Przygotowanie programów rewitalizacji na terenie województwa pomorskiego

Transkrypt

1 Przygotowanie programów rewitalizacji na terenie województwa pomorskiego Spotkanie informacyjne dotyczące konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

2 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Podstawowe cele Projektu: zwiększenie świadomości i wiedzy przedstawicieli samorządów lokalnych na temat zasad prawidłowego przygotowania procesu rewitalizacji, w szczególności przy uwzględnieniu nowych przepisów prawa, stworzenie warunków do wykorzystania przez samorządy lokalne aktywnych narzędzi partycypacyjnych. Działania informacyjne i edukacyjne jako jeden z filarów procesu rewitalizacji obok: finansowych instrumentów wsparcia rewitalizacji w ramach RPO (projekt zintegrowany) i KPO (szczególne kryteria wyboru projektów), prawne regulacje (ustawa o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku), dokumenty (Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych ).

3 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Pula środków: mln zł Łączna całkowita wartość Projektu: maksymalnie zł Wkład własny wnioskodawcy w wysokości minimum 10% kwalifikowalnych kosztów Zarząd Województwa Pomorskiego zastrzega sobie prawo do przyznania dotacji w wysokości odpowiadającej całości lub części kwoty o jaką ubiega się Wnioskodawca. Komisja Konkursowa może zaproponować przesunięcia w ramach budżetu lub niższą niż wnioskowana kwotę dofinansowania w przypadku zidentyfikowania kosztów, które uzna za niekwalifikowalne, nieuzasadnione lub zawyżone w porównaniu ze stawkami rynkowymi.

4 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim 1. ZŁOŻENIE WNIOSKU O PRZYZNANIE DOTACJI do 14 grudnia 2015 roku Wniosek wypełniony w oparciu o Załącznik nr 2 do Regulaminu konkursu dotacji powinien w syntetyczny sposób opisywać propozycje w zakresie przygotowania programu rewitalizacji: znaczenie i potrzeba działań w zakresie rewitalizacji wyrażone w polityce gminy, podstawa wyznaczenia obszaru, wstępna analiza i diagnoza obszaru zdegradowanego przewidywanego do objęcia programem rewitalizacji, opis działań przygotowawczych do opracowania programu rewitalizacji, wstępna koncepcja planowanych kierunków działań rewitalizacyjnych, opis sposobu i możliwości wykorzystania efektów projektu, szczegółowy opis działań mających na celu włączenie społeczności lokalnej i innych interesariuszy do prac nad opracowaniem programu rewitalizacji oraz przyszłego procesu jego wdrażania i okresowej oceny, opis sposobu zarządzania projektem oraz procesem rewitalizacji, szacunkowy budżet w podziałem na poszczególne zadania wraz z harmonogramem realizacji Projektu. Efektem projektu ma być program rewitalizacji obszaru spełniający wymagania określone w Załączniku nr 1 do Regulaminu konkursu dotacji (tożsame w wymaganiami wynikającymi z wytycznych MIR w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych).

5 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim 2a. OCENA FORMALNA WNIOSKÓW grudzień-styczeń 2b. OCENA MERYTORYCZNA WNIOSKÓW styczeń-luty Ocena jest dokonywana zgodnie z Załącznikiem nr 7 do Regulaminu konkursu dotacji w oparciu o Załącznik 3a oraz 3b do Regulaminu konkursu dotacji. Komisja Konkursowa przedkłada Zarządowi Województwa Pomorskiego listę projektów rekomendowanych do dofinansowania celem podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie przyznania dotacji. Stanowisko to jest ostateczne i nie podlega procedurze odwoławczej. Do dofinansowania mogą zostać wybrane wyłącznie wnioski, które uzyskały co najmniej 60% punktów z oceny merytorycznej. 3. PODPISANIE UMÓW O UDZIELENIU DOTACJI luty Wzór umowy stanowi Załącznik nr 4 do Regulaminu konkursu dotacji. Dokumentacja niezbędna do przedłożenia przed podpisaniem umowy została określona w pkt Regulaminu konkursu dotacji.

6 Kwalifikowalność wydatków oraz udzielanie zamówień publicznych Spotkanie informacyjne dotyczące konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

7 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Kwalifikowalność wydatków Wydatki poniesione zgodnie z postanowieniami umowy? Załącznik nr 4 do Regulaminu rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej , ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie wykorzystania środków pomocy technicznej na lata , Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata , Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata , Ponadto miasta, które przystąpiły do procesu współpracy z IZ RPO w styczniu 2015 r. Wytyczne dotyczące programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o wsparcie w ramach RPO WP

8 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Wydatki muszą spełniać łącznie warunki: są niezbędne do realizacji Projektu, Kwalifikowalność wydatków dokonywane przy zachowaniu efektywności kosztowej, czyli zapewniające realizację zadań na wysokim poziomie merytorycznym przy optymalnym wykorzystaniu zasobów finansowych, Weryfikacja na etapie oceny merytorycznej wykazane w dokumentacji księgowej wnioskodawcy w sposób umożliwiający zidentyfikowanie i weryfikację, potwierdzone oryginałami dokumentów i zgodnie z postanowieniami umowy, poniesione od dnia rozpoczęcia realizacji projektu (nie wcześniej niż od 1 maja 2015 roku) do dnia zakończenia (nie później niż do 31 grudnia 2016 roku). Weryfikacja przy składaniu sprawozdania okresowego/końcowego i wypłaty środków

9 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Kwalifikowalność wydatków 1. Wydatki związane z opracowaniem różnego rodzaju analiz niezbędnych do opracowania i realizacji programu rewitalizacji Co można uznać za kwalifikowalny wydatek? opracowania, analizy czy ekspertyzy mogą być szczegółowymi opracowaniami sektorowymi (w zakresie rozwoju społecznego, gospodarczego etc.) stanowiącymi podstawę do opracowania programu rewitalizacji w wybranym zakresie tematycznym, zarówno w części diagnostycznej, jak i projekcyjnej, należy rozróżnić opracowania i analizy, które służą przygotowaniu i wdrożeniu programu rewitalizacji (elementy kwalifikowalne) oraz elementy, które służą realizacji poszczególnych, konkretnych przedsięwzięć wynikających z programu rewitalizacji (tego typu wydatki nie będą kwalifikowalne w ramach projektu).

10 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Kwalifikowalność wydatków 2. Wydatki związane z zaangażowaniem ekspertów zewnętrznych i pracowników merytorycznych (weryfikacja racjonalności na etapie oceny merytorycznej)

11 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Kwalifikowalność wydatków 3. Wydatki związane z włączaniem interesariuszy w proces opracowania programu rewitalizacji obszaru Co można uznać za kwalifikowalny wydatek? koszty organizacji spotkań, konferencji, warsztatów, debat (ocena merytoryczna będzie obejmować racjonalność wydatków i optymalne wykorzystanie własnych zasobów, pomieszczeń), wynagrodzenie moderatorów, ekspertów, panelistów, zakup materiałów niezbędnych do prowadzenia działań partycypacyjnych. Planowane wydatki powinny uwzględniać zasady prowadzenia aktywnej partycypacji społecznej polegającej na włączeniu mieszkańców w proces decyzyjny. Należy unikać tzw. fałszywych narzędzi partycypacyjnych.

12 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Co nie jest wydatkiem kwalifikowalnym? 1) amortyzacja środków trwałych; 2) finansowanie działalności niezwiązanej z projektem i poza okresem kwalifikowalności; 3) wydatki zrefundowane w innym projekcie, współfinansowanym ze środków publicznych; 4) zakup i leasing środków trwałych; 5) koszty stałe utrzymania biura; 6) wyposażenie biura, materiały biurowe i eksploatacyjne; 7) koszty przygotowania wniosku; 8) koszty budowy, przebudowy, rozbudowy, remontu; 9) podatek od towarów i usług (VAT), jeśli może zostać odzyskany w oparciu o przepisy krajowe tj. ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz z późn. zm.).

13 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Udzielanie zamówień publicznych Podstawa udzielania zamówień publicznych określona w umowie Załącznik nr 4 do Regulaminu ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata ,

14 System płatności i sprawozdawczość Spotkanie informacyjne dotyczące konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

15 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim System płatności i sprawozdawczość Dotacja będzie przekazywana jako refundacja poniesionych wydatków. Liczba i wielkość transz dotacji zostanie ustalona indywidualnie dla każdej umowy dotacji. Wartość ostatniej transzy nie może być mniejsza niż 30% wartości przyznanej dotacji i może zostać wypłacona dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania końcowego i pozytywnej weryfikacji programu rewitalizacji. Postanowienia w zakresie sprawozdawczości Załącznik nr 4 do Regulaminu paragraf 6 1. Dotacjobiorca składa sprawozdanie okresowe niezwłocznie po zrealizowaniu zakresu finansowo-rzeczowego umożliwiającego wystąpienie o kolejną transzę (przedstawienie wydatków poniesionych w okresie poprzedzającym zgodnie z Załącznikiem nr 5 do Regulaminu konkursu dotacji). 2. Dotacjobiorca jest zobowiązany do przygotowania i złożenia sprawozdania końcowego z realizacji Projektu w terminie 14 dni od dnia upływu zakończenia Projektu. 3. Do sprawozdań załączone powinno być zestawienie dokumentów księgowych oraz protokół z kontroli przeprowadzonej przez niezależnego biegłego rewidenta (Załącznik nr 6 do Regulaminu). 4. Warunkiem zatwierdzenia sprawozdania końcowego jest uzyskanie pozytywnej oceny programu rewitalizacji przez Zespół ds. rewitalizacji.

16 Wniosek o przyznanie dotacji Spotkanie informacyjne dotyczące konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

17 Wniosek o przyznanie dotacji Uzasadnienie powinno obejmować dwa aspekty: 1. Wskazanie na rolę procesu rewitalizacji w polityce rozwoju całego miasta W jaki sposób w polityce miasta zaznaczono, że interwencja w szczególnie problemowych obszarach miasta, w których występuje nagromadzenie problemów, przede wszystkim społecznych, jest istotna dla rozwoju gminy? Opis powinien wskazywać na mandat do realizacji działań w zakresie rewitalizacji obszaru. Wskazane w strategii działania powinny wpisywać się w szerokie pojęcie rewitalizacji (Załącznik nr 1). W strategii nie musi jednak znaleźć się dosłowny zapis dotyczący rewitalizacji obszaru, mogą być to równie dobrze fragmenty dotyczące wykluczenia społecznego etc. 2. Wskazanie na obiektywną ocenę potrzeb rewitalizacyjnych w zidentyfikowanym obszarze Wskazanie, czy potrzeby rewitalizacyjne zostały lub zostaną uzasadnione w ramach obiektywnej analizy obszaru miasta

18 Wniosek o przyznanie dotacji 1. Sposób wyboru obszaru do objęcia procesem rewitalizacji Bezpośrednie wskazanie, czy wybór obszaru do objęcia procesem rewitalizacji znajduje uzasadnienie w opracowanych przez miasto badaniach (lub czy jego wybór zostanie potwierdzony poprzez opracowane przez miasto badania i analizy). por: art. 4 pkt 1 oraz art. 11 pkt 2 ustawy o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 roku poz. 1777) W celu opracowania diagnoz służących: 1) wyznaczeniu obszaru zdegradowanego ( ) wójt, burmistrz albo prezydent miasta prowadzi analizy, w których wykorzystuje obiektywne i weryfikowalne mierniki i metody badawcze dostosowane do lokalnych uwarunkowań. Diagnoza dotycząca wyznaczenia obszaru zdegradowanego jest obowiązkowym załącznikiem do wniosku o wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji i podlega konsultacjom społecznym wraz z projektem uchwały o wyznaczeniu tych obszarów. 2. Wstępna analiza i diagnoza obszaru Przedstawienie podstawowych problemów i negatywnych zjawisk potwierdzających potrzebę rewitalizacji obszaru, wraz z określeniem ich natężenia, a także lokalnych potencjałów, szans wyznaczonego obszaru. Należy dążyć do wskazania genezy degradacji obszaru poszukiwania bezpośrednich i pośrednich czynników, które mogły być przyczyną niekorzystnych dziś wartości poszczególnych wskaźników.

19 Wniosek o przyznanie dotacji W przypadku miast uczestniczących w procesie przygotowań zintegrowanych projektów rewitalizacyjnych należy mieć na uwadze, że interwencja w ramach tych projektów będzie realizowana w ramach CT 9 Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem. Rewitalizacja, jako kompleksowa interwencja w problemowych obszarze, ma charakter interdyscyplinarny i w taki też sposób należy traktować jej programowanie. Środki finansowe w ramach konkursu dotacji służą zarówno stworzeniu rożnego rodzaju opracowań i analiz sektorowych, jak również współpracy i merytorycznego wsparcia ekspertów zewnętrznych z wybranych dziedzin (rozwój społeczny, ekonomia, planowanie przestrzenne i urbanistyka, prawo etc.) Na bazie stworzonych opracowań bazowych i przy merytorycznej współpracy ekspertów to pracownicy różnych komórek urzędów czy jednostek organizacyjnych gminy powinni być w stanie stworzyć program rewitalizacji obszaru spełniający wszelkie kryteria wynikające z Załącznika nr 1 do Regulaminu konkursu dotacji. Powyższe jest zgodne z podejściem proponowanym przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego w Założeniach do projektu wytycznych dotyczących programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o wsparcie w ramach RPO WP przedstawionych w lipcu ubiegłego roku.

20 Wniosek o przyznanie dotacji 1. W przypadku miast uczestniczących w procesie przygotowań zintegrowanych projektów rewitalizacyjnych należy mieć na uwadze, że interwencja w ramach RPO WP będzie realizowana w ramach CT 9 Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem w formule projektu zintegrowanego. 2. Projekt zintegrowany będzie obejmować interwencję w zakresie aktywnej integracji (Działanie 6.1) i/lub usług społecznych (Działanie 6.2) zintegrowanych z interwencją w ramach Działania 8.1 Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne. Interwencja powinna wynikać ze sporządzonej przez miasto szczegółowej diagnozy. 3. Program rewitalizacji i planowana interwencja powinny spełniać kryteria określone w Załączniku nr 1 do Regulaminu konkursu dotacji (kompleksowość, koncentracja, komplementarność etc.) 4. Czy oprócz realizacji konkretnych przedsięwzięć/projektów miasto planuje wdrożyć na wybranych obszarze strategie lub programy wsparcia np. przedsiębiorców, młodzieży i innych?

21 Wniosek o przyznanie dotacji 1. Czy zapewniono, że uchwalony przed Radę Miasta program będzie konsekwentnie realizowany przez miasto w celu zrealizowania całej zaplanowanej interwencji? Samorząd miasta powinien zrealizować określony minimalny zakres przedsięwzięć, które zostały zidentyfikowane jako niezbędne dla realizacji procesu rewitalizacji obszaru. 2. W jaki sposób w programie opisano system jego realizacji i monitorowania postępów?

22 Wniosek o przyznanie dotacji Partycypacja społeczna przy przygotowaniu programu skupia się na dwóch etapach: 1. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji por: art. 4 pkt 1 oraz art. 11 pkt 2 ustawy o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 roku poz. 1777) W celu opracowania diagnoz służących: 1) wyznaczeniu obszaru zdegradowanego ( ) wójt, burmistrz albo prezydent miasta prowadzi analizy, w których wykorzystuje obiektywne i weryfikowalne mierniki i metody badawcze dostosowane do lokalnych uwarunkowań. Diagnoza dotycząca wyznaczenia obszaru zdegradowanego jest obowiązkowym załącznikiem do wniosku o wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji i podlega konsultacjom społecznym wraz z projektem uchwały o wyznaczeniu tych obszarów. Etap ten powinien skupiać się przede wszystkim na wyjaśnieniu interesariuszom czym jest proces rewitalizacji, jakich obszarów proces ten powinien dotyczyć (szczególne nagromadzenie problemów) oraz w jaki sposób obszary te zostały przez miasto zidentyfikowane. 2. Planowanie zakresu interwencji w ramach programu Konieczność zwrócenia uwagi na potrzebę rzeczywistego dotarcia z zaproszeniem do udziału w konsultacjach społecznych do potencjalnych uczestników i wykorzystanie aktywnych narzędzi partycypacyjnych dostosowanych do grup problemowych. W dalszych etapach partycypacja dotyczy udziału w szczegółowym przygotowaniu konkretnych przedsięwzięć (konieczność zostawienia pola dla udziału mieszkańców).

23 Wniosek o przyznanie dotacji Należy wykorzystywać jak najwięcej metod aktywizujących: nie ankiety, a bezpośrednie wywiady etc. Pozwoli to dotrzeć również do najbardziej problemowych grup, a nie tylko tych, które już są zainteresowane tematem zmiany w obszarze rewitalizacji. Narzędzia te wykorzystane będą również na etapie realizacji projektu: w ramach instrumentu elastyczności Działania 8.1 miasto powinno zaplanować działania włączające mieszkańców w proces przygotowania poszczególnych projektów. Substytuty partycypacji społecznej (edukowanie mieszkańców przez urzędników, ekspertów etc.) ograniczone do etapu wyznaczenia obszaru rewitalizacji (wyjaśnienie istoty procesu rewitalizacji i procedury wyznaczenia obszaru). Arnstein S. 1969, A ladder of citizen participation, Journal of the American Institute of Planners, vol. 35, str

24 Wniosek o przyznanie dotacji Partycypacja społeczna a ustawa o rewitalizacji 1. Na etapie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji (konsultacje projektu uchwały w oparciu o stanowiącą załącznik do wniosku o wyznaczeniu obszaru diagnozę) art. 11 pkt 2 2. Konsultacje społeczne prowadzi się w sposób ułatwiający zrozumienie prezentowanych treści i odniesienie się do nich, a w przypadku gdy to uzasadnione z użyciem wizualizacji, streszczeń, zestawień informacji art. 6 pkt 6 3. Po wyznaczeniu obszaru rewitalizacji konsultacje prowadzone powinny być właśnie w tym obszarze (lub jeżeli nie jest to możliwe w jego najbliższym sąsiedztwie) art. 6 pkt Szczególna forma dialogu i współpracy z interesariuszami to Komitet Rewitalizacji obszaru, którego zasady powołania i funkcjonowania określa art. 7. Miasto powinno dążyć do udziału w nim pełnej reprezentacji interesariuszy. Konsultacje: uchwała o wyznaczeniu obszaru, uchwała o Komitecie Rewitalizacji, Gminny Program Rewitalizacji, Miejscowy Plan Rewitalizacji

25 Wniosek o przyznanie dotacji Rewitalizacja jako proces o interdyscyplinarnym charakterze powinna być przygotowywana (projekt) oraz zarządzana (proces) przez zespół. Istotne dla procesu rewitalizacji będzie doświadczenie poszczególnych osób w tym zakresie, który będzie istotny dla przygotowania programu rewitalizacji i realizacji procesu. W punkcie należy przedstawić koncepcję miasta w tym zakresie.

26 Wniosek o przyznanie dotacji Komisja Konkursowa może zaproponować przesunięcia w ramach budżetu lub niższą niż wnioskowana kwotę dofinansowania w przypadku zidentyfikowania kosztów, które uzna za niekwalifikowalne, nieuzasadnione lub zawyżone w porównaniu ze stawkami rynkowymi.

27 Jakie kryteria powinny spełniać programy rewitalizacji w oparciu o które samorządy będą ubiegać się o środki finansowe Unii Europejskiej Spotkanie informacyjne dotyczące konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

28 Cechy i elementy programów rewitalizacji Kompleksowość programu rewitalizacji 1. Interwencja powinna odpowiadać na problemy zidentyfikowane na etapie szczegółowej diagnozy obszaru wyznaczonego w oparciu o delimitację obszarów zdegradowanych. 2. Program rewitalizacji powinien być złożony z wielu różnorodnych projektów, których efekty będą ze sobą zsynchronizowane. Interwencja w ramach zintegrowanego projektu rewitalizacyjnego RPO WP to tylko fragment działań podejmowanych przez samorząd miasta w obszarze rewitalizacji.

29 Cechy i elementy programów rewitalizacji Koncentracja programu rewitalizacji 1. Ze względu na ograniczone środki finansowe (budżet własny, fundusze zewnętrzne) programy rewitalizacji powinny dotyczyć całości lub części obszaru zdegradowanego. 2. Działania rewitalizacyjne z definicji skierowane są na określony i zidentyfikowany dzięki diagnozie obszar rewitalizacji, przy założeniu zastosowania adekwatnych narzędzi oraz możliwości finansowania rewitalizacji.

30 Cechy i elementy programów rewitalizacji Komplementarność przedsięwzięć rewitalizacyjnych 1. Przestrzenna 2. Problemowa 3. Proceduralno-instytucjonalna 4. Międzyokresowa 5. Źródeł finansowania

31 Cechy i elementy programów rewitalizacji Partnerstwo i partycypacja 1. Program rewitalizacji jest wypracowywany przez samorząd lokalny i poddawany jest dyskusji w oparciu o diagnozę lokalnych problemów. Prace nad jego przygotowaniem oparte są na współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy. 2. W programie rewitalizacji znajduje się opis procesu jego przygotowania dokumentujący udział w nim różnych grup interesariuszy (nie tylko mieszkańców) w taki sposób, by możliwe było zweryfikowanie i ocena: stopnia uspołecznienia procesu oraz zasady partnerstwa w sposobie zarządzania (np. Komitet Rewitalizacji). 3. Partycypacja jest fundamentem działań na każdym etapie procesu. Należy dostosowywać przyjmowane formy do przedmiotu/etapu konsultacji oraz do grupy problemowej. 4. Partycypacja jest ukierunkowana, na tyle na ile to możliwe i adekwatne, na jak najbardziej dojrzałe formy współpracy.

32 Cechy i elementy programów rewitalizacji Programy rewitalizacji w kontekście przepisów ustawy art. 15 Zawartość programu rewitalizacji Art Gminny program rewitalizacji zawiera w szczególności: 1) szczegółową diagnozę obszaru rewitalizacji, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2, obejmującą analizę negatywnych zjawisk, o których mowa w art. 9 ust. 1, oraz lokalnych potencjałów występujących na terenie tego obszaru; 2) opis powiązań gminnego programu rewitalizacji z dokumentami strategicznymi gminy, w tym strategią rozwoju gminy, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz strategią rozwiązywania problemów społecznych; 3) opis wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji; 4) cele rewitalizacji oraz odpowiadające im kierunki działań służących eliminacji lub ograniczeniu negatywnych zjawisk, o których mowa w art. 9 ust. 1; 5) opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych, w szczególności o charakterze społecznym oraz gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno-funkcjonalnym lub technicznym, w tym: a) listę planowanych podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, wraz z ich opisami zawierającymi w odniesieniu do każdego przedsięwzięcia: nazwę i wskazanie podmiotów je realizujących, zakres realizowanych zadań, lokalizację, szacowaną wartość, prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny w odniesieniu do celów rewitalizacji, o ile dane te są możliwe do wskazania, b) charakterystykę pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, realizujących kierunki działań, o których mowa w pkt 4; 6) mechanizmy integrowania działań, o których mowa w pkt 4, oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych; 7) szacunkowe ramy finansowe gminnego programu rewitalizacji wraz z szacunkowym wskazaniem środków finansowych ze źródeł publicznych i prywatnych;

33 Cechy i elementy programów rewitalizacji Programy rewitalizacji w kontekście przepisów ustawy art. 15 Zawartość programu rewitalizacji 8) opis struktury zarządzania realizacją gminnego programu rewitalizacji, wskazanie kosztów tego zarządzania wraz z ramowym harmonogramem realizacji programu; 9) system monitorowania i oceny gminnego programu rewitalizacji; 10) określenie niezbędnych zmian w uchwałach, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150 oraz z 2015 r. poz. 1322) (wieloletni program gospodarowania zasobem mieszkaniowym oraz zasady wynajmu lokali) 11) określenie niezbędnych zmian w uchwale, o której mowa w art. 7 ust. 3; 12) wskazanie, czy na obszarze rewitalizacji ma zostać ustanowiona Specjalna Strefa Rewitalizacji, o której mowa w art. 25, wraz ze wskazaniem okresu jej obowiązywania; 13) wskazanie sposobu realizacji gminnego programu rewitalizacji w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym: a) wskazanie zakresu niezbędnych zmian w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. b) wskazanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego koniecznych do uchwalenia albo zmiany, c) w przypadku wskazania konieczności uchwalenia miejscowego planu rewitalizacji, o którym mowa w art. 37f ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wskazanie granic obszarów, dla których plan ten będzie procedowany łącznie z procedurą scaleń i podziałów nieruchomości, a także wytyczne w zakresie ustaleń tego planu; 14) załącznik graficzny przedstawiający podstawowe kierunki zmian funkcjonalno-przestrzennych obszaru rewitalizacji sporządzony na mapie w skali co najmniej 1:5000 opracowanej z wykorzystaniem treści mapy zasadniczej, a w przypadku jej braku z wykorzystaniem treści mapy ewidencyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.

34 Cechy i elementy programów rewitalizacji Programy rewitalizacji w kontekście przepisów ustawy Art W przypadku gdy ustalenia gminnego programu rewitalizacji są niezgodne ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, przeprowadza się postępowanie w sprawie zmiany tego studium, w celu jego dostosowania do gminnego programu rewitalizacji. 2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, uwzględniający ustalenia gminnego programu rewitalizacji, niezwłocznie po uchwaleniu tego programu. Postępowanie w sprawie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy prowadzi się w trybie określonym w przepisach ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przy czym: 1) przepisu art. 9 ust. 1 tej ustawy nie stosuje się (bez konieczności uchwały o przystąpieniu do sporządzenia); 2) ogłaszając o przystąpieniu do sporządzania projektu zmiany tego studium w sposób określony w art. 11 pkt 1 tej ustawy, wójt, burmistrz albo prezydent miasta nie określa formy, miejsca i terminu składania wniosków dotyczących tego studium; 3) wójt, burmistrz albo prezydent miasta, sporządzając projekt zmiany tego studium na podstawie art. 11 pkt 4 tej ustawy, nie rozpatruje wniosków dotyczących studium. 3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, dopuszcza się jednoczesne prowadzenie postępowania w sprawie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w sprawie uchwalenia albo zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Uchwalenie zmiany tego studium następuje przed wyłożeniem do publicznego wglądu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo jego zmiany. 4. Postępowanie w sprawie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w sprawie uchwalenia albo zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego można wszcząć przed uchwaleniem gminnego programu rewitalizacji, a po sporządzeniu i zamieszczeniu na stronie podmiotowej gminy w Biuletynie Informacji Publicznej projektu gminnego programu rewitalizacji. Uchwalenie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy następuje po uchwaleniu gminnego programu rewitalizacji.

35 Cechy i elementy programów rewitalizacji Programy rewitalizacji w kontekście przepisów ustawy Art. 21. Niezwłocznie po uchwaleniu gminnego programu rewitalizacji, rada gminy wprowadza przedsięwzięcia rewitalizacyjne zawarte w tym programie, służące realizacji zadań własnych gminy, do załącznika do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej gminy, o którym mowa w art. 226 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.4)). Jeżeli dane dotyczące tych przedsięwzięć nie są wystarczające do wpisania ich do załącznika do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej gminy, rada gminy wprowadza przedsięwzięcia do tego załącznika niezwłocznie po ustaleniu niezbędnych danych.

36 Weryfikacja programów rewitalizacji Spotkanie informacyjne dotyczące konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

37 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Weryfikacja programu rewitalizacji przez IZ RPO WP Dokonywana na etapie zatwierdzania sprawozdania końcowego 1. Zgodnie z wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata weryfikacji podlegają wszystkie programy rewitalizacji, niezależnie od źródła ich finansowania, o ile gmina będzie ubiegać się o fundusze europejskie na realizację przedsięwzięć z nich wynikających. 2. Weryfikacja będzie dokonywana w oparciu o: a) Załącznik nr 1 do Regulaminu konkursu dotacji (spójny z załącznikiem do wytycznych MIR w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych), Ponadto w przypadku miast, które złożyły Deklarację przystąpienia do procesu przygotowań zintegrowanych projektów rewitalizacyjnych składanych w ramach RPO WP w styczniu 2015 roku weryfikacja dotyczy: b) Zgodności z Wytycznymi dotyczącymi programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o wsparcie finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata (

38 Wsparcie procesu przygotowania programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów miast w województwie pomorskim Weryfikacja programu rewitalizacji przez IZ RPO WP Dokonywana na etapie zatwierdzania sprawozdania końcowego 1. Program pozytywnie zweryfikowany przez Zespół ds. rewitalizacji zostanie zidentyfikowany w wykazie programów rewitalizacji prowadzonym przez IZ RPO WP. Ujęcie programu wykazie pozwoli na skorzystanie z preferencji w ramach Krajowych Programów Operacyjnych zgodnie z Wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata Na etapie weryfikacji programu rewitalizacji IZ RPO WP przystąpi do negocjacji zakresu zintegrowanego projektu rewitalizacyjnego składanego w ramach RPO WP (dotyczy miast, które przystąpiły do procesu przygotowań zintegrowanych projektów rewitalizacyjnych składanych w ramach RPO WP składając właściwą deklarację w styczniu 2015 roku).

39 Inne instrumenty prawne przewidziane w ustawie o rewitalizacji Spotkanie informacyjne dotyczące konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

40 Inne instrumenty i rozwiązania prawne wprowadzone przepisami ustawy o rewitalizacji Specjalna Strefa Rewitalizacji Rozdział 5 Art Na wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta rada gminy podejmuje uchwałę w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Specjalnej Strefy Rewitalizacji, zwanej dalej Strefą. 2. Strefę ustanawia się w celu zapewnienia sprawnej realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 5, na okres nie dłuższy niż 10 lat, bez możliwości przedłużenia. 3. Wniosek o ustanowienie Strefy składa się po uchwaleniu gminnego programu rewitalizacji i zgodnie z jego ustaleniami. 4. Dopuszcza się podjęcie odrębnych uchwał, o których mowa w ust. 1, dla podobszarów rewitalizacji. Art. 26. Uchwała w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Strefy stanowi akt prawa miejscowego.

41 Inne instrumenty i rozwiązania prawne wprowadzone przepisami ustawy o rewitalizacji Specjalna Strefa Rewitalizacji Rozdział 5 Art Budowa lub przebudowa budynków służących rozwojowi społecznego budownictwa czynszowego wykonywana na obszarze Strefy oraz przewidziana w gminnym programie rewitalizacji w ramach przedsięwzięć rewitalizacyjnych, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 5 lit. a, stanowi cel publiczny w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Art. 30. W uchwale, o której mowa w art. 25, rada gminy może ustanowić na obszarze Strefy zakaz wydawania decyzji o warunkach zabudowy, o której mowa w art. 59 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, dla wszystkich albo określonych w tej uchwale zmian sposobu zagospodarowania terenu wymagających tej decyzji, w tym zmian sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, jeżeli stopień pokrycia obszaru Strefy miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego wskazuje, że nieustanowienie zakazu może doprowadzić do zmian w zagospodarowaniu Strefy niezgodnych z gminnym programem rewitalizacji albo utrudniających jego realizację. (zakaz wydawania decyzji o WZ może zostać określony również w uchwale o wyznaczeniu obszaru rewitalizacji, jednak zakaz ten straci moc, jeżeli strefa nie zostanie wyznaczone przed upływem 2 lat)

42 Inne instrumenty i rozwiązania prawne wprowadzone przepisami ustawy o rewitalizacji Specjalna Strefa Rewitalizacji Rozdział 5 Art W przypadku nieruchomości położonych na obszarze Strefy gmina może udzielić ich właścicielom lub użytkownikom wieczystym dotacji w wysokości nieprzekraczającej 50% nakładów koniecznych na wykonanie: 1) robót budowlanych polegających na remoncie lub przebudowie, 2) prac konserwatorskich i prac restauratorskich w rozumieniu art. 3 pkt 6 i 7 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, z późn. zm.7)) w odniesieniu do nieruchomości niewpisanych do rejestru zabytków jeżeli wnioskowane działania służą realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt Szczegółowe zasady udzielania dotacji, w tym tryb postępowania z wnioskami o udzielenie dotacji, oraz sposób jej rozliczania i warunki zwrotu, rodzaj dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku i rozliczenia dotacji oraz postanowienia, jakie powinna zawierać umowa o udzielenie dotacji, a także sposób gromadzenia informacji o udzielonych dotacjach określa się w uchwale w sprawie ustanowienia Strefy. 3. Do dotacji stosuje się odpowiednio przepisy art. 77 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

43 Inne instrumenty i rozwiązania prawne wprowadzone przepisami ustawy o rewitalizacji Miejscowy Plan Rewitalizacji zmiana przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Art. 37f. 1. Rada gminy może uchwalić dla obszaru rewitalizacji, o którym mowa w rozdziale 3 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. poz. 1777), miejscowy plan rewitalizacji, jeżeli uchwalony został gminny program rewitalizacji, o którym mowa w rozdziale 4 tej ustawy. 2. Miejscowy plan rewitalizacji jest szczególną formą planu miejscowego. 3. Jeżeli na całości albo części obszaru rewitalizacji obowiązuje plan miejscowy i został uchwalony gminny program rewitalizacji, miejscowy plan rewitalizacji można również uchwalić w wyniku zmiany planu miejscowego. Art. 37g. 1. Rada gminy może uchwalić miejscowy plan rewitalizacji dla całości albo części obszaru rewitalizacji. W przypadku gdy stan zagospodarowania nieruchomości położonych w zwartym obszarze projektowanego planu nie wskazuje na konieczność dokonania w tym zakresie zmian, gmina może wyłączyć te nieruchomości z obszaru objętego planem.

44 Inne instrumenty i rozwiązania prawne wprowadzone przepisami ustawy o rewitalizacji Miejscowy Plan Rewitalizacji zmiana przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Art. 37g. 2. W miejscowym planie rewitalizacji, poza elementami wymienionymi w art. 15 ust. 2 i 3, określa się w zależności od potrzeb: 1) zasady kompozycji przestrzennej nowej zabudowy i harmonizowania planowanej zabudowy z zabudową istniejącą; 2) ustalenia dotyczące charakterystycznych cech elewacji budynków; 3) szczegółowe ustalenia dotyczące zagospodarowania i wyposażenia terenów przestrzeni publicznych, w tym urządzania i sytuowania zieleni, koncepcji organizacji ruchu na drogach publicznych oraz przekrojów ulic; 4) zakazy i ograniczenia dotyczące działalności handlowej lub usługowej; 5) maksymalną powierzchnię sprzedaży obiektów handlowych, w tym obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o wskazanej w planie maksymalnej powierzchni sprzedaży i ich dopuszczalną liczbę; 6) zakres niezbędnej do wybudowania infrastruktury technicznej, społecznej lub lokali w przypadkach, o których mowa w art. 37i. 3. Część graficzną miejscowego planu rewitalizacji sporządza się, w zależności od potrzeb, w skali od 1:100 do 1: Na potrzeby postępowania w sprawie uchwalenia albo zmiany miejscowego planu rewitalizacji sporządza się i publikuje wizualizacje projektowanych rozwiązań tego planu, składające się co najmniej z koncepcji urbanistycznej obszaru objętego planem, modelu struktury przestrzennej tego obszaru oraz widoków elewacji.

45 Inne instrumenty i rozwiązania prawne wprowadzone przepisami ustawy o rewitalizacji Miejscowy Plan Rewitalizacji zmiana przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Art. 37i. 1. W miejscowym planie rewitalizacji można określić, w odniesieniu do nieruchomości niezabudowanej, że warunkiem realizacji na niej inwestycji głównej jest zobowiązanie się inwestora do budowy na swój koszt i do nieodpłatnego przekazania na rzecz gminy inwestycji uzupełniających w postaci infrastruktury technicznej, społecznej lub lokali mieszkalnych w zakresie wskazanym w tym planie. Przepisu art ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.14)) w przypadku realizacji infrastruktury technicznej nie stosuje się. 2. Inwestycją główną nie może być inwestycja celu publicznego. 3. W ramach inwestycji uzupełniających możliwe jest również zobowiązanie inwestora do budowy na swój koszt i do nieodpłatnego przekazania na rzecz gminy lokali innych niż mieszkalne przeznaczonych na potrzeby działalności kulturalnej, społecznej, edukacyjnej lub sportowej, wykonywanej przez podmioty prowadzące działalność na obszarze rewitalizacji, których głównym celem nie jest osiągnięcie zysku. 4. Wymiar zobowiązań, o których mowa w ust. 1, jest proporcjonalny do wzrostu wartości nieruchomości w wyniku uchwalenia albo zmiany miejscowego planu rewitalizacji. 5. Inwestor zobowiązuje się do realizacji inwestycji uzupełniających zawierając z gminą umowę urbanistyczną, w której określa się w szczególności, zgodnie z miejscowym planem rewitalizacji, zakres, specyfikację techniczną i termin wykonania niezbędnych robót budowlanych oraz termin przekazania gminie wybudowanych obiektów lub urządzeń. Umowa urbanistyczna może przewidywać etapowanie wykonywania robót budowlanych oraz spełniania innych warunków w niej określonych.

46 Inne instrumenty i rozwiązania prawne wprowadzone przepisami ustawy o rewitalizacji Art. 37i. Miejscowy Plan Rewitalizacji zmiana przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 6. Umowa urbanistyczna jest zawierana pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego. 7. Zawarcie umowy urbanistycznej stanowi warunek uzyskania pozwolenia na budowę dla inwestycji głównej lub jej części. 8. Nieodpłatne przekazanie na rzecz gminy zrealizowanej inwestycji uzupełniającej, a w przypadku gdy stanowi ona część obiektu budowlanego, zakończenie robót budowlanych dotyczących inwestycji uzupełniającej, stanowi warunek przystąpienia do użytkowania obiektów budowlanych stanowiących inwestycję główną. 9. Spełnienie warunków, o których mowa w ust. 8, wójt, burmistrz albo prezydent miasta potwierdza w drodze zaświadczenia. 10. W przypadku zawarcia przez inwestora umowy urbanistycznej w odniesieniu do nieruchomości, na której miejscowy plan rewitalizacji przewiduje budowę inwestycji głównej, opłaty, o której mowa w art. 36 ust. 4, oraz opłaty, o której mowa w art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, nie pobiera się.

47 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna