GMMA technika handlu w oparciu o breakout

Transkrypt

1 GMMA technika handlu w oparciu o breakout O wskaźniku Guppy Multiple Moving Average (GMMA) po raz pierwszy wspomniano w magazynie Trading Tactics w Od tamtego czasu sposoby używania i interpretacji wskaźnika zostały nieco zmienione i udoskonalone. Niniejsze opracowanie ma celu przybliżenie tych sposobów i omówienie zależności, jakie niesie ze sobą analiza wg wskaźnika GMMA. Opis wstępny Agresywni traderzy próbują uchwycić zmianę w trendzie możliwie najszybciej jak to możliwe. Jest to podejście agresywne, ponieważ SŁOWNIK TRADERA Breakout (wybicie, oznaczane również w skrócie jako BO) ma miejsce w sytuacji gdy cena dosyć energicznie wychodzi z określonej formacji. Może to być np. zmiana z trendu spadkowego na wzrostowy albo odwrotnie, lub wyjście ceny z zakresu będącego wsparciem lub oporem. Wybicie to jest odzwierciedleniem aktywności ceny, innej w porównaniu do tej, która istniała na przestrzeni ostatnich dni lub tygodni. Trading w oparciu o breakout wiąże się z wysokim ryzykiem, ponieważ trader nie ma pewności, że cena po wybiciu nie zawróci. Wybicia bardzo często są fałszywe, dlatego traderzy badają inne wskaźniki, które mogłyby je potwierdzić. Z poprawnymi wybiciami z kolei wiążą się wysokie zyski. Bardziej zachowawczy traderzy obserwują breakout, jednocześnie szukając potwierdzenia, iż nastąpiła zmiana trendu. wiąże się z nim większe ryzyko porażki. Jeśli taki trader nie ma doskonałe opanowanej dyscypliny, w rezultacie może pozostać ze stratną pozycją zbyt długo, wciąż mają złudną nadzieję, że sytuacja jeszcze odwróci się na jego korzyść. Prostszym i w pewien sposób bezpieczniejszym podejściem jest wchodzenie na zmianie trendu, gdy zmiana ta zostanie potwierdzona po kilku dniach lub nawet tygodniach. Potencjalne zyski są przez to mniejsze w porównaniu do sytuacji, gdy pozycję otwiera się wcześniej, jednak w zamian większe jest prawdopodobieństwo, iż zmiana trendu rzeczywiście nastąpiła. Gdy cena porusza się w trendzie, niektórzy traderzy wchodzą w rynek właściwie przy dowolnym poziomie ceny. Inni z kolei próbują wejść w bardziej optymalnych punktach, gdy występuje korekta, na jej dołku.

2 Jeśli trader w pełni zrozumie zasady dotyczące breakoutów, to będzie potrafił wykorzystać trend i chwile, w których cena objawia chwilową słabość, ponieważ dzięki analizie trader będzie mieć pewność, że cena podąża według trendu. Technika GMMA jest stosowana w celu oszacowania najlepszych sygnałów wejścia w rynek po tym, jak nastąpiło potwierdzenie breakoutu. Dzięki niej można poznać odpowiedź na pytanie: czy ruch ceny w kierunku przeciwnym do trendu jest sygnałem zmiany tego trendu, czy szansą na zajęcie pozycji zgodnie z trendem? Pytanie to jest bardzo istotne, ponieważ młode, dopiero co rozwijające się trendy są słabe i jest większe ryzyko, iż mogą się załamać. Breakout przejawia się najczęściej w jednej z dwóch postaci. Pierwsza, najbardziej pospolita, to formacja V, w której trend spadkowy niemal natychmiast przemienia się we wzrostowy. Gdy w pełni ukształtuje się na wykresie, zmiana trendu jest oczywista, jednak jeśli cena dopiero co odbiła się od dołka, wielu traderów wstrzymuje się z wejściem w rynek z obawy przed załamaniem nowego trendu i powrotem do starego. Druga formacja, występująca rzadziej, to breakout ceny z konsolidacji w pewnym obszarze lub gdy porusza się w bok w kanale. Ruch boczny ceny czasami może trwać nawet całymi miesiącami, ale gdy nastąpi wybicie, jest to dobra okazja do zysków. W technice GMMA i tradingu w oparciu o breakouty brane są pod uwagę cztery zależności. Pierwsze dwie dotyczą grupy średnich ruchomych z dłuższych okresów i są to: zagęszczenie - W początkowej fazie breakoutu ceny jej średnie z dłuższych okresów zacieśniają się, gdy inwestorzy próbują osiągnąć zgodność co do wartości waloru; kierunek - Ułożenie średnich po zagęszczeniu wskazuje kierunek dalszego ruchu, prawdopodobny trend. Na wykresie należy zatem wypatrywać zagęszczenia średnich, a następnie potwierdzenia kierunku; zaś dwie kolejne odnoszą się do grupy średnich z krótszych okresów: załamanie - Zmiana trendu ze spadkowego na wzrostowy wymaga od ceny wiele wysiłku. Jeśli panuje trend spadkowy i następuje pierwsze poważniejsze odbicie od minimum, to odbicie to na ogół nie trwa zbyt długo i załamuje się. Badając naturę tego załamania za pomocą średnich z krótszych okresów, można określić siłę aktywności traderów. szybkie odbicie - Szybki powrót grupy średnich po początkowym załamaniu ruchu ceny po zmianie trendu sygnalizuje zwiększoną aktywność na rynku, gdy traderzy składają coraz wyższe oferty kupna. Wybicie z konsolidacji Poniższy wykres dla spółki APE pokazuje problem, z jakim zmagamy się bardzo często podczas handlowania w oparciu o breakouty. Po pierwsze, mogliśmy przegapić sam

3 moment wybicia ceny z konsolidacji. Nie zdołaliśmy zauważyć tego wybicia na wykresie dziennym i okazuje się, że szansa przepadła. Zostawiamy ten problem na naszej liście do obserwacji, aby zobaczyć co się stanie, gdy cena załamie się i być może powróci do miejsca, gdzie nastąpiło wybicie co rzeczywiście nastąpiło: W punkcie decyzyjnym musimy określić prawdopodobieństwo wystąpienia odbicia ceny do góry. Jeśli zrobimy to poprawnie, możemy zyskać na ruchu ceny od poziomu $5.40 do $6.10, a być może nawet wyższego, jeśli rozwinie się pełny trend.

4 Wskaźnik GMMA wspomaga nas w podjęciu decyzji, gdy cena znajdzie się w kluczowym punkcie przy poziomej linii, z której nastąpił breakout. Zaczynamy od analizy średnich dla dłuższych okresów (linie czerwone na poniższym rysunku). Żaden trend nie ma szansy utrzymać się zbyt długo, jeśli nie jest wspomagany przez długoterminowych inwestorów. Na pytanie, czy występuje zagęszczenie, odpowiedź jest prosta. Linie średnich z dłuższych okresów są wyraźnie od siebie oddzielone. Nie widać żadnych śladów zaplątania linii, każda biegnie osobno, nie przecinając żadnej z sąsiednich, mimo że cena po początkowym wybiciu chwilowo się załamała, na co wskazują średnie krótkookresowe. Grupa średnich długookresowych biegnie w kierunku wzrostowym, choć z mniejszą szybkością. Brak zagęszczenia, zaplątania a także ich kierunek wskazują, że trend jest silny, tak więc możemy tutaj z przekonaniem otworzyć pozycję Long i wykorzystać tę korektę ceny. Wynik analizy zostanie potwierdzony, gdy przejdziemy do badania średnich krótkookresowych (niebieskie linie na rysunku). Aktywność traderów (krótkookresowych) zawsze poprzedza aktywność inwestorów (długookresowych), ponieważ traderzy często testują siłę trendu wzrostowego albo słabość spadkowego. Cena załamała się po

5 początkowym ruchu w górę, ale traderzy nie okazali większej paniki. Nie minęło zbyt wiele czasu, gdy na rynku pojawili się nowi traderzy i zaczęli kupować. Dla nich to niewielkie załamanie się ceny jest bardziej okazją do ataku niż sygnałem do odwrotu. Okres, gdy średnie krótkookresowe zagęszczają się i między traderami następuje rozmowa na temat dalszych losów ceny, jest krótki i wkrótce cena powraca do ruchu w górę. Jeśli wyczekamy przez te kilka dni, okaże się, że zagęszczenie było krótkotrwałe i szybko nastąpiło wybicie w górę. Znajdziemy się wtedy w punkcie podjęcia decyzji, gdzie wielu traderów kupi akcje APE, licząc na to, że załamanie ceny było tylko niewielką korektą, ponieważ zagęszczenie, kierunek oraz załamanie, jak powyżej to zanalizowaliśmy, dają spójną i jednoznaczną sugestię, że breakout może przerodzić się w trend w dłuższym okresie. Jeśli trochę się cofniemy na wykresie, może pojawić się pytanie: jak określić, że wystąpiło faktyczne wybicie, breakout z formacji gdy cena poruszała się w bok? Odpowiedź przynosi porównanie obszaru na rysunku oznaczonego literą A z obszarem B. Zaczynamy od wycofania się średnich krótkookresowych. W obszarze A to wycofanie nie przerodziło się w odbicie i ruch wzrostowy. W obszarze B stopień nachylenia opadających średnich jest mniejszy i wkrótce następuje odbicie, po którym średnie wznoszą się na nowe szczyty. Analiza zostaje potwierdzona przez grupę średnich długookresowych. W obszarze A nie mają one żadnych szans, aby się rozdzielić. Nie rozkładają swoich skrzydeł. Gdy grupa krótkookresowa cofa się, to grupa długookresowa jest po prostu jedną grubą linią. Natomiast w obszarze B wyraźnie widać, że poszczególne średnie z grupy długookresowych są od siebie oddzielone i mają tendencję wzrostową. Cała ta analiza potwierdza, że breakout ceny do poziomu $6.10 w sposób, jak widzieliśmy to na wykresach, niesie ze sobą duże prawdopodobieństwo rozwinięcia większego trendu wzrostowego oraz że nie jest tylko zwykłe tymczasowe wybicie. Wybicie w formacji V Analizę w oparciu o GMMA jeszcze łatwiej jest zastosować dla klasycznej formacji V, gdy trend spadkowy szybko zmienia się we wzrostowy. W pobliżu punktu tej zmiany, gdy nowy potencjalny trend wzrostowy jest jeszcze młody, istnieje niebezpieczeństwo, że wybicie może być jedynie krótkotrwałe. Obawy te zostają potwierdzone, jeśli wybicie spłaszcza się i cena spada z nowych lokalnych szczytów. Jest to wtedy okazja do kupna czy sygnał do wyjścia z pozycji Long?

6 Gdybyśmy podchodzili do tego według klasycznej książkowej teorii, to takie pytanie w ogóle by nie powstało. Cena zmienia kierunek i nie oglądamy się wstecz. Nie ma sensu czekać na korektę, dlatego, aby odnieść jak największe korzyści, trzeba takie wybicie rozpoznać możliwie najszybciej. Pierwsze wnioski, jakie płyną z rozpoznania tej formacji, możemy wysnuć w punkcie podjęcia decyzji oznaczonym na powyższym rysunku. Jeśli poczekamy około tygodnia od tego punktu, otrzymamy jednoznaczny sygnał potwierdzenia. Kluczowe jest zachowanie średnich długookresowych. Przed punktem decyzyjnym były nieco rozproszone i skierowane w dół, potem skrzyżowały się, a następnie ruszyły w górę i ponownie rozproszyły. Zmiana kierunku tego ruchu była bardzo szybka. Mając na uwadze, że najdłuższą średnią z grupy jest 60-cio okresowa, już w samym punkcie decyzyjnym zmieniła ona kierunek bardzo energicznie i ruszyła w górę. Był to pierwszy sygnał zmiany trendu oraz potwierdzenie siły tej zmiany. Trudno znaleźć inny wskaźnik, który mógłby przekazać taką informację, a z pewnością niemożliwe byłoby w przypadku tylko dwóch średnich ruchomych. Średnie długookresowe zagęściły się, co mówi nam o porozumieniu inwestorów odnośnie ceny akcji spółki. Nie czekają oni na korektę, podejmują decyzje natychmiast, aby nie stracić dobrej okazji. Dlatego przebijają się nawzajem, zgłaszając coraz wyższe ceny kupna. Krótkookresowi traderzy widzą co się dzieje i decydują się na otwieranie pozycji Short. Zwróć uwagę na wygląd grupy średnich krótkookresowych. Zagęszczają się na kilka dni przed punktem decyzyjnym, po czym szybko ruszają w górę i rozdzielają się. Widać tu dużo nowych pozycji Long. Porównaj tę sytuację do obszaru C z poprzedniego wykresu dla spółki APE. W takich chwilach uzasadnione jest wejście agresywne, ponieważ natura tego ruchu wskazuje na silne wsparcie ze strony traderów i inwestorów. Jeśli ktoś z nich sprzedaje, są inni, którzy kupują po coraz wyższych cenach. Nie czekają z wejściem w rynek aż cena zawróci. W rezultacie nie ma żadnych oznak zagęszczenia w grupie średnich

7 krótkookresowych. Średnie razem i każda osobno poruszają się zgodnie w trendzie wzrostowym, co widać w obszarze A na rysunku z wykresem dla spółki MAP. Jeśli zobaczysz podobny układ, nie masz co się zastanawiać, jeśli chcesz dołączyć do silnego trendu. Często jest tak, że potwierdzenie breakoutu następuje dopiero po serii kilku prób wybicia ceny z formacji cena początkowo rośnie, jednak zaraz opada z powrotem. Przykład takiego zachowania ceny oraz sposobu interpretacji według GMMA omówimy na podstawie wykresu dziennego dla cen akcji spółki FFL. Mimo że GMMA nie rozpoznaje samego momentu wybicia i przełamania trendu, to poniższe wykresy są dobrym przykładem do zilustrowania jak można interpretować taką sytuację. Na wykresie widać wyraźny trend spadkowy opisany za pomocą opadającej linii trendu. Cena co jakiś czas podchodziła do tej linii, jednak odbijała się i schodziła niżej. Ten schemat wzrostów i spadków powtarzał się w trendzie spadkowym, dlatego punkt podjęcia decyzji nr 1 nie jest dla nas szczególnie interesujący. W punkcie decyzyjnym nr 2 mamy jednak już sytuację po pierwotnym wybiciu i następującym po nim załamaniu ceny - tutaj możemy zastosować pomysły na breakouty z GMMA. Jeśli kupimy teraz, możemy mieć

8 wątpliwości czy cena nie cofnie się dalej w kierunku linii trendu spadkowego (scenariusz oznaczony linią czerwoną na powyższym rysunku). Użyjemy GMMA, aby ocenić szansę takiego rozwoju sytuacji w porównaniu do rozwinięcia trendu wzrostowego (linia niebieska na powyższym rysunku). Oto jak wygląda to z GMMA: Znajdziemy tu odpowiedzi dla obu punktów decyzyjnych. W punkcie 1 obserwację zaczynamy od średnich długookresowych. Traderzy potrzebują wsparcia inwestorów, więc musimy zrozumieć jak ci inwestorzy myślą. W zakreślonym na rysunku obszarze najpierw mamy zagęszczenie średnich, a następnie zmianę kierunku zaczyna się ruch w górę. Niektórzy inwestorzy zaczynają myśleć, że przed spółką FFL rysuje się świetlna przyszłość. Zagęszczenie średnich wskazuje, że niewielu jest chętnych do sprzedawania po niższych cenach. Zmiana kierunku mówi, że coraz więcej jest chętnych do kupowania po wyższych cenach. Inni inwestorzy mogą to dostrzegać i chcieć możliwie najszybciej zająć pozycję w trendzie wzrostowym. Inwestorzy generalnie postępują raczej zgodnie z sygnałami płynącymi z analizy fundamentalnej. My nie musimy czytać tych analiz, aby wiedzieć, że panuje nastawienie bycze, ponieważ widzimy że zagęszczenie średnich długookresowych jest skierowane ku górze. Jest to sygnał do zajęcia pozycji Long w trendzie spadkowym nawet dla najbardziej konserwatywnych uczestników rynku.

9 Gdy spojrzymy na aktywność traderów w zakreślonym obszarze, czyli na średnie krótkookresowe, zauważymy wzrosty, które zostały skorygowane krótkim spadkiem, bowiem nastąpiło szybkie odbicie. Ruchy nie są gwałtowne w przeciwieństwie do tych, które widać w obszarze oznaczonym literą A. Korekta w dół jest wolna, traderzy nie spieszą się z zamykaniem pozycji i zabieraniem zysków z tego małego ruchu wzrostowego. Grupa średnich krótkookresowych schodzi poniżej tych z dłuższych okresów, jednak szybko powraca do ruchu wzrostowego. Wielu traderów przyłącza się do tego ruchu, kupując akcje po wyższych cenach. Mają nadzieję, że cena akcji FFL będzie dalej rosnąć. Inwestorzy również tak myślą. Średnie długookresowe wciąż się zagęszczają i przejawiają tendencję wzrostową, mimo owego krótkiego załamania pod koniec maja. Panuje nastawienie na wzrosty. Agresywni traderzy nie wahają się ani chwili i kupują akcje już w punkcie 1, bowiem widzą wzrastającą aktywność inwestorów. Traderzy rozpoczynają, ale my zaczniemy podążać tą drogą dopiero jak długoterminowi inwestorzy zaczną przejawiać jeszcze większą chęć do zakupów. Wskazówki płynące z analizy GMMA wyprzedzają przełamanie linii trendu spadkowego o kilka dni. Na wykresie cen spółki FFL w punkcie 2 pojawia się wiele wątpliwości. Niewątpliwie może to być dobra okazja do przyłączenia się do trendu wzrostowego. To dobra okazja, jeśli wystąpiła tutaj chwilowa słabości ceny, ale też może okazać się złudna, jeśli ten spadek dowodzi słabości trendu. Ważną zależność pokazują tutaj średnie długookresowe. Linie z tej grupy nie są splątane. Dosyć szerokie ich rozstawienie względem siebie, będące wynikiem pierwszych wzrostów po wybiciu ceny z trendu spadkowego, wciąż utrzymuje się, mimo że cena obecnie spada. Stopień rozstawienia linii jest także zachowany, gdy przesuniemy się kawałek za punkt 2. Jedną z podstawowych cech techniki GMMA są zależności wynikające z zagęszczenia i rozstawienia linii średnich kroczących. Rozproszone sygnalizują zgodność, zagęszczone brak zgodności. Gdyby średnie długookresowe skierowały się ku spadkom i zaczęły zagęszczać, moglibyśmy wysunąć wniosek, że inwestorzy wyprzedają. Gdy grupa tych średnich zwalania, porusza się w bok albo nawet nieznacznie w kierunku dolnym, tworzy mały dołek, a jednak poszczególne linie średnich wciąż są od siebie oddalone, możemy wnioskować, że inwestorzy nadal kupują. Oni nie są głupcami. Nie zapłacą za akcje więcej niż trzeba, tak więc jeśli następuje korekta ceny w dół, co jest spowodowane przez krótkoterminowych traderów, inwestorzy dostrzegają okazję do kupna po niższych cenach. I rzeczywiście to robią, cena kupna spada, co widać po załamaniu średnich długookresowych, ale linie wciąż nie są splątane. Ruch średnich z grupy w kierunku zagęszczającym mówi nam, że niektórzy inwestorzy sprzedają i cena spada, dlatego to może być przyczyną naszego zawahania odnośnie trendu wzrostowego. W punkcie 2 jednak nie ku temu większych przesłanek. Kierunek linii długookresowych nie jest spadkowy. Ich ruch ku górze został zatrzymany i obecnie bardziej skierowany jest w bok, ale nie ma odwrotu ku spadkom. Możemy mieć pewność, że trend wzrostowy nie został naruszony i wciąż jest silny.

10 Wiedza na temat przyczynowości ruchów ceny jest bardzo ważna. Dzięki niej możemy wnioskować na podstawie aktywności traderów. Załamanie ceny jest gwałtowne, ale równie gwałtowne jest jej odbicie powrotne. Między średnimi 3 oraz 5-okresowymi a pozostałymi w grupie krótkookresowych jest duża luka, jak widać w punkcie B. Krótkoterminowi traderzy sprzedawali agresywnie, ale ci nastawieni na dłuższy okres wcale nie byli tacy chętni do sprzedawania. Najbardziej agresywni sprzedawcy weszli w obszar średnich długookresowych, jednak ci mniej agresywni uznali spadek ceny za okazję do zakupów. Odbicie i początek ruchu ceny w górę zaczynają się bardzo szybko, gdy krótkookresowe średnie zawracają by ustawić się po stronie kupujących. Udane wybicie ceny z trendu spadkowego szybko przyciąga inwestorów długoterminowych. Grupa ta oddziela się i nie reaguje zbyt gwałtownie na pierwszą korektę po ruchu wzrostowym ceny od wybicia. Ta zależność potwierdza, iż punkt 2 jest dobrym miejscem do zajęcia pozycji Long oraz że istnieje duże prawdopodobieństwo kontynuacji nowego, dopiero co rozwijającego się trendu wzrostowego. To dzięki rozpoznaniu aktywności inwestorów my, traderzy, możemy lepiej oszacować szanse skutecznego wybicia ceny oraz rozwoju I kontynuacji nowego trendu. Zazwyczaj traderzy poświęcają dużo czasu na podjęcie decyzji odnośnie wejścia w rynek, a mniej czasu na decyzję o wyjściu. GMMA jest pomocnym narzędziem również i przy sygnalizowaniu wyjścia, ponieważ pozwala zdiagnozować siłę rozwijającego się trendu, dzięki czemu możemy wybrać najbardziej odpowiednie wskaźniki i użyć ich w najbardziej odpowiednim czasie. Tym jednak zajmiemy się tym w kolejnym rozdziale.