Koncepcyjny projekt architektoniczno - urbanistyczny zagospodarowania terenu osiedla Sady I oraz projekt wykonawczy terenu podwórka wschodniego

Transkrypt

1 Jednostka projektowa: Aleksandra Krzywańska ul. Brazylijska 14 lok Warszawa Teren inwestycji: Osiedle Żoliborz III, w obrębie tzw. I Kolonii tj. obszaru ograniczonego ulicami Krasińskiego, Broniewskiego, Braci Załuskich i Sady Żoliborskie, dz. nr 20/1, obręb w dzielnicy Żoliborz w Warszawie. Temat: Koncepcyjny projekt architektoniczno - urbanistyczny zagospodarowania terenu osiedla Sady I oraz projekt wykonawczy terenu podwórka wschodniego Autorzy: inż. arch. Aleksandra Krzywańska mgr inż arch. Olga Leksińska mgr inż. arch. Karolina Matysiak Konsultacje z zakresu architektury krajobrazu: arch. kraj. Tomasz Niewczas Konsultacje z zakresu ornitologii: mgr Paweł Pstrokoński Analiza potrzeb lokalnej społeczności i przeprowadzenie konsultacji: mgr Marta Ostrowska mgr Łukasz Ostrowski Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju. Warszawa, sierpień 2016

2 1. Spis Treści: 1. Spis treści 2. Dane ogólne 3. Cel opracowania 4. Zakres terytorialny opracowania 5. Zakres tematyczny opracowania 6. Rys historyczny 7. Analiza kompozycji i przetrwania projektu pierwotnego 8. Opis koncepcji 9. Nawierzchnie i układ komunikacyjny 10. Murki 11. Roślinność 12. Mała architektura 13. Grodzenie Zał. 1. Zestawienie popularnych typów drzew i krzewów z podaniem wysokości. Część rysunkowa: A.1. Analiza projektu pierwotnego A.2. Analiza przetrwania projektu pierwotnego A.3. Ogródki przydomowe A.4. Miejsca dewastowane przez samochody A.5. Nasadzenia do usunięcia lub przesadzenia A.6. Analiza oświetlenia osiedla A.7. Analiza oświetlenia osiedla K.1. Układ komunikacji K.2. Oświetlenie K.3. Przekrój, koncepcja zagospodarowania podwórek K.4. Wizualizacja W.1. Podwórko wschodnie W.2. Projekt rozsad W.3. Wizualizacja W.4. Wizualizacja 2

3 2. Dane ogólne 1) Nazwa i adres obiektu: Osiedle Żoliborz III, w obrębie tzw. I Kolonii tj. obszaru ograniczonego ulicami Krasińskiego, Broniewskiego, Braci Załuskich i Sady żoliborskie; dz. nr 20/1, obręb w dzielnicy Żoliborz w Warszawie. 2) Jednostka projektowa: Aleksandra Krzywańska ul. Brazylijska 14 lok Warszawa a.krzywanska@protonmail.com 3) Materiały wyjściowe: a) Archiwalna mapa do celów projektowych; b) Materiały historyczne; c) Badanie opinii mieszkańców kolonii Sady Żoliborskie I ; d) Inwentaryzacja zieleni (listopad 2015); e) Wizje lokalne, f) Konsultacje z mieszkańcami, radnymi i administracją w tym szereg spotkań przed i w trakcie prac projektowych oraz analiza uwag, które wpłynęły w czasie przeznaczonym na zgłaszanie uwag i podczas dyskusji odnośnie wstępnej wersji projektu. 3. Cel opracowania Celem opracowania jest zadbanie o tereny wspólne koloni i stworzenie wytycznych dla uspójnienia wszystkich prac pielęgnacyjno remontowych, które będą podejmowane w przyszłości. Realizacja opracowania i części prac z niego wynikających finansowana jest ze środków programu Inicjatywy obywatelskie dla środowiska realizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Celem programu jest poprawa stanu środowiska naturalnego przy zaangażowaniu społeczności lokalnych. Realizację projektu wspiera Instytut na Rzecz Ekorozwoju. 4. Teren opracowania Zakres terytorialny opracowania obejmuje obszar tzw. I Kolonii ograniczony ulicami Krasińskiego, Broniewskiego, Braci Załuskich i Sady Żoliborskie. Teren opracowania znajduje się w dzielnicy Żoliborz m.st. Warszawy. Teren objęty jest UCHWAŁĄ Nr 1899/LXXXII/2002 RADY GMINY WARSZAWA- CENTRUM z dnia 19 września 2002 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedla "Sady Żoliborskie". Plan miejscowy ustala, że przeznaczeniem podstawowym jednostki terenowej MW 4 jest zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna. 3

4 Na opracowywanym terenie znajdują się 24 budynki mieszkalne, wielorodzinne. Obszar charakteryzuje się niewielkimi różnicami terenu i bogatą roślinnością, scharakteryzowaną szczegółowo w opracowaniu inwentaryzacji zieleni. 5. Zakres tematyczny opracowania Zakres tematyczny, podzielony na projekt koncepcyjny całego obszaru opracowania oraz projekt wykonawczy części terenu, tzw. podwórka wschodniego, obejmuje następujące zagadnienia: Projekt koncepcyjny zawiera: - analizę projektu pierwotnego - analizę danych terenowych - wstępne plany zagospodarowania uwzględniające: komunikację pieszą i kołową tj. układ ścieżek - pod względem formalnym (ujednolicenie) i funkcjonalnym (ciągi piesze lub piesze z możliwością wjazdu samochodu), ofertę rekreacyjną, rodzaje małej architektury i zieleń osiedlową. Projekt wykonawczy podwórka wschodniego zawiera pomysł na zagospodarowanie terenu, w tym: nasadzenia i renowacja terenu w obrębie/okolicy trzech dawnych piaskownic; instalację budek dla ptaków i owadów; poidełka dla ptaków; infrastrukturę dla małych ssaków; prace ziemno-ogrodnicze. 6. Rys historyczny Kolonia I Osiedla Sady Żoliborskie została zaprojektowana jako pierwsza część większego zespołu mieszkaniowego Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Stanowi kontynuację kluczowej dla architektury mieszkaniowej przedwojennej idei. Powstanie Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej ma miejsce w czasie kiedy w całej Europie pojawiają się różnego rodzaju ruchy mające na celu poprawę warunków mieszkaniowych, w szczególności klas robotniczych, w kapitalistycznym mieście. Zbudowane przed wojną przez WSM osiedla na Żoliborzu i Rakowcu w Warszawie stały się przykładem realizacji postulatu mieszkania społecznie najpotrzebniejszego-stanowiącego polski odpowiednik Mieszkania dla Minimum Egzystencji stanowiącego temat przewodni II Kongresu CIAM we Frankfurcie nad Menem w 1929 roku. Odrodzona po wojnie działalność WSM szybko została zahamowana przez państwo. Dopiero nowa polityka mieszkaniowa zapoczątkowana w drugiej połowie lat 50. zaskutkowała realizacją nowych osiedli WSM. Osiedle Sady Żoliborskie jest jedną z pierwszych tego typu realizacji. Odwilżowa polityka mieszkaniowa przez krótki okres pod koniec lat 50. i na samym początku lat 60. spowodowała dogodne warunki dla działalności spółdzielni mieszkaniowych, co z kolei zaowocowało bardzo wartościową i ciekawą architekturą. Dotychczasowe ograniczenia obowiązujące w budownictwie państwowm nie 4

5 dotyczyły bowiem realizacji wspieranych przez środki własne ludności. Sady żoliborskie stanowią zatem bardzo ważny i niepowtarzalny przykład budownictwa mieszkaniowego okresu PRL. Projekt osiedla powstawał od 1958 roku w pracowni nr 2 Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej pod kierownictwem Haliny Skibniewskiej. W zespole projektowym znalazła się także Alina Scholtzówna ceniona architekta zieleni. Przed zbudowaniem osiedla na terenach tych znajdowały się dawne sady owocowe od których osiedle wzięło swoją nazwę. Nie tylko nazwa pozostała zespołowi po dawnych sadach. Kompozycja budynków została stworzona tak, aby zachować jak największą ilość zastanego drzewostanu. Dzięki temu osiedle posiada wyjątkową cechę drzewa owocowe, z których plonów mieszkańcy korzystali przez wiele lat. Niskie 3 i 5 kondygnacyjne bloki (poza jednym usytuowanym na skraju 11-to kondygnacyjnym) zatopione zostały w zieleni. Projekt otoczenia była niemniej ważny niż samej architektury. Budynki osiedlowe zostały zgrupowane wokół trzech dużych podwórek, wokół których zaprojektowana tory rowerowe dla dzieci. Ponadto wokół powstały mniejsze place przygodowe i tereny robinsonowe tereny te miały wyglądać dziko i zachęcać do własnej inwencji. W bezpośrednim sąsiedztwie budynków urządzono piaskownice, place zabaw, murki do rysowania. Tereny zaplanowano w oparciu o systemy murków, oddzielających różne poziomy nawierzchni uzyskane przy wykorzystaniu ziemi z wykopów pod fundamenty. Mimo bardzo naturalnego charakteru całości, kompozycja miała charakter geometryczny. Poszczególne funkcje na placach zostały wydzielone za pomocą geometrycznych nasadzeń krzewami oraz zespołem murków i ciągów ławek. Tereny przeznaczone dla działań mieszkańców zostały wydzielone w postaci geometrycznych połaci z nawierzchnią żwirową, wyraźnie oddzieloną od trawników. Wokół budynków na parterach przewidziano ogródki przydomowe mające stanowić ekwiwalent balkonów na wyższych piętrach. Ogródki te pozostawały otwarte, oddzielone od siebie jedynie niskimi żywopłotami. System alejek utwardzonych, uzupełniały dróżki z płyt ułożonych w trawie, nadające osiedlu naturalny charakter. 7. Analiza kompozycji i przetrwania projektu pierwotnego W latach 2006/2007 remont termo-modernizacyjny został przeprowadzony w trosce o zachowanie historycznego wyglądu. W 2011 roku otrzymał Nagrodę im. Barbary i Stanisława Brukalskich przyznawaną za wyremontowanie zespołu o znaczących wartościach architektonicznych wpisujących się w charakter Żoliborza. W przeciwieństwie do budynków otoczenie wciąż czeka na rewitalizację. Mimo dużej dbałości o zieleń, pierwotny charakter został zatarty. Szata roślinna osiedla została zaburzona przez dzikie i samowolne nasadzenia, niespójne z pierwotnym charakterem roślinności. 5

6 Obecnie wzrasta ilość roślin iglastych, nie odwołujących się w żaden sposób do pierwotnego charakteru miejsca. Problemem są nie tylko nasadzenia roślin nieodpowiednich gatunków, ale także umieszczanie ich w przypadkowych miejscach. Prowadzi to do zatarcia kompozycji i chaosu. Ogródki przydomowe pierwotnie niegrodzone, będące dobrem wspólnym, zostały wydzielone, przez zbyt wysokie ogrodzenia o niespójnym charakterze. Wprowadzana tam roślinność nie odpowiada pierwotnej koncepcji, a także jest zbyt wysoka i przesłania światło mieszkańcom wyższych kondygnacji. Ogródki zwiększyły także swój rozmiar, niekiedy ponad dwukrotnie. Wygradzane są coraz większe obszary przestrzeni wspólnej. Charakter ogródków jest bardzo niespójny, niektóre z nich są zadbane i przejrzyste, inne wręcz przeciwnie. Otoczenie budynków z biegiem lat zatraciło swój pierwotny charakter. Większość urządzeń została zdemontowana ze względu na zły stan lub niespełniania współczesnych wymogów bezpieczeństwa. Zachowały się jedynie niektóre szpalery krzewów, a cały teren, także miejsca po placach żwirowych zajmują trawniki. Okrągłe piaskownice wypełniono roślinami. Centralne place przeznaczone pierwotnie na aktywność mieszkańców są dziś pustymi przestrzeniami pozbawionymi dawnych podziałów funkcjonalnych i nie zachęcają do korzystania z nich: brak jest zarówno ławek jak i innych sprzętów, zachowały się jedynie tory rowerowe, jednak ich stan wymaga naprawy; urządzenia do aktywności dla dzieci zostały zgrupowane na jednym z placów, jednak jego kompozycja ma charakter przypadkowy i wymaga on reorganizacji i remontu. Zatarciu uległ podział ścieżek komunikacyjnych, posiadające pierwotnie charakter naturalny zostały w dużej mierze utwardzone. Remontowane szlaki posiadają niespójną nawierzchnię. Jednocześnie brakuje ścieżek w wielu miejscach o czym świadczą wydeptane szlaki na trawnikach. Murki oporowe są w złym stanie i wymagają remontu. Nie jest on jednak przeprowadzany konsekwentnie, a z wykorzystaniem różnych metod. Układ osiedla coraz bardziej ulega zatarciu i konieczne jest wprowadzenie dopuszczalnych praktyk aby, temu zapobiec. 8. Opis koncepcji Celem nadrzędnym przy powstawaniu koncepcji było uporządkowanie terenu w oparciu o pierwotny projekt zagospodarowania podwórek autorstwa arch. Haliny Skibniewskiej i arch. kraj. Aliny Scholtzówny. Drugą wytyczną było stworzenie miejsca przyjaznego wszystkim mieszkańcom osiedla, zachowując jednocześnie jego walory ekologiczne oryginalny charakter sprzyjający występowaniu ptaków, owadów i małych ssaków (np. jeży). 6

7 W oparciu o przeprowadzone konsultacje z mieszkańcami, członkami rady osiedla i pracownikami administracji oraz Badanie opinii mieszkańców kolonii Sady Żoliborskie I przyjęto szereg rozwiązań, które mają na celu przewrócenie oryginalnego układu funkcjonalnego osiedla, dostosowując go do aktualnych potrzeb mieszkańców tak, aby osoby każdej grupy wiekowej odnalazły w nim swoją przestrzeń. Podążając za projektem pierwotnym, teren objęty koncepcją zagospodarowania podzielony został na trzy podwórka: wschodnie, środkowe i zachodnie. Projekt zakłada zróżnicowanie funkcjonalne na wszystkich podwórkach: głównie są to przestrzenie trawiaste do gier i zabaw dla dzieci, piknikowania pojawią się na każdej z trzech części osiedla, tak samo jak elementy ekologiczne i nasadzenia oraz elementy małej architektury. Niezwykle ważnym działaniem będzie stworzenie trawników przeznaczonych do intensywnego użytkowania. Ze względów praktycznych i w trosce o poprawę estetyki przestrzeni osiedlowych, na każdym z podwórek wyznaczone zostaną konkretne miejsca nasadzeń, usytuowania elementów ekologicznych, sportowych, rekreacyjnych. Dopuszcza się umieszczenie pojedynczych, niewielkich sprzętów dla dzieci na każdym z dużych podwórek w taki sposób, aby nie stanowiły przeszkody w użytkowaniu trawników rekreacyjnych. Przestrzenie w najbliższym sąsiedztwie wyjść z klatek pozostaną miejscami cichymi, intymnymi. Ze względu na zmianę struktury wiekowej mieszkańców osiedla oraz bliskość placu zabaw w parku nie planuje się odtworzenia piaskownic w przestrzeniach między budynkami. Miejsca te zostały przeznaczone na rabaty, o które mieszkańcy mogą dbać samodzielnie, wprowadzając niskie nasadzenia. Zaleca się usunięcie z dawnych piaskownic wysokich krzewów (temat do konsultacji między mieszkańcami najbliższych budynków). Projekt zakłada remont obramowań z cegieł betonowych przy użyciu takich samych materiałów i technologi, jak w projekcie pierwotnym. W przypadku kompletnego zniszczenia, ich odtworzenie. Dodatkowymi miejscami do indywidualnych nasadzeń mieszkańców są betonowe donice zlokalizowane w kilku miejscach na osiedlu. Ich usytuowanie może ulec zmianie po wykonaniu analizy ruchu i projektu drogowego ciągów pieszo jezdnych. Wytycznymi wspólnymi dla całego osiedla są zalecania dotyczące oświetlenia, nawierzchni i komunikacji, małej architektury (ławek, koszy na śmieci oraz infrastruktury przyjaznej ptakom, owadom i małym ssakom), murków, ogródków przydomowych i roślinności. Podwórko wschodnie Podwórko wschodnie ma uzyskać charakter ekologicznego salonu osiedla sprzyjającego spotkaniom i odpoczynkowi mieszkańców wśród zieleni i kwiatów, pozostawiając dużą przestrzeń trawiastą do spotkań sąsiedzkich, pikników oraz gier i zabaw dla najmłodszych. To podwórko wyposażone jest w infrastrukturę dla ptaków, owadów i małych ssaków, rośliny wprowadzone tu mają dostarczać zwierzętom, owadom i ptakom pożywienia. Jest to modelowe rozwiązanie wprowadzone z poszanowaniem modernistycznego charakteru osiedla, które następnie może być przeniesione na pozostałe podwórka (jako uzupełnienie 7

8 programów tamtych przestrzeni). Na największym trawniku wyznaczone zostały miejsca nasadzeń kwiatów i krzewów w oparciu o projekt pierwotny. Zachowany został geometryczny charakter nasadzeń w nawiązaniu do rysunku pierwotnej koncepcji. Przywrócone zostało również stopniowanie wysokości nasadzeń, dzięki któremu można uzyskać oddzielenie akustyczne i wizualne wnętrza podwórka od ścieżek i okien mieszkań. Na terenie podwórka wschodniego i w przestrzeniach między sąsiadującymi z nim budynkami rozlokowanych zostało dziesięć budek dla ptaków/owadów, pojemniki na liście będące schronieniem dla jeży oraz poidełko dla ptaków (lustro wody poidełka dla ptaków powinno się znajdować na wysokości pow. 1m., forma prosta; zaleca się regularne czyszczenie poidełka przez osobę odpowiedzialną za sprzątanie zieleni). Krzewy, rozmieszczone w tych samych miejscach, jak w projekcie pierwotnym, zostały dobrane tak, aby stanowiły pożywienie dla ptaków. Krzewy należy przycinać do wysokości 1,2m. Zaleca się wykonanie cięć sanitarnych koron drzew: w przypadku dużych drzew pozwoli to na doświetlenie nowego trawnika i krzewów, a także młodych drzew dosadzonych w przeciągu kilku ostatnich lat; w przypadku młodych drzew pozwoli to na ich wzmocnienie i uformowanie bardziej gęstych koron. Środkową część podwórka zajmuje trawnik. Duża przestrzeń pośrodku ogrodu jest miejscem rekreacji mieszkańców, zwłaszcza najmłodszych, jak również przestrzenią spotkań, zachęcającą do przebywania pośród nowoprojektowaniej zieleni i pielęgnowania jej. Projekt zakłada odnowienie przestrzeni trawiastej z naciskiem na dobranie mieszanki trawy odpowiedniej do intensywnego użytkowania. Zaprojektowane zostało również miejsce na łatwą w pielęgnacji łąkę kwietną, bogatą w rośliny miododajne. Tuż obok łąki kwietnej znajdować się będzie rabata ziołowa, w której przewiduje się uprawę trzech gatunków ziół. Z łąką kwietną i rabatami ziołowymi sąsiaduje przestrzeń dogodna do rozwieszania hamaków ze względu na odpowiednie zagęszczenie drzew i oddalenie od okien. Umożliwienie rozwieszania hamaków między drzewami nie wymaga żadnych stałych elementów technicznych. Na zachód od tej przestrzeni znajduje się miejsce nasadzeń roślin okrywowych, jako alternatywy dla ubogiego, często koszonego trawnika, dających schronienie owadom i tworząc bazę pokarmową dla ptaków. Podwórko doposażone zostanie w kosze na śmieci, latarnie i ławki rozmieszczone adekwatnie do potrzeb określonych przez mieszkańców. Lokalizacje ławek wskazane zostały przez mieszkańców w trakcie konsultacji projektu. Projekt zakłada oświetlenie jednego drzewa na podwórku wschodnim. Skierowanie światła na koronę drzewa pozwoli delikatnie rozświetlić teren trawnika światłem odpitym od liści. Kabel należy doprowadzić w taki sposób, aby ingerencja w trawnik i roślinność była jak najmniejsza. Zalecane wykonanie podczas remontu latarni. 8

9 Podwórko środkowe Podwórko środkowe charakteryzuje się największą przestrzenią trawiastą na osiedlu. Warto wykorzystać ten atut stwarzając odpowiednie warunki oraz zapewniając infrastrukturę, by zachęcać mieszkańców do odpoczynku i aktywnego spędzania czasu w tej przestrzeni. Na wschodnim krańcu dużego trawnika zaprojektowano wzniesienie o wysokości względnej nie przekraczającej 50 cm nad poziomem ścieżki. Wzniesienie kończyć się będzie betonowym murkiem monolitycznym, na skraju którego umieszczone zostaną drewniane siedziska, których wierzch będzie znajdował się na rzędnej +0,45m nad poziomem terenu. Wzniesienie będzie sprzyjało wypoczynkowi i obserwacji rozgrywek sportowych (lub spotkań sąsiedzkich) na podwórku środkowym. W zachodniej części podwórka wyznaczono miejsce do umieszczenia przeplotni prostych urządzeń stalowych do rekreacji mieszkańców. Zaleca się wykonanie wszystkich elementów z poszanowaniem użytego materiału (ze względu na walory estetyczne i edukacyjne) pozostawienie elementów stalowych stalowymi, drewnianych drewnianymi. Sprzęty powinny być funkcjonalne, bez elementów ozdobnych, przeznaczone do rekreacji wszystkich grup wiekowych. Projekt zakłada doposażenie przestrzeni w dodatkowe ławki, kosze na śmieci i latarnie. Podwórko zachodnie Podwórko zachodnie utrzyma charakter rekreacji najmłodszych. Obecny plac zabaw wymaga odnowy, dziś sprawia wrażenie chaotycznego i zaplanowanego przypadkowo. Projekt zakłada wymianę sprzętów na nowe. Nowe sprzęty na placu zabaw powinny być wykonane z materiałów naturalnych (w szczególności drewna) i stali. Należy unikać elementów emaliowanych i wykonanych z tworzyw sztucznych ze względów estetycznych i edukacyjnych. Urządzenia zabawowe muszą spełniać wymogi normy PN-EN Projekt zakłada doposażenie przestrzeni w dodatkowe ławki i latarnie oraz usunięcie kosza na śmieci umieszczonego na środku największego trawnika. 9. Nawierzchnie i układ komunikacyjny Należy dążyć do ujednolicenia nawierzchni ciągów komunikacyjnych. Bezwzględnie należy zachować historyczną nawierzchnię asfaltowych tras rowerowych wokół każdego z trzech większych podwórek, poddawać ją renowacji i odtwarzaniu w przypadku zniszczeń. Z uwagi na liczne zmiany i niespójność istniejących ciągów pieszych oraz praktycznie niemożliwy powrót do stanu historycznego ze względu na już zrealizowane zmiany w 9

10 nawierzchniach. Przy kolejnych remontach zaleca się stosowanie wyłącznie kostki betonowej prostokątnej w kolorze szarym. Układ komunikacji powinien być oparty o pierwotny, ale dostosowany do dzisiejszych potrzeb (drogi pieszo-rowerowo-jezdne). Przyjmuje się szerokość remontowanych ciągów pieszych na 2m, natomiast ciągów pieszo oraz pieszo-rowerowojezdnych na 3,5m z zachowaniem promieni skrętów dostosowanych do potrzeb ciągów. W regulowaniu dostępu do przestrzeni tylko dla pieszych planuje się odpowiednie ustawienie betonowych donic rozmieszczonych obecnie na osiedlu w sposób nieodpowiadający aktualnym potrzebom mieszkańców. Zaleca się wykonanie projektu drogowego. Proponowany układ komunikacji ilustruje rysunek K Murki Na opracowywanym terenie wiele murków oporowych wymaga remontu lub wymiany. W oparciu o analizę projektu pierwotnego oraz analizę oferty rynkowej, zaleca się wymianę murków na nowe o takiej samej konstrukcji (murki betonowe monolityczne). Obecnie widoczne są próby wymiany zniszczonych murków na nowe przy użyciu różnych typów materiałów. Wyklucza się możliwość zastosowanie gabionów ze względu na nietrwałość rozwiązania i brak spójności z estetyką osiedla (zaleca się wymianę wykonanych już murków gabionowych na betonowe). Wyklucza się stosowanie prefabrykatów betonowych innych niż typowe murki oporowe o płaskim licu, kształcie litery L w przekroju. Zestawienie porównawcze cen wykonania murków kształtuje się w następujący sposób (do obliczeń przyjęto murek wysokości 60 cm i grubości 20 cm): prefabrykat monolit ~ 430 zł/mb ~ 500 zł/mb Murki betonowe monolityczne są trwalsze niż prefabrykaty, więc w dłuższej perspektywie ich zastosowanie jest tańsze. 11. Roślinność Na całym terenie działania projektowe sprowadzają się w pierwszym etapie do - uporządkowania terenu; - starannego odchwaszczenia terenu; - rekultywacji trawników - usunięcia elementów szpecących, takich jak np. małe drzewa iglaste dosadzane przypadkowych miejscach Niezbędne są zabiegi pielęgnacyjne na całości drzewostanu: - cięcia sanitarne; 10

11 - usunięcie samosiewów oraz roślin zasadzonych samowolnie (możliwość przesadzenia w miejsce uzgodnione ze wspólnotą), zwłaszcza roślin iglastych oraz roślin w szpalerach tworzących zwielokrotnione grodzenie przestrzeni (Rys. A.5.); - usunięcie z najbliższego otoczenia budynków (zwłaszcza z ogródków przydomowych) roślin, które przesłaniają okna mieszkań powyżej, lub istnieje uzasadnione przypuszczenie, że osiągną taką wysokość; - dokonanie nasadzeń zastępczych oraz odtworzeniowych drzew owocowych działanie niezwykle ważne drzewa owocowe definiują pierwotny charakter osiedla utracony na przestrzeni czasu; - uzupełnienie żywopłotów otaczających osiedle. Należy wprowadzić zakaz sadzenia w ogródkach przydomowych gatunków drzew i krzewów, których wysokość może przekroczyć 2m. Rośliny, które mogą w przyszłości przekroczyć taką wysokość, należy usunąć. Projekt zakłada wyznaczenie stref, w których będą rosły rośliny o określonej wysokości i charakterze, głównie w rejonie trzech dużych podwórek oraz miejsc, w których dopuszcza się większą swobodę mieszkańców przy doborze roślin miejsca bardziej na uboczu, mające intymny klimat, usytuowane w bliskości małych podwórek lub w przestrzeniach między blokami. Zakłada się jednak, że miejsca te będą miały zapewniony dostęp dla pozostałych mieszkańców osiedla. Konieczne jest więc rozrzedzenie nasadzeń grodzących miejsca wydzielone na osiedlu (Rys. A.5.). Zaleca się przycinanie krzewów w miejscach ogólnodostępnych do wysokości 1,1 1,5 m. Koniczne jest uwzględnienie bliskości okien rośliny nie mogą uniemożliwiać dotępu światła słonecznego do okien. Wśród nowych nasadzeń wskazane są rośliny dające pożywienie ptakom. Są to w szczególności: - Berberys - Rokitnik - Kalina - Tarnina Zalecane rośliny w podziale na typy i wymagania oświetlenia: Krzewy cieniolubne: - Berberys (Berberis thunbergii) - Jaśminowiec (Philadelphus 'Lemoinei') - Dereń biały 'Aurea' (Cornus alba 'Aurea') - Tawina Jarzębolistna ( Sorbaria sorbifolia) - Tawuła nippońska 'Snowmound'(Spiraea nipponica'snowmound') - Tawuła van Houtte'a(Spiraea vanhouttei) - Kalina hordowina (Viburnum lantana) - Różanecznik 'America' (Rhododendron) 11

12 Rośliny niskie cieniolubne: -Funkia (Hosta Tratt) -Bluszcz pospolity (Hedera helix) - Żurawka 'Blackberry Jam' (Heuchera) Krzewy: - Dzika róża (Rosa canina) - Śnieguliczka (Symphoricarpos albus) - Tawuła (Spiraea) - Forsycja (Forsythia intermedia 'Lynwood') - Berberys (Berberis thunbergii 'Red Pillar', Berberis thunbergii'atropurpurea') - Pęcherznica (Physocarpus opulifolius) - Sumak octowiec (Rhus typhina 'Dissecta') - Pęcherznica Lakinolistna (Physocarpus opulifolius 'Dart's Gold') Rośliny niskie: - Dzika róża (Rosa canina) - Pięciornik krzewiasty (Potentilla fruticosa) Nasadzenia kwiatowe: - Łąka kwietna mieszanka nasion do siewu (wysiewana wg zaleceń producenta) - Cebule sadzone w trawniku np. tulipany, krokusy (wieloletnie) Trawniki: Zaleca się dostosować mieszankę traw do charakteru trawnika w szczególności: - trawniki mało użytkowane, wolno rosnące do cienia, wyżej koszone. - w centralnych częściach podwórek szybko rosnące do intensywnego użytkowania, koszone niżej 3,4cm. W celu uzyskania szybszego i trwalszego efektu zaleca się wykonanie trawnika z rolki (z folii, założenie i konserwacja wg zaleceń producenta) W przypadku susz należy kosić trawę na wyższej wysokości. Zaleca się rekultywację trawników z zapewnieniem odpowiedniego przygotowania podłoża oraz prowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych przynajmniej w obrębie najbardziej użytkowanych powierzchni trawiastych: napowietrzanie, nawożenie, rozważenie podlewania interwencyjnego w okresie wzrostu trawy bądź suszy. 12

13 12. Mała architektura Projekt zakłada uzupełnienie wyposażenia osiedla o nowe elementy małej architektury oraz stopniową wymianę starej małej architektury na elementy wskazane w projekcie tak, aby wszystkie elementy małej architektury na osiedlu tworzyły spójną całość. Ławki: Z badania potrzeb mieszkańców i konsultacji wynika, że istnieje potrzeba dostawienia większej liczby ławek w przestrzeni osiedlowej, zwłaszcza przy głównych ciągach komunikacyjnych. Miejsca nowych ławek zostały wyznaczone w projekcie (rys. K.3.). Dostawienie ławek w mniejszych przestrzeniach osiedlowych (w sąsiedztwie klombów po dawnych piaskownicach) pozostawione jest do indywidualnej decyzji mieszkańców najbliższych budynków. Zaleca się zastosowanie wyposażenia Firmy Puczyński, lub podobnego (o takich samych walorach estetycznych i użytkowych ławki drewniane o konstrukcji stalowej). Ławka (propozycje): Puczyński, nr katalogowy Puczyński, nr katalogowy

14 Saveria, Bench nr 2 Kosze na śmieci i psie kupy: Zaleca się zastosowanie wyposażenia Firmy Puczyński, lub podobnego (o takich samych walorach estetycznych i użytkowych kosz betonowy, z przekryciem) nr katalogowy Oświetlenie: Projekt zakłada ujednolicenie koloru światła na osiedlu, usunięcie lamp przymocowanych do elewacji budynku, z wyjątkiem lamp oświetlających wejścia oraz stopniowe ujednolicanie typów latarni. W miejscach niedostatecznie doświetlonych należy umieścić dodatkowe latarnie w taki sposób, aby ich światło nie było bezpośrednio skierowane w kierunku okien mieszkań. Proponowane rozmieszczenie dodatkowych latarni ilustruje rysunek nr K.2. 14

15 Stojaki na rowery i wiata rowerowa: Projekt zakłada usytuowanie stojaków na rowery przy każdym wejściu do budynku. Początkowo należy umieścić jeden stojak (pojedynczą ramę), w razie potrzeby należy zamontować drugi stojak. Forma stojaka prosta, materiał: stal nierdzewna lub ocynkowana. Stojaki te będą służyły do pozostawienia bezpiecznie roweru pod domem na krótki czas. Zaleca się zastosowanie wyposażenia Firmy Puczyński, lub podobnego (o takich samych walorach estetycznych i użytkowych). Należy stosować jeden typ stojaków na całym osiedlu. Przykładowe typy stojaków firmy Puczyński: nr katalogowy nr katalogowy nr katalogowy Dodatkowo planuje się budowę wiaty rowerowej w miejscu wskazanym na rysunku nr K.3. Z wiaty będą korzystali mieszkańcy, którzy nie mają dostępu do wózkowni. Funkcjonalna wiata o prostej konstrukcji powinna swoim wyglądem wpisywać się w otoczenie, nawiązywać do modernistycznego charakteru osiedla. W projekcie należy 15

16 wykorzystać szlachetne materiały, które pojawiały się w pierwotnym projekcie osiedla (takie jak cegła betonowa, beton). Infrastruktura dla małych ssaków, ptaków i owadów: Na terenie kolonii żyje wiele gatunków zwierząt: ptaki, małe ssaki (np.: jeże), owady. Planowane jest wyposażenie osiedla w infrastrukturę sprzyjającą ich obecności. W szczególności będą to: - budki dla ptaków/owadów 10 szt. na terenie podwórka wschodniego, liczba budek na pozostałych dwóch podwórkach po analizie wykorzystania budek przez ptaki/owady. - kosze na liście schronienie dla jeży jeden na każde małe podwórko; - poidełka dla ptaków - jedno na każde duże podwórko. Poidełko zaleca się odlać z betonu klasy odpowiedniej do funkcji małej architektury parkowej (zalecany beton wodoszczelny, wykończenie stalą nierdzewną), zamontować w sposób uniemożliwiający przewrócenie. Wymiary poidełka 40x40x110cm. Wykonawcza zobowiązany jest przedstawić przed wykonaniem rysunki warsztatowe do zaakceptowania. Alternatywnie przykładowe poidełko dla ptaków firmy Blomus: nr katalogowy

17 Altana śmietnikowa: Zaleca się wprowadzenie kontroli dostępu do altany śmietnikowej np. przez wprowadzenie kart magnetycznych. Projekt zakłada ujednolicenie koloru wiat śmietnikowych pomalowanie wszystkich na kolor jasnoszary. Opcjonalnie możliwe jest również posadzenie jednego szpaleru roślinności wokół wiat śmietnikowych krzewów lub pnączy. 13. Grodzenie Projekt zakłada ujednolicenie ogrodzeń ogródków przydomowych. W nawiązaniu do pierwotnego projektu, zaleca się usunięcie ogrodzeń ogródków przydomowych i pozostawienie wygrodzenia terenu wyłącznie zielenią lub wykonywanie ogrodzeń z przepierzeń ażurowych jednego typu, nie przekraczających wysokości 100cm. W tym celu wymagane jest wprowadzenie zmiany w regulaminie ogródków przydomowych. Zalecane jest obsadzenie ogrodzeń pnączem lub pojedynczym nasadzeniem krzewów ozdobnych w linii oddalonej nie więcej niż 50 cm od linii ogrodzenia, utrzymywanej w wysokości ogrodzenia. Podwójne, potrójne nasadzenia istniejące należy usunąć. Nie należy przesuwać istniejącej linii ogrodzenia w głąb wspólnej przestrzeni osiedlowej. CZĘŚĆ WYKONAWCZA PODWÓRKA WSCHODNIEGO w zakresie ustalonym do realizacji w pierwszym etapie MAŁA ARCHITEKTURA Podwórko wschodnie zostanie wyposażone w elementy małej architektury i infrastruktury dla ptaków, owadów i małych ssaków. Realizacja zadanie zostanie podzielona na etapy zgodnie z harmonogramem inwestora. Elementy małej architektury projektowanie na podwórku wschodnim: Ławki szt.3 Stojaki na rowery szt.8+10 Kosz na śmieci szt.2 Naprawa bądź odtworzenie pozostałości po piaskownicach z cegły betonowej Poidełko dla ptaków szt.1 Kosze na liście - schronienie dla jeży /kosz ażurowy/ szt.3 Budki dla ptaków typ A szt.1 typ B szt.5 typ C szt.1 Budki dla owadów szt.3 17

18 PROJEKT SZATY ROŚLINNEJ Projekt przewiduje wzbogacenie szaty roślinnej o gatunki miododajne, owocujące, dające schronienie i pożywienie ptakom, owadom i małym ssakom. Trawniki Trawniki w obu przypadkach, wolno rosnących, odpornych na zacienienie a pod drzewami nawet odpornych na duże zacienienie. Przystosowanej do intensywnego użytkowania. Ze względu na intensywniejsze użytkowanie trawników na gruncie stałym oraz ich bardzo mocne zacienienie zaleca się zmieszanie w równych proporcjach obu tych mieszanek. Przewidywana norma wysiewu 25 g /m2 1kg/40m2. Skład mieszanki wolnorosnącej do lekkiego cienia: 40% Kostrzewa czerwona kępowa (Festuca rubra commutata) 30% Kostrzewa owcza (Festuca ovina) 20% Śmiałek darniowy (Deschampsia ceaspitosa) 10% Wiechlina łąkowa (Poa pratensis) Skład mieszanki wolnorosnącej mocno zacienionej: 30% Kostrzewa czerwona kępowa (Festuca rubra commutata) 10% Kostrzewa owcza (Festuca ovina) 40% Śmiałek darniowy (Deschampsia ceaspitosa) 20% Wiechlina łąkowa (Poa pratensis) Wykonanie trawników obejmuje: spulchnienie i zdarniowanie istniejącej gleby, rozścielenie substratu wegetacyjnego warstwą 15cm, zakup i transport nawozów mineralnych, rozrzucenie nawozów mineralnych, zakup i transport mieszanek traw na tereny rekreacyjne - reprezentacyjne, wysiew nasion, wałowanie powierzchni, podlewanie. Łąka kwietna rośliny miododajne - mieszanka nasion do siewu (wysiewana wg zaleceń producenta) pow. 35m² Krzewy (owocujące stanowiące pożywienie dla ptaków) - Rokitnik (Hippophae rhamnoides L.) cztery grupy krzewów (każda o wymiarach 2x1,5m) po 6 sadzonek - Tarnina (Prunus spinosa L.) cztery grupy krzewów (każda o wymiarach 2x1,5m) po 6 sadzonek - Kalina (Viburnum opulus L.) - jedna sadzonka krzewu 18

19 Rabaty ziołowa - Mięta (Mentha L.) - rabata o wymiarach 2x0.7m (8 sadzonek) - Lebiodka (Origanum vulgare) - rabata o wymiarach 2x0.7m (8 sadzonek) - Melisa (Melissa officinalis L.) - rabata o wymiarach 2x0.7m (8 sadzonek) Rośliny okrywowe powierzchnia nasadzeń min. 30m², równa powierzchnia przeznaczona pod oba gatunki roślin. - Barwinek pospolity (Vinca minor) - rozstawa 60 x 30 cm - Runianka japońska (Pachysandra terminalis) - rozstawa 20 x 25 cm Wytyczne projektowe: - Pod krzewami zaleca się wysypać drobny węgiel brunatny o granulacji mm lub drobno mieloną korę drzewną (warstwa 6 cm). Na zimę, przynajmniej w pierwszym sezonie, grubość zwiększyć. - Rośliny okrywowe i zioła sadzić do dołów o średnicy i głębokości 0,3 m zaprawione do połowy ziemią urodzajną. - Krzewy sadzić do dołów o średnicy i głębokości 0,5 m zaprawione do połowy ziemią urodzajną. - Rabaty oraz łąka kwietna są oddzielone od trawnika obrzeżem typu Geoboard - Do ziemi pod byliny i trawniki oraz do zaprawy dołów, w celu zwiększenia zdolności absorpcyjnych, należy dodać hydrożelu w ilości 0,5 kg na 1m3 (przelicznik na hydrożel, który wchłania na 1 g około 250 g wody). - Dostarczone sadzonki roślin powinny być właściwie znaczone tzn. muszą mieć etykiety, na których podana jest nazwa polska i łacińska, forma, wybór. Materiał roślinny użyty do nasadzeń, jego opakowanie, transport oraz przechowywanie muszą pod względem jakościowym odpowiadać normie BN Sadzonki drzew i krzewów ozdobnych powinny być prawidłowo uformowane z zachowaniem pokroju charakterystycznego dla gatunku i odmiany. - Dla wszystkich projektowanych gatunków zaleca się zastosowanie kwalifikowanego, wysokogatunkowego materiału szkółkarskiego. Wady niedopuszczalne: silne uszkodzenia mechaniczne roślin, ślady żerowania szkodników, oznaki chorobowe, zwiędnięcie i pomarszczenie kory na korzeniach i częściach nadziemnych, martwica i pęknięcia kory, uszkodzenia pąka szczytowego przewodnika, dwupędowe korony drzew formy piennej, 19

20 uszkodzenia lub przesuszenia bryły korzeniowej, złe zrośnięcia odmiany szczepionej z podkładką. - Sadzonki we wczesnej fazie wzrostu należy zabezpieczyć przed zniszczeniem. - Wszystkie prace związane z sadzeniem drzew i krzewów powinny być wykonane zgodnie z zasadami sztuki ogrodniczej. - Jakość zamówionego materiału roślinnego oraz prace ogrodnicze powinny być zgodne Zaleceniami dotyczącymi realizacji terenów zieleni wydanymi przez Polskie Stowarzyszenie Architektów Krajobrazu Zieleń Polska dostępne na stronie - Nie należy używać na terenie osiedla soli drogowej oraz zgarniać śniegu na zieleń, co najwyżej dopuszcza się sól magnezową, w przeciwnym wypadku należy montować osłony przed zrzucaniem śniegu na zieleń. 20