Guzy wewnątrzkanałowe u dzieci
|
|
- Irena Stefańska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 CHILD NEUROLOGY NEUROLOGIA DZIECIĘCA Vol. 15/2006 Nr 30 PRACA ORYGINALNA/ORIGINAL ARTICLE Guzy wewnątrzkanałowe u dzieci Spinal cord tumors in children 1 Beata Kazek, 1 Ewa Jamroz, 2 Andrzej Klimczak, 2 Marek Mandera, 1 Elżbieta Marszał 1 Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego ŚAM w Katowicach Kierownik: prof. dr hab. n. med. E. Marszał 2 Oddz. Neurochirurgii Kliniki Chirurgii Dziecięcej ŚAM w Katowicach Ordynator: dr hab. n. med. M. Mandera Streszczenie Słowa kluczowe: guzy rdzenia, dzieci, wstępne objawy kliniczne, lokalizacja Abstract Key words: spinal cord tumors, children, initial symptoms, localisation Wstęp: Guzy wewnątrzkanałowe występują rzadko ich częstość ocenia się na 5 10% guzów ośrodkowego układu nerwowego. Ich objawy często są niespecyficzne i mogą sugerować wiele innych częstszych schorzeń. Cel: Celem pracy była analiza objawów klinicznych u chorych w wieku rozwojowym z guzem rdzenia kręgowego. Materiał: Materiał stanowiły historie choroby dzieci przyjętych do Kliniki Neurologii Wieku Rozwojowego i Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej Śląskiej Akademii Medycznej w okresie sześciu lat ( ) z guzami rdzenia. Analizowano średni czas jaki upłynął do postawienia diagnozy, wstępne objawy kliniczne, lokalizację guza. Wyniki: Badani byli w wieku od 14 mies. życia do 14 roku życia. Średni czas jaki upłynął od pierwszych objawów do postawienia diagnozy, wynosił 70 dni. Najczęściej zgłaszano bóle pleców, bóle promieniujące do kończyn, zaburzenia chodu. Większość guzów była zlokalizowana w odcinku piersiowym kręgosłupa. Wnioski: Dolegliwości bólowe kręgosłupa, zwłaszcza nieustępujące po leczeniu przeciwbólowym i zabiegach fizykoterapeutycznych, oraz narastające objawy neurologiczne wymagają zawsze diagnostyki neuroobrazowej. Chorzy ze zmianami w okolicy przykręgosłupowej sugerującymi wadę dysraficzną wymagają wykonania rezonansu magnetycznego (RM) oraz konsultacji neurochirurgicznej. Przy podejrzeniu zmian wewnątrzkanałowych badaniem z wyboru jest RM. Introduction:Tumor of the spinal cord are rare their incidence is estimated 5 10% of all central nervous sytem tumors. Their signs and symptoms are often non specific and can mimic more common condition. Objective: The aim of the study was an analysis of clinical symptoms in paediatric patients with spinal cord tumors. Material: Patients who were admitted at Department of Child Neurology and Division of Child Neurosurgery Medical University of Silesia over 6 year period ( ) with an spinal tumor were included. Their records were studied for variables such as for example duration of diagnostic process initial symptoms, level of tumors. Results: The age of patient was from 14 month to 14 years old. The median time to reach the diagnosis was 70 days. Most common initial symptoms were back pain, pain radiating to extremities, walking distubances. Most tumors were located in thoracic and cervical regions. Conclusion: In back pain mainly without recovery after pharmacotherapy or rehabilitation and with progressive neurological deficits neuroimaging procedures are needed. Patients with dysraphics signs schould be accurattely diagnosed by Magnetic Resonance Imaging; MRI and necessarily consulted by a neurosurgeon. In spinal cord tumors suspicion MRI is the most sensitive diagnostic technique. Częstość występowania guzów wewnątrzkanałowych u dzieci ocenia się na 0,4 2 na , tj 5 10% zmian rozrostowych ośrodkowego układu nerwowego [1, 2]. Pod względem lokalizacji w obrębie struktur wewnątrzkanałowych największą grupę guzów stanowią zmiany zewnątrztwardówkowe (34%), następnie wewnątrzrdzeniowe (30%) oraz wewnątrztwardówkowe zewnątrzrdzeniowe (25%) [2 4]. Spośród objawów guzów wewnątrzkanałowych na pierwszy plan wysuwają się niedowłady (54%), bóle Vol. 15/2006, Nr 30 pleców (30%) i kończyn (12%), zaburzenia mikcji (23%), kurcze mięśni (7%), zniekształcenia kręgosłupa (5%), zaburzenia czucia (4%), które współistnieją z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, zespołem wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, wodogłowiem, krwawieniem podpajęczynówkowym, skoliozą [3, 5 8]. Ze względu na lokalizację w poszczególnych odcinkach kręgosłupa najczęściej występują zmiany w okolicy piersiowej (26%) i szyjnej (19%), następnie 27
2 Beata Kazek, Ewa Jamroz, Andrzej Klimczak et al. piersiowo-lędźwiowej (12%), lędźwiowo-krzyżowej i krzyżowej (po 7%), szyjno-piersiowej (6%). Zmiany rozsiane występują w 2% przypadków. Zmiany wewnątrzrdzeniowe najczęściej lokalizują się w okolicy piersiowej (38%), szyjno piersiowej (27%), odcinku szyjnym (16%), w obrębie stożka (10%), na pograniczu rdzeń przedłużony-odcinek szyjny rdzenia (9%) [3]. Cel pracy Celem pracy była analiza objawów guzów wewnątrzkanałowych u pacjentów w wieku rozwojowym. Materiał W latach w Klinice Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego ŚAM i Oddz. Neurochirurgii Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach rozpoznanie guza wewnątrzkanałowego zostało postawione u 13 dzieci. Były one w wieku od 14 miesiąca do 14 roku życia, w tym 4 dziewczęta i 9 chłopców. Wyniki Wyniki przedstawiono w formie zestawień tabelarycznych i opisu wybranych pacjentów. W tabeli I zaprezentowano dane dotyczące objawów klinicznych, badania neurologicznego i wyniku badania MRI Tab. I. Guzy wewnątrzkanałowe prezentacja pacjentów. Tumor of the spinal cord patient report Pacjent / wiek / płeć 1 UA /14 2 DM / 15 mies./ Ż 3 SM / 6 Czas objawów Objawy kliniczne wstępne i kolejne 6 mies. Skolioza ThL, garb prawostronny, bóle okolicy LS promieniujące do lewego biodra, zaburzenia chodu, osłabienie siły mięśniowej kkg 14 dni Narastający niedowład lewostronny, parestezje, bóle kgl, niepokój 7 dni Ból barku, bóle kończyn, zaburzenia chodu, zaburzenia oddawania moczu i stolca Badanie neurologiczne Skolioza ThL, garb prawostronny, osłabienie siły mm dłoni oraz przywodzicieli kkd; o. kolanowe (++), skokowe (-) Niedowład kkl, parestezje kkl Niedowład wiotki kkd Lokalizacja zmiany MR rdzenia C Th wewnątrzrdzeniowo masa guza, której lita część rozciąga się od C3 Th2 MR rdzenia C Th wewnątrzrdzeniowo obszar patologiczny C3 Th4 z poszerzeniem kanału kręgowego i rdzenia na tym odcinku, zaciskaniem przestrzeni płynowych przedi zardzeniowych, zmiana nie wnika do otworów międzykręgowych MR rdzenia Th wewnątrzrdzeniowo Th 1 3 zmiana wypełniająca całą szerokość kanału kręgowego, niejednorodnie wzmacniająca się po podaniu kontrastu 4 TK / 14 mies./ Ż 2,5 mies. Drażliwość, ból klatki piersiowej po stronie prawej, ból odcinka Th, kręgosłupa, zaburzenia chodu Niedowład wiotki 4 kk MR rdzenia C Th wewnątrzrdzeniowo C7 Th 12 niejednorodna zmiana guzowata wypełniająca w całości kanał kręgowy; MR głowy wodogłowie wewnętrzne 5 JS / 9,5 / Ż 2 dni Nagłe, opasujące bóle odcinka piersiowego Śladowy niedowład wiotki kkd; wrodzona przetoka skórna okolicy Th MR rdzenia Th w obrębie kanału kręgowego zmiana guzowata o charakterze płynowo litym; część lita guza wpukla się i wypełnia kanał korzeniowy na wysokości Th7 8 po stronie lewej z odkształceniem trzonów kręgów Th 7 i 8 ku przodowi i na prawo, opisywana część lita guza nacieka lewą część łuku kręgowego Th 8 oraz w mniejszym stopniu Th 9 powodując jego znaczną deformację i zwiększenie objętości Th7 8; ponadto guz zniekształca tkanki przykręgosłupowe tylne oraz w stopniu niewielkim wpukla się w obręb klatki piersiowej 28 Neurologia Dziecięca
3 Guzy wewnątrzkanałowe u dzieci 6 CE / 3 / Ż 14 dni Bóle brzucha, potem kolana prawego, zaburzenia chodu 7 LD / 9 7 dni Objawy: silne bóle odc Th i L kręgosłupa, bóle opasujące klatkę piersiową, zaburzenia chodu 8 CŁ / 6,5 3 dni Zatoka skórna znamię barwnikowe S1 ból kkd, zaburzenia chodu 9 BA / 9 3 tyg Narastające dolegliwości bólowe okolicy lędźwiowej promieniujące do kkd 10 KM / SG / 2,5 12 PR / dni Bóle okolicy piersiowej kręgosłupa, zaburzenia chodu, zaburzenia mikcji i defekacji 17 mies. Zaburzenia chodu narastające od 13 mż zez zbieżny naprzemienny, (P>L), oczopląs poziomy (P>L) 2 mies. Zaburzenia czucia powierzchniowego, drętwienia kkd od poziomu pachwin, dyskretne osłabienie zgięcia grzbietowego stóp, dysfunkcja zwieracza pęcherza Niedowład wiotki kkd (P>L) Niedowład wiotki kkd Osłabienie siły mięśniowej kkd, wygórowane odruchy kolanowe, dodatnie objawy korzeniowe Parapareza kkd Parapareza kkd, zaburzenia mikcji i defekacji Monopareza kdp Parapareza kkd MR rdzenia Th L zewnątrzoponowo zewnątrzrdzeniowo guz kanału kręgowego, naciek na krąg L1, stożek końcowy, przemieszczenie aorty i nerki lewej MR rdzenia Th przykręgosłupowo na wysokości Th3-6 tu wnikający do kanału kręgowego (neuroblastoma susp) MR rdzenia LS zakotwiczenie rdzenia, L4 S2 ropień wewnątrzkanałowy L4 S2 MR rdzenia Th L przykręgosłupowo zmiana ekspansywna (PNET) penetrująca do Th 11 L 1 kanału kręgowego MR rdzenia Th guz zewnątrzrdzeniowy zewnątrzoponowy Th2 Th5, penetruje do otworu międzykręgowego po stronie lewej na poziomie Th3 Th4 MR głowa, rdzeń C w rdzeniu przedłużonym rozpycha się masa guza, 26 x 23 x 21 mm (most / linia otworu wielkiego) MR odcinka LS duży guz przykręgosłupowy po stronie lewej z wtórną penetracją do kanału kręgowego przez kanał korzeniowy L4 po lewej, powodując przemieszczenie na stronę prawą i kompresję struktur wewnątrzkanałowych 13 MT / 16 2 mies. Bóle okolicy LS z promieniowaniem do prawego pośladka, od kilku dni przed przyjęciem promieniowanie do kdl Objaw Lasequa (L>P), bez zaburzeń czucia i deficytów ruchowych MR odcinka LS kręgosłupa guz obejmujący kanał kręgowy i korzenie na poziomie L 1 L3, naciekającym krąg L 2 (z cechami złamania patologicznego kręgu L2) oraz przestrzeń zaotrzewnowa po stronie prawej Wykaz skrótów: Kdp kończyna dolna prawa, Kdl kończyna dolna lewa, Kkp kończyny prawe, Kkl kończyny lewe, Kkd kończyny dolne, Kkg kończyny górne, Kk kończyny, C odcinek szyjny rdzenia kręgowego, Th odcinek piersiowy rdzenia kręgowego, L odcinek lędźwiowy rdzenia kręgowego, S odcinek krzyżowy rdzenia kręgowego Vol. 15/2006, Nr 30 29
4 Beata Kazek, Ewa Jamroz, Andrzej Klimczak et al. W tabeli II zestawiono dane o lokalizacji guza dotyczące jego charakteru wewnątrz i zewnątrzrdzeniowego a także wysokości lokalizacji. Tab. II. Guzy wewnątrzkanałowe lokalizacja guza (A,B). Tumor of the spinal cord tumor localisation (A,B) A Lokalizacja guza Liczba pacjentów Wewnątrzrdzeniowe 5 / 13 Wewnątrztwardówkowe zewnątrzrdzeniowe 1 / 13 Zewnątrztwardówkowe 7 / 13 B Lokalizacja guza odcinek kręgosłupa Liczba pacjentów Szyjny 1 Szyjno-piersiowy 3 Piersiowy 4 Piersiowo-lędźwiowy 1 Lędźwiowy 3 Lędźwiowo-krzyżowy 1 W tabeli III przedstawiono wysokości lokalizacji guzów wewnątrzrdzeniowych Tab. III. Guzy wewnątrzrdzeniowe lokalizacja guza. Intramedullary tumors tumor localisation Lokalizacja guzów wewnątrzrdzeniowych Rdzeń przedłużony i szyjny 1 Szyjno-piersiowy 1 Piersiowy 3 Liczba pacjentów Czas od wystąpienia pierwszych objawów do postawienia rozpoznania 2 dni do 6 miesięcy (średnio 70 dni). Ponadto przedstawiono szczegółowy opis pięciu pacjentów z uwagi na duże znaczenie dydaktyzmu tych przypadków. Opis chorych: U.A. 14-letni chłopiec rozwijający się prawidłowo. Od 6 miesięcy przed przyjęciem u chłopca obserwowano narastającą prawostronną skoliozę odcinka Th L kręgosłupa z towarzyszącymi bólami okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa promieniującymi do lewego stawu biodrowego i pośladka. Chłopiec był pod opieką poradni ortopedycznej - rozpoznano skoliozę idiopatyczną, włączono fizykoterapię. Przy przyjęciu do Kliniki stwierdzono garb prawostronny, chód nieprawidłowy, utykający na kończynę dolną lewą, przykurcze zgięciowe w obrębie stawów międzypaliczkowych palca IV i V obu dłoni. W badaniu neurologicznym: osłabienie siły mięśniowej głównie w obrębie mięśni dłoni oraz przywodzicieli kończyn dolnych, wygórowane odruchy kolanowe, brak odruchów skokowych. W MR rdzenia stwierdzono obecność guza wewnątrzrdzeniowego, z częścią litą od C3 Th2 z towarzyszącą jamą hydro-syringomieliczną z licznymi przegrodami od poziomu otworu potylicznego wielkiego przez cały kręgosłup szyjny i piersiowy aż do stożka końcowego, bez rozprzestrzeniania się mas guza przez kanały korzeniowe. Dziecko zakwalifikowano do leczenia neurochirurgicznego wykonano laminotomię C3 Th1 z usunięciem guza. Obecnie pacjent bez deficytów neurologicznych. C.E. 3-letnia dziewczynka, dotychczas zdrowa, zaczęła zgłaszać dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej (bez wyraźnej lokalizacji) i w mniejszym stopniu bóle stawu kolanowego prawego. Dziecko hospitalizowano w szpitalu rejonowym, gdzie w czwartej dobie pobytu wystąpiła wysoka gorączka, rozpoznano zapalenie górnych dróg oddechowych. Obserwowano pogorszenie chodu w 11 dobie pacjentka przestała samodzielnie chodzić. Wysunięto podejrzenie neuroinfekcji nie udało się uzyskać płynu mózgowo-rdzeniowego. Po 14 dobach dziecko przekazano do Kliniki Neurologii Wieku Rozwojowego, w badaniu fizykalnym stwierdzono tkliwość palpacyjną jamy brzusznej i kończyny dolnej prawej, w badaniu neurologicznym niedowład wiotki kończyn dolnych z przewagą kończyny dolnej prawej, przy zachowanych, ale osłabionych (głównie po prawej) odruchach ścięgnistych, bez uchwytnych zaburzeń czucia. Badanie MR odcinka lędźwiowo- krzyżowego kręgosłupa wykazało naciek nowotworowy trzonu kręgu L1 z uciśnięciem stożka końcowego, wychodzący poza obręb kanału kręgowego, przemieszczający aortę i nerkę lewą. Dziecko przekazano do Oddz. Onkologii celem dalszego leczenia. C.L. 6,5-letni chłopiec, urodzony z zatoką skórną ze znamieniem barwnikowym na poziomie L1. W okresie niemowlęcym obserwowano okresowy wyciek treści ropnej z przetoki, pomimo to dziecka nie diagnozowano. Rozwój psychomotoryczny był prawidłowy. Od 5 dni przed przyjęciem do Kliniki Neurologii Wieku Rozwojowego utrzymywała się infekcja wirusowa gardła, w której trakcie zaobserwowano stopniowe pogarszanie sprawności kończyn dolnych, do której dołączyły silne bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej promieniujące do kończyn dolnych. Przy przyjęciu badaniem neurologicznym stwierdzono osłabienie 30 Neurologia Dziecięca
5 Guzy wewnątrzkanałowe u dzieci Ryc. 1 A i B. Wewnątrzkanałowa zewnątrzoponowa zmiana ekspansywna ze złamaniem patologicznym trzonu kręgu L2 (pacjent MT). Ekstradural tumor of spinal cord with pathological fracture of L2 vertebrae (patient MT) siły mięśniowej kończyn dolnych, odruchy kolanowe żywe, obecne objawy korzeniowe, zaznaczone objawy oponowe. W badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego pleocytoza 260/3, S 90, L 5, białko 137,2 mg/dl. W MR rdzenia LS zobrazowano grzbietową zatokę skórną, w obrębie kanału kręgowego w odcinku krzyżowym worek oponowy kończy się na wysokości S2, w odcinku lędźwiowym na wysokości L5 wewnątrzkanałowo widoczne patologiczne masy wzmacniające się po podaniu kontrastu; w obrębie tych mas widoczne uwięźnięte korzenie ogona końskiego; w masach tkankowych wewnątrzkanałowych zmiany, które odpowiadają naciekom zapalnym i zapalno-ropnym. W leczeniu Vol. 15/2006, Nr 30 Ryc. 2 A i B. Guz penetrujący do kanału kręgowego (pacjent MT). Tumor penetration to the spinal canal (patient MT) stosowano sterydoterapię i antybiotykoterapię. W kontrolnym MR odcinka LS (wykonanym w 15 dobie leczenia) uwidoczniono ewolucję nacieków zapalnych z tworzeniem ropnia wewnątrzkanałowego obraz może odpowiadać zakażonej torbieli skórzastej. W trakcie leczenia obserwowano stopniowe ustępowanie deficytów neurologicznych. Po ustąpienie stanu zapalnego u chłopca wykonano zabieg neurochirurgiczny wycięcia zatoki skórnej okolicy lędźwiowo-krzyżowej. Obecnie chłopiec bez deficytów w badaniu neurologicznym. L.D. 9-letnia dziewczynka z wywiadem rodzinnym obciążonym zaburzeniami chodu u rodzeństwa i w rodzinie ojca. Kroki rozwoju psychoruchowego na- 31
6 Beata Kazek, Ewa Jamroz, Andrzej Klimczak et al. bywała o czasie, natomiast obserwowano nawracające infekcje i opóźnienie rozwoju somatycznego. W badaniu przedmiotowym z odchyleń stwierdzano na skórze obecność kilku plam odbarwieniowych w pachwinie lewej, teleangiektazje na spojówkach i na skórze policzków. W 3 roku życia wystąpiły narastające zaburzenia chodu, około 5 roku życia pojawiły się ruchy mimowolne. W 8 roku u dziecka rozpoznano zespół ataksja teleangiektazja. W 9 roku dziecko zgłaszało silne bóle kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, do których dołączyły bóle opasujące klatkę piersiową, po trzech dniach objawy wyraźnie nasiliły się, obserwowano nasilenie zaburzeń chodu. W piątej dobie dolegliwości dziecko przyjęto do Kliniki Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego stwierdzono zespół móżdżkowy, niedowład piramidowy kończyn dolnych, obustronnie dodatni objaw Babińskiego, zaburzenia czucia poniżej Th3 oraz zaburzenia zwieracza pęcherza moczowego. W wykonanym (w 7 dobie nasilonych objawów) badaniu MR odcinka piersiowego rdzenia stwierdzono przykręgosłupowo po stronie prawej na wysokości Th3 Th6 zmianę guzowatą o wymiarach 3 x 5 x 3,5 cm o policyklicznych obrysach, wnikającą przez otwory międzykręgowe do kanału kręgowego. W kanale kręgowym zmiana widoczna była na wysokości dolnej krawędzi trzonu Th3 do dolnej krawędzi trzonu Th6, tylnoprawobocznie. W obrębie kanału kręgowego opisywany twór miał równe soczewkowate obrysy, powodując uciśnięcie rdzenia kręgowego i zaciśnięcie przestrzeni płynowej na tej wysokości oraz przemieszczenie rdzenia ku przodowi i na stronę lewą. Dziecko przekazano do Oddz. Neurochirurgii celem leczenia operacyjnego; dalsze losy pacjentki są nieznane. M.T. 16-letni chłopiec z nieobciążonym wywiadem rodzinnym i ciążowo-porodowym, dotychczas prawidłowo rozwijający się. Od dwu miesięcy bóle okolicy LS z promieniowaniem do prawego pośladka. Z powodu utrzymywania się objawów korzeniowych wykonano TK odcinka LS kręgosłupa, w której stwierdzono dyskopatię odcinka L4 L5 S1. Włączono farmakoterapię i fizykoterapię pomimo leczenia nie uzyskano poprawy, w związku z promieniowaniem bólu do kończyny dolnej lewej u chłopca wykonano badanie MR odcinka LS kręgosłupa stwierdzono guz zewnątrzrdzeniowy obejmujący kanał kręgowy i korzenie na poziomie L 1 L3, naciekającym krąg L 2 (z cechami złamania patologicznego kręgu L2) oraz przestrzeń zaotrzewnową po stronie prawej (ryc. 1 A i B). Na rycinach 2 A i B uwidoczniono przykręgosłupową zmianę ekspansywną wnikającą przez kanały korzeniowe do kanału kręgowego, ze znacznego stopnia kompresją struktur wewnątrzkanałowych. Badaniem neurologicznym stwierdzono dodatni objaw Lasequa (L>P), bez zaburzeń czucia i deficytów ruchowych. U pacjenta przeprowadzono laminektomię L1 L3 z usunięciem guza wewnątrzkanałowego, przebieg pooperacyjny był niepowikłany, ustąpiły podawane wcześniej bóle o charakterze korzeniowym. Pacjenta w 8 dobie po operacji uruchomiono, nie stwierdzono deficytów neurologicznych. Przekazano do dalszego leczenia do Oddziału Onkologii, Hematologii i Chemioterapii Dzieci. Omówienie Zróżnicowany czas od wystąpienia pierwszych objawów do postawienia rozpoznania wynika z niespecyficznych objawów. Objawy guza rdzenia zależą od lokalizacji, w przypadku zmian wrodzonych mogą one być słabo nasilone lub mieć charakter intermitujący, natomiast w przypadku zmian nabytych, w szczególności w okresie rozwojowym, zwykle ujawniają się w sposób nagły. Analizowani przez nas chorzy najczęściej zgłaszali dolegliwości bólowe grzbietu, bóle promieniujące do kończyn, zaburzenia chodu, obserwowano również inne objawy, w tym skoliozę, ból brzucha. Z przeglądu piśmiennictwa oraz przeprowadzonych przez autorów obserwacji wynika, iż najbardziej niepokojące jest narastanie deficytów neurologicznych. Również w przypadku przedłużających się dolegliwości bólowych kręgosłupa, zwłaszcza nie ustępujących po leczeniu przeciwbólowym i/ lub (lub nawracających) zabiegach fizykoterapeutycznych, konieczna jest diagnostyka obrazowa [1, 9 11]. Objawy u chorych ze zmianami wewnątrzrdzeniowymi i zewnątrzrdzeniowymi nie różnią się znamiennie [1, 10]. Wczesne postawienie rozpoznania poprawia rokowanie u chorych ze zmianami rozrostowymi wewnątrzkręgowymi daje możliwość szybkiego podjęcia leczenia, co wpływa na zmniejszenie uszkodzeń miejscowych o patologii odległej (w tym ryzyka wystąpienia wodogłowia wewnętrznego) [1, 8]. U chorych w wieku rozwojowym obserwuje się mechanizmy adaptacyjne i kompensacyjnie niespotykane u dorosłych, stąd symptomatologia guzów rdzenia jest mniej wyraźna. Dlatego niezwykle istotne w tej grupie są badania neuroobrazowe [11, 12]. MR rdzenia kręgowego jest najbardziej czułym i specyficznym badaniem, wykorzystywanym do diagnostyki zmian w obrębie kanału kręgowego, zwłaszcza w obrębie rdzenia [1, 11]. TK kanału kręgowego ma w tym przypadku ograniczone zastosowanie, czego potwierdzeniem jest opisywany przez nas chory (MT). Zwraca uwagę częstsze (blisko trzykrotnie) występowanie guzów rdzenia u płci męskiej, podobną relację odnotowaliśmy w grupie badanych przez nas chorych [12]. Skolioza jest jednym z częstszych objawów zmian rozrostowych w obrębie struktur kostnych kręgosłupa 27% guzów kręgosłupa ma taką manifestację. Po- 32 Neurologia Dziecięca
7 Guzy wewnątrzkanałowe u dzieci dobnie kręcz szyi jest ważnym objawem zmian rozrostowych w odcinku szyjnym kręgosłupa (18%) [9]. Rzadziej tak jak u omawianego chorego skolioza jest objawem zmiany rozrostowej wewnątrzkanałowej (pacjent UA) [5]. Powinna zwracać uwagę szczególnie lewostronna skolioza, która w przypadkach idiopatycznych występuje rzadko. Dzieci mają trudności z dokładną lokalizacją bólu, stąd w przypadku bólów brzucha o niejasnej etiologii należy u nich bacznie prowadzić obserwację kliniczną, w tym również stanu neurologicznego. Chorzy z zespołem ataksja teleangiektazja stanowią grupę zwiększonego ryzyka onkologicznego. Z uwagi na postępujący przebieg tego schorzenia badanie neurologiczne w przypadku zmian rozrostowych w obrębie OUN może być utrudnione. Wrodzona zatoka skórna kręgosłupa (zaburzenie rozwojowe o charakterze dysraficznym) wymaga wczesnego leczenia operacyjnego, w miarę możliwości przed wystąpieniem objawów neuroinfekcji. Opisany przez nas chory trafił do Kliniki z objawami zakażenia. W przypadku takim korzystniejsze jest odroczenie zabiegu do czasu jego ustąpienia. Wnioski 1. Dolegliwości bólowe kręgosłupa, zwłaszcza nieustępujące po leczeniu przeciwbólowym i zabiegach fizykoterapeutycznych, oraz narastające objawy neurologiczne wymagają zawsze diagnostyki neuroobrazowej (MR). 2. Chorzy ze zmianami w okolicy przykręgosłupowej sugerującymi wadę dysraficzną wymagają diagnostyki MR oraz konsultacji neurochirurgicznej. 3. Przy podejrzeniu zmian wewnątrzkanałowych badaniem z wyboru jest rezonans magnetyczny. Badania obrazowe wykonano w Pracowni Helimed SPSK nr 6 w Katowicach. Piśmiennictwo [1] Jellema K., Overbeeke J.J., Teepen et al.: Time to diagnosis of intraspinal tumors. Eur. J. Neurol., 2005:12, 621. [2] Rosemberg S., Fujiwara D.: Epidemiology of pediatric tumors of the nervous system according to the WHO 2000 classification: a report of 1,195 cases from a single institution. Childs Nerv. Syst., 2005:21, 940. [3] Albright A.L., Pollack I.F., Adelson P.D.: Principles and practice of pediatric neurosurgery. George Thieme Verlag, [4] Constantini S., Miller D.C., Allen J.C. et al.: Radical excision of intramedullary spinal cord tumors: surgical morbidity and log term follow up evaluation in 164 children and young adults. J. Neurosurg., 2000:93, 183. [5] Beer S., Menezes A.H.: Primary tumors of spine in children. Spine, 1997:22, 649. [6] Drozdowski W., Pogorzelski R.: Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego w przebiegu guza ogona końskiego. Neurol. Neurochir. Pol., 2004:38, 227. [7] Houten J.K., Weiner HL.: Pediatric intramedullary spinal cord tumors: special considerations. J. Neurooncol., 2000:47, 225. [8] Loch J.K., Lin Ch.K., Hwang Y.F. et al.: Primary spinal tumors in children. J. Clin. Nsci., 2005:12, 246. [9] Garg S., Dormans J.: Tumors and tumor like conditions of the spine in children. J. Am. Acad. Orthop. Surg., 2005:13, 372. [10] Boggan J.E., Hoff J.T., Mara W.M. et al.: Intraspinal tumors in children. West J. Med., 1980:133, 108. [11] Jeziorek A.: Adaptacja rdzenia kręgowego do rozległego wewnątrzkanałowego wrodzonego tłuszczaka. Neur. Dziec., 2003:23, 55. [12] Kumar R., Singh V.: Intramedullary mass lesion of the spinal cord in children of a developing milieu. Pediatr. Neurosurg., 2004:40, 16. Adres do korespondencji: Beata Kazek Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 6 ŚAM Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka i Matki Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego ul. Medyków Katowice beakazek@op.pl Vol. 15/2006, Nr 30 33
8 34 Neurologia Dziecięca
Wrodzone wady wewnątrzkanałowe
Wrodzone wady wewnątrzkanałowe Występują one w przebiegu wad tworzenia się tzw. struny grzbietowej ( rozwoju kręgosłupa i rdzenia). Określane są inaczej terminem dysrafii. Wady te przyjmują postać: rozszczepu
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoStabilizacja krótkoodcinkowa w leczeniu schorzeń i urazów kręgosłupa -w materiale własnym
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Adamski Ryszard, Tura Krzysztof 1 Stabilizacja krótkoodcinkowa w leczeniu schorzeń i urazów kręgosłupa -w materiale własnym Wstęp Streszczenie:
Bardziej szczegółowoAutor: Artur Balasa. Klinika Neurochirurgii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
ŁÓDŹ,06-09 WRZEŚNIA 2017 ROKU Tytuł : Dostęp boczny w leczeniu operacyjnym nawrotowej radikulopatii szyjnej u chorych po wcześniejszej discektomii z zespoleniem przednim. Opis dwóch przypadków. Autor:
Bardziej szczegółowowww.pandm.org ROZSZCZEP KRĘGOSŁUPA (Spina Biffida)
ROZSZCZEP KRĘGOSŁUPA (Spina Biffida) 1.To niedorozwój i zaburzenie łączenia punktów kostnienia trzonów i łuków kręgów prowadzące do powstania szczeliny. 2.Jest wynikiem braku czasowej koordynacji etapów
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta
Informacje dla pacjenta Anatomia kręgosłupa Aesculap Spine Anatomia kręgosłupa Kręgosłup człowieka jest bez wątpienia jedną z najważniejszych i najbardziej mobilnych części naszego ciała. Jest rusztowaniem
Bardziej szczegółowoEpidemiologia i klasyfikacja urazów rdzenia kręgowego
Epidemiologia i klasyfikacja urazów rdzenia kręgowego prof. Marek Harat Klinika Neurochirurgii 10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy Polska Szkoła Neurochirurgii 2017 Częstość występowania urazów
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoKręgozmyk. Typowy obraz kręgozmyku L5-S1. Czerwoną linią zaznaczona wielkość przesunięcia. Inne choroby mylone z kręgozmykiem:
Kręgozmyk Kręgozmyk (inaczej - spondylolisteza) jest to forma przewlekłej niestabilności kręgosłupa. Polega ona na przesunięciu (podwichnięciu) kręgów względem siebie (wyższy kręg ulega podwichnięciu do
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJĄCEJ SIĘ LUB POSIADAJĄCEJ POZWOLENIE NA BROŃ
Pieczęć zakładu opieki zdrowotnej albo pieczęć lekarza uprawnionego wykonującego indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską albo pieczęć grupowej praktyki lekarskiej,
Bardziej szczegółowoDyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010
Dyskopatia & co dalej? Henryk Dyczek 2010 Definicja - 1 Dyskopatia szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości przypadków jest to pierwszy z etapów choroby zwyrodnieniowej
Bardziej szczegółowoRodzaj działalności leczniczej oraz zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych
Rodzaj działalności leczniczej oraz zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych 1. Centrum Medyczne Magnetica prowadzi działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne świadczenia zdrowotne. 2. Zakres udzielanych
Bardziej szczegółowoRwę kulszową najczęściej wywołuje patologia krążka międzykręgowego, w większości przypadków dotyczy poziomu L4 lub L5.
Czy to na pewno rwa kulszowa? Jednym z najczęstszych powodów zgłaszania się pacjentów do terapeuty jest zespół bólowy kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym (L-S). Często pacjent ma zdiagnozowaną rwę
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4. Data badania WZÓR. dzień miesiąc rok. kierowania pojazdami KARTA BADANIA LEKARSKIEGO. uprawnienia do. kod pocztowy - Płeć 1) M/K
Dziennik Ustaw 7 Poz. 1938 Załącznik nr 4 WZÓR... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzień miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania. Data urodzenia. Płeć 1) Rok uzyskania uprawnienia do. kierowania pojazdami kod pocztowy.
(oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania Dzień Miesiąc Rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok Numer PESEL
Bardziej szczegółowoWalczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka
Walczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka Drodzy Rodzice! W ostatnich latach wyleczalność nowotworów u dzieci i młodzieży wzrosła aż do 70-80%, a w przypadku ostrej
Bardziej szczegółowoNiestabilność kręgosłupa
Niestabilność kręgosłupa Niestabilność kręgosłupa jest to nadmierna ruchomość kręgosłupa wykraczająca poza fizjologiczne zakresy ruchu, wywołująca dolegliwości bólowe lub objawy neurologiczne, również
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO. 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok. Płeć 1)
... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania rok miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok Płeć 1)
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO
WZÓR... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Data badania dzień miesiąc rok Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoUrologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa
Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie
Bardziej szczegółowoSymptomatologia kliniczna uszkodzeń kręgosłupa i struktur wewnątrzkanałowych w przebiegu chorób nowotworowych u dzieci
CHILD NEUROLOGY NEUROLOGIA DZIECIĘCA Vol. 15/2006 Nr 30 PRACA ORYGINALNA/ORIGINAL ARTICLE Symptomatologia kliniczna uszkodzeń kręgosłupa i struktur wewnątrzkanałowych w przebiegu chorób nowotworowych u
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO
... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzień Miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imiona i nazwisko Data urodzenia Płeć 1) dzień miesiąc
Bardziej szczegółowoGuzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
Bardziej szczegółowoZaopatrzenie ortopedyczne
Zaopatrzenie ortopedyczne ZAOPATRZENIE KOŃCZYNY GÓRNEJ Sprężynowa szyna odwodząca staw ramienny (szyna podpiera staw ramienny wraz z ramieniem i ręką) Wskazania W ostrych zespołach bólowych i urazach barku.
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO
.. Oznaczenie podmiotu przeprowadzającego badanie lekarskie KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Zgodnie art. 15f ust. 4 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r. poz. 576, z późn. zm.) wyniki
Bardziej szczegółowoLek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci
Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Bardziej szczegółowoZespoły bólowe kręgosłupa
Zespoły bólowe kręgosłupa W około 70-80% przypadków pierwszego spotkania pacjenta i lekarza nie daje ustalić się dokładnie przyczyny bólów kręgosłupa. Świadczy to o złożoności tego problemu. Mimo tego
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005 1 Z Kliniki Neurologii Akademii Medycznej w Białymstoku Neurology Clinic Medical University of Białystok
Bardziej szczegółowoTematy seminariów z Neurologii dla V roku Kierunku Lekarskiego realizowane w Klinice Neurochirurgii:
Tematyka zajęć i zaliczenie z Neurologii - plik pdf do pobrania Neurochirurgia Do zajęć seminaryjnych student jest zobowiązany przygotować wiedzę teoretyczną zgodnie ze słowami kluczowymi do danego tematu.
Bardziej szczegółowoul. Belgradzka 52, 02-795 Warszawa-Ursynów tel. kom. +48 794 207 077 www.fizjoport.pl
Coraz większa liczba pacjentów zgłasza się do fizjoterapeutów z problemami bólowymi w obrębie kręgosłupa. Często postawiona diagnoza dyskopatia, wywołuje niepokój o własne zdrowie i wątpliwości w jaki
Bardziej szczegółowoZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoGamma Knife bezinwazyjna alternatywa dla leczenia operacyjnego guzów wewnątrzczaszkowych oraz innych patologii mózgu
Gamma Knife bezinwazyjna alternatywa dla leczenia operacyjnego guzów wewnątrzczaszkowych oraz innych patologii mózgu Leszek Lombarski Klinika Neurochirurgii i Urazów Układu Nerwowego CMKP, Warszawa Stereotaksja
Bardziej szczegółowoznieczulenie zewnątrzoponowe znieczulenie podpajęczynówkowe połączone znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe blokady nerwów obwodowych i
Leki przeciwkrzepliwe a anestezja regionalna Anestezja regionalna znieczulenie zewnątrzoponowe znieczulenie podpajęczynówkowe połączone znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe blokady nerwów obwodowych
Bardziej szczegółowoEtiopatogeneza: Leczenie kręgozmyków z dużym ześlizgiem
Leczenie kręgozmyków z dużym ześlizgiem Physiotherapy & Medicine www.pandm.org Definicja: Kręgozmyk prawdziwy jest to wada chorobowa polegająca na ześlizgu kręgów w obrębie kręgoszczeliny na poziomie L5-
Bardziej szczegółowoTHE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS WITH PAIN IN LUMBOSACRAL SPINE AND AN ASSESSMENT OF THEIR ANALGESIC EFFECTIVENESS
NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE ZABIEGI FIZYKALNE U PACJENTÓW Z DOLEGLIWOŚCIAMI BÓLOWYMI ODCINKA L-S KRĘGOSŁUPA WRAZ Z OCENĄ ICH SKUTECZNOŚCI W DZIAŁANIU PRZECIWBÓLOWYM THE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS
Bardziej szczegółowoZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ PRACOWNIA RTG 1. Czaszka twarzoczaszka 70,00 2. Czaszka oczodoły 70,00 3. Czaszka zatoki 70,00 4. Czaszka żuchwa PA boczna 100,00 5. Czaszka PA i prawoboczne 100,00 6. Czaszka
Bardziej szczegółowoOcena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007
W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów
Bardziej szczegółowoZDJĘCIA KONWENCJONALNE. Rtg całego kręgosłupa (ap) 35,00. Rtg czaszki (ap+bok) 40,00. Rtg jamy brzusznej (ap) 40,00. Rtg klatki piersiowej (pa) 35,00
Obowiązuje od 02.01.2018 r. CENNIK USŁUG MEDYCZNYCH ZAKŁADU DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ I RADIOLOGII INTERWENCYJNEJ Lp. Nazwa usługi ZDJĘCIA KONWENCJONALNE Cena w PLN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Rtg całego kręgosłupa
Bardziej szczegółowoRopniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii
Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoAlgorytmy postępowania w przypadku stwierdzenia objawów wskazujących na potencjalną chorobę nowotworową
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Algorytmy postępowania w przypadku stwierdzenia objawów wskazujących na potencjalną chorobę nowotworową
Bardziej szczegółowoCENNIK USŁUG MEDYCZNYCH ZAKŁADU DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ I RADIOLOGII INTERWENCYJNEJ NA ROK 2017
Lp. CENNIK USŁUG MEDYCZNYCH ZAKŁADU DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ I RADIOLOGII INTERWENCYJNEJ NA ROK 2017 Nazwa usługi ZDJĘCIA KONWENCJONALNE Cena w PLN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.
Bardziej szczegółowoMETODYKA BADAŃ MR / ANATOMIA MR KRĘGOSŁUPA I KANAŁU KRĘGOWEGO
KURS Rezonans magnetyczny w neuroradiologii Wrocław 21-22.04.2017 METODYKA BADAŃ MR / ANATOMIA MR KRĘGOSŁUPA I KANAŁU KRĘGOWEGO Marek SĄSIADEK Zakład Radiologii Ogólnej i Zabiegowej i Neuroradiologii Katedra
Bardziej szczegółowoBADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE
BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE SZPICZAKA MNOGIEGO Bartosz Białczyk Ośrodek Diagnostyki, Terapii i Telemedycyny KSS im. Jana Pawła II Szpiczak mnogi multiple
Bardziej szczegółowoMEDYCZNE SZKOLENIA PODYPLOMOWE PAKT ul. Kopernika 8/ Katowice tel
WIELOSPECJALISTYCZNY KURS MEDYCYNY MANUALNEJ - Zintegrowane metody terapii manualnej w tym osteopatyczne i chiropraktyczne, techniki części miękkich (mięśniowo-powięziowe, terapia punktów spustowych),
Bardziej szczegółowoLECZENIE OPERACYJNE METODĄ SELEKTYWNEGO PRZECIĘCIA KORZENI CZUCIOWYCH
LECZENIE OPERACYJNE METODĄ SELEKTYWNEGO PRZECIĘCIA KORZENI CZUCIOWYCH Zabieg selektywnego przecięcia korzeni czuciowych jest bezpieczną i efektywną metodą zmniejszania spastyczności trwale i bez większych
Bardziej szczegółowoPOTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE
POTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A Klinika Neurologii Rozwojowej Gdański Uniwersytet Medyczny Ewa Pilarska Dystrofie mięśniowe to grupa przewlekłych
Bardziej szczegółowoSzpiczak mnogi możliwości leczenia chirurgicznego
Szpiczak mnogi możliwości leczenia chirurgicznego Adam Pala Oddział Schorzeń i Urazów Kręgosłupa Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej Piekary Śląskie MOŻLIWOŚCI TERAPEUTYCZNE W SZPICZAKU MNOGIM - radioterapia,
Bardziej szczegółowoDyskopatia szyjna, zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa- Zespół szyjny Cervical syndrome
Dyskopatia szyjna, zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa- Zespół szyjny Cervical syndrome Ortopedika oferuje kompleksowe leczenie schorzeń kręgosłupa szyjnego, od farmakoterapii i fizjoterapii,
Bardziej szczegółowoGuzy ośrodkowego układu nerwowego u dzieci trudności diagnostyczne
Guzy ośrodkowego układu nerwowego u dzieci trudności diagnostyczne Tumors of the central nervous system in children diagnostic difficulties Ewa Bień, Małgorzata Krawczyk, Anna Balcerska Klinika Pediatrii,
Bardziej szczegółowoZłamania kręgosłupa u dzieci i młodzieży
Projekt LT-PL-1R-042 Poprawa opieki zdrowotnej nad dziećmi w regionie przygranicznym Litwy i Polski (Interreg V-A Litwa-Polska) Złamania kręgosłupa u dzieci i młodzieży Prof. dr hab. med. Janusz Popko
Bardziej szczegółowo1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi
Płód w płodzie fetus in fetu. Hanna Moczulska 1, Maria Respondek-Liberska 2 1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi 2. Zakład
Bardziej szczegółowoKURS ROZWIJAJĄCY DLA TERAPEUTÓW Z I STOPNIEM KOMPETENCJI PROGRAM KURSU
KURS ROZWIJAJĄCY DLA TERAPEUTÓW Z I STOPNIEM KOMPETENCJI PROGRAM KURSU WERSJA 2014 Moduł I TMH w ortopedii Dysfunkcje i deformacje stóp dzieci i dorośli pierwotne wtórne zasady korekcji czynnej korekcja
Bardziej szczegółowoDr hab. med. Paweł Hrycaj
Dr hab. med. Paweł Hrycaj Chory z dolegliwościami reumatycznymi Zakład Reumatologii i Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Mała
Bardziej szczegółowoRola laparoskopowa adrenalektomii w leczeniu pacjentów z neuroblastomadoświadczenia
Rola laparoskopowa adrenalektomii w leczeniu pacjentów z neuroblastomadoświadczenia trzech ośrodków. Marcin Łosin 1, Wojciech Korlacki 2, Przemysław Mańkowski 3, Maciej Murawski 1, Andrzej Grabowski 2,
Bardziej szczegółowoKoślawość kolan (KK) płaskostopie( PP)
Koślawość kolan (KK), występuje wtedy gdy wewnętrzna powierzchnia kolan delikatnie się styka powodując oddalenie stóp ( kostek wewnętrznych) od siebie : 3-4 cm KK nieznaczna. 5-7 cm KK wyraźna, 7-więcej
Bardziej szczegółowoZłamania urazowe kręgosłupa
Złamania urazowe kręgosłupa Złamania kręgosłupa często prowadzą do porażeń czy niedowładów kończyn i wskutek tego dramatycznie mogą zmienić dalsze życie chorego. Skutkami tych neurologicznych uszkodzeń
Bardziej szczegółowoCENNIK USŁUG MEDYCZNYCH ZAKŁADU DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ I RADIOLOGII INTERWENCYJNEJ NA ROK 2017
Lp. CENNIK USŁUG MEDYCZNYCH ZAKŁADU DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ I RADIOLOGII INTERWENCYJNEJ NA ROK 2017 Nazwa usługi ZDJĘCIA KONWENCJONALNE Cena w PLN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJACEJ SIĘ O UPRAWNIENIA DO KIEROWANIA POJAZDAMI I KIEROWCÓW
Pieczęć zakładu opieki zdrowotnej, albo pieczęć lekarza uprawnionego wykonującego indywidualną praktykę lekarską KARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJACEJ SIĘ O UPRAWNIENIA DO KIEROWANIA POJAZDAMI I
Bardziej szczegółowoPrzykładowe badania PET/CT wykonane w ZMN SCO
Przykładowe badania PET/CT wykonane w ZMN SCO Pacjentka lat 47 ocena zmian w płucach w poszukiwaniu ogniska pierwotnego liczne zmiany meta w obu płucach, w układzie kostnym, wątrobie i węzłach chłonnych
Bardziej szczegółowo3. BADANIE OGÓLNE STANU ZDROWIA
... Pieczęć zakładu opieki zdrowotnej albo lekarza uprawnionego wykonującego indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską albo pieczęć grupowej praktyki lekarskiej
Bardziej szczegółowo1. Zakład Radiologii z Pracownią Tomografii Komputerowej
1. Zakład Radiologii z Pracownią Tomografii Komputerowej Lp. INDEKS NAZWA USŁUGI CENA 1 ZRTG-001 2 ZRTG-002 Komputerowa tomografia jamy brzusznej i miednicy bez kontrastu Komputerowa tomografia jamy brzusznej
Bardziej szczegółowoDiagnostyka elektrofizjologiczna neuropatii cukrzycowej
Diagnostyka elektrofizjologiczna neuropatii cukrzycowej Monika Ostrowska Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym i Pododdziałem Rehabilitacyjnym Szpital im. Jana Pawła II w Krakowie II Warszawskie Dni
Bardziej szczegółowoStabilizacja DERO w nowotworach kręgosłupa
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Paweł Baranowski 1 Stabilizacja DERO w nowotworach kręgosłupa Streszczenie: W przedstawionym artykule omawiana jest taktyka postępowania leczniczego
Bardziej szczegółowoUkład moczowy. Przypadki kliniczne
Układ moczowy Przypadki kliniczne 2015-2016 Przypadek 1 Case courtesy of Dr Frank Gaillard rid: 16699 Mężczyzna, 40 lat lewostronna kolka brzuszna Ból w okolicy lędźwiowej Pytanie 1 Podaj prawdopodobne
Bardziej szczegółowoRadioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym. Dr n. med. Katarzyna Pudełek
Radioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym Dr n. med. Katarzyna Pudełek Rola radioterapii w szpiczaku plazmocytowym Radykalna radioterapia szpiczaka odosobnionego kostnego i pozakostnego
Bardziej szczegółowo8. Omów dermatomy i mięśnie wskaźnikowe zaopatrywane przez korzenie nerwowe
ZAGADNIENIA NA ZINTEGROWANY EGZAMIN ZAWODOWY UMP 2018/2019 1. Omów budowę kompleksu barkowego. 2. Omów budowę stawu łokciowego. 3. Omów budowę stawu biodrowego. 4. Omów budowę stawu kolanowego. 5. Omów
Bardziej szczegółowoCennik Badań Obrazowych Zakład Diagnostyki Obrazowej z Pracownią PET-CT
Cennik Badań Obrazowych Zakład Diagnostyki Obrazowej z Pracownią PET-CT Mammografia Mammografia jednej piersi 50 Mammografia obu piersi 100 Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) Pozytonowa Tomografia Emisyjna
Bardziej szczegółowoŚWIADCZENIA TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ. Kod. Lp. ICD TK głowy bez środka kontrastującego 1. Personel:
ZALECENIA POLSKIEGO LEKARSKIEGO TOWARZYSTWA RADIOLOGICZNEGO DOTYCZĄCE MIMINAMLNYCH WYMAGAŃ DLA PRACOWNI TOMOGRAFII KOMUPTEROWEJ (TK) I REZONANSU MAGNETYCZNEGO (MR) DO WYKONYWANIA POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW BADAŃ
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji Czym jest dyskopatia? Jest to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości
Bardziej szczegółowoniedostatecznego rozwój części kręgu (półkręg, kręg klinowy, kręg motyli) nieprawidłowego zrostu między kręgami (płytka lub blok kręgowy)
Kifozy wrodzone Błędy w rozwoju kręgosłupa w okresie wewnątrzmacicznym prowadzą do powstawania wad wrodzonych kręgosłupa. Istnienie wady w obrębie kręgosłupa nie jest równoznaczne z powstaniem deformacji
Bardziej szczegółowoZmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (spondyloartroza)
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (spondyloartroza) Przyczyny i istota patologii Choroba polega na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek tworzących funkcjonalne połączenie kręgów - czyli krążka wraz
Bardziej szczegółowoPytanie 3 W powyższym przypadku jeśli kielichy byłyby poszerzone przy miedniczce normalnej wielkości jakie byłoby najbardziej prawdopodobne
Pytanie 3 W powyższym przypadku jeśli kielichy byłyby poszerzone przy miedniczce normalnej wielkości jakie byłoby najbardziej prawdopodobne rozpoznanie? Wrodzone wodokielisze (megacalycosis) Pytanie 4
Bardziej szczegółowoProgram praktyk zawodowych dla kierunku: Fizjoterapia ( studia stacjonarne i niestacjonarne)
Wyższa Szkoła Mazowiecka w Warszawie Wydział Nauk Medycznych Program praktyk zawodowych dla kierunku: Fizjoterapia ( studia stacjonarne i niestacjonarne) Student studiów pierwszego stopnia (licencjat)
Bardziej szczegółowoZebrała i opracowała Maria Sałamacha
BÓLE BRZUCHA Zebrała i opracowała Maria Sałamacha Ból brzucha u dzieci ma zwykle charakter czynnościowy, co oznacza, że szczegółowe badania i analizy laboratoryjne nie wykazują żadnych odchyleń, jednak
Bardziej szczegółowo10. DIAGNOSTYKA OBRAZOWA RADIOLOGIA
10. DIAGNOSTYKA OBRAZOWA 10.1. RADIOLOGIA 1 87.094 RTG nosogardzieli bez kontrastu (1 projekcja) 25,00 zw 25,00 2 87.164 Rtg zatok nosa (1 projekcja) 25,00 zw 25,00 3 87.165 Rtg nosa (1 projekcja) 25,00
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoDaniel Zarzycki, Bogusław Bakalarek, Barbara Jasiewicz 1. Wyniki leczenia operacyjnego kręgozmyków z zastosowaniem stabilizacji transpedikularnej
SYSTEM DERO: ROZWÓJ TECHNIK OPERACYJNEGO LECZENIA KRĘGOSŁUPA Daniel Zarzycki, Bogusław Bakalarek, Barbara Jasiewicz 1 Wyniki leczenia operacyjnego kręgozmyków z zastosowaniem stabilizacji transpedikularnej
Bardziej szczegółowoProgram nauczania neurochirurgii na Wydziale Lekarskim PAM.
Program nauczania neurochirurgii na Wydziale Lekarskim PAM. Zajęcia z neurochirurgii odbywają się na VI roku studiów na Wydziale Lekarskim PAM. Program i obejmuje 18 godzin w tym 10 godzin ćwiczeń i 8
Bardziej szczegółowoPrzemysław Kotyla. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Ślaski Uniwersytet Medyczny Katowice
Przemysław Kotyla Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Ślaski Uniwersytet Medyczny Katowice Opis problemu 32-letni pacjent z rozpoznanym młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów i rozpoznanym
Bardziej szczegółowoŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zakład Rehabilitacji
ŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zakład Rehabilitacji Kierownik: dr n. med. Anna Opuchlik Opracowanie: mgr Piotr Siwoń ZESTAW ĆWICZEŃ DLA PACJENTÓW KLINIKI ONKOLOGII KLINICZNEJ DZIAŁU CHEMIOTERAPII Z poniższego
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowowww.spine.org.pl Ograniczenie dostępności w leczeniu operacyjnym schorzeo kręgosłupa
www.spine.org.pl Ograniczenie dostępności w leczeniu operacyjnym schorzeo kręgosłupa Dr hab. n. med. Wojciech Kloc, prof. UWM Prezydent Polskiego Towarzystwa Chirurgów Kręgosłupa Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoBrodawczaki splotu naczyniówkowego u dzieci
Brodawczaki splotu naczyniówkowego u dzieci Choroid plexus papilloma in children Krzysztof Jarmusz, Zdzis³aw Huber, Pawe³ Ma³asiak, Katarzyna Nowakowska, Krzysztof Strzy ewski z Katedry i Kliniki Chirurgii,
Bardziej szczegółowoCZY ZAWSZE POTRAFIMY ZAPEWNIĆ CHORYM SKUTECZNE POSTĘPOWANIE PRZECIWBÓLOWE. Wojciech Leppert
CZY ZAWSZE POTRAFIMY ZAPEWNIĆ CHORYM SKUTECZNE POSTĘPOWANIE PRZECIWBÓLOWE Wojciech Leppert Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu IV ZJAZD POLSKIEGO
Bardziej szczegółowoBADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU
442 Część II. Neurologia kliniczna BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU Badania neuroobrazowe Badanie tomografii komputerowej głowy Zasadniczym rozróżnieniem wydaje
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Propedeutyka onkologii Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy
Załącznik nr 13 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE DYSTONII OGNISKOWYCH I POŁOWICZEGO KURCZU TWARZY ICD-10 G24.3 - kręcz karku G24.5 - kurcz
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoCENNIK PROCEDUR MEDYCZNYCH WYKONYWANYCH W PRACOWNI ULTRASONOGRAFII ŚWIĘTOKRZYSKIEGO CENTRUM ONKOLOGII W KIELCACH NA 2019 ROK
1 USG tarczycy 60,00 2 USG piersi 90,00 3 USG worka mosznowego 70,00 4 USG dołów pachowych, nad i podobojczykowych 60,00 5 USG jam opłucnych i worka osierdziowego 60,00 6 USG blizn pooperacyjnych 60,00
Bardziej szczegółowoZŁOŚLIWE GUZY KOŚCI ZGK Złośliwe guzy kości rozwijają się ze zmienionych nowotworowo pierwotnych komórek kości oraz komórek pochodzących z innych tkanek i narządów. Do rozwoju przerzutów nowotworowych
Bardziej szczegółowowww.pandm.org Testy napięciowe nerwów : -sprawdzamy czy uzyskana reakcja jest podobna do objawów opisywanych przez pacjenta NERW POŚRODKOWY
NEUROMOBILIZACJA Metoda Butlera Cechy : - bada oraz likwiduje zaburzenia przesuwalności tk.nerwowej w stosunku do innych tkanek - jest to metoda leczenia zaburzeń poślizgowych struktur uk.nerwowego - stosowanie
Bardziej szczegółowoBóle kręgosłupa kiedy neurolog, a kiedy ortopeda? Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Bóle kręgosłupa kiedy neurolog, a kiedy ortopeda? Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Problem medyczny i społeczny Global Burden of Disease Study (Lancet 2013 ) Lancet
Bardziej szczegółowoZabiegi kręgarskie. Wpisany przez Administrator sobota, 08 sierpnia :20 - Zmieniony piątek, 20 lipca :49
Naprowadzanie - przesuniętych i blokujących się wzajemnie kręgów za pomocą rąk na ich właściwe miejsce jest wielką sztuką wymagającą intuicji, nadzwyczajnej wrażliwości i czułości palców w połączeniu z
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Rehabilitacja w chirurgii zagadnienia ogólne... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej, Maciej Mraz
Spis treści 1. Rehabilitacja w chirurgii zagadnienia ogólne... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej, Maciej Mraz 1.1. Wstęp.... 13 Marek Woźniewski, Jerzy Kołodziej 1.2. Znaczenie rehabilitacji w chirurgii...
Bardziej szczegółowoMichał Dwornik 1, Aleksandra Marek 2, Aleksander Kłosiewicz 2, Katarzyna Wasiak 1, Maria Kłoda 1,3, Anna Koseska 4, Bartosz Kaczyński 5
Michał Dwornik 1, Aleksandra Marek 2, Aleksander Kłosiewicz 2, Katarzyna Wasiak 1, Maria Kłoda 1,3, Anna Koseska 4, Bartosz Kaczyński 5 Ocena zmian napięcia mięśniowego po zabiegach trakcji manualnej u
Bardziej szczegółowo