Istota, funkcje i zadania organizacji pozarządowych aspekty prawne, funkcjonowanie organizacji pozarządowych w Unii Europejskiej i w Polsce

Transkrypt

1 Istota, funkcje i zadania organizacji pozarządowych aspekty prawne, funkcjonowanie organizacji pozarządowych w Unii Europejskiej i w Polsce Współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Rostkowo 2014.

2 NGOs Termin organizacja pozarządowa ( non-governmental organization) funkcjonuje w unijnym języku prawnym i występuje w wielu aktach prawnych instytucji Unii Europejskiej.

3 Przejawy społeczeństwa obywatelskiego samorząd terytorialny organizacje pozarządowe wybory i referenda wolontariat aktywne przywództwo aktywność polityczna aktywna działalność w różnych grupach społecznych wspieranie inicjatyw społecznych aktywny udział w akcjach społecznych (wiece, manifestacje, zbiórki publiczne) działanie dla dobra wspólnego

4 Organizacje pozarządowe Akty międzynarodowe Karta Narodów Zjednoczonych 1945 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 1948 Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych 1966 Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966 Konwencja o Prawach Dziecka 1989 Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności 1950 Europejska Karta Socjalna 1961 Deklaracja Podstawowych Praw i Wolności 1989 Deklaracja Praw Człowieka Amerykańska Deklaracja Praw Człowieka

5 Unia Europejska Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dn. 14 maja 1992 r. w sprawie roli organizacji pozarządowych we współpracy na rzecz rozwoju r. - Zielona Księga polityki Społecznej wyd. przez Komisję Europejską wykorzystanie organizacji pozarządowych przez instytucje unijne do realizacji europejskiej polityki społecznej r. Biała Księga Europejska Polityki społecznej kreowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego

6 Unia Europejska Sieci organizacji pozarządowych, jako samoorganizacja sektora pozarządowego na szczeblu europejskim. Pięć typów sieci NGOs z przedstawicielstwami w Brukseli: Organizacje działające w dziedzinie ochrony środowiska, koordynowane przez organizację parasolową Green G8 Organizacje o charakterze społecznym, koordynowane przez Platformę Społeczną (Platform of European Social NGOs); Organizacje działające w dziedzinie rozwoju, koordynowane przez Koiet Łącznikowy Organizacji Pozarządowych na rzecz Rozwoju (Liaison Committee of Development NGOs);

7 Unia Europejska 4. Organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka, regularnie spotykające się na posiedzeniach Grupy Kontaktowej ds.. Praw Człowieka (Human Rights contact group) organizowanych przez Amnesty International; 5. Stałe Forum Społeczeństwa Obywatelskiego (Permanent Civil Society Forum) Sieci organizacji są przedstawicielstwami ponadnarodowymi., powstałymi w ramach konkretnych obszarów dzialań. Pełnią rolę konsultacyjne, opiniotwórcze, reprezentacyjne i wykonawcze.

8 Organizacje pozarządowe W poprawnie zorganizowanym społeczeństwie można wyróżnić trzy obszary (sektory) działania ludzi i instytucji. Pierwszy z nich to obszar działalności publicznej, w którym się rządzi, podejmuje decyzje i administruje, zarówno na poziomie państwa czy gminy, jak i zwykłego urzędu, Drugi obszar to produkcja, handel i usługi, czyli biznes działalność prowadzona dla zysku. Trzeci obszar to działalność organizacji pozarządowych. Tu się działa dla innych, dla wszystkich i dla siebie, a zyskiem jest satysfakcja - trzeci sektor

9 Jakie są funkcje poszczególnych sektorów oraz ich wzajemne relacje? biznes kierujący się w swoim działaniu rachunkiem ekonomicznym (maksymalizacją zysku i minimalizacją nakładu) produkuje dobra i tworzy podstawy materialne społeczeństwa, sektor publiczny, działając w oparciu o przepisy prawa dba o właściwe funkcjonowanie państwa i jego struktur oraz różnego rodzaju instytucji.

10 Jakie są funkcje poszczególnych sektorów oraz ich wzajemne relacje? Trzeci sektor natomiast ma do spełnienia dwie ważne funkcje. Po pierwsze, stwarza możliwość twórczej i pożytecznej działalności na rzecz poszczególnych osób lub ogółu społeczeństwa. Po drugie, działalność ta może i powinna sprawiać, że ludzie będą czuli, że stanowią wspólnotę czy to jako naród, czy jako mieszkańcy gminy, czy też jako grupa sąsiadów.

11 Organizacje pozarządowe Czym nie jest III sektor? na pewno nie jest to zorganizowana przeciwwaga dla innych sektorów

12 Organizacje pozarządowe w Polsce Dopiero w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie6 w art. 3 ust. 2 wprowadzono expressis verbis legalną definicję organizacji pozarządowej.

13 Definicja W świetle przepisów tej ustawy organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na postawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia(...)

14 Definicja wskazuje na trzy przesłanki, które łącznie musi spełniać organizacja pozarządowa: 1. Organizacje pozarządowe nie mogą być jednostkami sektora finansów publicznych. 2. NGO nie mogą prowadzić działalności w celu osiągnięcia zysku. 3. NGO to osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów prawa

15 Organizacje pozarządowe W art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym wprowadzono w ramach Krajowego Rejestru Sądowego rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Do rejestru wpisuje się podmioty wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach.

16 Organizacje pozarządowe - KRS Na liście rejestru znajduję się następujące jednostki: stowarzyszenia i ich jednostki terenowe posiadające osobowość prawną (w tym OSP), związki stowarzyszeń, fundacje, kółka rolnicze, rolnicze zrzeszenia branżowe, związki rolników, kółek i organizacji rolniczych, związki rolniczych zrzeszeń branżowych, związki zawodowe rolników indywidualnych,

17 Organizacje pozarządowe - KRS cechy rzemieślnicze, izby rzemieślnicze, Związek Rzemiosła Polskiego, zrzeszenia handlu i usług, zrzeszenia transportu ogólnokrajowe reprezentacje zrzeszenia handlu i usług, ogólnokrajowe reprezentacje zrzeszeń transportu, inne organizacje przedsiębiorców, izby gospodarcze, w tym Krajowa Izba Gospodarcza, związki zawodowe, a także ich jednostki posiadające osobowość prawną, ogólnokrajowe związki międzybranżowe, ogólnokrajowe zrzeszenia międzybranżowe, związki pracodawców, federacje i konfederacje związków pracodawców, stowarzyszenia kultury fizycznej, związki sportowe, polskie związki sportowe, stowarzyszenia kultury fizycznej o zasięgu ogólnokrajowym,

18 Organizacje pozarządowe - KRS Organizacjami pozarządowymi mogą być również jednostki nieposiadające osobowości prawnej: stowarzyszenia zwykłe, uczelniane organizacje studenckie, koła gospodyń wiejskich.

19 Zadania organizacji pozarządowych o zaspokajanie potrzeb indywidualnych i społecznych o przyjęcie czynnej postawy obywatelskiej o propagowanie pluralizmu o tworzenie sektora realizacji zadań społecznych o tworzenie mechanizmów współudziału społecznego o duże poczucie niezależności i podmiotowości

20 DLACZEGO ORGANIZACJE POZARZĄDOWE SĄ WAŻNE? Dlatego, że bez nich nie ma normalnego społeczeństwa i demokracji. Stwarzają one ramy organizacyjne dla działań powodowanych odruchem serca (pozwalają nam czuć się ludźmi) oraz dla naszej aktywności obywatelskiej (pozwalają nam czuć się obywatelami). W sytuacji gdy udział w sprawowaniu władzy przez duże W jest fikcją, działalność w organizacjach pozarządowych pozwala członkom społeczeństwa spełniać ich funkcje obywatelskie, wpływać na zmianę rzeczywistości i sprawować kontrolę.

21 Dlaczego organizacje pozarządowe powinny wspierać lub zastępować państwo w zaspokajaniu potrzeb obywateli? Dlatego, że najlepiej znają lokalne potrzeby i działając poprzez miejscowych obywateli tworzą poczucie wspólnoty i tę wspólnotę realnie konstruują.

22 Znaczenie sektora non-profit jest to jeden z najdynamiczniej rosnących sektorów gospodarki; jest to sektor, który prawdopodobnie będzie nadal rosnąc i się profesjonalizować (przykłady państw bardziej rozwiniętych); jest to sektor, który angażuje w swoją działalność niemal co czwartego Polaka (milion osób pracuje jako wolontariusze, a 8 mln należy do tego rodzaju organizacji); sektor ten ma duży potencjał intelektualny (wyższe wykształcenie ma prawie 60% pracowników sektora nonprofit, to prawie 3 razy więcej niż w całej gospodarce).

23 ZALEŻNOŚĆ I NIEZALEŻNOŚĆ ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Niezależność lub zależność organizacji może wynikać z następujących kryteriów: źródło finansowania - skąd pochodzą pieniądze i jak wiele źródeł finansowania posiada organizacja? władza - jak organizacja jest zbudowana? demokratyczność organizacji; polityka; wpływ na rząd i rządu na organizację; rozmiar organizacji; poparcie rządowe, samorządowe; historia i kultura organizacji; klimat gospodarczy; klimat polityczny; (samo)określenie organizacji; członkowie; kontakty z przemysłem; popularność w społeczeństwie; poparcie/opozycja wobec przemysłu.