Energetyka niskoemisyjna na obszarach wiejskich szanse i wyzwania

Transkrypt

1 SPOŁECZNA RADA DS. ROZWOJU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Energetyka niskoemisyjna na obszarach wiejskich szanse i wyzwania Krzysztof Żmijewski prof. PW Sekretarz Generalny Społecznej Rady ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Biogazownie na obszarach wiejskich Ministerstwo Gospodarki Warszawa, r.

2 Standardy komfortu energetycznego Jednym z najsilniej różnicujących czynników dobrostanu jest poziom komfortu energetycznego, Polsce w miastach-metropoliach zbliża się do standardu europejskiego, Na obszarach wiejskich standard ten utrzymuje się niestety na poziomie postradzieckim. 2/23

3 Stopień urbanizacji MIASTA POWYŻEJ 20 tyś Wieś to: 40% ludności 90% powierzchni kraju 3/23

4 Sytuacja na wsi jest zła Świadczą o tym takie parametry jakościowe jak: poziom przerw w dostawie prądu dla odbiorcy wartość najwyższa w Unii Europejskiej, dwudziestokrotnie przekraczająca wynik niemiecki. Polski standard jest wyjątkowo mało wymagający; poziom napięć u odbiorców końcowych na wsi często spadający poniżej 180 V (europejski standard to 230 V); częste problemy z uzyskaniem mocy przyłączeniowej niezbędnej do prowadzenia działalności rolniczej; brak umów jakości dostawy (Service Level Agreement) zapewniających m.in. gwarancję niezawodności dostaw dla obiektów wrażliwych (wylęgarnie, kurniki, brojlernie, cielętniki, schładzarki, dojarki itp.); przekroczony dopuszczalny poziom zawartości wyższych harmonicznych (zaśmiecenie sieci). 4/23

5 SWOT wpływu dyrektywy Strengths Weaknesses Impuls do rozwoju energetyki prosumenckiej, ale nie dla MSP. Likwidacja przyszłych zakłóceń rynkowych (np. nawisu) dzięki mechanizmowi aukcji na taryfę. Opportunities Możliwość znacznego ulepszenia systemu dzięki niewielkim zmianom. Zniechęcenie do dywersyfikacji źródeł monokulturowość. Niebezpieczeństwo generowania awatarów inwestycyjnych (sprzedawaczy możliwości). Threats Niebezpieczeństwo zamrożenia systemu. Brak uprawnionych instalatorów. 5/23

6 Rozwój wsi a poprawa jakości zasilania Rozwój wsi, a szczególnie rozwój innowacyjności gospodarki wiejskiej wymaga znacznego poprawienia Znacznie jakości szybszym zasilania rozwiązaniem w energię elektryczną. jest uruchomienie Rozwiązaniem byłaby gruntowna modernizacja sieci Programu dystrybucyjnych, Rozwoju a wymiar Energetyki finansowy takiego Niskoemisyjnej programu wyniósłby na Obszarach min mld zł do 2020 r. i drugie tyle do 2030 r. Wiejskich. 6/23

7 Stan sieci wiejskiej W Polsce dystrybucja energii elektrycznej obarczona jest dość wysokim poziomem strat (8%-9% a lokalnie więcej). Na wiejską sieć Jakość elektroenergetyczną dostaw jest składa się około 498 tys. km linii średniego i niskiego istotnie gorsza od napięcia oraz 169 tys. stacji transformatorowych (2011r.). średniej europejskiej. Ich stopa dekapitalizacji technicznej przekracza 75%. 7/23

8 Modernizacja linii Ocenia się, że dla zahamowania procesu dekapitalizacji wiejskich sieci elektroenergetycznych należałoby modernizować przynajmniej A dla ich tyś. rozwoju km linii rocznie i ok. 4,5 tyś stacji. budować drugie tyle. 8/23

9 Modernizacja linii do 2020 r. Minimalny niezbędny poziom inwestycji, bez którego zmierzać będziemy do blackoutu, oszacować można odtworzenie następująco: Szacunek minimalnego zakresu modernizacji linii wiejskich 2012r. Element sieci Potrzeby odtworzeniowe tyś. zł/rok Potrzeby rozwojowe tyś. zł/rok Łącznie tyś. zł/rok Linie SN ,0% Linie nn Stacje słupowe 15(20)/0,4 kv tyś zł linie SN ,8% ,2% ,3% ,0% 2 mld zł/rok minimum! ,7% linie SN rozwój linie nn odtworzenie linie nn rozwój stacje słupowe 15(20) kv odtworzenie Razem stacje słupowe 15(20) kv rozwój Źródło: Opracowanie na podstawie - Sieć elektroenergetyczna na terenach wiejskich. Potrzeby rozwojowe i modernizacyjne; Energia elektryczna PTPiREE; Kwiecień /23

10 Rozwój Gospodarki Niskoemisyjnej na obszarach wiejskich Najlepszym z możliwych rozwiązań wydaje się rozwój rozproszonych źródeł energii na obszarach słabo zurbanizowanych. Naturalnym uogólnieniem tego trendu jest Rozwój Gospodarki Niskoemisyjnej, który na obszarach wiejskich powinien realizować się w trzech podstawowych nurtach: 1. Poprawy efektywności energetycznej. 2. Rozwoju rozproszonych, niskoemisyjnych źródeł energii w wersjach: a. Gminnych Centrów Energetyki Niskoemisyjnej; b. Prosumenckich Źródeł Energii. 3. Rozwoju Inteligentnych Sieci wraz z całym zapleczem usługowologistyczno operacyjnym na podstawowych poziomach napięć: a. niskim. b. średnim. Prawie wszystkie wyżej wymienione przedsięwzięcia (oprócz pkt-u 3b) traktowane są przez Komisję Europejską priorytetowo. 10/23

11 Trzeba wymazać granice zaborów Kolor oznacza poziom cywilizacyjny gminy Źródło: FDP Polska wieś Raport o stanie wsi - Potencjał obszarów wiejskich szansą rozwoju; FDP Polska wieś Raport o stanie wsi; Forum Debaty Publicznej; Kancelaria Prezydenta; Czerwiec /23

12 Potencjał rozwoju mikroinstalacji na wsi W Wlk. Niemczech: Polsce: Brytanii: ok. 2 mln gospodarstw rolnych ok. 4 mln domów jednorodzinnych Mogłoby Jest już być ponad ponad ok. 6 mln gospodarstw domowych w Polsce. 12 5oo ooo ooo Wykorzystując ten potencjał w skali, np. w 1/3 poprzez przeznaczenie dodatkowego wsparcia na nabycie instalacji przydomowych. i montaż mikroinstalacji o mocy 5 kw każda, uzyskamy w sumie moc zainstalowaną wynoszącą MW. 12/23

13 Ułatwienia i utrudnienia prawne W nowym projekcie ustawy OZE przesłanej do Sejmu osoby nie prowadzące działalności gospodarczej mogą być prosumentami (i nie muszą tej działalności uruchamiać); Niestety osoby prowadzące taką działalność (jakąkolwiek) są traktowane jak zwyczajni producenci i muszą przechodzić całą żmudną procedurę jak farmy wiatrowe lub PV; Nowa ustawa OZE zezwala na rozliczanie energii pomiędzy prosumentem a spółką obrotu bilansowo w okresach półrocznych tzn. wprowadza net-metering! 13/23

14 Ułatwienia i utrudnienia prawne W zakresie przyłączania mikroinstalacji do sieci zgodnie z nowym brzmieniem art. 7 ust. 8 pkt 3 lit. b ustawy Prawo energetyczne za przyłączenie mikroinstalacji do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej nie pobiera się opłaty. Przyłączenie do sieci odbywa się jedynie na podstawie zgłoszenia przyłączenia mikroinstalacji do wartości umownej mocy przyłączeniowej. Sprawą, niestety nieuregulowaną przez Ministerstwo Gospodarki i polski Rząd jest wsparcie dla mikro i małych źródeł kogeneracyjnych opartych o paliwa kopalne np. gazowe. 14/23

15 Spółdzielnie energetyczne Dodatkowym elementem proponowanym w rezultacie W Niemczech: naszej analizy jest możliwość tworzenia tzw. Jest już ponad Spółdzielni energetycznych Należy podkreślić bardzo dużą rolę samorządów Spółdzielni w zakresie energetycznych wsparcia rozwoju mikroinstalacji (Energiegenossenschaft) prosumenckich na etapie inwestycyjnym. 15/23

16 Mocne strony inteligentnych sieci Optymalizacja eksploatacji sieci wzrost bezpieczeństwa energetycznego oraz niezawodności jej pracy; Integracja źródeł rozproszonych zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii; Transformacja odbiorcy pasywnego w aktywnego (rozwój tzw. prosumentów) decentralizacja sektora energetycznego; Inteligencja jest Poprawa pracy podstawą sektora dystrybucyjnego efektywności monitorowanie awarii, ograniczenie kradzieży prądu; Skuteczne zarządzanie popytem na energię możliwość dwukierunkowej komunikacji oraz odpowiedzi strony popytowej na podaż. 16/23

17 Technologie dla energetyki wiejskiej Elektrownie fotowoltaiczne, Elektrownie wiatrowe, Instalacje mikro-kogeneracyjne, gazowe i biogazowe Pompy ciepła, Magazyny energii. 17/23

18 Inicjatywy oddolne nowe perspektywy W polskiej sytuacji głębokiej zapaści energetycznej obszarów wiejskich i słabo zurbanizowanych ogromną rolę może spełnić oddolna lokalna inicjatywa obywatelska budowy nowoczesnej To w ciągu gminnej kilku infrastruktury lat może energetycznej i obywatelskiej: zmienić oblicze polskiej Gminnych Centrów Energetyki Odnawialnej, Gminnych Mikrosieci, wsi. Gminnych Obywatelskich Inicjatyw Energetycznych choćby w kształcie spółdzielni energetycznych. 18/23

19 Rozwój mikrosieci na świecie MW Mikrosieci to techniczna forma ideii samopomocy prosumenckiej. 2Q11 4Q11 2Q12 4Q12 2Q13 4Q13 2Q14 Świat USA Źródło: Pike Research Microgrid Deployment Tracker 19/23

20 Rozwój mikroinstalacji w Polsce 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Energetyka prosumencka to docelowo istotna część rynku. 3,0% 10,5% 19,8% 27,8% 33,3% Ale nie jego całość! Sieć Prosumenci Taryfy C i G 109,8% 53,9% 36,3% 37,7% Źródło: Analiza własna 20/23

21 Rozwój wsi a finansowanie W latach Gminy wiejskie mogły korzystać z programu operacyjnego Infrastruktura i środowisko. Modernizacja energetyki Priorytety IX i X do 2013 r. to aż 3,1 mld - nie trafiły na wieś; warunkiem rozwoju wsi. W ROW do 2013 r. środki śladowe; W SOWA w 2013 r. środki praktycznie niedostępne 21/23

22 Wytyczne dla gmin - inwestycje w gospodarkę niskoemisyjną Na gminach spoczywa obowiązek planowania energetycznego wynikający z ustawy Prawo Energetyczne, którego realizacja nieść może za sobą takie korzyści jak: zapewnienie niezawodności i wysokiej jakości dostaw energii do odbiorcy, zaspokojenie potrzeb mieszkańców po najniższych kosztach przy wysokiej jakości świadczonych usług przesyłowych i dystrybucyjnych, rozwój gospodarczy regionu, racjonalne wykorzystania lokalnych zasobów energii oraz nadwyżek energii w systemie, rozwój innowacyjnych technologii itd. 22/23

23 Usuwanie barier dla energetyki rozproszonej Konieczne są działania administracyjne w celu dostarczenia We Francji: mechanizmów, zachęt i ram instytucjonalnych, finansowych i prawnych, by usunąć istniejące bariery utrudniające efektywne Budownictwo publiczne wytwarzanie energii. od 2019 r. Wzorcowym przykładem w zakresie działań powinien stać się sektor publiczny. To inwestycje będzie zero-energetyczne. w budynkach publicznych powinny być przestrzeniami pilotażowymi dla energetyki rozproszonej. 23/23

24 Dziękuję za uwagę Zapraszam na X Międzynarodową Konferencją NEUF Energetyka a gospodarka niskoemisyjna czyli co zrobić, żeby się opłacało Sala Pod Kopułą Ministerstwo Gospodarki Warszawa, 26 czerwca 2014 r. 24/23

25 Dziękuję za uwagę Krzysztof Żmijewski prof. PW Sekretarz Generalny Społecznej Rady ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej 25/23