(13) B1. (54) Styk do łączenia przewodów elektrycznych i sposób łączenia przewodów elektrycznych (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1

Transkrypt

1 R ZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) Int.Cl7: H 01 R 4/62 H 01 R 11/00 H 01 R 4/18 (54) Styk do łączenia przewodów elektrycznych i sposób łączenia przewodów elektrycznych (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 18/97 (73) Uprawniony z patentu: Kryłowicz Adam, Zamość, PL Ratajewicz Zbigniew, Lublin, PL Saneluta Czesław, Lublin, PL Usidus Janusz, Zamość, PL Wawrzyk Czesław, Międzyrzec Podlaski, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 08/00 (72) Twórcy wynalazku: Adam Kryłowicz, Zamość, PL Zbigniew Ratajewicz, Lublin, PL Czesław Saneluta, Lublin, PL Janusz Usidus, Zamość, PL Czesław Wawrzyk, Międzyrzec Podlaski, PL PL B1 (5 7 ) 1 Styk do łączenia przewodów elektrycznych, wykonany z glinu lub jego stopów, znam ienny tym, że ma co najmniej jedną pow ierzchnię stykow ą składającą się z podłoża (2) z glinu lub jego stopów, zw anego dalej podłożem aluminiowym i z kilku, a co najmniej z warstw (3,4 ) dwóch metali o łącznej grubości µm, to jest z warstwy podkładowej (3) o grubości 0,1-5 nm metalu o dobrej przyczepności do podłoża alum iniowego znajdującej się bezpośrednio na oczyszczonym, bez tlenków, podłożu aluminiowym, i z warstw y zewnętrznej (4) m etalu o rezystancji zestykow ej pom iędzy tą warstw ą a podobną w arstw ą drugiego styku, tworzących zestyk co najmniej dwukrotnie m niejszej od rezystancji zestykowej pom iędzy dw om a stykam i alum iniow ym i samorzutnie utlenionym i o takim sam ym kształcie i rozmiarach jak styki pow yższe i/lub odpornego na korozję. 3. Sposób łączenia przew odów elektrycznych alum iniow ych lub stalow o-alum iniow ych ze sobą a także przewodu alum iniow ego lub stalow o-alum iniow ego z alum iniowym przewodem szynow ym przez zaprasowanie części zaprasowywanej styku lub styków na przewodzie lub łączonych przewodach i przez docisk styków do siebie albo styku do przewodu szynow ego, zn am ien n y tym, że przy łączeniu dwóch przewodów aluminiowych stosuje się styki, z których każdy posiada co najmniej jedną powierzchnię stykow ą, zbudowaną z podłoża z glinu lub jego stopów, zw anego dalej podłożem alum iniowym, oraz co najmniej z warstw dw óch m etali, z których warstwa podkładowa, dobrze przyczepna do podłoża nałożona jest bezpośrednio na oczyszczone, bez tlenków, metaliczne podłoże alum iniow e, a warstwa zewnętrzna w ykonana jest z metalu o rezystancji zestykowej pom iędzy tą warstwą, a podobną w arstw ą drugiego styku, tworzących zestyk, co najmniej dwukrotnie mniejszej o d... Fig. 1a Fig. 1b

2 Styk do łączenia przewodów elektrycznych i sposób łączenia przewodów elektrycznych Zastrzeżenia patentowe 1. Styk do łączenia przewodów elektrycznych, wykonany z glinu lub jego stopów, znamienny tym, że ma co najmniej jedną powierzchnię stykową składającą się z podłoża (2) z glinu lub jego stopów, zwanego dalej podłożem aluminiowym i z kilku, a co najmniej z warstw (3,4) dwóch metali o łącznej grubości ( µm, to jest z warstwy podkładowej (3) o grubości 0,1-5 µm metalu o dobrej przyczepności do podłoża aluminiowego znajdującej się bezpośrednio na oczyszczonym, bez tlenków, podłożu aluminiowym, i z warstwy zewnętrznej (4) metalu o rezystancji zestykowej pomiędzy tą warstwą a podobną warstwą drugiego styku, tworzących zestyk co najmniej dwukrotnie mniejszej od rezystancji zestykowej pomiędzy dwoma stykami aluminiowymi samorzutnie utlenionymi o takim samym kształcie i rozmiarach jak styki powyższe i/lub odpornego na korozję. 2. Styk według zastrz. 1, znamienny tym, że warstwa podkładowa (3) wykonana jest z cynku lub niklu warstwa zewnętrzna (4) z miedzi drobno krystalicznej i grubo krystalicznej. 3. Sposób łączenia przewodów elektrycznych aluminiowych lub stalowo-aluminiowych ze sobą a także przewodu aluminiowego lub stalowo-aluminiowego z aluminiowym przewodem szynowym przez zaprasowanie części zaprasowywanej styku lub styków na przewodzie lub łączonych przewodach i przez docisk styków do siebie albo styku do przewodu szynowego, znamienny tym, że przy łączeniu dwóch przewodów aluminiowych stosuje się styki, z których każdy posiada co najmniej jedną powierzchnię stykową, zbudowaną z podłoża z glinu lub jego stopów, zwanego dalej podłożem aluminiowym, oraz co najmniej z warstw dwóch metali, z których warstwa podkładowa, dobrze przyczepna do podłoża nałożona jest bezpośrednio na oczyszczone, bez tlenków, metaliczne podłoże aluminiowe, a warstwa zewnętrzna wykonana jest z metalu o rezystancji zestykowej pomiędzy tą warstwą, a podobną warstwą drugiego styku, tworzących zestyk, co najmniej dwukrotnie mniejszej od rezystancji zestykowej pomiędzy dwoma stykami aluminiowymi, samorzutnie utlenionymi, o takim samym kształcie i rozmiarach jak styki powyższe i/lub odpornego na korozję, natomiast przy łączeniu przewodu do szyny aluminiowej powierzchnię stykową na szynie pokrywa się warstwami metali w kolejności analogicznej do powierzchni styku, przy czym powierzchnię otworu aluminiowej części zaprasowywanej styku lub styków i powierzchnię końca przewodu lub końców przewodów aluminiowych lub stalowo-aluminiowych na długości zaprasowywanej oczyszcza się chemicznie z warstwy tlenkowej jednocześnie nakładając warstwę metalu dobrze przyczepnego do metalicznego podłoża aluminiowego, korzystnie o grubości 0,1-5 µm, a powierzchnie pokryte tym metalem zabezpiecza się a następnie łączy się styk z przewodem lub styki z przewodami w znany sposób. 4. Sposób łączenia przewodów elektrycznych, to jest przewodu aluminiowego lub stalowo-aluminiowego z przewodem z miedzi lub ze stopu miedzi, w tym z szyną lub zaciskiem urządzenia elektrycznego przez zaprasowanie części zaprasowywanej styku na przewodzie aluminiowym i przez docisk styków do siebie albo styku do przewodu szynowego lub do zacisku urządzenia elektrycznego, znamienny tym, że stosuje się styk posiadający co najmniej jedną powierzchnię stykową zbudowaną z podłoża z glinu lub jego stopów, zwanego dalej podłożem aluminiowym, oraz co najmniej z warstw dwóch metali, z których warstwa podkładowa, dobrze przyczepna do podłoża nałożona jest bezpośrednio na oczyszczone, bez tlenków, metaliczne podłoże aluminiowe, a warstwa zewnętrzna wykonana jest z miedzi, przy czym powierzchnię otworu aluminiowej części zaprasowywanej styku lub styków i powierzchnię końca przewodu aluminiowego lub stalowo-aluminiowego na długości zaprasowywanej oczyszcza się chemicznie z warstwy tlenkowej jednocześnie nakładając warstwę metalu dobrze przyczepnego do metalicznego podłoża aluminiowego, korzystnie o grubości 0,1-5 µm, a powierzchnie pokryte tym

3 metalem zabezpiecza się a następnie łączy się styk z przewodem z miedzi lub ze stopu miedzi, w tym z szyną lub zaciskiem aparatu elektrycznego, w znany sposób. * * * Przedmiotem wynalazku jest styk do łączenia przewodów elektrycznych, z których przynajmniej jeden jest przewodem aluminiowym lub stalowo-aluminiowym, a zwłaszcza końcówka kablowa, złączka zaprasowywana, zacisk lub uchwyt odciągowy. Przedmiotem wynalazku jest ponadto sposób łączenia przewodów elektrycznych, z których jeden lub wszystkie są przewodami aluminiowymi lub stalowo - aluminiowymi. Łączenie przewodów elektrycznych poprzez styki znane jest między innymi z książki J. Maksymiuka pt.: Aparaty elektryczne. Podstawy doboru i eksploatacji, WNT Warszawa 1977, oraz z książki Poradnik montera elektryka (praca zbiorowa), WNT Warszawa 1990, strony Znane są z katalogu osprzętu dla elektroenergetycznych linii i stacji Zakładów Sprzętu Sieciowego i Elektroinstalacyjnego,,POLAM KOSTUCHNA, w Katowicach - Kostuchnie a także z katalogu Gustava Klauke GmbH & Co aufdem Knapp 46 P.O. Box D Remscheid 1 styki aluminiowe i styki dwuczęściowe wykonane z aluminium i miedzi, a zwłaszcza końcówki kablowe, złączki zaprasowywane, zaciski i uchwyty odciągowe zaprasowywane. Znany jest także z opisu patentowego PL B1 zacisk sieciowy przeznaczony do łączenia przewodów aluminiowych i miedzianych z aparaturą elektroenergetyczną silnoprądową, który ma otwór na platerowaną tulejkę. Platerowana tulejka od strony zewnętrznej wykonana jest z miedzi, a od strony wewnętrznej z aluminium. Istota połączenia przewodów poprzez styki polega na zamontowaniu specjalnie skonstruowanych styków lub styku na obu przewodach tak, że styk pojedynczy posiada powierzchnie styczności z obu łączonymi przewodami albo dwa styki zamontowane na końcach dwóch łączonych przewodów posiadają odpowiednie powierzchnie styczności z tymi przewodami oraz powierzchnię styczności ze sobą. Zestyki, to jest połączenia dwóch styków, stanowią zwykle najbardziej obciążone cieplnie elementy torów prądowych. Wprowadzenie zestyku do toru prądowego powoduje wzrost rezystancji toru o rezystancję zestykową. Dotychczas do łączenia przewodów aluminiowych stosowane są styki o powierzchni stykowej aluminiowej, która ma tę niedogodność, iż samorzutnie zwiększa się w czasie rezystancja zestykowa pomiędzy stykami. Z dużą rezystancją zestykową wiążą się straty energii elektrycznej, wydzielanie ciepła i wzrost awaryjności tego typu połączeń. Przy łączeniu przewodnika aluminiowego z przewodnikiem miedzianym stosuje się zwykle albo przewodnik aluminiowy platerowany warstwą miedzi albo styk dwuczęściowy z miedzi i aluminium połączonych na przykład metodą wybuchową albo też przekładkę bimetaliczną aluminiowomiedzianą. We wszystkich tych połączeniach występuje dość duża rezystancja zestykowa, zwłaszcza styków aluminiowych samorzutnie utlenionych. W pierwszym wypadku, przy zastosowaniu warstwy platerowanej, dodatkową niedogodnością jest trudność w uzyskaniu całkowitego pokrycia powierzchni sąsiadującej bezpośrednio z powierzchnią stykową, na przykład otworów, co może powodować korozję aluminium pod warstwą miedzi. Przy stosowaniu styków dwuczęściowych rezystancja zestykowa będąca sumą rezystancji pomiędzy elementami aluminiowymi oraz aluminiowymi i miedzianymi jest również wysoka, a ponadto koszt wytwarzania takich styków jest znaczny. Podobnie stosowanie przekładki bimetalicznej nie eliminuje styku pomiędzy dwoma powierzchniami aluminiowymi a wprowadza dodatkowo rezystancję przejścia pomiędzy warstwami aluminium i miedzi w przekładce. Doświadczenie wykazało, że rezystancja zestykowa końcówek kablowych, służących do połączenia przewodów o przekroju 70 mm2, wykonanych z różnych materiałów, dociśniętych śrubą momentem znamionowym 44 Nm - są różne i dla zestyku końcówek miedzianych rezystancja zestykowa wynosi 0,7 x 10, dla - zestyku 5 końcówek aluminiowych Ω rezystancja zestykowa wynosi 6,2 x 10-5 Ω, a dla zestyku końcówki aluminiowej połączonej z końcówką miedzianą poprzez przekładkę bimetaliczną wynosi 10 x 10-5Ω. Podobnie wysoką rezystancję

4 zestykową wykazuje zestyk końcówki aluminiowej z przewodem aluminiowym lub stalowo - aluminiowym w miejscu zaprasowania, pomimo mechanicznego oczyszczania aluminiowej powierzchni otworu części zaprasowywanej końcówki i aluminiowej powierzchni końca przewodu na długości zaprasowywanej, przed zaprasowaniem - jak podaje obecnie zalecany sposób takiego łączenia. Wynalazek rozwiązuje zagadnienie opracowania konstrukcji styku do łączenia przewodów elektrycznych, z których przynajmniej jeden jest przewodem aluminiowym lub stalowo - aluminiowym, charakteryzującego się rezystancją zestykową dwóch takich styków, tworzących zestyk, co najmniej dwukrotnie zmniejszoną w porównaniu z rezystancją zestykową zestyku zbudowanego ze styków istniejących, mających co najmniej jeden element łączeniowy wykonany z aluminium - co powoduje zmniejszenie wydzielania ciepła w zestyku, przez który płynie prąd elektryczny, a tym samym powoduje zmniejszenie awaryjności połączeń. Będący przedmiotem wynalazku styk do łączenia przewodów elektrycznych wykonany z glinu lub jego stopów posiada co najmniej jedną powierzchnię stykową zbudowaną z podłoża z glinu lub z jego stopów, zwanego dalej podłożem aluminiowy i z kilku, co najmniej z warstw dwóch metali o łącznej grubości µm, to jest z warstwy podkładowej o grubości 0,1-5 ( µm metalu o dobrej przyczepności do podłoża aluminiowego znajdującej się bezpośrednio na oczyszczonym, bez tlenków, podłożu aluminiowym, i z warstwy zewnętrznej metalu o rezystancji zestykowej pomiędzy tą warstwą a podobną warstwą drugiego styku, tworzących zestyk, co najmniej dwukrotnie mniejszej od rezystancji zestykowej pomiędzy dwoma stykami aluminiowymi samorzutnie utlenionymi o takim samym kształcie i rozmiarach jak styki powyższe i/lub odpornego na korozję. Korzystne jest wykonanie warstwy podkładowej z cynku lub niklu natomiast warstwy zewnętrznej z miedzi drobno krystalicznej i grubo krystalicznej. Warstwa miedzi drobno krystalicznej zapobiega dyfuzji tlenu z powietrza do metalicznego podłoża aluminiowego. Przedmiotem wynalazku jest ponadto sposób łączenia przewodów elektrycznych, z których jeden lub wszystkie wykonane są z aluminium. Sposób łączenia dwóch przewodów aluminiowych lub stalowo - aluminiowych ze sobą, a także przewodu aluminiowego lub stalowo - aluminiowego z aluminiowym przewodem szynowym przez zaprasowanie części zaprasowanej styku lub styków na przewodzie lub łączonych przewodach i przez docisk styków do siebie albo styku do przewodu szynowego, charakteryzuje się tym, że przy łączeniu dwóch przewodów aluminiowych, z których każdy posiada co najmniej powierzchnię stykową, zbudowaną z podłoża z glinu lub z jego stopów, zwanego dalej podłożem aluminiowym, oraz co najmniej z warstw dwóch metali, z których warstwa podkładowa, dobrze przyczepna do podłoża nałożona jest bezpośrednio na oczyszczone, bez tlenków, metaliczne podłoże aluminiowe, a warstwa zewnętrzna wykonana jest z metalu o rezystancji zestykowej pomiędzy tą warstwą, a podobną warstwą drugiego styku, tworzącego zestyk, co najmniej dwukrotnie mniejszej od rezystancji zestykowej pomiędzy dwoma stykami aluminiowymi, samorzutnie utlenionymi, o takim samym kształcie i rozmiarach jak styki powyższe i/lub odpornego na korozję, natomiast przy łączeniu przewodu do szyny aluminiowej powierzchnię stykową na szynie pokrywa się warstwami metali w kolejności analogicznej do powierzchni styku, przy czym powierzchnię otworu aluminiowej części zaprasowywanej styku lub styków i powierzchnię końca przewodu lub końców przewodów aluminiowych lub stalowo - aluminiowych na długości zaprasowywanej oczyszcza się chemicznie z warstwy tlenkowej jednocześnie nakładając warstwę metalu dobrze przyczepnego do metalicznego podłoża aluminiowego, korzystnie o grubości 0,1-5 µm, a powierzchnie pokryte tym metalem zabezpiecza się a następnie łączy się styk z przewodem lub styki z przewodami w znany sposób. Alternatywnie wynalazek podaje sposób łączenia przewodów elektrycznych, z których jeden jest przewodem aluminiowym lub stalowo - aluminiowym natomiast przewód drugi wykonany jest z miedzi lub ze stopu miedzi. Sposób łączenia przewodu aluminiowego lub stalowo - aluminiowego z przewodem miedzianym lub z przewodem wykonanym ze stopu miedzi, w tym z szyną miedzianą lub zaciskiem urządzenia elektrycznego wykonanym z miedzi lub z jej stopu przez zaprasowanie części zaprasowywanej styku na przewodzie aluminiowym i przez docisk

5 styków do siebie albo styku do przewodu szynowego lub do zacisku urządzenia elektrycznego, charakteryzuje się tym, że stosuje się styk posiadający co najmniej jedną powierzchnię stykową zbudowaną z podłoża z glinu lub z jego stopów, zwanego dalej podłożem aluminiowym, oraz co najmniej z warstw dwóch metali, z których warstwa podkładowa, dobrze przyczepna do podłoża nałożona jest bezpośrednio na oczyszczone, bez tlenków, metaliczne podłoże aluminiowe, a warstwa zewnętrzna wykonana jest z miedzi, przy czym powierzchnię otworu aluminiowej części zaprasowywanej styku lub styków i powierzchnię końca przewodu aluminiowego lub stalowo-aluminiowego na długości zaprasowywanej oczyszcza się chemicznie z warstwy tlenkowej jednocześnie nakładając warstwę metalu dobrze przyczepnego do metalicznego podłoża aluminiowego, korzystnie o grubości 0,1-5 µm, a powierzchnie pokryte tym metalem zabezpiecza się a następnie łączy się styk z przewodem z miedzi lub ze stopu miedzi, w tym z szyną lub zaciskiem aparatu elektrycznego, w znany sposób. Wynalazek zostanie dodatkowo objaśniony na przykładzie wykonania w oparciu o rysunek przedstawiający na fig. 1 a styk w postaci końcówki kablowej w przekroju,a na fig. 1b -w widoku z góry oraz na przykładach łączenia przewodów elektrycznych. Figura 2 ilustruje zależności parametrów elektrycznych dla różnych zestyków. Jak zostało pokazane na fig. 1, styk posiada końcówkę aluminiową 1 pokrytą w części spłaszczonej 2 warstwą cynku 3 o grubości 1 µm. Warstwa cynku położona jest bezpośrednio na powierzchnię zestykową aluminiową po uprzednim wytrawieniu jej w roztworze wodnym zasady sodowej z dodatkiem tlenku cynku. Warstwa cynku 3 pokryta jest dwiema warstwami miedzi 4 o łącznej grubości 49 (µm, to jest warstwą pośrednią miedzi drobnokrystalicznej o grubości 4 }µm nałożoną na warstwę cynku 3 i warstwą zewnętrzną o grubości 45 µm miedzi grubokrystalicznej. Przykład I. Dwa przewody aluminiowe wytrawione na końcach na długości zaprasowywanej w wodnym roztworze zasady sodowej z dodatkiem tlenku cynku, i jednocześnie pokryto je warstwą cynku o grubości 1 µm. Tym samym roztworem wytrawiono powierzchnie wewnątrz otworów części zaprasowywanych końcówek kablowych i pokryto te powierzchnie warstwami cynku o grubości 1 (µm. Powierzchnie pokryte cynkiem opłukano i suszono a następnie pokryto cienką warstwą pasty antykorozyjnej ALKOR. Końcówki kablowe zostały wykonane ze stopu glinu oznaczonego cechą PA 13 i pokryte na częściach spłaszczonych warstwami cynku i miedzi o łącznej grubości 50 µm, przy czym warstwa podkładowa cynku o grubości 1µ m została nałożona na podłoże metaliczne końcówki po jej oczyszczeniu, a na warstwę miedzi położono dodatkowo warstwy niklu i stopu palladowo-niklowego o łącznej grubości 3µ m. Takie końcówki kablowe zaprasowano na przygotowanych końcach przewodów aluminiowych prasą hydrauliczną w znany sposób, przy czym części spłaszczone końcówek z zewnętrzną powłoką palladowo-niklową dociśnięto do siebie śrubami kluczem dynamometrycznym. Przykład ten pokazuje rozwiązanie połączenia przewodów aluminiowych odpornego na korozję, zwłaszcza w klimacie tropikalnym i morskim. Przykładu. Przykładem sposobu łączenia przewodów elektrycznych według wynalazku jest sposób połączenia przewodu aluminiowego z przewodem miedzianym za pomocą złączki zaprasowywanej. Użyta do tego celu złączka pokryta została na połowie długości warstwami cynku i miedzi o łącznej grubości 50 (µm, przy czym podkładową warstwę cynku o grubości 1 (µm nałożono na oczyszczone podłoże aluminiowe, a na warstwę podkładową nałożono dwie warstwy miedzi drobno i grubokry stalicznej. Powierzchnię otworu aluminiowej części zaprasowywanej złączki i powierzchnię końca przewodu aluminiowego na długości zaprasowywanej oczyszczono przez trawienie roztworem zasady sodowej i tlenku cynku i jednocześnie nałożono na te powierzchnie warstwy cynku o grubości 1 µm. Tak przygotowane powierzchnie opłukano i osuszono, a następnie pokryto cienką warstwą pasty antykorozyjnej ALKOR, po czym zaprasowano zaprasowywany element łączeniowy złączki z powierzchnią ocynkową na ocynkowanym końcu przewodu aluminiowego. Drugą część złączki, pokrytą powłoką miedzianą, nasunięto na przewód miedziany i zaprasowano prasą hydrauliczną w znany sposób. P r z y k ł a d III. Przykładem sposobu łączenia przewodów elektrycznych według wynalazku jest sposób połączenia przewodu aluminiowego z szyną miedzianą za pomocą zacisku

6 kątowego 90 zaprasowywano - płaskiego. Użyty do tego celu zacisk pokryty został na części spłaszczonej, posiadającej otwory na śruby dociskowe, warstwami cynku i miedzi o łącznej grubości 50 (µm, przy czym podkładową warstwę cynku o grubości 1 µm nałożono na oczyszczone podłoże aluminiowe a na warstwę podkładową nałożono dwie warstwy miedzi drobno i grubokrystalicznej. Powierzchnię otworu aluminiowej części zaprasowywanej zacisku kątowego i powierzchnię końca przewodu aluminiowego na długości zaprasowywanej oczyszczono przez trawienie roztworem wodnym zasady sodowej i tlenku cynku i jednocześnie nałożono na te powierzchnie warstwy cynku o grubości 1 µm. Tak przygotowane powierzchnie opłukano i osuszona a następnie pokryto cienką warstwą pasty antykorozyjnej ALKOR, po czym zaprasowano część aluminiową zaprasowywaną zacisku kątowego na ocynkowanym końcu przewodu aluminiowego a część płaską, pokrytą zewnętrzną powłoką miedzianą, dociśnięto śrubami do szyny miedzianej. Zaletą połączeń przewodów elektrycznych za pomocą styków aluminiowych z naniesionymi na ich powierzchniach stykowych warstwami metali, zwłaszcza z zewnętrzną powłoką miedzianą, jest niska rezystancja zestykowa w stosunku do rezystancji połączeń podobnych wykonanych za pomocą styków aluminiowych a także w stosunku do rezystancji styku aluminiowego ze stykiem miedzianym przez przekładkę bimetaliczną, a przez to małe straty mocy prądu elektrycznego płynącego przez zestyk wykonany z tak skonstruowanych styków. Podane wyżej zalety uzasadniają pomiary przedstawione na rysunku na fig. 2 pokazującym zależność strat mocy prądu płynącego przez dany zestyk od natężenia prądu na zestyku miedzianym - charakterystyka I, zestyku aluminiowym - charakterystyka II, zestyku styku miedzianego ze stykiem aluminiowym poprzez przekładkę bimetaliczną - charakterystyka III oraz na styku aluminiowym pozbawionym warstw tlenkowych i posiadającym powierzchnie stykowe pokryte kilkoma metalami z zewnętrzną warstwą miedzianą - charakterystyka IV.

7

8 Fig. 1a Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 2,00 zł.