Jak doszło do rozbicia dzielnicowego Polski? Historia Bolesława Krzywoustego

Transkrypt

1 Jak doszło do rozbicia dzielnicowego Polski? Historia Bolesława Krzywoustego

2 GENEALOGIA PIASTÓW Bolesław Chrobry Bezprym Regelinda Mieszko II Lambert Otto Matylda Gertruda NN Kazimierz I Odnowiciel Władysław Herman Bolesław Śmiały (Szczodry) Zbigniew Bolesław Krzywousty

3 Polska po Mieszku I panowanie Bolesława Chrobrego Chrobry silną ręką chwycił władzę, wypędzając macochę Odę córkę margrabiego Miśni Teodoryka i przyrodnich braci Mieszka, Lamberta i Świętopełka Misja św. Wojciecha 997 Rok 1000 zjazd W Gnieźnie Kolejne lata rządów to pasmo wojen z Niemcami, Czechami i Rusią Zabiegi o tytuł królewski uwieńczone sukcesem dopiero po śmierci arcywroga cesarza Henryka II W Wielkanoc 1025 r. upragniona korona spoczęła na skroni Bolesława Zaledwie 2 miesiące później umiera

4 Mieszko II Lambert O jego rządach tak naprawdę niewiele wiadomo, koronował się na króla, ale jego przyrodni bracia zakwestionowali tę władzę szukając pomocy za granicą W 1030 roku państwo Mieszka atakuje książę Kijowski Jarosław Mądry Król ucieka do Czech, żona Rycheza wywozi jego syna Kazimierza do Niemiec Rządy tyrana w Polsce obejmuje Bezprym, który wkrótce zostaje zamordowany Czesi wcale nie lepiej traktują Mieszka na wygnaniu kastrują króla, który wraca do Polski, ale umiera

5 Kazimierz Odnowiciel Rządy syna Mieszka Kazimierza zwanego później Odnowicielem są słabo podane w źródłach Wiemy, że w latach państwo piastowskie stanęło na krawędzi upadku (powstanie pogańskie) W 1038 r najazd czeski pustoszy Śląsk i Wielkopolskę Czeski książę Brzetysław rabuje z Gniezna relikwie św. Wojciecha Kazimierz powraca do Polski w 1039 r i odzyskuje tron z pomocą władców niemieckich Konrada II i Henryka III Następne dwa dziesięciolecia do 1058r poświęca na scalanie państwa polskiego i budowę administracji kościelnej

6 Bolesław Śmiały zwany też Szczodrym Kontynuował dzieło ojca, w 1076 roku zrzucił zwierzchnictwo niemiecki i koronował się na króla Popada jednak w konflikt ze swym bratem Władysławem Hermanem oraz biskupem krakowskim Stanisławem, którego skazuje na śmierć Wybucha bunt, król musi uciekać z kraju na Węgry Tam umiera w tajemniczych okolicznościach

7 Jan Matejko Zabójstwo św. Stanisława

8 Władysław Herman Władca słaby pozostający w cieniu najwyższego urzędnika w państwie palatyna Sieciecha Niezadowoleni możni skupili się wokół syna Zbigniewa, którego władca oddał do klasztoru Konflikt rozpoczął się, gdy Herman podzielił kraj między swoich synów Bolesława Krzywoustego i Zbigniewa Po śmierci ojca bracia zaczęli ze sobą wojnę

9 Podział Polski z 1102 roku Dzielnica Zbigniewa Dzielnica Bolesława

10 Wygnanie Zbigniewa W 1103 roku Zbigniew wygnany z Mazowsza przez brata udaje się do króla niemieckiego Henryka V z prośbą o pomoc Henryk V chętnie wykorzystuje ten pretekst do rozpoczęcia wojny w 1109 roku przeciwko Bolesławowi nastawionemu antyniemiecko

11 Wojna polsko niemiecka z 1109 r.

12 Obrona Głogowa w Kronice Galla Anonima Cesarz zaś w marszu nie zboczył ani w dół, ani w górę [rzeki] próbować brodów, lecz przeprawił się za jednym zamachem pod miastem Głogowem, w miejscu, gdzie nikt tego nie oczekiwał i gdzie nikt przedtem się nie przeprawiał,( ) Była to zaś uroczystość św. Bartłomieja apostoła [24 sierpnia]

13 Obrona Głogowa

14 Obrona Głogowa

15 Z kroniki Galla Anonima Niemcy nakręcali kusze ręczne, Polacy zaś machiny z kuszami; Niemcy wypuszczali strzały, a Polacy strzały i inne pociski; Niemcy zataczali proce z kamieniami, a Polacy kamienie młyńskie i silnie zaostrzone pale. Gdy Niemcy zakryci przykrywami z desek, usiłowali podejść pod mur, to Polacy sprawiali im łaźnie wrzącą wodą, zasypując płonącymi głowniami. Niemcy podprowadzali pod bramy żelazne tarany, Polacy zaś staczali na nich z góry koła, zbrojne stalowymi gwiazdami. Niemcy po wzniesionych drabinach pięli się pod górę, a Polacy, zaczepiając ich hakami żelaznymi, porywali ich w powietrze.

16 Rekonstrukcja trebusza machiny oblężniczej spod Głogowa.

17 Z kroniki Galla Anonima Wtedy cesarz sądząc, że litość nad synami i krewniakami zmiękczy serca mieszczan, polecił co znaczniejszych pochodzeniem spośród zakładników z miasta oraz syna komesa [grodowego] przywiązać do machin oblężniczych, w przekonaniu, że tak bez krwi rozlewu otworzy sobie bramy miasta. A tymczasem grodzianie wcale nie oszczędzali [własnych] synów i krewnych więcej niż Czechów i Niemców, lecz zmuszali ich kamieniami i orężem do odstąpienia od muru.

18 Obrona Głogowa

19 Obrona Głogowa

20 Dalsze losy wojny Oblężenie trwało 3 tygodnie nie przynosząc sukcesu ani cesarzowi, ani Polakom Wreszcie Henryk V widząc, że niewiele wskóra pod Głogowem postanowił zwinąć oblężenie i ruszyć dalej Bolesław ze swymi wojownikami jak cień podążał za nimi Wojna zakończyła się pod Wrocławiem na słynnym Psim Polu, jak pisze Wincenty Kadłubek

21 Ostatnia wola władcy 1138 Dzielnica senioralna Lenno Polski po kontrolą seniora Ziemia Władysława II Ziemia Bolesława IV Ziemia Mieszka III Ziemia Henryka Oprawa wdowia Salomei

22 Wincenty Kadłubek Historia Polonica (...) Gdy poczuł, że (los) żąda już od niego śmiertelnej powinności, poleca spisać dokumenty testamentowe. Przekazuje w nich w spadku czterem synom i to co osiągnięte zasługami przodków i następstwo w królestwie, wyznaczając stałe granice czterech dzielnic w ten sposób, że w ręku najstarszego miało pozostać i księstwo dzielnicy krakowskiej i władza zwierzchnia. A jeśliby spotkało go to, co ludzkie, zawsze starszeństwo i wzgląd pierworództwa miały rozstrzygać spór o następstwo. (...) pacholęciu zapisuje się w spadku piąte koło u wozu czterokonnego (kwadrygi). (...) Niech więc ustaną żale na nielitościwy testament, słuszną bowiem jest rzeczą, aby dzielnice małoletnich powierzano opiekunom, nie małoletnim. (...) [31]

23 Jan Długosz Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae Dla zabieżenia przeto domowym wojnom, zwadom i rozterkom, mogącym po jego zgonie wybuchnąć, królestwo Polskie, którego dotąd sam jeden książęciem był i monarchą, między synów podzielił w ten sposób, że najstarszemu Władysławowi zrodzonemu z Rusinki odkazał ziemię Krakowską, Sieradzką, Łęczycką, Szlązk i Pomorze, zalecając, aby przy nim jako pierworodnym zostało prawo starszeństwa, zwierzchnia władza i powaga. (...) Bolesławowi zaś Kędzierzawemu naznaczył ziemię Mazowiecką, Dobrzyńską, Kujawską i Chełmińską; Mieczysławowi Staremu Gnieźnieńską, Poznańską i Kaliską, a Henrykowi I Sandomierską i Lubelską, wraz z ich powiatami i przynależnościami. Miał jeszcze Bolesław piątego syna Kazimierza, narodzonego w roku zeszłym, niemowlę w kolebce, któremu przy rozdziale ziem i prowincyj między czterech synów żadnej nie wyznaczył dzielnicy. (...) Tak i oto dziecię między czterema bracią współdziedzicami a odkażaną ma spuściznę, która będzie większą i poważniejszą niżeli ich dzielnice (...) trzeba staranie o niej zostawić opiekunom