szkiełka i pipiety, strzykawki, skalpele, które winny być deponowane w odpornych na przebicie pojemnikach. Materiał zakażony poddawany jest procesom dekontaminacji. Wszystkie czynności laboratoryjne należy wykonywać w komorze drugiej klasy bezpieczeństwa. Wirowanie materiału zakaźnego może odbywać się także w specjalnych bezpiecznych wirówkach. Otwarcie rotorów może mieć jedynie miejsce w kabinie bezpieczeństwa. Przy pracy należy obowiązkowo używać masek, okularów, strojów ochronnych, rękawic, itp. Zdjęcie odzieży ochronnej następuje przed wyjściem z laboratorium. Pomieszczenie do przechowywania materiałów zakaźnych powinno być zamknięte z kontrolowanym dostępem. W laboratorium instaluje się stanowisko do mycia rąk oraz do przemywania oczu. Kabiny BSL-2 należy umiejscowić z dala od drzwi i okien. Okna należy wyposażyć w siatki przeciwko owadom. 26 Biologiczne zagrożenia bezpieczeństwa kraju...

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A. Dr n. med. Jacek Klakočar

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A. Dr n. med. Jacek Klakočar GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A Dr n. med. Jacek Klakočar Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu Gorączka krwotoczna Ebola (inaczej: choroba wywołana przez wirusa Ebola [Ebola

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki

Bardziej szczegółowo

Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat

Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób

Bardziej szczegółowo

AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ REALNE ZAGROŻENIE

AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ REALNE ZAGROŻENIE AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ REALNE ZAGROŻENIE Michał Popiołek Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt Główny Inspektorat Weterynarii Opis jednostki chorobowej Gatunki wrażliwe (Polska) ASF stanowi zagrożenie dla populacji

Bardziej szczegółowo

Wirusy 2018 aktualne dane dotyczące zagrożeń epidemicznych

Wirusy 2018 aktualne dane dotyczące zagrożeń epidemicznych Wirusy 2018 aktualne dane dotyczące zagrożeń epidemicznych Dr med. Iwona Paradowska-Stankiewicz Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru Konsultant Krajowy w dziedzinie Epidemiologii Warszawa, 6

Bardziej szczegółowo

70 lat lepszego zdrowia dla wszystkich, wszędzie. Światowy Dzień Zdrowia 7 kwietnia 2018

70 lat lepszego zdrowia dla wszystkich, wszędzie. Światowy Dzień Zdrowia 7 kwietnia 2018 70 lat lepszego zdrowia dla wszystkich, wszędzie Światowy Dzień Zdrowia 7 kwietnia 2018 Patrząc wstecz najważniejsze Wchodzi w życie Konstytucja WHO i WHO przejmuje odpowiedzialność za Międzynarodową Klasyfikację

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia r.

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia r. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia. 2010 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących

Bardziej szczegółowo

1) Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dn. 14 marca 1985 r. (Tekst jednolity Dz. U. 2017, poz.1261 z późn. zm. )

1) Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dn. 14 marca 1985 r. (Tekst jednolity Dz. U. 2017, poz.1261 z późn. zm. ) Przepisy prawne wykorzystywane w Sekcji Nadzoru nad Zwalczaniem Chorób Zakaźnych w Oddziale Nadzoru Epidemiologii WSSE w Warszawie (stan na dzień 31.12.2018 r.) 1) Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) projekt z dnia. w sprawie wykazu chorób mogących stanowić podstawę odmowy wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz sposobu postępowania z cudzoziemcem

Bardziej szczegółowo

Zalecenia rekomendowane przez Ministra Zdrowia. KPC - ang: Klebsiella pneumoniae carbapenemase

Zalecenia rekomendowane przez Ministra Zdrowia. KPC - ang: Klebsiella pneumoniae carbapenemase Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w zakładach opieki zdrowotnej szczepów bakteryjnych Enterobacteriaceae wytwarzających karbapenemazy typu KPC * * KPC - ang: Klebsiella pneumoniae

Bardziej szczegółowo

uzyskano tylko w 13 przypadkach gruźlicy PŁUC tzn. w 21,0% przypadków gruźlicy u dzieci

uzyskano tylko w 13 przypadkach gruźlicy PŁUC tzn. w 21,0% przypadków gruźlicy u dzieci Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w Polsce 2012/2013 Dane o zachorowaniach na gruźlicę w Polsce pochodzą z Krajowego Rejestru Zachorowań na Gruźlicę, który prowadzony jest w Instytucie Gruźlicy i Chorób

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Dz.U.2013.696 z dnia 2013.06.19 Status: Akt

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 146/02 Wojewody Pomorskiego Szefa Obrony Cywilnej Województwa z dnia 26 września 2002 r.

Zarządzenie Nr 146/02 Wojewody Pomorskiego Szefa Obrony Cywilnej Województwa z dnia 26 września 2002 r. Zarządzenie Nr 146/02 Wojewody Pomorskiego Szefa Obrony Cywilnej Województwa z dnia 26 września 2002 r. w sprawie postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia czynnikami wysoko zakaźnymi Na podstawie

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA DLA OSÓB POWRACAJĄCYCH Z REGIONU AFRYKI ZACHODNIEJ. Gwinea, Liberia, Sierra Leone, Nigeria

INFORMACJA DLA OSÓB POWRACAJĄCYCH Z REGIONU AFRYKI ZACHODNIEJ. Gwinea, Liberia, Sierra Leone, Nigeria INFORMACJA DLA OSÓB POWRACAJĄCYCH Z REGIONU AFRYKI ZACHODNIEJ Gwinea, Liberia, Sierra Leone, Nigeria Od lutego 1014r. wystepują zachorowania na gorączkę krwotoczną Ebola w państawach Afryki Zachodniej.

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

Bardziej szczegółowo

Rola Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zapobieganiu i zwalczaniu HCV

Rola Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zapobieganiu i zwalczaniu HCV Rola Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zapobieganiu i zwalczaniu HCV Elżbieta Narolska-Wierczewska Krajowy Koordynator Programów HCV można pokonać i STOP! HCV WSSE w Bydgoszczy Seminarium edukacyjne "Innowacje

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS

Światowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS Światowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS 17 maja Warszawa 2015 Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS obchodzony jest w trzecią niedzielę maja od 1984 roku. Inicjatorem obchodów była międzynarodowa

Bardziej szczegółowo

3) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki

3) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki Dz.U. z 2005 nr 81 poz. 716 17.01.2011 716 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia

Bardziej szczegółowo

Szczepienia. dla podróżujących. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Sekcja Epidemiologii

Szczepienia. dla podróżujących. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Sekcja Epidemiologii Szczepienia dla podróżujących Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Sekcja Epidemiologii Wybierając się w podróż służbową czy na wakacje do egzotycznych krajów musimy pamiętać

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r.

Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu

Bardziej szczegółowo

Anna Skop. Zachęcam do zapoznania się z prezentacja na temat szczepień.

Anna Skop. Zachęcam do zapoznania się z prezentacja na temat szczepień. W ostatnim tygodniu kwietnia obchodziliśmy Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia, WHO. W związku z tą inicjatywą w naszej szkole w maju prowadzona jest kampania,

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE WÓJTA - SZEFA OBRONY CYWILNEJ GMINY

WYTYCZNE WÓJTA - SZEFA OBRONY CYWILNEJ GMINY URZĄD GMINY KRZYŻANOWICE GMINNE CENTRUM REAGOWANIA WYTYCZNE WÓJTA - SZEFA OBRONY CYWILNEJ GMINY W SPRAWIE REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE OBRONY CYWILNEJ W GMINIE KRZYŻANOWICE NA 2006 ROK. Krzyżanowice marzec

Bardziej szczegółowo

Historia i przyszłość szczepień

Historia i przyszłość szczepień IV Europejski Tydzień Szczepień 20-26 kwietnia 2009 Historia i przyszłość szczepień Prof. dr hab. Andrzej Zieliński Zakład Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Błonica Zapadalność i umieralność

Bardziej szczegółowo

Szczepienia ochronne rekomendowane w wybranych narażeniach zawodowych

Szczepienia ochronne rekomendowane w wybranych narażeniach zawodowych Szczepienia ochronne rekomendowane w wybranych narażeniach zawodowych Materiały informacyjne Wprowadzenie Wykonywanie szczepień ochronnych u pracowników należy rozpatrywać w dwóch perspektywach: korzyści

Bardziej szczegółowo

Obowiązki i uprawnienia organów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych.

Obowiązki i uprawnienia organów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych. Podstawowe cele i główne zadania OC. Obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, dóbr kultury, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawne Sekcji Zwalczania Chorób Zakaźnych w Oddziale Nadzoru Epidemiologii (stan prawny na r.)

Podstawy prawne Sekcji Zwalczania Chorób Zakaźnych w Oddziale Nadzoru Epidemiologii (stan prawny na r.) Podstawy prawne Sekcji Zwalczania Chorób Zakaźnych w Oddziale Nadzoru Epidemiologii (stan prawny na 1.06.2015 r.) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO W ZWIĄZKU Z WYSTĄPIENIEM PRZYPADKÓW ZAKAŻENIA WIRUSEM GRYPY ŚWIŃ TYPU A/H1N1 U LUDZI W USA I MEKSYKU

KOMUNIKAT GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO W ZWIĄZKU Z WYSTĄPIENIEM PRZYPADKÓW ZAKAŻENIA WIRUSEM GRYPY ŚWIŃ TYPU A/H1N1 U LUDZI W USA I MEKSYKU KOMUNIKAT GŁÓWNEGO INSPEKTORATU SANITARNEGO W ZWIĄZKU Z WYSTĄPIENIEM PRZYPADKÓW ZAKAŻENIA WIRUSEM GRYPY ŚWIŃ TYPU A/H1N1 U LUDZI W USA I MEKSYKU z dnia 26 kwietnia 2009 r. (godz. 19.00 ) (Źródło: WHO,

Bardziej szczegółowo

2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. MINISTER ZDROWIA. Projekt z dnia 27 października 2009 r.

2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. MINISTER ZDROWIA. Projekt z dnia 27 października 2009 r. Projekt z dnia 27 października 2009 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia. 2009 r. w sprawie wykazu specjalizacji w dziedzinach medycyny mających zastosowanie w realizacji zadań Państwowej Inspekcji

Bardziej szczegółowo

OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA DLA WSZYSTKICH! CZYLI PREZENT RZĄDU PO DLA BRANŻY FARMACEUTYCZNEJ KOSZTEM PODATNIKÓW!

OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA DLA WSZYSTKICH! CZYLI PREZENT RZĄDU PO DLA BRANŻY FARMACEUTYCZNEJ KOSZTEM PODATNIKÓW! OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA DLA WSZYSTKICH! CZYLI PREZENT RZĄDU PO DLA BRANŻY FARMACEUTYCZNEJ KOSZTEM PODATNIKÓW! Tym razem rząd ani minister zdrowia nie będą mieli nic do powiedzenia. Będą MUSIELI kupić szczepionki

Bardziej szczegółowo

Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne. Zdrowie środowiskowe

Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne. Zdrowie środowiskowe Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne Zdrowie środowiskowe 1. Podaj definicję ekologiczną zdrowia i definicję zdrowia środowiskowego. 2. Wymień znane Ci czynniki fizyczne

Bardziej szczegółowo

Sytuacja epidemiologiczna w powiecie wschowskim w I półroczu 2014 r.

Sytuacja epidemiologiczna w powiecie wschowskim w I półroczu 2014 r. Sytuacja epidemiologiczna w powiecie wschowskim w I półroczu 14 r. W I półroczu 14 roku na terenie powiatu wschowskiego nie odnotowano chorób zakaźnych określanych jako importowane, wiążące się z wyjazdami

Bardziej szczegółowo

NARADA SZKOLENIOWA. URZĄD MIEJSKI W SŁUPSKU WYDZIAŁ ORGANIZACJI URZĘDU REFERAT BEZPIECZEŃSTWA I ZARZADZANIA KRYZYSOWEGO r.

NARADA SZKOLENIOWA. URZĄD MIEJSKI W SŁUPSKU WYDZIAŁ ORGANIZACJI URZĘDU REFERAT BEZPIECZEŃSTWA I ZARZADZANIA KRYZYSOWEGO r. NARADA SZKOLENIOWA ROLA I ZADANIA ORAZ ZAKRES UPRAWNIEŃ SZEFA OBRONY CYWILNEJ MIASTA ORAZ SZEFÓW OBRONY CYWILNEJ W INSTYTUCJACH, PRZEDSIĘBIORSTWACH ORAZ W INNYCH JEDNOSTKACH ORGANIZACYJNYCH MIASTA \ URZĄD

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r.

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r. Dziennik Ustaw Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości

Bardziej szczegółowo

Dr n. med. Lidia Sierpińska. Ochrona pacjenta przed zakażeniem jako wymiar jakości opieki. Konferencja EpiMilitaris Ryn, 18 20 września 2012 r

Dr n. med. Lidia Sierpińska. Ochrona pacjenta przed zakażeniem jako wymiar jakości opieki. Konferencja EpiMilitaris Ryn, 18 20 września 2012 r Dr n. med. Lidia Sierpińska Ochrona pacjenta przed zakażeniem jako wymiar jakości opieki Konferencja EpiMilitaris Ryn, 18 20 września 2012 r Na jakość świadczeń medycznych składa się: zapewnienie wysokiego

Bardziej szczegółowo

Celem Tygodnia Szczepień w Polsce jest podkreślanie roli szczepień powszechnych i indywidualnych poprzez:

Celem Tygodnia Szczepień w Polsce jest podkreślanie roli szczepień powszechnych i indywidualnych poprzez: W dniach 22-26 kwietnia obchodzimy, już po raz IX, Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), realizowana i koordynowana na poziomie lokalnym przez poszczególne

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr IV/18/2015 Rady Miejskiej w Policach z dnia 27 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA Nr IV/18/2015 Rady Miejskiej w Policach z dnia 27 stycznia 2015 r. UCHWAŁA Nr IV/18/2015 Rady Miejskiej w Policach z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie realizacji w 2015 roku przez gminę Police programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dzieci zamieszkałych na

Bardziej szczegółowo

XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE!

XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE! Warszawa, 10 kwietnia 2013 r. XXVI edycja akcji Żółty Tydzień Profilaktyka może uchronić przed poważnymi konsekwencjami wirusowego zapalenia wątroby. WZW A i B powiedz NIE! W dniach od 15 do 26 kwietnia

Bardziej szczegółowo

Zachowuje wszelkie środki ostrożności, mające na celu zapobieżenie własnemu zakażeniu- stosowanie ochron osobistych

Zachowuje wszelkie środki ostrożności, mające na celu zapobieżenie własnemu zakażeniu- stosowanie ochron osobistych Jak ma postąpić lekarz pierwszego kontaktu (w POZ), który podejrzewa lub rozpoznaje chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą zagrożenie dla zdrowia publicznego w tym: Zachowuje wszelkie

Bardziej szczegółowo

Praktyczne aspekty funkcjonowania Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej wm. st.warszawie

Praktyczne aspekty funkcjonowania Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej wm. st.warszawie Praktyczne aspekty funkcjonowania Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej wm. st.warszawie Warszawa, 2012 r. Starszy Asystent Oddział Higieny Pracy Iwona Gralewicz AKTY PRAWNE REGULUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ

Bardziej szczegółowo

PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności

PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności PARLAMENT EUROPEJSKI 2014-2019 Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności 5.1.2015 2014/2204(INI) PROJEKT OPINII Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia

Bardziej szczegółowo

ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO POWIATOWY ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO we Włocławku dotycząca zwalczania epizootii afrykańskiego pomoru świń (ASF) (na posiedzenie PZZK w dn. 19 lipca 2013 roku ) Opracował; Janusz Piasecki Z-ca Przewodniczącego

Bardziej szczegółowo

Uwaga! Uprzejmie proszę o przesłanie wypełnionych Załączników do Działu Bhp i Ppoż:

Uwaga! Uprzejmie proszę o przesłanie wypełnionych Załączników do Działu Bhp i Ppoż: Uwaga! Uprzejmie proszę o przesłanie wypełnionych Załączników do Działu Bhp i Ppoż: Kampus Banacha e-mail: Kampus Baza Pozostała e-mail: Oznaczenia: AV - wirusy GRZ - grzyby BA - bakterie ZOO - zoonozy

Bardziej szczegółowo

V Krajowa Konferencja

V Krajowa Konferencja V Krajowa Konferencja Polskiego Towarzystwa Wakcynologii pod hasłem Szczepienia-wykorzystaj szansę Lublin, 24-26 października 2013 Centrum Kongresowe Uniwersytetu Rolniczego ul. Akademicka 15 Przewodniczący

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570)

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570) Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lutego 2011 r. w sprawie Krajowego Programu

Bardziej szczegółowo

Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt

Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt Zapewnienie wszystkim w każdym wieku zdrowego życia oraz promowanie dobrostanu stanowi podstawę zrównoważonego rozwoju.

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 54/16 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA SZEFA OBRONY CYWILNEJ MIASTA z dnia 21 stycznia 2016 r.

ZARZĄDZENIE NR 54/16 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA SZEFA OBRONY CYWILNEJ MIASTA z dnia 21 stycznia 2016 r. ZARZĄDZENIE NR 54/16 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA SZEFA OBRONY CYWILNEJ MIASTA z dnia 21 stycznia 2016 r. w sprawie: organizacji i funkcjonowania systemu wczesnego ostrzegania (SWO oraz systemu wykrywania

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XVI/153/2016 Rady Miejskiej w Policach z dnia 23 lutego 2016 r.

UCHWAŁA Nr XVI/153/2016 Rady Miejskiej w Policach z dnia 23 lutego 2016 r. UCHWAŁA Nr XVI/153/2016 Rady Miejskiej w Policach z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie realizacji w 2016 roku przez gminę Police programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dzieci zamieszkałych na

Bardziej szczegółowo

ZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok

ZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra

Bardziej szczegółowo

Uchwala nr. Rada Miasta Katowice. z dnia. w sprawie przyjęcia "Programu szczepień profilaktycznych oraz meningokokom".

Uchwala nr. Rada Miasta Katowice. z dnia. w sprawie przyjęcia Programu szczepień profilaktycznych oraz meningokokom. PROJEKTUCHWALY Uchwala nr. Rady Miasta Katowice z dnia. BIURO RADY MIASTA KATOWICE Wpl. 2012-09-., 2 BRM...... w sprawie przyjęcia "Programu szczepień profilaktycznych oraz meningokokom". przeciwko pneumokokom

Bardziej szczegółowo

Dokument z posiedzenia B7-2011/0000 PROJEKT REZOLUCJI. złożony w odpowiedzi na pytanie wymagające odpowiedzi ustnej B7-0000/2011

Dokument z posiedzenia B7-2011/0000 PROJEKT REZOLUCJI. złożony w odpowiedzi na pytanie wymagające odpowiedzi ustnej B7-0000/2011 PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Dokument z posiedzenia 14.9.2011 B7-2011/0000 PROJEKT REZOLUCJI złożony w odpowiedzi na pytanie wymagające odpowiedzi ustnej B7-0000/2011 złożony zgodnie z art. 115 ust.

Bardziej szczegółowo

Procedura obowiązuje na terenie województwa opolskiego w sytuacji wystąpienia podejrzenia/zachorowania na gorączkę krwotoczną Ebola.

Procedura obowiązuje na terenie województwa opolskiego w sytuacji wystąpienia podejrzenia/zachorowania na gorączkę krwotoczną Ebola. PROCEDURA KWARANTANNY 1. Cel procedury Celem niniejszej procedury jest ustalenie zasad organizacji i nadzoru nad kwarantanną osób, które miały kontakt z osobą chorą/podejrzaną o zachorowanie na gorączkę

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny

Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny 1 Zranienia i zakłucia przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SZCZEPIEŃ PROFILAKTYCZNYCH DZIECI I MŁODZIEŻY GMINY ZAGNAŃSK PRZECIWKO MENINGOKOKOM NA LATA 2013-2017

PROGRAM SZCZEPIEŃ PROFILAKTYCZNYCH DZIECI I MŁODZIEŻY GMINY ZAGNAŃSK PRZECIWKO MENINGOKOKOM NA LATA 2013-2017 Załącznik do Uchwały Nr 67/2013 Rady Gminy Zagnańsk z dnia 26 sierpnia 2013 roku PROGRAM SZCZEPIEŃ PROFILAKTYCZNYCH DZIECI I MŁODZIEŻY GMINY ZAGNAŃSK PRZECIWKO MENINGOKOKOM NA LATA 2013-2017 Autor programu:

Bardziej szczegółowo

Występowanie szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy

Występowanie szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy Występowanie szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy W środowisku pracy mogą występować niepożądane czynniki mające bezpośredni wpływ na zdrowie i życie pracowników zatrudnionych w pośrednim

Bardziej szczegółowo

PROFILAKTYKA HIV/AIDS. NOWOśCI

PROFILAKTYKA HIV/AIDS. NOWOśCI PROFILAKTYKA HIV/AIDS STATYSTYKI LOKALNE DZIAłANIA OZ I PZ PSSE W ROKU 2012 NOWOśCI CIEKAWOSTKI STATYSTYKI HIV i AIDS w Polsce dane od początku epidemii (1985 r.) do 30 czerwca 2012 roku 15 724 zakażonych

Bardziej szczegółowo

salus aegroti, educatio, scientio SZPITAL TRADYCYJNY I INNOWACYJNY

salus aegroti, educatio, scientio SZPITAL TRADYCYJNY I INNOWACYJNY Wykaz kontroli zewnętrznych przeprowadzonych w Szpitalu Klinicznym Przemienienia Pańskiego UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 roku Lp. Instytucja kontrolująca

Bardziej szczegółowo

Ognisko zatrucia pokarmowego

Ognisko zatrucia pokarmowego Ognisko zatrucia pokarmowego Ognisko zatrucia/zakażenia pokarmowego wg Dyrektywy 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. to wystąpienie, w określonych warunkach, dwóch lub

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 22 lipca 2016 r. Poz. 1081

Warszawa, dnia 22 lipca 2016 r. Poz. 1081 Warszawa, dnia 22 lipca 2016 r. Poz. 1081 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lipca 2016 r. w sprawie zgłaszania zakażeń i chorób zakaźnych oraz biologicznych czynników chorobotwórczych na obszarze

Bardziej szczegółowo

Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat

Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób

Bardziej szczegółowo

ROLA MAPOWANIA ZAGROŻEŃ EPIDEMICZNYCH W PROCESACH DECYZYJNYCH D R M A R C I N J A N I K

ROLA MAPOWANIA ZAGROŻEŃ EPIDEMICZNYCH W PROCESACH DECYZYJNYCH D R M A R C I N J A N I K ROLA MAPOWANIA ZAGROŻEŃ EPIDEMICZNYCH W PROCESACH DECYZYJNYCH D R M A R C I N J A N I K ROLA MAPOWANIA ZAGROŻEŃ EPIDEMICZNYCH SARS HIV EID s (reemerging infectious disease) ponownie pojawiające się choroby

Bardziej szczegółowo

Aspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV

Aspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV Aspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV Zespół Służby Medycyny Pracy i Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Centralny Zarząd Służby Więziennej Ustawa

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem. Dr med. Tomasz Ozorowski Sekcja ds. kontroli zakażeń szpitalnych Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu

Zarządzanie ryzykiem. Dr med. Tomasz Ozorowski Sekcja ds. kontroli zakażeń szpitalnych Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Zarządzanie ryzykiem Dr med. Tomasz Ozorowski Sekcja ds. kontroli zakażeń szpitalnych Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Szkolenie Małopolskiego Stowarzyszenia Komitetów i Zespołów

Bardziej szczegółowo

Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo z dnia 25 czerwca br., znak: SPS /14, przy którym przekazano interpelację poseł Beaty

Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo z dnia 25 czerwca br., znak: SPS /14, przy którym przekazano interpelację poseł Beaty Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo z dnia 25 czerwca br., znak: SPS-023-26988/14, przy którym przekazano interpelację poseł Beaty Małeckiej-Libery w sprawie boreliozy i chorób odkleszczowych,

Bardziej szczegółowo

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu PROGRAM WHO ELIMINACJI ODRY/RÓŻYCZKI Program eliminacji odry i różyczki został uchwalony przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia 28 maja 2003 roku. Realizacja

Bardziej szczegółowo

w sprawie zgłoszeń podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej;

w sprawie zgłoszeń podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej; ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 10 lipca 2013 r. w sprawie zgłoszeń podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego za okres r. do r.

SPRAWOZDANIE Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego za okres r. do r. SPRAWOZDANIE Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego za okres 1.01.2012r. do 31.12.2012r. Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Krakowie funkcjonuje w ramach Zintegrowanego Centrum Zarządzania

Bardziej szczegółowo

TEMAT LEKCJI: Obrona cywilna oraz powszechna samoobrona ludności. System zarządzania kryzysowego.

TEMAT LEKCJI: Obrona cywilna oraz powszechna samoobrona ludności. System zarządzania kryzysowego. ZNAK OBRONY CYWILNEJ Składa się z: Niebieskiego trójkąta na pomarańczowym tle Kierowania ewakuacją Przygotowania zbiorowych schronów Organizowania ratownictwa Likwidowania pożarów Wykrywania i oznaczania

Bardziej szczegółowo

ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie

ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie ZAPRASZAMY Rodziców uczniów klas VII na spotkanie PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) ósma edycja 2017-2018 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu Dolnośląskie

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 13 lipca 2012 r.

USTAWA z dnia 13 lipca 2012 r. Kancelaria Sejmu s. 1/12 USTAWA z dnia 13 lipca 2012 r. Opracowano na podstawie Dz. U. z 2012 r. poz. 892. o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz ustawy

Bardziej szczegółowo

Instrukcja postępowania z odpadami biologicznymi w ICHNoZiŻ UJD

Instrukcja postępowania z odpadami biologicznymi w ICHNoZiŻ UJD INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI BIOLOGICZNYMI W INSTYTUCIE CHEMII, NAUK O ZDROWIU I ŻYWNOŚCI UNIWERSYTETU HUMANISTYCZNO-PRZYRODNICZEGO IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE I. Charakterystyka czynników biologicznych

Bardziej szczegółowo

Choroba guzowatej skóry bydła: jakie jest zagrożenie dla polskich stad?

Choroba guzowatej skóry bydła: jakie jest zagrożenie dla polskich stad? .pl https://www..pl Choroba guzowatej skóry bydła: jakie jest zagrożenie dla polskich stad? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 1 lutego 2017 Choroba guzowatej skóry bydła (inaczej określana jako guzowata

Bardziej szczegółowo

Opinia do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (druk nr 339)

Opinia do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (druk nr 339) Warszawa, dnia 3 listopada 2008 r. Opinia do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (druk nr 339) I. Cel i przedmiot ustawy Uchwalona na posiedzeniu Sejmu w dniu 24 października

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Przedmiot: Edukacja dla bezpieczeństwa Klasa 1. Ocena Nazwa działu / wymagania Dział I. System Obronny

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE OCENY RYZYKA, ZASAD POSTĘPOWANIA I ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH W PRZYPADKU NARAŻENIA NA KONTAKT Z WIRUSEM H5N1.

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE OCENY RYZYKA, ZASAD POSTĘPOWANIA I ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH W PRZYPADKU NARAŻENIA NA KONTAKT Z WIRUSEM H5N1. GŁÓWNY INSPEKTORAT SANITARNY PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE OCENY RYZYKA, ZASAD POSTĘPOWANIA I ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH W PRZYPADKU NARAŻENIA NA KONTAKT Z WIRUSEM H5N1. (opracowane na podstawie wytycznych

Bardziej szczegółowo

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM S Z T A B G E N E R A L N Y W P ZARZĄD PLANOWANIA OPERACYJNEGO P3 MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM ppłk dr Dariusz ŻYŁKA

Bardziej szczegółowo

Ewolucja programu eradykacji odry na świecie i w Polsce. Danuta Naruszewicz-Lesiuk Zakład Epidemiologii, PZH

Ewolucja programu eradykacji odry na świecie i w Polsce. Danuta Naruszewicz-Lesiuk Zakład Epidemiologii, PZH Ewolucja programu eradykacji odry na świecie i w Polsce Danuta Naruszewicz-Lesiuk Zakład Epidemiologii, PZH Eradykacja choroby oznacza sytuację, kiedy nie występują zachorowania na określoną chorobę, nie

Bardziej szczegółowo

VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych

VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych Wzorem lat ubiegłych Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide de Gasperi

Bardziej szczegółowo

Gorączka krwotoczna Ebola informacja dla podróżnych 21 października 2014 r. Wersja 3

Gorączka krwotoczna Ebola informacja dla podróżnych 21 października 2014 r. Wersja 3 KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA ds. ZDROWIA IKONSUMENTÓW Dyrekcja ds. zdrowia publicznego Wydział zagrożeń dla zdrowia Sekretariat Komitetu Bezpieczeństwa Zdrowia Gorączka krwotoczna Ebola informacja

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 3 sierpnia 2012 r. Poz. 892 USTAWA. z dnia 13 lipca 2012 r.

Warszawa, dnia 3 sierpnia 2012 r. Poz. 892 USTAWA. z dnia 13 lipca 2012 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 3 sierpnia 2012 r. Poz. 892 USTAWA z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz

Bardziej szczegółowo

POLIOMYELITIS. (choroba Heinego Medina, nagminne porażenie dziecięce, porażenie rogów przednich rdzenia, polio)

POLIOMYELITIS. (choroba Heinego Medina, nagminne porażenie dziecięce, porażenie rogów przednich rdzenia, polio) W latach 50. na chorobę Heinego-Medina chorowało w Europie i USA jedno na 5000 dzieci. Po wdrożeniu w Polsce masowych szczepień przeciw poliomyelitis, już w 1960 roku zarejestrowano mniej zachorowań. W

Bardziej szczegółowo

Obowiązkowe szczepienia ochronne. Dz.U t.j. z dnia Status: Akt obowiązujący Wersja od: 1 stycznia 2017 r.

Obowiązkowe szczepienia ochronne. Dz.U t.j. z dnia Status: Akt obowiązujący Wersja od: 1 stycznia 2017 r. Obowiązkowe szczepienia ochronne. Dz.U.2016.849 t.j. z dnia 2016.06.15 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 1 stycznia 2017 r. Wejście w życie: 1 października 2011 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1 z

Bardziej szczegółowo

Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży

Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży Szanowna Pani, Do listopada 2014r. kobiety ciężarne mają możliwość bezpłatnego przebadania się w kierunku zakażenia wirusem zapalenia wątroby C (HCV). Stanowią

Bardziej szczegółowo

Waldemar Halota HCV. RAPORT W BUDOWIE Instytut Ochrony Zdrowia

Waldemar Halota HCV. RAPORT W BUDOWIE Instytut Ochrony Zdrowia Waldemar Halota HCV RAPORT W BUDOWIE Instytut Ochrony Zdrowia Instytut Ochrony Zdrowia Członkowie Rady Konsultacyjnej Waldemar Halota, Robert Flisiak, Małgorzata Pawłowska, Krzysztof Tomasiewicz, Mirosław

Bardziej szczegółowo

Gorączka Q epidemiologia, patogeneza oraz diagnostyka laboratoryjna. Wskazówki dla lekarzy weterynarii i hodowców

Gorączka Q epidemiologia, patogeneza oraz diagnostyka laboratoryjna. Wskazówki dla lekarzy weterynarii i hodowców Gorączka Q epidemiologia, patogeneza oraz diagnostyka laboratoryjna. Wskazówki dla lekarzy weterynarii i hodowców Agnieszka Warda-Sporniak Główny Inspektorat Weterynarii gorączka Q tabela 4 choroby rejestrowane

Bardziej szczegółowo

Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w mieście Białystok i powiecie białostockim

Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w mieście Białystok i powiecie białostockim Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w mieście Białystok i powiecie białostockim Zachorowania na wybrane choroby zakaźne- porównanie listopad 2011/2012. Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2012 2011

Bardziej szczegółowo

Wirusologia 2019 XII EDYCJA DOBRO INDYWIDUALNE CZY PUBLICZNE? PSO 2019

Wirusologia 2019 XII EDYCJA DOBRO INDYWIDUALNE CZY PUBLICZNE? PSO 2019 Wirusologia 2019 XII EDYCJA 21.05.2019 SZCZEPIENIA OCHRONNE DOBRO INDYWIDUALNE CZY PUBLICZNE? PSO 2019 Izabela Kucharska _ Zastępca Głównego Inspektora Sanitarnego Podstawy prawne szczepień Art. 17 ustawy

Bardziej szczegółowo

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA. Afrykański pomór świń (ASF) Informacje dla posiadaczy zwierząt

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA. Afrykański pomór świń (ASF) Informacje dla posiadaczy zwierząt AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA Afrykański pomór świń (ASF) Informacje dla posiadaczy zwierząt Afrykański pomór świń (ASF) w Polsce Afrykański pomór świń (ASF) jest chorobą zakaźną i

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 25 maja 2015 r. Poz. 2874 ROZPORZĄDZENIE NR 00/2015 WOJEWODY ŚLĄSKIEGO z dnia 25 maja 2015 r. w sprawie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 13.02.2015 r. Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie toksykologii klinicznej za rok 2014

Warszawa, dnia 13.02.2015 r. Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie toksykologii klinicznej za rok 2014 Warszawa, dnia 13.02.2015 r. Katarzyna Kalinko Pododdział Toksykologii Szpital Praski w Warszawie ul. Aleja Solidarności 67 03-401 Warszawa fax.: 22 6196654 email: k.kalinko@onet.eu Raport Konsultanta

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia r. Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie toksykologii klinicznej za rok 2015

Warszawa, dnia r. Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie toksykologii klinicznej za rok 2015 Warszawa, dnia 06.02.2016 r. Katarzyna Kalinko Pododdział Toksykologii Szpital Praski w Warszawie ul. Aleja Solidarności 67 03-401 Warszawa telefon: 505186431 fax.: 22 6196654 email: k.kalinko@onet.eu

Bardziej szczegółowo

Zasady ochrony gospodarstw przed ASF

Zasady ochrony gospodarstw przed ASF Zasady ochrony gospodarstw przed ASF PAŃSTWOWY INSTYTUT WETERYNARYJNY - PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W PUŁAWACH 2016. Afrykański pomór świń (ASF) jest chorobą zakaźną i zaraźliwą dotyczącą wyłącznie świń

Bardziej szczegółowo

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu Dr n med. Urszula Wojciechowska Rak gruczołu krokowego na świecie Rak gruczołu krokowego jest drugim najczęściej diagnozowanym rakiem i piątą co do częstości

Bardziej szczegółowo

95-lecie Służb Sanitarnych w Polsce i 60-lecie Państwowej Inspekcji Sanitarnej

95-lecie Służb Sanitarnych w Polsce i 60-lecie Państwowej Inspekcji Sanitarnej 95-lecie Służb Sanitarnych w Polsce i 60-lecie Państwowej Inspekcji Sanitarnej Rys historyczny Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Rawiczu 15 lecie powstania W 2014 roku obchodzimy 95 rocznicę

Bardziej szczegółowo

RYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE EKSPOZYCJĄ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA

RYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE EKSPOZYCJĄ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA RYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE EKSPOZYCJĄ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA Katarzyna Zielińska-Jankiewicz Anna Kozajda Irena Szadkowska-Stańczyk NARAŻENIE NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA GRUPY

Bardziej szczegółowo

AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r.

AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r. AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r. /- Cel główny kontroli: Celem głównym kontroli była ocena efektów osiągniętych przez podmioty odpowiedzialne za

Bardziej szczegółowo

Afrykański pomór świń materiały szkoleniowe dla hodowców świń

Afrykański pomór świń materiały szkoleniowe dla hodowców świń Afrykański pomór świń materiały szkoleniowe dla hodowców świń Zygmunt Pejsak, Iwona Markowska - Daniel Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. ASF PIWet - PIB w Puławach Luty, 2014 Afrykański pomór świń

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawa. Działania te polegają na m.in. :

Podstawy prawa. Działania te polegają na m.in. : Zgodnie z art. 68 ust. 4 Konstytucji RP szeroko pojęte władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych, w tym zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W przeszłości szerzące się epidemicznie

Bardziej szczegółowo

Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w mieście Białystok i powiecie białostockim

Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w mieście Białystok i powiecie białostockim Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w mieście Białystok i powiecie białostockim Zachorowania na wybrane choroby zakaźne- porównanie lipiec 2011/2012. Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2012 2011

Bardziej szczegółowo

Temat 3: Zagrożenia miasta czasu pokoju i wojny. (Organizacja systemu wykrywania, ostrzegania, alarmowania i przeciwdziałania zagrożeniom)

Temat 3: Zagrożenia miasta czasu pokoju i wojny. (Organizacja systemu wykrywania, ostrzegania, alarmowania i przeciwdziałania zagrożeniom) Temat 3: Zagrożenia miasta czasu pokoju i wojny. (Organizacja systemu wykrywania, ostrzegania, alarmowania i przeciwdziałania zagrożeniom) Zagadnienia 1. Pojęcie, struktura i ogólne założenia dla jednolitego

Bardziej szczegółowo